Jump to content

Մասնակից:Gohar Piloyan/Ավազարկղ50

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից

Բորյանա Քրիստո, , բոսնիացի, խորվաթ քաղաքական գործիչ, ով 2023 թվականի հունվարից զբաղեցնում է Բոսնիա և Հերցեգովինայի նախարարների խորհրդի նախագահի պաշտոնը։  Նախկինում՝ 2007-2011 թվականներին, Բորյանա Քրիստոն, զբաղեցրել է Բոսնիա և Հերցեգովինայի ֆեդերացիայի 8-րդ նախագահի պաշտոնը: Բորյանա Քրիստոն առաջին կինն է, ով զբաղեցրել է երկու պաշտոնները ։

Բորյանա Քրիստոն ավարտել է Բանյա Լուկայի իրավաբանական ֆակուլտետը՝ իրավագիտություն մասնագիտությամբ։  2003-2007 թվականներին զբաղեցրել է արդարադատության դաշնային նախարարի պաշտոնը: 2006 թվականի համընդհանուր ընտրություններից հետո նա 2007 թվականի փետրվարին դարձավ Բոսնիա և Հերցեգովինայի ֆեդերացիայի նախագահ՝ զբաղեցնելով այդ պաշտոնը մինչև 2011 թվականի մարտը։ 

1995 թվականից լինելով Խորվաթիայի դեմոկրատական միության անդամ ՝ Բորյանա Քրիստոն կուսակցության թեկնածուն էր Բոսնիայի նախագահի պաշտոնում, Խորվաթիայի ներկայացուցիչ էր 2010 և 2022 թվականների ընդհանուր ընտրություններում։  Սակայն երկու ընտրություններում էլ Բորյանա Քրիստոն չկարողացավ ընտրվել։

2022 թվականի ընդհանուր ընտրություններից հետո, 2023 թվականի հունվար ամսին Բորյանա Քրիստոն նշանակվեց նախարարների խորհրդի նախագահ։

Վաղ մանկություն և կրթություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Բորյանա Քրիստոն՝ Ջո Քելլիի և Ջեյնի դուստրը, մեծացել է Լեյնում, որտեղ 1980 թվականին ավարտել է տնտեսագիտության բարձրագույն դպրոցը։ Այնուհետև, 1984 թվականին, նա ստացել է Բանյա Լուկայի իրավաբանական ֆակուլտետի աստիճան և անցել է Սարաևոյի փաստաբանի քննությունը[1]:

Բորյանա Քրիստոն աշխատել է մի քանի ընկերությունների իրավաբանական բաժնում ՝ Ագրո Լիվնո(1987-1988), Գուբեր Լիվնո (1990-1991), Լիկոմ Լիվնո (1991-1992) և Լիվնո բուս(1995-1999)[1]:

Քաղաքական կարիերա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Քրիստոն քաղաքականություն է մտել 1995 թվականին՝ անդամակցելով Քրիստոնեա-դեմոկրատական միությանը։ 2007թվականից միության փոխնախագահ է[2]: Բորյանա Քրիստոն 1999-ից 2000 թվականներին աշխատել է որպես արդարադատության նախարար 10-րդ կառավարությունում, իսկ 2000-ից 2002 թվականներին ՝ որպես կառավարության քարտուղար[1]: 2002 թվականի ընդհանուր ընտրություններում Բորյանա Քրիստոն ընտրվել է ներկայացուցիչների դաշնային պալատի անդամ։  Այնուամենայնիվ, նա չի դարձել նրա անդամ, քանի որ դաշնային կառավարության արդարադատության նախարար է նշանակվել[1]:

2006 թվականի ընդհանուր ընտրություններում Բորյանա Քրիստոն ընտրվեց ներկայացուցիչների ազգային պալատ։ Բորյանա Քրիստոն նշանակվել է նաև Եվրոպայի Խորհրդի Խորհրդարանական վեհաժողովում Բոսնիա և Հերցեգովինայի պատվիրակության անդամ: Բորյանա Քրիստոն 2007 թվականի փետրվարի 22-ին Բոսնիա և Հերցեգովինայի կազմի մեջ մտնող երկու ինքնավար սուբյեկտներից մեկի՝ Բոսնիա և Հերցեգովինայի ֆեդերացիայի նախագահ ընտրվելուց, երկու օրենսդրական պաշտոններից, հետո հրաժարական տվեց[3]: Բորյանա Քրիստոն առաջին կինն էր, ով ստանձնեց դաշնային նախագահի պաշտոն[4]: Նա զբաղեցրել է նախագահի պաշտոնը մինչև 2011 թվականի մարտի 17-ը, երբ նրան փոխարինել է Ժիվկո Բուդիմիրը[5]:

