Ֆրանկֆուրտի Գյոթեի անվան համալսարան

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Ֆրանկֆուրտի Գյոթեի անվան համալսարան
Изображение логотипа
Տեսակհասարակական համալսարան, Local Internet registry? և լրիվ համալսարան
Հիմնադրված է1914
Անվանված էՅոհան Վոլֆգանգ ֆոն Գյոթե
ԱնդամակցությունԳերմանիայի հետազոտական ցանց[1], Գերմանացի ռեկտորների կոնֆերանս[2], Գերմանիայի համալսարանական սպորտային ֆեդերացիա[3], Եվրոպայի համալսարանների միություն[4], Informationsdienst Wissenschaft?[5], UFA / DFH / FGU?[6], RIPE Network Coordination Centre?[7], ArXiv[8], German National Research Data Infrastructure (NFDI) e.V.?[9] և ORCID[10]
Երկիր Գերմանիա
ՏեղագրությունՖրանկֆուրտ
Կայքgoethe-university-frankfurt.de
Ֆրանկֆուրտի Գյոթեի անվան համալսարան (Գերմանիա)##
Ֆրանկֆուրտի Գյոթեի անվան համալսարան (Գերմանիա)
Ֆրանկֆուրտի Գյոթեի անվան համալսարան, Գերմանիա
 Johann Wolfgang Goethe-Universität Frankfurt am Main Վիքիպահեստում

«Գյոթեի համալսարանը» (գերմ.՝ Goethe-Universität Frankfurt am Main) համալսարան է, որը գտնվում է Գերմանիայի Մայնի Ֆրանկֆուրտ քաղաքում։ Այն հիմնադրվել է 1914 թվականին, որպես քաղաքացիական համալսարան, ինչը նշանակում է, որ այն հիմնադրվել և ֆինանսավորվում է Ֆրանկֆուրտի հարուստ և ակտիվ ազատական քաղաքացիների կողմից։ Սկզբնական անվանումը եղել է «Մայնի Ֆրանկֆուրտի համալսարան»։ 1932 թվականին համալսարանն անվանակոչվեց ի պատիվ Ֆրանկֆուրտի ամենահայտնի բնիկներից մեկի՝ բանաստեղծ, փիլիսոփա և գրող/դրամատուրգ Յոհան Վոլֆգանգ ֆոն Գյոթեի։ Ներկայումս համալսարանն ունի շուրջ 45,000 ուսանող, որոնք բաշխված են քաղաքի ներսում գտնվող չորս հիմնական մասնաշենքերում։

Համալսարանն իր 100 ամյակը նշել է 2014 թվականին։ Համալսարանի առաջին կին նախագահը՝ Բիրգիտտա Ուոլֆը, իր պաշտոնը զբաղեցրեց 2015 թվականին[11] ։ 20 նոբելյան մրցանակակիրներ անդամակցել են համալսարանին, այդ թվում՝ Մաքս Լաուեն և Մաքս Բոռնը[12][13] ։ Համալսարանը համագործակցում է նաև հեղինակավոր Գոթֆրիդ Վիլհելմ Լեյբնիզի 18 դափնեկիրների հետ[14] ։

Գյոթեի համալսարանը Ռեյն-Մայն-Նեկկարի ՏՏ կլաստերի մասն է կազմում։ Մայնցի համալսարանը, Ֆրանկֆուրտի Գյոթեի համալսարանը և Դարմշտադտի տեխնիկական համալսարանը միասին կազմում են Ռեյն-Մայնի համալսարանները։

Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Բոքենհայմ մասնաշենք (1958 թվական)

Համալսարանի պատմական արմատները կարելի է գտնել դեռևս 1484 թվականին, երբ պատրիարք Լյուդվիգ ֆոն Մարբուրգը հիմնեց Քաղաքային խորհրդի գրադարանը։ Միավորված լինելով այլ հավաքածուների հետ, այն 1668 թվականին վերանվանվեց քաղաքի գրադարան, և 1914 թվականին այն դարձավ համալսարանական գրադարան[15]։ Կախված երկրից՝ հիմնադրման ամսաթիվը այլ կերպ է արձանագրվում։ Ըստ անգլո-ամերիկյան հաշվարկների՝ Գյոթեի համալսարանի հիմնադրման տարեթիվը պետք է դառնար 1484 թվականը։ Գերմանիայում դոկտորական աստիճան շնորհելու իրավունք ստանալու օր է համարվում համալսարանի հիմնադրման տարին։

