Ազատ Մանուկյան
Անվան այլ կիրառումների համար տե՛ս՝ Ազատ Մանուկյան (այլ կիրառումներ)- Վիքիպեդիայում կան հոդվածներ Մանուկյան ազգանունով այլ մարդկանց մասին։
| Ազատ Մանուկյան | |
|---|---|
 | |
| Հիմնական տվյալներ | |
| Ծնվել է | դեկտեմբերի 3 (15), 1878[1] Երզնկա[1] |
| Երկիր | .svg){kind=small} Օսմանյան կայսրություն և  ԽՍՀՄ |
| Մահացել է | մայիսի 7, 1958[1] (79 տարեկան) Երևան, Հայկական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ[1] |
| Մասնագիտություն | կոմպոզիտոր, երաժշտության ուսուցիչ և խմբավար |
| Պարգևներ | |
 Azat Manukyan Վիքիպահեստում | |
Ազատ Մինասի Մանուկյան (դեկտեմբերի 3 (15), 1878[1], Երզնկա[1] - մայիսի 7, 1958[1], Երևան, Հայկական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ[1]), հայ խորհրդային կոմպոզիտոր, մանկավարժ և խմբավար։ ՎԽՍՀ (1936) և ՀԽՍՀ (1952) արվեստի վաստակավոր գործիչ և վաստակավոր ուսուցիչ, ՀԽՍՀ աշխատանքի հերոս (1935)։
Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ազատ Մանուկյանը ծնվել է Արևմտյան Հայաստանի Երզնկայի գավառի Մեծ Ագարակ գյուղում։ Սովորել է Քրիստափոր Կարա-Մուրզայի խմբավարական (1899 թ.) և Պետերբուրգի պալատական երգչախմբի դասընթացներում (1903-1905 թթ.)։ Որպես մանկավարժ և խմբավար աշխատել է Թբիլիսիի և Երևանի հայկական դպրոցներում։ Հեղինակ է բազմաթիվ մանկական երգերի և խմբերգերի (ամփոփված «Փնջիկ»-ների 10 ժողովածուներում) և մի շարք մանկական օպերաների՝ «Չարի վերջը» (ըստ Հովհաննես Թումանյանի, բեմ. 1936 թ.), «Ոսկե ձկնիկի հեքիաթը» (ըստ Պուշկինի, 1937 թ.), «Սասունցի մանուկ Դավիթ» (ըստ Վ. Մանվելյանի, 1939 թ.), «Համառ գորտը» (1946 թ.) և «Կամակոր Նունիկը» (ըստ Վ. Մխիթարյանի, 1952 թ.)։ Կազմել և հրատարակել է «Ա. Ս. Պուշկինը դպրոցական երգերում» (1937 թ.) և «Դպրոցական երգարան» (1940 թ.)[2][3][4]։
Պատկերասրահ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
-
Ազատ Մանուկյան, Վահան Ումր-Շատ և Արմեն Տիգրանյան, Դանիել Ղազարյան իր քրոջ՝ Անաիդա Ղազարյանի հետ, 1925 թ.
Պարգևներ, կոչումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Աշխատանքային կարմիր դրոշի շքանշան
- Լենինի շքանշան
- ՎԽՍՀ արվեստի վաստակավոր գործիչ (1936)
- ՀԽՍՀ արվեստի վաստակավոր գործիչ (1952)
- ՀԽՍՀ վաստակավոր ուսուցիչ
- ՀԽՍՀ աշխատանքի հերոս (1935)
Հիշատակ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Երևանի Գրականության և արվեստի թանգարանում կազմակերպվել է Ազատ Մանուկյանի ծննդյան 140-ամյակին նվիրված ցուցադրություն, որի ընթացքում ներկայացվել է Մանուկյանի «Չարի վերջը» մանկական ֆիլմ-օպերան, ներկայացվել է նաև Մանուկյանի թոռնուհու՝ կոմպոզիտոր և մանկավարժ Շ. Իսկանդարյանի արվեստի հետ առնչող նյութեր՝ որպես տարբեր սերունդների միջև կոմպոզիտորական ավանդույթների շարունակականության լավ օրինակ[5]։
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ 1,00 1,01 1,02 1,03 1,04 1,05 1,06 1,07 1,08 1,09 1,10 Հայկական սովետական հանրագիտարան (հայ.) / Վ. Համբարձումյան, Կ. Խուդավերդյան — Հայկական հանրագիտարան հրատարակչություն, 1974.
- ↑ «Ազատ Մանուկյան | Music of Armenia». musicofarmenia.com. Արխիվացված է օրիգինալից 2019 թ․ ապրիլի 27-ին. Վերցված է 2019 թ․ ապրիլի 27-ին.
- ↑ «Ով ով է։ Հայեր» հանրագիտարան, հատոր երկրորդ, գլխավոր խմբագիր՝ Հովհաննես Այվազյան, Հայկական հանրագիտարան հրատարակչություն, Երևան, 2007, էջ 41։
- ↑ «AV Production - Ազատ Մանուկյան». avproduction.am. Արխիվացված է օրիգինալից 2020 թ․ հոկտեմբերի 20-ին. Վերցված է 2019 թ․ ապրիլի 27-ին.
- ↑ «ԱԶԱՏ ՄԱՆՈՒԿՅԱՆ - 140». gatmuseum.am. Վերցված է 2019 թ․ ապրիլի 27-ին.
Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Մուրադյան, Մաթևոս Հովհաննեսի (1977). Ազատ Մանուկյան. Հայաստանի երգչախմբային ընկերություն. Երևան: Հայաստան. էջ 60.
Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 7, էջ 253)։ 
|
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ազատ Մանուկյան» հոդվածին։ |
|
- Դեկտեմբերի 15 ծնունդներ
- 1878 ծնունդներ
- Մայիսի 7 մահեր
- 1958 մահեր
- Երևան քաղաքում մահացածներ
- Լենինի շքանշանի ասպետներ
- Աշխատանքային կարմիր դրոշի շքանշանի ասպետներ
- Վրացական ԽՍՀ արվեստի վաստակավոր գործիչներ
- ՀԽՍՀ արվեստի վաստակավոր գործիչներ
- ՀԽՍՀ վաստակավոր ուսուցիչներ
- Անձինք այբբենական կարգով
- Երաժիշտներ այբբենական կարգով
- Հայ կոմպոզիտորներ
- Հայ խմբավարներ
- Կոմպոզիտորներ այբբենական կարգով
- Հայ մանկավարժներ