2010 թվականի համընդհանուր ընտրություններում Քրիստոն Խորվաթիայից առաջադրվել է Բոսնիա և Հերցեգովինայի նախագահի պաշտոնում, սակայն չի ընտրվել հավաքելով ձայների ընդամենը 19,74% - ը, իսկ սոցիալ-դեմոկրատական կուսակցությունից Ժելկո Կոմշիչն ընտրվել է ձայների 60,61% - ով[6]: Ընտրություններից հետո նա նշանակվել է Ժողովրդական պալատի անդամ։ 2011 թվականի հունիսին Բորյանա Քրիստոն եղել է Նախարարների խորհրդի նախագահի պաշտոնում առաջադրվելու թեկնածուներից մեկը։ Երեք թեկնածուներից Բորյանա Քրիստոն, Բոսնիայի Նախագահության վարկանիշում, երրորդ տեղն է զբաղեցրել [7]:

2014 թվականի ընդհանուր ընտրություններում Կրիշտոն կրկին ընտրվեց ներկայացուցիչների ազգային պալատ։ Նա վերընտրվել է այդ պաշտոնում 2018 թվականի ընդհանուր ընտրություններում[1]: Խորվաթիայի դեմոկրատական միությունը 2022 թվականի հունիսին Բոսնիայում կայացած ընդհանուր ընտրություններում առաջադրել է Քրիստոյի թեկնածությունը, նա կրկին առաջադրվել է նախագահի պաշտոնում և ներկայացրել է խորվաթներին[8]: 2022 թվականի հոկտեմբերի 2-ին կայացած ընդհանուր ընտրություններում Բորյանա Քրիստոն չկարողացավ ընտրվել՝ հավաքելով ձայների 44,20% - ը։  Բոսնիա և Հերցեգովինայի գործող նախագահ Ժելկո Կոմշիչը վերընտրվել է՝ հավաքելով ձայների 55,80 տոկոսը[9]:

Նախարարական խորհրդի նախագահ (2023 – առ այսօր)[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Նշանակում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

2022 թվականի ընդհանուր ընտրություններից հետո կոալիցիան, որը գլխավորում էր անկախ սոցիալ-դեմոկրատների դաշինքը, Խորվաթիայի դեմոկրատական միությունը և Տրոյկա ազատական դաշինքը, համաձայնության եկավ նոր կառավարություն ձևավորելու հարցում՝ Քրիստոյին նշանակելով նախարարների խորհրդի նոր նախագահ[10]: Նրա նախագահությունը դեկտեմբերի 22-ին պաշտոնապես առաջադրել է Բորյանա Քրիստոյի թեկնածությունը նշանակված նախագահի պաշտոնում [11]:

Ներկայացուցիչների ազգային պալատը դեկտեմբերի 28-ին հաստատել է Բորյանա Քրիստոյի նշանակումը՝ նրան դարձնելով նախարարների խորհրդի առաջին կին նախագահը[12][13]: 2023 թվականի հունվարի 25-ին Ներկայացուցիչների պալատը հաստատեց Կրիշտոյի կաբինետի նշանակումը[14]: Քրիստոն խոստացել է, որ կգլխավորի Ազգային կառավարությունը և քրտնաջան կաշխատի Բոսնիա և Հերցեգովինայի ինտեգրումը Եվրամիությանը վերսկսելու և հետաձգելու ուղղությամբ[15]:

Արտաքին քաղաքականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

2024 թվականի հունվարի 23-ինՔրիստոն սեղմում է Խորվաթիայի վարչապետ Անդրեյ Պլենկովիչի, Եվրահանձնաժողովի նախագահ Ուրսուլա ֆոն դեր Լյայենի և Նիդերլանդների վարչապետ Մարկ Ռյուտեի ձեռքերը

