Մեծ է եղել Ռայնիսի հետաքրքրությունը հայ ժողովրդի պատմության ու մշակույթի նկատմամբ։ Նա թարգմանել է հայ գրողների ստեղծագործությունները, հրապարակախոսական ելույթներ ունեցել հայ գրականության մասին, ինչը հնարավորություն է տվել լատիշ հասարակայնությանը ծանոթանալ Հայաստանի, նրա բազմադարյան գրականության հետ։ Հայ ժողովրդի տառապանքը, նրա գրականության ու մշակույթը առավել հանգամանորեն են ներկայացված Ռայնիսի «Ամենադժբախտ երկիրը և ամենադժբախտ ժողովուրդը» ակնարկում (1927), որտեղ տեղեկություններ կան հայ ժողովրդի պատմության մասին՝ հնագույն ժամանակներից մինչև 1915 թվականի ցեղասպանությունը։ Խաղաղ հայ բնակչության բնաջնջումը Ռայնիսը համարել է թուրքական կառավարող շրջանների ծրագրված քաղաքականություն, որն իրագործվել է Գերմանիայի հովանավորությամբ։ Ըստ Ռայնիսի՝ հայկական հարցը «չի կարող հեշտությամբ լուծվել», քանի որ Արևմտյան Հայաստանը «պետք է Եվրոպային՝ ստատուս քվոն պահպանելու համար»[5], իսկ թուրքական իշխանությունները կօգտագործեն այդ իրավիճակը իրենց շահերի համար։ Ինչպես նշել է Ռայնիսը, անգամ այն բանից հետո, «երբ ընդունվել է ժողովուրդների ինքնորոշման իրավունքը, երբ փոքր, մինչև այժմ ճնշված ժողովուրդները հասել են գոնե տեսական ազատության..., ժամանակակից հայերը և Հայաստանը ոչ միայն առավել ապերջանիկ են, քան առաջ, այլև կարող են համարվել աշխարհի ամենադժբախտ ազգը»[6]։ Դրա հետ մեկտեղ Ռայնիսը հայ ժողովրդին բնորոշել է որպես կենսունակ ու քաջարի, որ պահպանել է ազգային կերպը, ոգին և արժանապատվությունը։
«Կաստանյոլա» հուշերի գրքում Յան Ռայնիսը հայ ժողովրդին անվանել է պանդխտության հարցում գիտակ, թարգմանել է հայկական ժողովրդական երգեր[7]։
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբանական տարբերակը վերցված է«Հայկական հարց» հանրագիտարանից, որի նյութերը թողարկված են Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) թույլատրագրի ներքո։