Վիքիպեդիա:Լեզվի կոմիտեի հորդորակներ/Համարժեքներ
Ա • Բ • Գ • Դ • Ե • Զ • Է • Ը • Թ • Ժ • Ի • Լ • Խ • Ծ • Կ • Հ • Ձ • Ճ • Մ • Յ • Ն • Շ • Ո • Չ • Պ • Ջ • Ռ • Ս • Վ • Տ • Ց • Ու • Փ • Ք • Օ
Հայերենն այլ լեզուներից հազարավոր բառեր է փոխառել և շարունակում է փոխառել. այդպես են վարվում աշխարհի բոլոր զարգացած լեզուները: Հայոց լեզվի ճկուն բառակազմության շնորհիվ օտար բազմաթիվ բառերի համարժեքներ են ստեղծվել և ստեղծվում: Ներկայացնում ենք օտարաբանությունների և նրանց հայերեն համարժեքների նոր ցանկ։ Այս բառացանկով ոչ թե նորաստեղծ բառեր ենք առաջարկում, այլ հիշեցնում ենք եղած, երբեմն էլ հին, սակայն ոչ միշտ գործածվող հայերեն բառերի մասին: Տրված բառերը հիմնականում գրանցված են բառարաններում, գործածվում են մամուլում և այլուր, այդ թվում՝ բանավոր խոսքում:
խոսելիս և գրելիս աչքի առաջ ունենալ օտար բառերի հայերեն հետևյալ համարժեքները.
- աբոնեմենտ – բաժանորդագիր
- աբսուրդ –անհեթեթություն, անհեթեթ
- աբստրակտ – վերացական
- ադմինիստրատիվ – վարչական
- աժիոտաժ – իրարանցում
- ալեգորիա – այլաբանություն
- ալյանս - միություն, դաշինք
- ալտերնատիվ - այլընտրանքային, այլընտրանք
- ակտուալ – արդիական, հրատապ
- ամբիցիոզ – հավակնոտ
- ամնիստիա – համաներում
- ամպուլա – սրվակ
- անատոմիկում – հերձարան, դիահերձարան
- անեսթեզիա – անզգայություն, անզգայացում
- անկետա – հարցաթերթիկ
- անոնս – հայտարարություն, ծանուցում, ազդ
- ասիստենտ – ընթերակա, օգնական
- ասորտիմենտ – տեսականի
- ասոցացնել - զուգորդել
- ասոցիացիա – ընկերակցություն, ընկերություն, միություն
- ասպեկտ – հայեցակետ, տեսանկյուն, դիտանկյուն
- ավտոռեֆերատ – սեղմագիր
- ատեստատ – վկայական
- արգումենտ - փաստարկ
- արենդա – վարձակալություն
- ափդեյթ - թարմացում
- ափլոդ – վերբեռնում
- ափլիքեյշն – հավելված (բջջային կամ համակարգչային)
- բագաժ - ուղեբեռ, փխբ. պաշար
- բագաժնիկ - բեռնախցիկ
- բալանս – հաշվեկշիռ
- բանդա – հանցախումբ, ավազակախումբ
- բանկրոտ - սնանկ
- բաններ - ցուցապաստառ
- բարիեր – 1.պատնեշ, արգելափակոց, 2․փխբ․խոչընդոտ
- բեյջ - անվանաքարտ
- բիզնեսմեն – գործարար
- բլանկ – ձևաթուղթ
- բլոկադա - շրջափակում, պաշարում
- բլոկնոտ – նոթատետր
- բոնուս - պարգևավճար
- բորդ – խորհուրդ (կառավարման, հոգաբարձուների, տնօրենների)
- բուտիկ – կրպակ
- բրելոկ – բանալեկալ
- բրոկեր / բրոքեր - միջնորդ
- գարանտ – երաշխավոր
- գարանտիա – 1. երաշխիք, երաշխագիր, 2. երաշխավորություն, երաշխավորագիր
- գարնիր – խավարտ
- գլադիոլուս – թրաշուշան
- գրանտ – դրամաշնորհ
- դալան - կամար, կամարանցում
- դաունլոդ – ներբեռնում
- դեգրադացիա – 1. հետընթաց, 2. քայքայում, կազմալուծում
- դեգուստացիա – համտես(ում)
- դեդլայն - վերջնաժամկետ
- դեզինֆեկցիա – ախտահանում, վարակազերծում
- դեզինֆորմացիա – ապատեղեկատվություն
- դեկլարացիա - հայտարարագիր, հռչակագիր, հայտարարություն
- դեմոգրաֆիա – ժողովրդագրություն
