Օքսիդացում և վերականգնում

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Նատրիումի ֆտորիդ։ Նատրիումը կորցնելով իր արտաքին շերտի կենտ էլեկտրոնը դառնում է դրական, իսկ ֆտորը բացասական, դրանք իրար ձգելով միանում ու կազմում են նատրիումի ֆտորիդ։ 2Na+F2→2NaF

Օքսիդացում և վերագանգնում, օքսիդացման–վերականգնման ռեակցիաներ, օքսիդավերականգնման ռեակցիաներ, քիմիական ռեակցիաներ։

Բնութագրում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Օքսիդներ, ինչպիսիք են՝ երկաթի եռօքսիդը, կամ ժանգը, որոնք առաջանում են խոնավ պայմաններում Fe2O3·nH2O և երկաթի օքսիդ-հիդրոքսիդ (FeO(OH), Fe(OH)3), դա առաջանում է, երբ թթվածինը փոխազդում է այլ տարրերի հետ

Ուղեկցվում են ռեակցող նյութերի մեջ մտնող ատոմների օքսիդացման աստիճանների փոփոխությամբ՝ ռեագենտներից մեկի ատոմից (վերականգնիչ) մյուսի ատոմին (օքսիդիչ) էլեկտրոնների անցման շնորհիվ։ Օրինակ,

  • 2H2S−2+3Օ2° = 2H2Օ−2+2Տ+4Օ

(աջից՝ վերևում նշված թվերը ցույց են տալիս ատոմների օքսիդացման աստիճանները)։ Որպես օքսիդիչներ լայնորեն կիրառվում են 02, H202, հալոգեններ, HN03,KMnՕ4 K2Cr2Օ7 և այլն, վերականգնիչներ՝ С, Н2, H2S, Տ02, Տռ2+-ի և Fe+2-ի միացություններ և այլն։ Տարբերում են օքսիդավերականգնման ռեակցիաների հետևյալ տեսակները, միջմոլեկուլային (վերևում բերված օրինակը), ներմոլեկուլային, երբ օքսիդացող և վերականգնվող ատոմները գտնվում են միևնույն նյութի մեջ․

  • (N−3H4)2Cr2+6Օ7 = N2Օ+Cr2+3Օ3+4H2Օ

ինքնաօքսիդացում–ինքնավերականգնում (կոչվում է նաև ապահամամասնացում՝ դիսպրոպորցիոնացում)՝ արդյունքում առաջացող նյութերը պարունակում են միևնույն քիմիական տարրի ատոմներ՝ տարբեր օքսիդացման աստիճաններով․

  • 4КСl+5Օ3 = 3KCl+7Օ4+KCl−1

ինքնաօքսիդացում (աուտոօքսիդայում)՝ օդի թթվածնով օրգանական նյութերի ռադիկալաշղթայական օքսիդացում, որպես միջանկյալ նյութ հիդրոպերօքսիդների առաջացմամբ։ Այն նյութը կամ տարը,որը վերցնում է էլեկտրոն վերականգնվում է, կոչվում է օքսիդիչ կամ օքսիդացնող։

Reduction
Oxidant + e ⟶ Product
(Electrons gained; oxidation number decreases)

Oxidation
Reductant ⟶ Product + e
(Electrons lost; oxidation number increases)

Օքսիդացում և վերականգնում

Պատկերասրահ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Տես նաև[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Хомченко Г․ П․, Севастьянова К․ И․, Окислительно-восстановительные реакции, М․, 1980 год.

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 12, էջ 605