Սուդանի ազգային թանգարան
Սուդանի ազգային թանգարան | |
|---|---|
 | |
| Տեսակ | ազգային թանգարան |
| Երկիր |  Սուդան |
| Տեղագրություն | Խարթում |
| Ղեկավարության նստավայր | Խարթում, Սուդան |
| Հիմնադրվել է | 1971 |
| Կայք | sudannationalmuseum.com |
Սուդանի ազգային թանգարան, Սուդանում խոշորագույն և առավել շատ այցելություններ ունեցող թանգարան։ Այստեղ ներկայացված են Սուդանի պատմության տարբեր ժամանակաշրջանների ցուցանմուշներ (Կուշի թագավորության և Նուբիայի), նաև Հին Եգիպտոսի[1]։
Նկարագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Հիմնադրվել է 1971 թվականին։ Գտնվում է Խարթում քաղաքում՝ Էլ-Նիլ պողոտայում։ Թանգարանի երկհարկանի շենքը կառուցվել է 1955 թվականին։ Այստեղ է պահպանվում երկրի ամենահարուստ և մեծ հնագիտական հավաքածուն[2][3]։ Ցուցանմուշների մեջ, որոնք ցուցադրված են թանգարանի մոտակայքում, կան երկու հին եգիպտական պաշտամունքային շինություններ։ Բուհեմ և Սեմնա տաճարները, որոնք կառուցվել են Հաթշեփսութի և Թութմոս III-ի կողմից, իսկ 20-րդ դարում Խարթում են տեղափոխվել Ասուանի ջրամբարի կառուցման հետևանքով տաճարների նախնական գտնվելու վայրը հեղեղվելու պատճառով[1][3][4][5]։
Ցուցադրվում են արտեֆակտներ՝ Ալ Սալթան Ալ Զարկիի դարաշրջանի մասունքներ, որոնք հայտնի են նաև որպես սև սուլթանատ անունով․ կուշիտական ապակյա արտադրանք, կերամիկա և քանդակ, 8-15-րդ դարերի նուբիական ֆրեսկոներ և որմնանկարներ։ Ջրաներկ որմնանկարները լավ են պահպանվել և վառ տեսք ունեն[1][5]։
Բացի թանգարանի ներսում գտնվող ցուցանմուշներից, այգում գտնվում են մ.թ.ա. 1490 թվականին հիշատակված երկու տաճարներ, որոնք տեղափոխվել են Նեղոսի նախալեռնային շրջաններից, որոնց տեղում այսօր գտնվում է Ասուանի ջրամբարը։ Եգիպտոսում Նիլ գետը բաժանած Ասուանի ջրամբարը պատճառ է դարձել Սուդանի տարածքի մի մասի խորտակմանը, որտեղ գտնվում էին տաճարները։ ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի՝ տաճարներն ավելի անվտանգ վայր տեղափոխելու կոչից հետո շենքերն ու դամբարանները համակարգված ապամոնտաժվել և տեղափոխվել են Խարթումի Սուդանի ազգային թանգարանը շրջապատող այգի[1][5]։
Թանգարանային հավաքածուները կատալոգացվել են հինգ տասնյակ առաջատար գիտնականների կողմից, տպագրվել թերթերում և գրքերում։ Ցուցակում ներառված 320 օբյեկտներ հայտնաբերվել են հնագիտական պեղումների և գտածոների ընթացքում։ Դրանք պալեոլիթի դարաշրջանի քարե զենքեր են, Փարասից փարավոնների արձաններ, վաղ քրիստոնեական որմնանկարները և իսլամական ժամանակաշրջանի սկզբի զրահներ։ Ցուցահանդեսները ցույց են տալիս Կերմայի թագավորների մշակույթը, քրիստոնեական պետուդարների գերեզմանները, եգիպտական փարավոնների տիպիկ տաճարները, ինչպես նաև Սուդանի պատմության հետագա ժամանակաշրջանների եկեղեցիներն ու մզկիթները[6]։
Նուբիայի քրիստոնեական մշակույթին վերաբերող հունական և ղպտիական գրությունների կատալոգը կազմվել է թանգարանի կողմից՝ Վարշավայի համալսարանից դոկտոր Ադամ Լաթժարի (հունական գրությունների մասով) և Լեյդենի համալսարանից (ղպտիական արձանագրությունների վերաբերյալ) դոկտոր Ժակ Վան դեր Վլիեի (Jacques Van der Vliet) աջակցությամբ։ Նրանց աշխատանքը ֆինանսավորվել է ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի, Կահիրեի հնագիտության լեհական կենտրոնի և Նիդեռլանդների արևադարձային հետազոտությունների աջակցության հիմնադրամի (WOTRO) կողմից։ Քրիստոնեական նուբիական գրությունները ներկայացված են թաղման էպիտաֆիաներով։ Դրանց համաձայն՝ նուբիական տարածքները Սուդանում տարածվում էին հարավից մինչև Փարաս և հյուսիսից՝ Սոբա։ Տեքստերը, որոնք արված են ավազաքարի, մարմարի կամ տերակոտայի վրա (36 արձանագրություն, հիմնականում Մուկուրայից են), հուշատախտակները սովորաբար ուղղանկյուն են[7]։
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 «About Sudan». Sudan US Embassy. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ օգոստոսի 30-ին.
- ↑ «Preservation of the Endangered Objects of the National Museum of Sudan and the Archaeological Museum of Jebel Barkal». UNESCO. Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ մարտի 4-ին.
- ↑ 3,0 3,1 «Preservation of the Endangered Objects of the National Museum of Sudan and the Archaeological Museum of Jebel Barkal». Unesco.org. Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ մարտի 4-ին.
- ↑ «National Museum». Lonely Planet. Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ օգոստոսի 30-ին.
- ↑ 5,0 5,1 5,2 Patricia Levy; Zawiah Abdul Latif Sudan. — Marshall Cavendish, 2007. — С. 101—. — ISBN 9780761420835
- ↑ Derek A. Welsby; Julie R. Anderson Sudan: ancient treasures : an exhibition of recent discoveries from the Sudan national museum. — British Museum Press, 2004. — ISBN 9780714119601
- ↑ Adam Łajtar; Sudan. Hayʼah al-Qawmīyah lil-Āthār wa-al-Matāḥif Catalogue of the Greek inscriptions in the Sudan National Museum at Khartoum (I. Khartoum Greek). — Peeters Publishers[en], 2003. — ISBN 9789042912526