- (դեմոգրաֆիական – ժողովրդագրական)
- դեպորտացիա - արտաքսում, վտարում
- դեսերտ – աղանդեր
- դեստրուկտիվ - ապակառուցողական
- դետալ - մանրակ, մաս, մանրամասնություն, մանրամաս
- դերմատոլոգ - մաշկաբան
- դեֆիցիտ – պակասուրդ
- դիագնոզ – 1. ախտորոշում, 2. (փխբ.) եզրահանգում
- դիալոգ - երկխոսություն
- դիլեմա – երկընտրանք
- դիսերտացիա – ատենախոսություն
- դիսկոմֆորտ – անհարմարություն, անհարմարավետություն
- դիսկրիմինացիա - խտրականություն
- դիսկուսիա – բանավեճ
- դիսոնանս - աններդաշնակություն
- դիսպետչեր – կարգավար
- դիվիդենտ – շահաբաժին
- դոմեն – տիրույթ
- դոմինանտ – գերիշխող, իշխող, տիրապետող
- դոմկրատ - ամբարձիկ
- դրոժ - խմորիչ
- դուետ – զուգերգ
- դևիզ – նշանաբան
- ենոտ – ջրարջ
- զիփլայն – ճախրուղի
- զոբ – խպիպ
- էլեմենտար – տարրական
- էլիտա –վերնախավ, ընտրախավ
- էկզեմպլյար – նմուշ
- էմբարգո - արգելանք, բռնարգելք
- էմիգրացիա – 1. արտագաղթ, 2. տարագրություն, վտարանդիություն
- էմոցիա – հույզ
- էմոցիոնալ – հուզական, զգացմունքային
- էնտուզիազմ – խանդավառություն, ոգևորություն
- էսքիզ - ուրվանկար, ուրվագիծ
- էտալոն - չափանմուշ, ստուգանմուշ, չափանիշ
- էտապ - փուլ, շրջան
- էքսկլյուզիվ – բացառիկ
- էքսպերիմենտալ – փորձառական
- էքսպերտ - փորձագետ
- էքսպոնատ – ցուցանմուշ
- էքստրեմիստ - ծայրահեղական
- էֆեկտիվ – արդյունավետ
- ըքաունթ – հաշիվ, օգտահաշիվ
- թեորիա – տեսություն
- թինեյջեր - դեռահաս, պատանի
- ժալյուզի - շերտավարագույր
- ժելե – դոնդող
- ժյուրի - մրցատյան
- իդենտիֆիկացիա - նույնականացում, նույնացում
- իլյուզիա – պատրանք
- իմիգրացիա – ներգաղթ
- իմիջ – կերպար
- իմպլեմենտացիա – կիրարկում
- իմպուլս – ազդակ, խթան
- ինաուգուրացիա - պաշտոնակալություն, երդմնակալություն
- ինգրեդիենտ – բաղադրամաս, բաղադրիչ
- ինդիվիդուալ – անհատական
- ինթերն - փորձնակ, փորձալրող
- ինթերնշիփ - փորձաշրջան
- ինովացիա – նորարարություն, նորամուծություն
- ինստրուկտոր – հրահանգիչ
- ինվալիդ – հաշմանդամ
- իվենթ – իրադարձություն, միջոցառում
- ինվեստիցիա – ներդրում
- ինվեստոր – ներդրող
- ինտերպրետացիա - մեկնաբանություն
- ինտերվալ – ժամանակամիջոց
- ինցիդենտ – միջադեպ, դեպք
- ինֆրաստրուկտուրա - ենթակառուցվածք
- լակոնիկ – սեղմ, հակիրճ
- լանցետ – նշտար
- լեգիտիմ – օրինական, օրինակարգ
- լիբերալ – ազատական
- լիդեր – առաջնորդ, առաջատար
- լիկվիդացիա – լուծարում, լուծարք, վերացում
- լիմիտ – սահմանաչափ, սահմանափակում
- լյուկ - դիտանցք, դիտահոր
- լոգիկա – տրամաբանություն
- լոկալ – տեղային
- լոմբարդ - գրավատուն
- խրոնոլոգիա – ժամանակագրություն
- կաբել - մալուխ
- կալա – փողաշուշան
- կալկուլյատոր - հաշվիչ
- կամին – բուխարի
- կատաստրոֆիկ - աղետալի
- կատեգորիա - կարգ
- կատեգորիկ - վճռական
- կարաուլ - պահակախումբ
- կարկաս – հիմնակմախք, հիմնամաս, կմախք
- կաֆել – հախճասալ, սալիկ
- կերամիկա – 1. խեցեգործություն, 2. խեցեղեն
- կլապան - փական, կափույր