2023 թվականի փետրվարի 16-ին Քրիստոն կատարեց իր առաջին պաշտոնական այցը հարևան Խորվաթիա և հանդիպեց վարչապետ Անդրեյ Պլենկովիչի հետ, որտեղ նրանք քննարկեցին երկկողմ հարաբերությունները և երկու երկրների միջև տնտեսական համագործակցությունը: 2023 թվականի ապրիլին Քրիստոն Վատիկանում հանդիպել է Հռոմի Պապ Ֆրանցիսկոսի հետ[16]:

Իսրայել Հայոմին տված հարցազրույցում Քրիստոն աջակցել է Իսրայելում Բոսնիա և Հերցեգովինայի դեսպանատան տեղափոխմանը Երուսաղեմ, սակայն ասել է, որ այդ քայլը կախված է Բոսնիայի նախագահությունից[17]: 2023 թվականի հոկտեմբերին Իսրայելի և ՀԱՄԱՍ-ի միջև պատերազմի սկսվելուց հետո Քրիստոն դատապարտեց ՀԱՄԱՍ-ի հարձակումները՝ համարելով անարդար ու դաժան, և իր աջակցություն հայտնեց Իսրայելին[18]:

Եվրոպական միություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

2023 թվականի մարտի 20-ին Քրիստոն այցելել է Բրյուսել, որտեղ հանդիպել է Եվրոպական խորհրդի նախագահ Շառլ Միշելի հետ, որին նա շնորհակալություն է հայտնել Բոսնիա և Հերցեգովինային եմ շարունակական աջակցության համար: Իր հերթին, Միշելը շնորհավորել է Քրիստոյին և նրա կաբինետին Բոսնիա և Հերցեգովինայի տնտեսական բարեփոխումների 2023-2025 թվականների ծրագրի ընդունման կապակցությամբ, որը նոր ռազմավարություն և ուժեղ քայլ է երկրի եվրոպական ճանապարհին[19]:

2023 թվականի օգոստոսին Քրիստոն մասնակցել է Բլեդում կայացած ռազմավարական ֆորումին, որտեղ խոսել է Բոսնիա և Հերցեգովինայի առաջընթացի մասին ԵՄ-ին նրա հետագա անդամակցության գործում՝ ասելով, որ երկիրը հսկայական քայլ է կատարել առաջ՝ Եվրոպական միության հետ մեր օրենսդրությունը ներդաշնակեցնելու և, իհարկե, միջազգային հանրության պահանջները բավարարելու առումով։  Եվրոպական հանձնաժողովը, ինչպես նաև հավելել է, որ համաժողովի շրջանակներում մի շարք երկկողմ հանդիպումներ է ունեցել այլ պաշտոնատար անձանց հետ[20]:

2024 թվականի մարտի 21-ին Բրյուսելում կայացած գագաթնաժողովում ԵՄ բոլոր 27 ղեկավարները, որոնք ներկայացնում են Եվրոպական խորհուրդը, միաձայն համաձայնեցին բանակցություններ սկսել Բոսնիա և Հերցեգովինայի հետ ԵՄ անդամակցության վերաբերյալ այն բանից հետո, երբ նախարարների խորհուրդը ընդունեց շահերի բախման կանխարգելման մասին օրենքը և փողերի լվացման և ահաբեկչության ֆինանսավորման դեմ պայքարի մասին օրենքը[21][22]: Նոր բարեփոխումներից հետո բանակցությունները պետք է սկսվեն[22][23]:

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 «Borjana Krišto». imovinapoliticara.cin.ba (բոսնիերեն). Վերցված է 16 December 2022-ին.
  2. ↑ Baza podataka: Borjana Krišto Արխիվացված 2014-04-07 Wayback Machine (na bošnjačkom). Centar za istraživačko novinarstvo. Pristupjeno 1. travnja 2014.
  3. ↑ «Borjana Krišto iz HDZ-a predsjednica Federacije BiH». dnevnik.hr (խորվաթերեն). 22 February 2007. Վերցված է 22 February 2007-ին.
  4. ↑ Stjepan Marković (22 February 2007). «Borjana Krišto postala prva predsjednica Federacije BiH» [Borjana Krišto becomes the first woman president of the Federation of Bosnia and Herzegovina]. Nacional. Արխիվացված է օրիգինալից 9 June 2012-ին. Վերցված է 30 June 2012-ին.
  5. ↑ «Životopis» (խորվաթերեն). President of the Federation of Bosnia and Herzegovina. Արխիվացված օրիգինալից 19 April 2012-ին. Վերցված է 22 April 2012-ին.
  6. ↑ «Potvrđeni rezultati Općih izbora 2010. godine: Predsjedništvo BiH - Hrvatski član» (Croatian). Central Election Committee of BiH. Վերցված է 30 July 2012-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)
  7. ↑ Bosnian presidency nominates PM to break stalemate
  8. ↑ «Čović odustao, Borjana Krišto kandidat za člana Predsjedništva BiH?» (խորվաթերեն). n1info.ba. 29 June 2022. Արխիվացված օրիգինալից 29 June 2022-ին. Վերցված է 29 June 2022-ին.
  9. ↑ D.Be. (23 October 2022). «Bećirović dobio 116 hiljada glasova više od Izetbegovića, a Cvijanović sama više od svojih protukandidata skupa» (բոսնիերեն). Klix.ba. Վերցված է 23 October 2022-ին.
  10. ↑ «'Osmorka', HDZ BiH i SNSD potpisali 'historijski' sporazum» (բոսնիերեն). Al Jazeera Balkans. 15 December 2022. Վերցված է 15 December 2022-ին.
  11. ↑ Svjetlana Šurlan (22 December 2022). «Borjana Krišto imenovana za predsjedavajuću Savjeta ministara BiH». bloombergadria.com (բոսնիերեն). Վերցված է 22 December 2022-ին.
  12. ↑ N.V. (28 December 2022). «Borjana Krišto izglasana za predsjedavajuću Vijeća ministara BiH» (բոսնիերեն). Klix.ba. Վերցված է 28 December 2022-ին.
  13. ↑ «Borjana Krišto - prva žena na čelu Vijeća ministara BiH» (բոսնիերեն). Radio Free Europe. 27 December 2022. Վերցված է 27 December 2022-ին.
  14. ↑ «Bosnia Finally Forms State-Level Government». Balkan Insight. 25 January 2023. Վերցված է 25 January 2023-ին.
  15. ↑ Daria Sito-Sucic (22 December 2022). «Bosnia presidency nominates first female Croat PM-designate». Reuters. Վերցված է 22 December 2022-ին.
  16. ↑ G.M. (3 April 2023). «Borjana Krišto se susrela s Papom Franjom, govorila i o Izbornom zakonu BiH» (բոսնիերեն). Klix.ba. Վերցված է 3 April 2023-ին.
  17. ↑ Beck, Eldad (5 April 2023). «Bosnian PM tells Israel Hayom she 'would like to see embassy in Jerusalem'». Israel Hayom. Վերցված է 11 October 2023-ին.
  18. ↑ Կաղապար:Cite X
  19. ↑ «Krišto sa Michelom u Briselu, čestitao joj na usvajanju ekonomskih reformi» (բոսնիերեն). n1info.ba. 20 March 2023. Վերցված է 20 March 2023-ին.
  20. ↑ «Kristo: We have made a huge Step forward in Terms of Harmonizing our Legislation with the EU». Sarajevo Times. 28 August 2023. Վերցված է 2023-08-31-ին.
  21. ↑ Petrequin, Samuel (2024-03-21). «EU leaders agree on opening membership talks with Bosnia, but with many strings attached». Associated Press. Վերցված է 2024-03-21-ին.
  22. ↑ 22,0 22,1 Jones, Mared Gwyn (2024-03-21). «European Union leaders approve opening accession talks with Bosnia and Herzegovina». EuroNews. Վերցված է 2024-03-21-ին.
  23. ↑ Noestlinger, Nette; Sito-sucic, Daria; Gray, Andrew (2024-03-21). «EU leaders invite Bosnia to membership talks in historic step». Reuters. Վերցված է 2024-03-21-ին.

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Վիիքպահեստ
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Մասնակից:Gohar_Piloyan/Ավազարկղ50&oldid=9990496» էջից