Նովոռոսիյսկ

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Քաղաք
Նովոռոսիյսկ
ռուս.՝ Новороссийск
Դրոշ Զինանշան

ԵրկիրՌուսաստան Ռուսաստան
Դաշնային սուբյեկտԿրասնոդարի երկրամաս
Քաղաքային օկրուգՆովոռոսիյսկի քաղաքային օկրուգ
ՔաղաքապետԴյաչենկո Իգոր Ալեքսեևիչ
Հիմնադրված է1838 թ.
Տվյալ կարգավիճակում1866 թվականից
Մակերես81,1[1] կմ²
ԲԾՄ10 մ
Բնակչություն273 278 մարդ (2018)
Ժամային գոտիUTC+3
Հեռախոսային կոդ8617
Փոստային դասիչ353900—353925
Պաշտոնական կայքadmnvrsk.ru (ռուս.)
Նովոռոսիյսկ (Ռուսաստան)##
Նովոռոսիյսկ (Ռուսաստան)
Նովոռոսիյսկ (Կրասնոդարի երկրամաս)##
Նովոռոսիյսկ (Կրասնոդարի երկրամաս)

Նովոռոսիյսկ (ռուս.՝ Новороссийск), քաղաք Ռուսաստանի Դաշնության Կրասնոդարի երկրամասում, հանդիսանում է Նովոռոսիյսկի քաղաքային օկրուգի վարչական կենտրոնը։ Տեղաբաշխված է երկրամասի հարավ-արևմուտքում, Սև ծովի ափին։

Կարևորագույն տրանսպորտային կենտրոն է։ Այստեղ է գտնվում Ռուսաստանի Դաշնության Նավատորմի ռազմա-ծովային բազան և Ռուսաստանի ամենախոշոր սևծովյան նավահանգիստը։

Հերոս քաղաք է 1973 թվականի սեպտեմբերի 14-ից։

Աշխարհագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Քաղաքը ձգվում է 25 կմ Ցեմեսկի ծովախորշի ափերով, և շրջապատված է Հյուսիսայի Կովկասի լեռներով։ Նովոռոսիյսկից 14 կմ հեռու է գտնվում Կրասնոդարի երկրամասի ամենամեծ քաղցրահամ ջրով լիճը՝ Աբրաու։

Բնակչություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ազգային կազմը

2010 թվականի համառուսաստանյան մարդահամարի տվյալների համաձայն[2]՝

Ազգություն Քանակ,
մարդ
Մասը ամբողջ
բնակչության մեջ, %
ռուսներ 212 931 88,01 %
հայեր 8 164 3,37 %
ուկրաինացիներ 5 767 2,38 %
թաթարներ 2 153 0,89 %
հույներ 1 718 0,71 %
Այլ 7 188 2,97 %
Ազգությունը չեն նշել 4 031 1,67 %
Ընդամենը 241 952 100,0 %

Հայերը Նովոռոսիյսկում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Նովոռոսիյսկը հիմնվել է 1838-ին՝ հայազգի ծովակալ Լազար Սերեբրյակովի (Արծաթագործյան) նախաձեռնությամբ։ 1840-ին այստեղ հայեր են հաստատվել Ղրիմից, 1868-ին՝ Սամսունի և Տրապիզոնի շրջաններից։ 1849-ին կազմավորվել է հայկական ծխական համայնք։ Առաջին համաշխարհային պատերազմի նախօրեին Նովոռոսիյսկում կար 1800, 1920-ական թվականների կեսին՝ 4 հազարից ավելի հայ։ Հայրենական մեծ պատերազմից հետո համայնքը համալրվել է Վրաստանի հայաշատ շրջաններից և Շիրակի գյուղերից եկած հայերով։ 1990-ական թթ. Նովոռոսիյսկի հայ բնակչությունը կտրուկ աճել է ի հաշիվ Հարավային Կովկասից գաղթած հայերի։ 2003 թվականի այստեղ բնակվում է շուրջ 20 հազար հայ։

1990-ական թթ. սկզբից գործում է «Լույս» հայկական մշակութալուսավորական ընկերությունը։ Լույս է տեսնում «Լույս» (1992, ռուսերեն, հայերեն) թերթը։

Նովոռոսիյսկի քաղաքային դումայի պատգամավոր է եղել Ռ. Մինասյանը[3]։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. Генеральный план городского округа муниципального образования город Новороссийск Краснодарского края. Схема административно-территориальных границ.
  2. «Население по национальности и владению русским языком по муниципальным образованиям Краснодарского края» (PDF). Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2016 թ․ մարտի 5-ին. Վերցված է 2018 թ․ դեկտեմբերի 30-ին.
  3. Հայ սփյուռք հանրագիտարան, Ե., 2003, էջ 473։

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]