- կնոպկա - կոճակ, կոճգամ
- կոլեգիա – վարչանի
- կոլեկցիա – հավաքածու
- կոլեկցիոներ – հավաքորդ
- կոմունիկացիա - հաղորդակցություն
- կոմպենսացիա – փոխհատուցում
- կոմպետենտ – իրազեկ, իրավասու
- կոմպոնենտ - բաղադրիչ, բաղկացուցիչ
- կոմպրոմիս – փոխզիջում
- կոմֆորտ – 1. հարմարավետություն, 2. հարմարավետ
- կոնսենսուս - համաձայնություն
- կոնսոլիդացիա - համախմբում
- կոնստրուկտիվ – կառուցողական
- կոնսուլտացիա – խորհրդատվություն
- կոնվերսիա - փոխարկում
- կոնտենտ - բովանդակություն
- կոնցեպցիա – հայեցակարգ
- կոնֆիդենցիալ – գաղտնի, խորհրդապահական
- կոնֆլիկտ – հակամարտություն, բախում, ընդհարում
- կոնֆրոնտացիա – առճակատում
- կուլմինացիա - բարձրակետ, գագաթնակետ
- կրեատիվ – ստեղծագործ
- կրեմ - քսուք
- կրիտերիա - չափանիշ
- կուրատոր – համադրող
- հաքեր – ցանցահեն
- հիպոթեզ – վարկած, ենթադրություն
- հորոսկոպ – աստղագուշակ
- մակետ - մանրակերտ, նախանմուշ
- մանժետ – թեզանիք
- մանիակ – մոլագար
- մասաժիստ – մերսող
- մարիոնետ - խաղատիկնիկ, խամաճիկ
- մարկա – 1. նամականիշ, 2. մակնիշ
- մարկետ – խանութ
- մարկեր – նշիչ
- մաքսիմում – առավելագույն
- մեդիա - լրատվամիջոց
- մեմորանդում – հուշագիր
- մեյքափ - դիմահարդարանք, դիմահարդարում
- մենեջեր - կառավարիչ
- մենեջմենտ / մենեջմենթ – կառավարում
- մենտալիտետ / մենթալիտետ – մտածելակերպ
- մեսիջ – հաղորդագրություն, ուղերձ
- մետլախ - հախճասալ
- միկրոսկոպ – մանրադիտակ
- մինիմում – նվազագույն
- միսիա - առաքելություն
- միֆ – առասպել
- մոնիթորինգ / մոնիտորինգ – մշտադիտարկում, դիտանց
- մոնոլոգ - մենախոսություն
- մոնոպոլիա – մենաշնորհ, մենատիրություն
- մոնոպոլիստ – մենաշնորհյալ, մենաշնորհատեր
- մոնումենտալ – 1. կոթողային, 2. հսկայական, վիթխարի, 3. հոյակերտ, փառահեղ
- մոտիվացիա - դրդապատճառ, շարժառիթ
- նասոս - պոմպ
- նեգատիվ – բացասական
- նեյտրալ - չեզոք
- նյուանս – նրբերանգ
- նոմինացիա - անվանակարգ
- նոն-ստոպ - անդադար, անընդմեջ, անընդհատ
- նոնսենս - անհեթեթություն, անիմաստություն
- նոստալգիա – 1. կարոտ, կարոտախտ, 2. հայրենաբաղձություն
- շանս – հնարավորություն
- շլագբաում – ուղեփակոց
- շտամպ - դրոշմ, դրոշմակնիք
- շտանգա - ծանրաձող
- շտեպսել - վարդակ
- չաթ - զրուցարան
- չեկ / չեք– վճարագիր, անդորրագիր
- պանիխիդա - հոգեհանգիստ
- պանիկա – խուճապ
- պանորամա – համայնապատկեր
- պատենտ – արտոնագիր
- պարազիտ - մակաբույծ, փխբ․ պորտաբույծ
- պարամետր - չափանիշ
- պարկինգ / փարքինգ – 1. կայանատեղ, կայանատեղի, 2. կայանելը, կայանում
- պարոլ (ռազմ.) - անցաբառ, նշանաբառ
- պացիֆիստ – խաղաղասեր
- պեդալ – ոտնակ
- պեյզաժ - բնանկար, բնապատկեր
- պեսիմիստ – հոռետես
- պերմանենտ - ած․ մշտական, մշտատև, մկբ․ մշտապես
- պիպետկա – կաթոցիկ
- պյուրե - խյուս
- պոզիտիվ – դրական
- պոպուլիզմ – ամբոխահաճություն
- պոպուլիստ – ամբոխահաճ
- պոստուլատ - կանխադրույթ
- պոտենցիալ - ներուժ, կարողություն