Համալսարանը պատմականորեն առավել հայտնի է դարձել իր սոցիալական հետազոտությունների ինստիտուտի կողմից (հիմնադրվել է 1924 թ.), Ֆրանկֆուրտյան դպրոցի ինստիտուցիոնալ տունը, 20-րդ դարի գերակա փիլիսոփայության և հասարակական մտքի դպրոցի միջոցով։ Այս դպրոցի հետ կապված հայտնի գիտնականներից Թեոդոր Ադորնոն, Մաքս Հորխայմերը և Յուրգեն Հեբերմասը, ինչպես նաև Հերբերտ Մարկուզեն, Էրիխ Ֆրոմը և Վալտեր Բենիամինը։ Ֆրանկֆուրտի համալսարանի այլ հայտնի գիտնականների թվում կարելի է նշել նաև սոցիոլոգ Կարլ Մանհայմին, փիլիսոփա Հանս Գեորգ Գադամերին, կրոնի փիլիսոփաներ՝ Ֆրանց Ռոզենցվայգին, Մարտին Բյուբերին և Պաուլ Տիլիխին, հոգեբան Մաքս Վերտհայմերին և սոցիոլոգ Նորբերտ Էլիասին։ Ֆրանկֆուրտի համալսարանը ժամանակ առ ժամանակ ազատական էր համարվում և հեղինակություն էր վայելում հրեական և մարքսիստական (կամ նույնիսկ հրեա-մարքսիստական) գիտության շրջանում։ Նացիոնալ-սոցիալիստական ժամանակաշրջանում համալսարանի ակադեմիկոսների գրեթե մեկ երրորդը և նրա ուսանողների մեծ մասը աշխատանքից հեռացվեց ռասայական և (կամ) քաղաքական նկատառումներից ելնելով։ Համալսարանը մեծ դեր ունեցավ նաև 1968 թվականին Գերմանական ուսանողական շարժման կյանքում։

Համալսարանն ազդեցիկ է եղել նաև բնական գիտությունների և բժշկության բնագավառներում՝ ունենալով նոբելյան մրցանակակիրներ, այդ թվում՝ Մաքս Լաուեն և Մաքս Բոռնը, և այնպիսի ձեռքբերումներ, ինչպիսին է Շտեռն-Գեռլախի փորձը։

Վերջին տարիներին համալսարանը հատուկ ուշադրություն է դարձնում մասնավորապես իրավագիտության, պատմության և տնտեսագիտության վրա՝ ստեղծելով նոր ինստիտուտներ, ինչպիսիք են Իրավագիտության և ֆինանսների ինստիտուտը և Ֆինանսական ուսումնասիրությունների կենտրոնը։ Համալսարանի գլխավոր նպատակներից մեկն այն է, որ Գերմանիայում ֆինանսների և տնտեսագիտության ոլորտում դառնա առաջատար՝ հաշվի առնելով դպրոցի հարևանությունը Եվրոպայի ֆինանսական կենտրոններից մեկի հետ[16] ։ Գյոթեի համալսարանը ֆինանսական տնտեսագիտության ոլորտում հետազոտությունների համար միջազգային մրցանակ է սահմանել ՝ ֆինանսական տնտեսական ոլորտում ։

Կազմակերպություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ուեստենդի մասնաշենք
Ուեստենդի համալսարանական գրադարան

Համալսարանը բաղկացած է 16 ֆակուլտետից[17]

  • 01. Իրավագիտության ֆակուլտետ
  • 02. Տնտեսագիտության ֆակուլտետ
  • 03. Հասարակագիտության ֆակուլտետ
  • 04. Մանկավարժության ֆակուլտետ
  • 05. Հոգեբանության ֆակուլտետ
  • 06. Աստվածաբանության (Բողոքականության) ֆակուլտետ
  • 07. Կաթոլիկության ֆակուլտետ
  • 08. Պատմության և փիլիսոփայության ֆակուլտետ
  • 09. Լեզվաբանության, մշակույթի և արվեստի ֆակուլտետ
  • 10. Ժամանակակից լեզվաբանության ֆակուլտետ
  • 11. Երկրագիտության/Աշխարհագրության ֆակուլտետ
  • 12. Ինֆորմատիկայի և մաթեմատիկայի ֆակուլտետ
  • 13. Ֆիզիկայի ֆակուլտետ
  • 14. Քիմիայի և դեղագործության ֆակուլտետ
  • 15. Կենսաբանության ֆակուլտետ
  • 16. Բժշկագիտության ֆակուլտետ

