Ժոզե Սարամագո

Ժոզե Սարամագո; պորտ.՝ José Saramago
Ծննդյան անուն	պորտ.՝ José de Sousa Saramago
Ծնվել է	նոյեմբերի 16, 1922[…]
Ծննդավայր	Ազինյագա, Golegã
Վախճանվել է	հունիսի 18, 2010[…] (87 տարեկան)
Վախճանի վայր	Լանսարոտե, Լաս Պալմաս, Կանարյան կղզիներ, Իսպանիա
Մասնագիտություն	լրագրող, դրամատուրգ, թարգմանիչ, վիպասան, բանաստեղծ, ժամանակագիր, ակնարկագիր, օրագրի հեղինակ, գրական քննադատ, գրող, սցենարիստ, դրամատուրգ և հեղափոխական
Լեզու	պորտուգալերեն
Քաղաքացիություն	Պորտուգալիա
Ժանրեր	վեպ և magic realist fiction?
Գրական ուղղություններ	magic realism?
Ուշագրավ աշխատանքներ	Ավետարան ըստ Հիսուսի, Կուրությունը, Լուսավորում, Կայեն, Մահվան խանգարումներ և The Elephant's Journey?
Պարգևներ	Կամոենսի պարգև Ամերիկյան մրցանակ գրականության բնագավառում Մանչեսթերի համալսարանի պատվավոր դոկտոր honorary doctorate of the University of Coimbra? honorary doctorate of the University of Castille-La Mancha? Բորդո Մոնտեն համալսարանի պատվավոր դոկտոր Գրանադայի համալսարանի պատվավոր դոկտոր Լաս Պալմաս-դե-Գրան-Կանարիա համալսարանի պատվավոր դոկտոր Բրազիլիայի համալսարանի պատվավոր դոկտորի կոչում Սևիլիայի համալսարանի պատվավոր դոկտոր Թուրինի համալսարանի պատվավոր դոկտոր honorary doctorate of the Polytechnic University of Valencia? Սանտյա դե Չիլիի համալսարանի պատվավոր դոկտոր և Սալամանկայի համալսարանի պատվավոր դոկտոր
Ամուսին	Իլդա Ռեյս, Isabel da Nóbrega? և Պիլար դիլ Ռիո
Զավակներ	Violante Saramago Matos?
Կայք	josesaramago.org
	José Saramago Վիքիպահեստում

Ժոզե դը Սոզա Սարամագո (կամ՝ Սարամագու, պորտ.՝ José de Sousa Saramago, նոյեմբերի 16, 1922(1922-11-16)^[2]^[3]^[4]^[…], Ազինյագա, Golegã^[1] - հունիսի 18, 2010(2010-06-18)^[5]^[2]^[3]^[…], Լանսարոտե, Լաս Պալմաս, Կանարյան կղզիներ, Իսպանիա^[1]), պորտուգալացի գրող, թարգմանիչ, հասարակական գործիչ։ 1998 թ. Գրականության Նոբելյան մրցանակի դափնեկիր։ Համարվում է 20-րդ դարավերջի և 21-րդ դարասկզբի ամենահեղինակավոր գրողներից մեկը։

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ժոզե դը Սոզան ծնվել է 1922 թ. նոյեմբերի 16-ին Պորտուգալիայի Ռիբատեժու նահանգի Ազինյագա գյուղում։ Նրա ծնողներն աղքատ գյուղացիներ էին։ 1924 թ. ծնողների հետ տեղափոխվում է Լիսաբոն։ Ընտանիքի չունեվորության պատճառով անգամ չի կարողանում ամբողջացնել միջնակարգ կրթությունը։ Սամարագոն սկսել է աշխատել վաղ տարիքից՝ փոխելով մի շարք աշխատանքներ։ Ջանասիրաբար զբաղվել է ինքնակրթությամբ՝ ուսումնասիրել օտար լեզուներ, ընթերցել համաշխարհային գրականության և փիլիսոփայության կոթողային գործերը։ 22 տարեկան հասակում Սամարագոն ամուսնանում է պորտուգալացի նկարչուհի Իլդե Ռեյշի հետ։ 1969 թ. նա անդամակցում է Պորտուգալական կոմունիստական կուսակցությանը, որն այդ ժամանակ գործում էր ընդհատակում։ Մեխակների հեղափոխությունից հետո՝ 1974 - 1975 թթ. աշխատել է «Diário de Lisboa» թերթում, իսկ 1975 թ. դառնում է «Diário de Notícias» թերթի փոխխմբագիր։ 1976 թ. Սարամագոյի թղթակցի կարիերան ընդհատվում է. նրան ազատում են վերոնշյալ թերթի փոխխմբագրի պաշտոնից։ Դրանից հետո նա որոշում է ամբողջովին նվիրվել գրականությանը։ 1970-ականների վերջերին Սարամագոն բաժանվում է կնոջից և 1980 թ. ամուսնանում է երկրորդ անգամ՝ իսպանացի թղթակցուհի Պիլար դել Ռիոյի հետ։

Ստեղծագործություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Սարամագոն իր առաջին գիրքը՝ «Մեղքի հողը» (Terra do Pecado) վերնագրով լույս է ընծայել դեռևս 1947 թ. դրանից հետո մինչև 1966 թ. ոչինչ չի հրատարակել։ 1977 թ. նա հրատարակում է «Դասագիրք գեղանկարչության և գեղագրության» (Manual de Pintura e Caligrafia) վեպը, որը Սամարագո գրողի առաջին լուրջ գործն էր։ Սամարագոյի ստեղծագործություններն ընդունված է դասել Մոգական ռեալիզմի շարքին, սակայն նրա ստեղծագործություններում ի տարբերություն տվյալ ուղղության մյուս գրողների, գլխավոր տեղ է հատկացվում սոցիալական խնդիրների լուսաբանմանը։ Գրողի ստեղծագործությունների բովանդակային դաշտն շատ լայն է. նա անդրադառնում է առօրյա հարցերից մինչև կրոնական խնդիրներ։

Մատենագիտություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Վեպեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1947 — «Մեղքի հողը» / Terra do Pecado
1977 — «Դասագիրք գեղանկարչության և գեղագրության» / Manual de Pintura e Caligrafia
1980 — «Հողից հարություն առածները» / Levantado do Chão
1982 — «Հիշողություններ վանքի մասին» / Memorial do Convento
1984 — «Ռիկարդո Ռեյսի մահվան տարին» / O Ano da Morte de Ricardo Reis
1986 — «Քարե մարմին» / A Jangada de Pedra
1989 — «Լիսաբոնի պաշարման պատմությունը» / História do Cerco de Lisboa
1995 — «Կուրությունը» / Ensaio sobre a Cegueira
1997 — «Բոլոր անունները» / Todos os Nomes
1997 — «Ավետարան ըստ Հիսուսի» / O Evangelho Segundo Jesus Cristo
2000 — «Քարանձավը» / A Caverna
2002 — «Երկվորյակը» / O Homem Duplicado
2004 — «Լուսավորում» / Ensaio Sobre a Lucidez
2005 — «Մահվան խանգարումներ» / As Intermitências da Morte
2008 — «Խոսքի ճանփորդությունը» / A Viagem do Elefante
2009 — «Կայեն» / Caim

Պոեմներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1966 — «Հնարավոր բանաստեղծություններ» / Os Poemas Possíveis
1970 — «Հնարավոր բանաստեղծություններ» / Provavelmente Alegria
1975 — «Տարի 1993» / O Ano de 1993

Ժամանակագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1971 — «Այս աշխարհը և ուրիշը» / Deste Mundo e do Outro
1973 — «Ճանապարհորդի ուղեբեռը» / A Bagagem do Viajante
1974 — «Կարծիք, որ „Diário de Notícias” եղել է» / As Opiniões que o DL Teve
1977 — «Ծանոթագրություն» (англ.) / Os Apontamentos

Հեքիաթներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1978 — «Քվազիօբյեկտ» / Objecto Quase
1979 — «Հինգ զգայարանի պոետիկան - ականջ» / Poética dos Cinco Sentidos - O Ouvido
1997 — «Վիպակ անհայտ կղզու մասին» / O Conto da Ilha Desconhecida

Ճանապարհորդական նոթեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1981 — «Ճանապարհորդություն Պորտուգալիայում» / a Portugal

Օրագրեր և հիշողություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1994 — «Լինսարոտ ամսագիր» / Cadernos de Lanzarote (I-V)
2006 — «Մանր հիշողություններ» / As Pequenas Memórias

Մանկական գրքեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

2001 — «Աշխարհի ամենամեծ ծաղիկը» / A Maior Flor do Mundo

Ֆիլմագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

2008 - «Կուրությունը» (ռեժ. Ֆերնանդու Մեյրելլիշ, գլխ. դերակատար՝ Ջուլիանա Մուր), ըստ «Կուրությունը» վեպի

Պարգևներ և մրցանակներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1998 - Գրականության Նոբելյան մրցանակ
1998 - Սանտիյագոյի և սրի շքանշանակիր (Պորտուգալիա)
1985 - Սանտիյագոյի և սրի կամանդոր (Պորտուգալիա)

