Վարդան Արղության-Երկայնաբազուկ

	Վարդան (Վլադիմիր) Արղության-Երկայնաբազուկ
Դրոշ	Իշխան
Կրթություն՝	Քեմբրիջի համալսարան և Սանկտ Պետերբուրգի համալսարան
Մասնագիտություն՝	դիվանագետ
Ազգություն	Հայ
Դավանանք	Քրիստոնեություն
Ծննդյան օր	մարտի 24 (ապրիլի 5), 1874
Ծննդավայր	Թիֆլիս, Կովկասի փոխարքայություն, Ռուսական կայսրություն
Վախճանի օր	դեկտեմբերի 9, 1941 (67 տարեկան)
Վախճանի վայր	Փարիզ
Թաղված	Սենտ-Ժենևիև-դե-Բուա
Դինաստիա	Արղության-Երկայնաբազուկներ
Հայր	Նիկողայոս Արղության-Երկայնաբազուկ
Մայր	Մարիամ Հովհաննիսյան-Արղությանց
Ամուսին	Եվգենիա Նիկոդիմովնա Արղության-Երկայնաբազուկ
Զավակներ	Նիկողայոս Վլադիիմիրի Արղության-Երկայնաբազուկ
Vladimir Argutinsky-Dolgorukov

Վարդան (Վլադիմիր) Նիկողայոսի Արղության-Երկայնաբազուկ (մարտի 24 (ապրիլի 5), 1874^[2], Թիֆլիս, Կովկասի փոխարքայություն, Ռուսական կայսրություն - դեկտեմբերի 9, 1941(1941-12-09)^[3], Փարիզ), հայազգի իշխան Ռուսական Կայսրությունում, Ռուսական կայսրության դիվանագետ, արվեստագետ, նմուշահավաք և ազգային բարերար։

Երիտասարդ տարիներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Վլադիմիր Արղության-Երկայնաբազուկը սերում է Արղության-Երկայնաբազուկների հայկական իշխանական տոհմից։ Որդին է՝ իշխան, Թիֆլիսի քաղաքագլուխ Նիկողայոս Արղության-Երկայնաբազուկի։ Սովորել է Սանկտ Պետերբուրգի Համալսարանի Իրավագիտության ամբիոնում, ապա Քեմբրիջի համալսարանում։ Ուսման տարիներին ծանոթ է եղել Պյոտր Չայկովսկիի և նրա եղբոր Մոդեստի հետ, ում տան էր մնում ուսման տարիներին։ Սովորելու տարիներին ծանոթանում է Անտոն Չեխովի հետ, ում նա ուղարկում էր իր պատմվածքները՝ լսելու նրա հեղինակավոր կարծիքը դրանց վերաբերյալ։

Դիվանագետ և նմուշահավաք[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1898-1912 թվականներին, դիվանագիտական ծառայության ժամանակ, որպես դեսպանատան քարտուղար, Փարիզում նպաստել է Սերգեյ Դյագիլևի «Русские сезоны» ներկայացումների ցուցադրմանը։

Ընկերացել է «Մշակույթի աշխարհ» միավորման անդամների հետ։ Հավաքել է կտավների, գծանկարների, ճենապակյա իրերի և այլ հնությունների մեծաքանակ հավաքածու։

1907 թվականից համագործակցել է Հին Պետերբուրգի թանգարանի հետ, լինելով՝ Ճարտարապետ-նկարիչների միության անդամ, միառժամանակ ղեկավարել է հատուկ հանձնախումբը, որը ուսումնասիրելու և նկարագրելու էր Սանկտ Պետերբուրգը։ Հանձնաժողովի մեջ մտնում էին՝ Ալեքսանդր Բենուան, Իվան Ֆոմինը, Վլադիմիր Պոկրովսկին, Նիկոլայ Վրանգելը, Նիկոլայ Լանսերեն, Վլադիմիր Կուրբատովը, Վլադիմիր Շչուկոն, Պ. Վեյերը և Ալեքսանդր Գաուշը։

1910 թվականին նա դարձել է Ռուսաստանի հնությունների և հուշարձանների պահպանության միության անդամ։ Ռուսական թանգարանի խորհրդի անդամ, 1918-1919 թվականներին եղել է էրմիտաժի նկարների և փորագրանկարների բաժնի հսկիչը։ 1918 թվականին իր անձնական հավքածուից բազմաթիվ գործեր նվիրել է էրմիտաժին և Ռուսական թանգարանին։

Արտագաղթի տարիներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1921 թվականին արտագաղթել է Ֆրանսիա, որտեղ շարունակել է զբաղվել իր հավաքածուների հարստացմամբ։ Եղել է Ռուսական թանգարանի միության հիմնադիր անդամ (1930), Պուշկինի Կենտրոնական հանձնաժողովի անդամ` Փարիզում (1935-1937), 1937 թվականին Փարիզում կազմակերպել է «Պուշկինը և իր ժամանակաշրջանը» ցուցահանդեսը։ 1934 թվականին Լուվրի Թանագարանին է նվիրաբերել 17-րդ դարի նկարիչ Գեյերոյի նկարները, որոնք իր անձնական հավաքածուից էին։

Վարդան Արղության-Երկայնաբազուկը մահացել է 1941 թվականին Փարիզում, հուղարկավորվել է Սենտ-Ժենևիև-դե-Բուա գերեզմանատանը^[4].

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

↑ ^1,0 ^1,1 https://culture.wikireading.ru/60582
↑ ^2,0 ^2,1 RKDartists (նիդերլ.)
↑ ^3,0 ^3,1 ^3,2 RKDartists (նիդերլ.)
↑ Ի.Ի.Գրեզին Սենտ-Ժենևիև-դե-Բուա գերեզմանատան ռուսական գերեզմանների այբբենական ցանկ։ «Ռուսական դամբարանադաշտ» շարք։ Թիվ 9 / Խմբ. Անդրեյ Շումակով — М.: ООО «Ստառայա Բասմաննայա», 2009։ — С. 30:

Աղբյուրներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Նինա Բերբերովա. Չայկովսկի
Ա.Չեխովի նամակները Արղության-Երկայնաբազուկին
Իշխան Վլադիմիր Արղության-Երկայնաբազուկ(չաշխատող հղում)
http://www.rgali.ru/object/10879459?lc=ru Արխիվացված 2016-03-04 Wayback Machine
http://libinfo.org/index/index.php?id=112944
РГАЛИ ф. 1900, 500 ед. хр., 1871—1919
ГРМ, ф. 90, 6 ед. хр., 1813—1845

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Վարդան Արղության-Երկայնաբազուկ» հոդվածին։

[_27d42ed799d5f883-1] 1,0 ^1,1 https://culture.wikireading.ru/60582

[_d622b0275dd4c8c6-2] 2,0 ^2,1 RKDartists (նիդերլ.)

[_ea9f3eb8aec6ed8e-3] 3,0 ^3,1 ^3,2 RKDartists (նիդերլ.)

[4] Ի.Ի.Գրեզին Սենտ-Ժենևիև-դե-Բուա գերեզմանատան ռուսական գերեզմանների այբբենական ցանկ։ «Ռուսական դամբարանադաշտ» շարք։ Թիվ 9 / Խմբ. Անդրեյ Շումակով — М.: ООО «Ստառայա Բասմաննայա», 2009։ — С. 30:

[1]

[2]

[3]

[4]