Անաստասյա Գոլովինա
Անաստասյա Գոլովինա բուլղար․՝ Анастасия Ангелова Головина | |
|---|---|
 | |
| Ծնվել է | հոկտեմբերի 17, 1850 Քիշնև, Բեսարաբյան գուբերնիա, Ռուսական կայսրություն |
| Մահացել է | մարտի 5, 1933 (82 տարեկան) Վառնա, Բուլղարիայի թագավորություն |
| Քաղաքացիություն |  Բուլղարիա |
| Մասնագիտություն | բժիշկ և հոգեբույժ |
| Ալմա մատեր | Փարիզի համալսարան (1879) |
| Գիտական աստիճան | փիլիսոփայության դոկտոր |
| Տիրապետում է լեզուներին | բուլղարերեն, ռուսերեն և ֆրանսերեն |
| Հայր | Anghel Nicolau? |
 Anastasia Golovina Վիքիպահեստում | |
Անաստասյա Անգելովնա Գոլովինա, օրիորդական ազգանունը՝ Նիկոլաու (ռուս.՝ Анастасия Ангеловна Головина, Николау, հոկտեմբերի 17, 1850, Քիշնև, Բեսարաբյան գուբերնիա, Ռուսական կայսրություն - մարտի 5, 1933, Վառնա, Բուլղարիայի թագավորություն), ռուսական ծագմամբ բուլղարացի բժշկուհի, հոգեբույժ[1]։ Բուլղարիայի առաջին կին բժիշկը, որն ունեցել է բարձրագույն կրթություն, հիմադրել է առաջին մանկական կենտրոնը Վառնայում։ Ալեքսանդր Գոլովինի կինն է, որը ռուս և բուլղարացի աստիճանավոր էր[2][3][4]։
Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ծնվել է 1850 թվականի հոկտեմբերի 17-ին Քիշնևում[5]։ Հայրը Անգել Պետրովիչ Նիկոլաուն է՝ Քիշնևի քաղաքային ղեկավարը։ Մորեղբայրը՝ Կիրիլ Մինկովը, ծնունդով Կալոֆերից էր, քիշնևյան առևտրական։ Ավարտել է հայրենի քաղաքի ֆրանսիական դպրոցը, հետագայում աշխատել է որպես սղագրուհի։ Հոր մահից հետո մեկնել է Ցյուրիխ, որտեղ ընդունվել է համալսարան և սովորել է բժշկություն։ Եղել է ռուսական ուսանողական հեղափոխական շարժման անդամ[6], որի համար հեռացվել է համալսարանից և շարունակել ուսումը Փարիզում։ Ավարտել է Փարիզի համալսարանը 1878 թվականին[4], Սորբոնում պաշտպանել է դոկտորական ատենախոսություն «Զարկերակների պատերի հյուսվածքաբանական ուսումնասիրությունը» թեմայով, ինչով տպավորել է հոգեբույժ Ժան-Մարտին Շարկոյին և դարձել Սորբոնի առաջին բուլղարացի կին շրջանավարտ[7]։
Այնուհետև Անաստասյան տեղափոխվել է Բուլղարիա, որտեղ տարբեր կազմակերպություններում աշխատել է որպես բժիշկ-հոգեբույժ[4], եղել է Տիրնովի համայնքի առողջապահական ծառայության աշխատակից, Սոֆիայի աղջիկների առաջին վարժարանի բժիշկ և Ալեքսանդրովյան հիվանդանոցի բժիշկ-օրդինատոր։ 1888 թվականին աշխատել է Պլովդիվում, այնուհետև վերադարձել Վառնա, որտեղ աշխատել է 1889-1893 թվականներին։ Առաջին Բալկանյան պատերազմի և Առաջին համաշխարհային պատերազմի մասնակից[1]։ Եղել է Վառնայի հնագիտական ընկերության և կանանց «Գթություն» բարեգործական միության անդամ։ 1922 թվականին պարգևատրվել է Բուլղարական կարմիր խաչի պատվավոր շքանշանով[8]։
Հետազոտական գործունեություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Գոլովինան հետաքրքրված է եղել տարբեր հոգեկան խանգարումների նախապայմաններով և ախտանշաններով, նկարագրել է այնպիսի հիվանդություններ, ինչպիսիք են ապուշությունը, մեծության մոլորությունը, դեմենցիան, Հենտինգտոնի հիվանդությունը և այլն։ Նրա նորամուծությունները կիրառել են Բուլղարիայի դատաբժշկական փորձագետները՝ մահվան պատճառների բացահայտման և ճշտման ժամանակ[1]։ Գոլովինան բժշկության բնագավառում բազմաթիվ գիտական և գիտահանրամատչելի աշխատանքների հեղինակ է, որոնք հրատարակվել են բուլղարական և արտասահմանյան հրատարակություններում[8]։
Բարեգործություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Գոլովինան զբաղվել է հասարակական և բարեգործական գործունեությամբ։ 1915 թվականին որպես կանանց «Գթություն» բարեգործական ընկերության նախագահ աջակցել է Վառնայում որբանոցի բացմանը։ 1919 թվականին նվիրատվություն է կատարել ի հիշատակ իր ամուսնու՝ Ալեքսանդր Ֆյոդորովիչ Գոլովինի՝ Ֆերդինանդ I-ի անվան Վառնայի տղամարդկանց վարժարանի կարիքավոր և տաղանդավոր աշակերտներին պահելու համար։ 1919 թվականի մայիսի 27-ին նրա ջանքերով բացվել է բարեգործական հիմնադրամ։ Գլխավորել է վարժարանի ուսուցչական խորհուրդը, նրա ֆոնդն ընդգրկվել է «Կտակարարներ և նվիրատուներ» հիմնադրամի կազմում։ 1944 թվականին հիմնադրամում եղել է 13 350 բուլղարական լև։ Մինչև 1940 թվականը հիմնադրամն ամեն տարի 380-ից մինչև 780 լևի չափով օգնություն է տրամադրել Վառնայի տղամարդկանց վարժարանի կարիքավոր սաներին։ Օգնություն ստացողների թվում են եղել Տոդոր Ստոիչկովը, Գեորգի Տրիպչևը, Յանակի Վատևը, Իվան Դոբրևը և ուրիշներ։ 1941-1943 թվականներին միջոցներ չեն հատկացվում, 1948 թվականին հիմնադրամը փակվել է[8]։
1927 թվականին նրա տունը նվիրվել է Վառնայի Երեխաների պաշտպանության միության մասնաճյուղին, իսկ տանը բացվել է երեխաների համար բժշկական խորհրդատվություն, որտեղ երիտասարդ աղջիկների և մայրերի համար անցկացվել են բժշկական գրագիտության դասընթացներ։ Խորհրդատվությանն աջակցել է «Բժիշկ Անաստասյա Գոլովինա» բարեգործական ընկերությունը, որը հիմնադրվել է 1933 թվականի դեկտեմբերի 12-ին (դրան մասնակցել է Անաստասյայի խորթ որդին՝ Յուրին), սնունդ և հագուստ է մատակարարել կարիքավոր երեխաներին և հղի աղքատ կանանց[8]։ Կյանքի վերջում Անաստասյա Գոլովինայի միջոցների մի մասը փոխանցվել է Բելորեցկ գյուղի (Բաշկիրական ինքնավար խորհրդային սոցիալիստական հանրապետություն), որտեղ սովորել էր նաև նրա ամուսինը Ալեքսանդրը։ Իշխան Ալեքսանդր I Բաթենբերգի և այլ քաղաքական գործիչների հետ նամակագրությունը փոխանցվել է Կյուրեղի և Մեթոդիոսի անվան Բուլղարիայի ազգային գրադարան։ Բժշկական գրականության զգալի մասը կտակել է Պենչո Սլավեյկովի անվան Վառնայի քաղաքային գրադարանին[8]։
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 Първият български психиатър Д-р Анастасия Головина(չաշխատող հղում) (բուլղ.)
- ↑ Итоги конкурса “София-Москва, Болгария-Россия: вчера, сегодня, завтра” (ռուս.)
- ↑ Кълчев, 1996
- ↑ 4,0 4,1 4,2 Nazarska, Georgeta: Bulgarian women medical doctors in the social modernization of the Bulgarian nation state (1878-1944). In: Historical Social Research 33 (2008), 2, pp. 232-246. Արխիվացված 2016-03-04 Wayback Machine
- ↑ Crampton, 2007, էջ 52
- ↑ Poglubko K. A. [Not Available] // Asklepii. — 2015. — Т. 1. — С. 124—130. — PMID 11636528.
- ↑ «Bulgarian women medical doctors in the social modernization of the Bulgarian nation state (1878-1944)». Researchgate.net. Վերցված է 2015 թ․ սեպտեմբերի 7-ին.
- ↑ 8,0 8,1 8,2 8,3 8,4 «Александър Головин» (բուլղարերեն). daritelite.bg. Վերցված է 2018 թ․ օգոստոսի 31-ին.(չաշխատող հղում)
Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- К. Кълчев Една забранена българка. — Велико Търново, 1996.
- R. J. Crampton Bulgaria. — Oxford University Press, 2007. — ISBN 978-0-19-151331-2
Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- «Придворна дама цери луди и прави плаж за бедни деца» (բուլղարերեն). blitz.bg. 2015 թ․ սեպտեմբերի 22. Վերցված է 2020 թ․ ապրիլի 1-ին.