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 ^1,5 ^1,6 ^1,7 Projecto Vercial (порт.)
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 Internet Speculative Fiction Database — 1995.
↑ ^3,0 ^3,1 ^3,2 ^3,3 ^3,4 Encyclopædia Britannica
↑ ^4,0 ^4,1 Itaú Cultural Enciclopédia Itaú Cultural (порт.) — São Paulo: Itaú Cultural, 2001. — ISBN 978-85-7979-060-7
↑ ^5,0 ^5,1 ^5,2 http://www.telegraph.co.uk/news/obituaries/culture-obituaries/books-obituaries/7847541/Jos-Saramago.html
↑ Library of Congress Library of Congress Name Authority File
↑ Deutsche Nationalbibliothek Record #118964038 // Gemeinsame Normdatei (գերմ.) — 2012—2016.
↑ https://www.nobelprize.org/nobel_prizes/literature/laureates/1998/
↑ https://www.nobelprize.org/nobel_prizes/about/amounts/
↑ ^10,0 ^10,1 ^10,2 http://www.ordens.presidencia.pt/?idc=153
↑ https://www.uclm.es/es/misiones/lauclm/consejodedireccion/sg/actosacademicosdistinciones/honoris_causa
↑ http://www.u-bordeaux-montaigne.fr/fr/universite/decouvrir-bordeaux-montaigne/histoire-d-universite.html
↑ Journal officiel de la République française, Journal officiel de la République française. Document administratif (ֆր.) — 1868. — ISSN 0242-6773
↑ http://archivo.ugr.es/pages/trabajosdocumentos/honoriscausa
↑ https://www.ulpgc.es/rectorado/doctores-honoris-causa-ulpgc
↑ https://institucional.us.es/vrelinstitu/sites/default/files/ext_univ/actividades/HONORIS%20NOMBRADOS%20web.pdf
↑ https://www.upv.es/organizacion/la-institucion/honoris-causa/jose-saramago/index-es.html
↑ https://www.usal.es/doctorados-honoris-causa
↑ ^19,0 ^19,1 https://www.theguardian.com/books/2010/jun/18/jose-saramago-obituary

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ժոզե Սարամագո» հոդվածին։

[_b9dbe197cd632480-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 ^1,5 ^1,6 ^1,7 Projecto Vercial (порт.)

[_366f0963ba45550d-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 Internet Speculative Fiction Database — 1995.

[_2fd1c7bb7b6e69dd-3] 3,0 ^3,1 ^3,2 ^3,3 ^3,4 Encyclopædia Britannica

[_5bc61a47c2e809b9-4] 4,0 ^4,1 Itaú Cultural Enciclopédia Itaú Cultural (порт.) — São Paulo: Itaú Cultural, 2001. — ISBN 978-85-7979-060-7

[_237c78066eeb27eb-5] 5,0 ^5,1 ^5,2 http://www.telegraph.co.uk/news/obituaries/culture-obituaries/books-obituaries/7847541/Jos-Saramago.html

[_36fb944ac7469142-6] Library of Congress Library of Congress Name Authority File

[_9060a99c7c15d511-7] Deutsche Nationalbibliothek Record #118964038 // Gemeinsame Normdatei (գերմ.) — 2012—2016.

[_934cd2877c168f01-8] ttps://www.nobelprize.org/nobel_prizes/literature/laureates/1998/

[_4fd85354d393be0f-9] ttps://www.nobelprize.org/nobel_prizes/about/amounts/

[_32c225f6b9183c03-10] 10,0 ^10,1 ^10,2 http://www.ordens.presidencia.pt/?idc=153

[_2f21bed02031c813-11] ttps://www.uclm.es/es/misiones/lauclm/consejodedireccion/sg/actosacademicosdistinciones/honoris_causa

[_dcd2728bda9ea239-12] ttp://www.u-bordeaux-montaigne.fr/fr/universite/decouvrir-bordeaux-montaigne/histoire-d-universite.html

[_62959b59d2bb0bb1-13] Journal officiel de la République française, Journal officiel de la République française. Document administratif (ֆր.) — 1868. — ISSN 0242-6773

[_e329f84d4569a2a3-14] ttp://archivo.ugr.es/pages/trabajosdocumentos/honoriscausa

[_feb5ca93fcf00a23-15] ttps://www.ulpgc.es/rectorado/doctores-honoris-causa-ulpgc

[_8ac9fe523d9d7e61-16] ttps://institucional.us.es/vrelinstitu/sites/default/files/ext_univ/actividades/HONORIS%20NOMBRADOS%20web.pdf

[_d1f5251c65d1c7d3-17] ttps://www.upv.es/organizacion/la-institucion/honoris-causa/jose-saramago/index-es.html

[_a37b76c83ddbc1fd-18] ttps://www.usal.es/doctorados-honoris-causa

[_28e6bf7f07a48eff-19] 19,0 ^19,1 https://www.theguardian.com/books/2010/jun/18/jose-saramago-obituary

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[10]

[8]

[9]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]