Վալդես (թերակղզի)

	Վալդես թերակղզի; Península Valdés
	; Վալդես թերակղզու արբանյակային պատկերը
Կոորդինատներ
	42°30′00″ հս․. լ. 63°56′00″ ավ. ե.HGЯO
Տեղագրություն	Պատագոնիա, վարչականորեն՝ Չուբուտ երկրամաս
Ողողող ջրեր	Ատլանտյան օվկիանոս
Ընդհանուր մակերեսը	3625 կմ²
Երկիր	Արգենտինա
	Վալդես (թերակղզի) (Արգենտինա)

Վալդես թերակղզի (իսպ.՝ Península Valdés), թերակղզի Արգենտինայում, որի ափերը ողողում են Ատլանտյան օվկիանոսի ջրերը^[1]։ Վարչականորեն ներառված է Արգենտինայի Հանրապետության Չուբուտի երկրամասի կազմի մեջ։ Ընդհանուր տարածքը կազմում է 3625 քառակուսի կմ։

1999 թվականին ներառվել է Արգենտինայում ՅՈւՆԵՍԿՕ-ի Համաշխարհային ժառանգության օբյեկտների ցանկում որպես բնական արգելավայր^[2]։ Համարվում է Հարավային Ամերիկայի ամենացածր կետը՝ -40 մետր ցուցանիշով։

Աշխարհագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Արգենտինայի արևմուտքում գտնվող Վալդես թերակղզին երք կողմերից ընկղմված է Ատլանտյան օվկիանոսի ջրերի մեջ։ Թերակղզու տարածքում խոշոր բնակավայրեր գոյություն չունեն։ Վալդեսի շրջակայքում գտնվող նշանավոր քաղաքներից է Պուերտո Մադրին, իսկ առհասարակ, թերակղզու վրա ընկած ամենախոշոր բնակավայրը Պուերտո Պիրամիդես փոքրիկ ավանն է։

Ընդհանրապես, կղզու հիմնական հարթավայրերն օգտագործվում են ոչխարներին և այլ անասուններին արածացնելու նպատակներով։

Թերակղզու տարածքը նշանավորվում է աղի լճերի առատությամբ։ Այս լճերից մեկը գտնվում է ծովի մակարդակից մինչև 40 մետր խորության վրա և համարվում է Արգենտինայի և ամբողջ Հարավային Ամերիկա մայրցամաքի ամենացածր իջվածքը։

Կենդանական աշխարհ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Վալդես թերակղզու ափամերձ հատվածը նշանավորվում է ծովային կաթնասունների աննախադեպ առատությամբ։ Այդ թվին են պատկանում հարավային ծովառյուծները, ծովափղերը և փոկերը։ Հարավային հարթ կետերի կարելի է հանդիպել Գոլֆո Նուեբոյում և Գոլֆո Սան Խոսեում։ Վերջիններս համարվում են մայրցամաքային Պատագոնիայի և Վալդես թերակղզու ցամաքային հատվածի բաժանարար սահմանը։

Բեղավոր կետերը տեսանելի միջին խորություններին մոտենում են մայիս-դեկտեմբեր ամիսներին՝ հիմնականում կաթնասունների ծննդաբերության շրջանում։ Դա պայմանավորված է այն հանգամանքով, որ Վալդես թերակղզու ափամերձ հատվածներում ջուրը համեմատականորեն ավելի խաղաղ ու հանգիստ է։

Թերակղզու ցամաքային հատվածում տարածված են նանդու ջայլամներ, հարավամերիկյան ուղտայծեր, հարավամերիկյան գորշ աղվեսներ, զրահակիրներ և պատագոնական մարաներ։ Թերակղզում բնակվում են նաև թռչունների մեծ կենսաբազմազանություն։ Միջին հաշվարկներով Վալդես թերակղզում տարածված են 181 տեսակի թռչուններ, որոնցից 66-ը՝ բնաշխարհիկ չեն (սեզոնային բնակություն)։