Բացի այդ, կան նաև Մաքս Պլանկի անվան մի քանի գիտահետազոտական ինստիտուտներ;

Մասնաշենքեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ուեստենդի մասնաշենք
Ուեստենդի մասնաշենք

Համալսարանը բաղկացած է Մայնի Ֆրանկֆուրտի 4 մասնաշենքերից

  • «Ուեստենդի մասնաշենք»

Համալսարանի գլխավոր մասնաշենքն է, որում առկա են հասարակական գիտությունների, մանկավարժության, հոգեբանության, աստվածաբանության, փիլիսոփայության, պատմության, բանասիրության, հնագիտության, իրավագիտության, տնտեսագիտության և բիզնես կառավարման և աշխարհագրության ֆակուլտետները։

  • «Բոքենհայմի մասնաշենք»

Համալսարանի գրադարան, մաթեմատիկա, ինֆորմատիկա, արվեստի պատմություն, կերպարվեստ։

  • «Ռիդբերգի մասնաշենք»

Դեղագործություն, ֆիզիկա, քիմիա, կենսաքիմիա, կենսաբանություն, երկրաբանություն և աշխարհագրություն։

  • «Նիդերադի մասնաշենք»

Բժշկագիտություն, ատամնաբուժություն, համալսարանական հիվանդանոց։

  • «Գինհայմի մասնաշենք»

Սպորտ։

Ուեստենդի մասնաշենք[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Այ Ջի Ֆարբեն շենքը
Այ Ջի Ֆարբեն շենքը at Campus Westend

Համալսարանի «Ուեստենդի մասնաշենքը» ժամանակակից ճարտարապետության ոճով կառուցված գունավոր շենք է, որը նախագծել է Հանս Պոելցիգը[18][19] ։ 1930 թվականի հոկտեմբերի 30-ին Այ Ջի Ֆարբեն շենքի տնօրեն Բարոն Շնիցլերը իր բացման խոսքում նշել է, որ շենքի ոճն ի սկզբանե ընտրվել է «գերմանական գիտական և առևտրային աշխատուժի խորհրդանիշ, որը պատրաստված է երկաթից և քարից»։

Համալսարանային համալիրը շահագործման ենթարկելուց հետո, մասնաշենքին կից շինություններ կառուցվեցին։ 2008 թվականի մայիսի 30-ին the Ֆինանսների պալատը տեղափոխվեց նոր շենք, որը նախագծվել էր ճարտարապետ Քլայհյուզի կողմից՝ հետևելով Այ Ջի Ֆարբեն շենքի ոճին։ Ֆինանսների պալատի շենքի վերին հարկերում կան մի քանի առանձին գրասենյակներ, ինչպես նաև `գրասենյակային տարածքներ` հետազոտողների և ուսանողների համար։ Առաջին հարկը բաց է հանրության համար և այցելուներին դիմավորում է ընդարձակ, լուսավոր նախասրահում, որը տանում է դեպի դասախոսությունների դահլիճներ, սեմինարների սենյակներ և տեղեկատվական կենտրոն, շուրջօրյա տեղեկատու գրադարան։ Առաջին հարկում տեղակայված են նաև համակարգչային սրահներ և սրճարան։ Նախասրահի հատակը, պատերը և առաստաղը զարդարված են ցանցային ձևավորմամբ, որը շարունակվում է ամբողջ շենքում։ Հատակի ծածկույթը կառուցելիս ոգեշնչվել են Ռաֆայելի «Աթենքի դպրոցը» որմնանկարից։

Գյոթեի անվան բիզնես դպրոց[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Գյոթեի անվան բիզնես դպրոցը համալսարանին կից բարձրագույն բիզնես դպրոց է, որը հիմնադրվել է 2004 թվականին, Ուեստենդ մասնաշենքի ֆինանսների պալատի մասն է կազմում։ Այն ոչ առևտրային կազմակերպություն է, որը պատկանում է համալսարանին։ Գյոթեի անվան բիզնես դպրոցի նախագահը Ռոլֆ Է. Բրուերն է, ով եղել է գերմանական բանկի դիտորդական խորհրդի նախկին նախագահը։ Գյոթեի բիզնես դպրոցը կրթության ոլորտում համագործակցություն ունի Հայդերաբադի Հնդկական բիզնես դպրոցի հետ։