- պրակտիկ – գործնական
- պրեզենտացիա - շնորհանդես, ներկայացում
- պրեպարատ – պատրաստուկ
- պրեսսինգ – ճնշում
- պրետենզիա – 1․պահանջ, հայց, 2․ հավակնություն, նկրտում, 3․ բողոք
- պրիմիտիվ – պարզունակ, պարզ
- պրինտեր – տպիչ
- պրինցիպ – սկզբունք
- պրոգրես – առաջընթաց, առաջխաղացում
- պրոդուկտ – արդյունք, արտադրանք
- պրոդուկտիվ – արդյունավետ
- պրոյեկտ – նախագիծ, ծրագիր
- պրոպագանդա – քարոզչություն
- պրովոկացիա – սադրանք
- պրոցես - գործընթաց, ընթացք
- պրոֆեսիոնալ - արհեստավարժ
- ջիմ – մարզասրահ
- ռադիկալ - արմատական
- ռացիոնալ - բանական, տրամաբանական
- ռեալ – իրական
- ռեակցիոն – հետադիմական
- ռեգլամենտ - աշխատակարգ
- ռեյտինգ – վարկանիշ
- ռեսթայլինգ - ոճափոխութուն
- ռեսուրս - միջոց, պաշար
- ռեֆորմ - բարեփոխում
- ռուբին – սուտակ
- սանկցիա(ներ) – պատժամիջոց(ներ)
- սատելիտ - արբանյակ
- սեկտա - աղանդ
- սեկցիա – 1.մասնախումբ, 2.բաժին, բաժանմունք, մաս
- սեմեստր - կիսամյակ
- սեսիա - ․ քննաշրջան, ․ նստաշրջան
- սթաֆ – աշխատակազմ, անձնակազմ
- սիմվոլ – խորհրդանիշ
- սիմվոլիկ – խորհրդանշական
- սիստեմ – համակարգ
- սիտուացիա – իրադրություն, իրավիճակ
- սկեպտիկ - կասկածամիտ, թերահավատ
- սոլիդ – 1.ծանրակշիռ, 2.պատկառելի, 3.ներկայանալի
- սպեցիֆիկ – առանձնահատուկ, յուրահատուկ
- ստատիստիկա – վիճակագրություն
- ստատուս - կարգավիճակ
- ստարտ – մեկնարկ
- ստեպլեր – կարիչ
- ստիմուլ – խթան, ազդակ, շարժառիթ
- ստրատեգիա - ռազմավարություն
- սուբյեկտիվ – 1.ենթակայական, 2.անձնական, անհատական
- սուվերեն – ինքնիշխան
- վակցինա – պատվաստանյութ
- վերբալ - խոսքային, բանավոր
- վիզուալ – տեսողական
- վոլոնտյոր – կամավոր
- տակտիկա - մարտավարություն
- տելեպատիա – հեռազգայություն, հեռազգացություն
- տենդենց – միտում
- տոտալ – ամբողջական, համապարփակ, համընդգրկուն
- տոլերանտ – հանդուրժող
- տրանսֆորմացիա – 1. փոխակերպություն, փոխակերպում, 2. ձևափոխություն
- տրենաժոր - մարզասարք
- ցիվիլ – քաղաքակիրթ
- ցիտատ – մեջբերում
Ու[խմբագրել կոդը]
- ուլտիմատում – վերջնագիր
- փասվորդ - գաղտնաբառ
- փոսթ – գրառում, հրապարակում
- քեմփ - ճամբար
- քոմենթ - մեկնաբանություն
- քսերոքս – պատճենահան
- քրոնիկոն – ժամանակագրություն
- օբյեկտիվ – 1.առարկայական, 2.անկողմնակալ, անաչառ
- օնլայն – առցանց
- օնկոլոգ - ուռուցքաբան
- օպոզիցիա – ընդդիմություն
- օպոնենտ – ընդդիմախոս
- օրիենտացիա - կողմնորոշում
- օրխիդեա – խոլորձ
- օֆիս – գրասենյակ
- օֆիցիալ - պաշտոնական
- օֆլայն – անցանց
- ֆակտոր – գործոն
- ֆակուլտատիվ – կամընտրական
- ֆասադ – ճակատամաս (շենքի՝ կառույցի)
- ֆեյք – կեղծ
- ֆենոմենալ – բացառիկ, արտասովոր, արտակարգ
- ֆիասկո – (լիակատար) ձախողում, տապալում
- ֆիլտր - զտիչ
- ֆինիշ – 1.ավարտ, 2.վերջնագիծ
- ֆոյե – ճեմասրահ
- ֆոնոգրաֆ - ձայնագիր
- ֆորմալ – 1. ձևային, 2. պաշտոնական, ձևական
- ֆորում – համաժողով
- ֆրոնտ – 1. ճակատ, 2. ռազմաճակատ
ԼԵԶՎԻ ԿՈՄԻՏԵ