Ակնառու ներկայացուցիչներ (մասնակի ցուցակ)[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Նոբելյան մրցանակակիրներ (շրջանավարտներ և ֆակուլտետներ)[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Համաշխարհային դասակարգում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ https://www.dfn.de/verein/mv/mitglieder/
  2. ↑ https://www.hrk.de/mitglieder/mitgliedshochschulen/universitaeten-technische-hochschulen/
  3. ↑ https://www.adh.de/ueber-uns/mitgliedshochschulen.html
  4. ↑ https://eua.eu/about/member-directory.html
  5. ↑ https://idw-online.de/de/institution131
  6. ↑ https://www.dfh-ufa.org/die-dfh/die-dfh-im-ueberblick/netzwerk
  7. ↑ https://www.ripe.net/membership/indices/data/de.uni-frankfurt.html
  8. ↑ Our Members / Tier 4
  9. ↑ https://www.nfdi.de/verein/#mitglieder
  10. ↑ https://web.archive.org/web/20231020113811/https://orcid.org/members
  11. ↑ «Neue Uni-Präsidentin will kommunikativen Führungsstil». Faz.net. Վերցված է 2015 թ․ մարտի 3-ին.
  12. ↑ «Nobel prize Physics laureates».
  13. ↑ «Goethe-Universität — Nobelpreisträger an der Goethe Universität». www.uni-frankfurt.de. Վերցված է 2019 թ․ հոկտեմբերի 12-ին.
  14. ↑ «Goethe-Universität — Leibnizpreisträger an der Goethe-Universität». www.uni-frankfurt.de. Վերցված է 2019 թ․ հոկտեմբերի 12-ին.
  15. ↑ «Geschichte der Stadt- und Universitätsbibliothek». www.ub.uni-frankfurt.de. Վերցված է 2017 թ․ օգոստոսի 5-ին.
  16. ↑ «Die Johann Wolfgang Goethe-Universität auf dem Weg zur führenden Wirtschaftshochschule in Deutschland» (PDF). Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2011 թ․ սեպտեմբերի 16-ին. Վերցված է 2011 թ․ սեպտեմբերի 26-ին.
  17. ↑ «Faculties». Վերցված է 2014 թ․ մայիսի 11-ին.
  18. ↑ «Ein Wandgemälde in Frankfurts Universität - Monumente Online». www.monumente-online.de.
  19. ↑ M. Tafuri, F. Dal Co: Klassische Moderne, Stuttgart, 1988, S148f
  20. ↑ «Nobel Prize Goethe University». Վերցված է 2016 թ․ մարտի 11-ին.
  21. ↑ «Loewi, Otto». Deutsche Biographie. Վերցված է 2016 թ․ մարտի 11-ին.
  22. ↑ 22,0 22,1 «Goethe-Universität — Nobelpreisträger an der Goethe Universität». www.uni-frankfurt.de.
  23. ↑ «Niels K. Jerne - Biographical». Վերցված է 2016 թ․ մարտի 11-ին.
  24. ↑ «Jean-Marie Pierre Lehn - Curriculum Vitae». Վերցված է 2016 թ․ մարտի 11-ին.
  25. ↑ «Global Companies Rank Universities». New York Times. Վերցված է 2012 թ․ դեկտեմբերի 1-ին.
  26. ↑ «Academic Ranking of World Universities 2017». Արխիվացված է օրիգինալից 2019 թ․ հունվարի 19-ին. Վերցված է 2018 թ․ նոյեմբերի 3-ին.
  27. ↑ «QS World University Rankings 2019». Top Universities. 2017 թ․ փետրվարի 1.

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

 Ֆրանկֆուրտի Գյոթեի անվան համալսարան
էջը Վիքիպահեստում
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ֆրանկֆուրտի Գյոթեի անվան համալսարան» հոդվածին։
Ֆոտո, վիդեո և աուդիո
Բառարաններ և հանրագիտարաններ
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Ֆրանկֆուրտի_Գյոթեի_անվան_համալսարան&oldid=9493083» էջից