Միապետի պալատ
Միապետի պալատ, (արքունիք), պալատականների խումբ, որ հոգում է միապետի և նրա ընտանիքի անդամների անձնական կարիքները[1]։
Կառուցվածքը[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Սկզբում, պալատականներն առանձնանում էին իրենց կատարած գործառույթներով, որոնցով նրանք տարբերվում էին մնացած պալատականներից։ Օրինակ՝ յուրաքանչյուր պալատ ուներ միապետի ձիաբուծարանի կառավարիչ։ Ռուսաստանում նրան անվանում էին ախոռապահ(конюший), Ֆրանսիայում՝ ոստիկան(agent de police), Անգլիայում ՝ գունդստաբլ(constable), Ավստրիայում՝ ախոռապետ ( գերմ․Stallmeister) և այլն։ Գրեթե բոլոր պալատներում կար սենեկապետ, ում միապետը վստահում էր նույնիսկ իր հանգստասենյակի բանալին։
Նմանատիպ պաշտոնների նշանակումները կատարվում էին բարձր ազնվականների և պալատականների միջոցով, որոնք իրականացնում էին ո՛չ միայն պալատական, այլ նաև՝ քաղաքական գործունեություն։ Միապետին ծառայություն էին մատուցում նաև սոցիալական տարբեր շերտերի ներկայացուցիչներ՝ սպասավոր(լակեյ), սենեկասպասավոր, կառապան և այլն։
Դասային և ինքնիշխան միապետություններում, գերիշխանն ուներ բացառիկ դիրք, իսկ նրա պալատը դառնում էր քաղաքական համակարգի առանցքակետ։ Յուրաքանչյուր պալատ ուներ իր՝ մանրակրկիտ մշակված արարողակարգը (էթիկետ), իսկ պալատականներն առանձնանում էին ըստ աստիճանակարգի(օր՝․ շարքային զինվորի) և տարակարգի(օր՝․ առաջին կարգի կապիտան)։
Պալատի տնտեսական կյանքով զբաղվում էին պալատի համապատասխան բաժինը կամ պալատական մինիստրությունը(օր՝․ Կայսերական պալատի մինիստրությունը՝ Ռուսական կայսրությունում)։ Որպես կանոն, եվրոպական միապետերի կանայք ունեին իրենց սեփական պալատը, կազմված բացառապես իգական սեռի ներկայացուցիչներից(պալատական ազնվական օրիորդներ և պալատական այլ կանայք)։ Արևելյան միապետություններում պալատական կանայք կազմում էին Կանանոցը(հարեմ) և գտնվում էին Ներքինիների հսկողության տակ։
Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
XVII դարից սկսած, Ֆրանսիական թագավորական պալատը, որը գտնվում էր Վերսալում՝ օրինակելի էր մնացած պալատների համար։ Ռուսական կայսերական պալատը, որը XVIII դարի սկզբին փոխարինեց ռուսական թագավորական պալատին, հիմնական ժամանակն անցկացնում էր Սանկտ Պետերբուրգում և նրա մոտակա շրջաններում։
Չինական կայսերական պալատն առանձնանում էր իր բազմամարդությամբ և բարդ կառուցվածքով։ Միայն Արգելված քաղաքում, XVII դարում, ծառայում էին 17000 Ներքինի։ Ներքին պալատը(կայսեր բարեկամներ և վստահված Ներքինիներ) և արտաքին պալատը(բարձրաստիճան պալատականներ) միշտ խնդիրներ են ունեցել իրար հետ[2]։ Ինքնատիպությամբ աչքի են ընկել Կրոնապետերի պալատները(օր՝․ պապի պալատը՝ Վատիկանում)։
Երկար կառավարող միապետերը երբեմն դառնում էին իրենց սեփական պալատի գերիներ, որտեղ նրանք ապրելով մանուկ հասակից ընկալում են աշխարհն այնպիսին, ինչպիսին որ պալատում է(օր՝․ Մայորդոմների պարագայում այդպես էր)։ Այդպես, չինական շատ կայսրեր մանուկ հասակից ժամանակն ամբողջությամբ անցկացնելով Ներքիների հետ՝(արական սեռի միակ ներկայացուցիչ, ում հետ թույլատրվում էր շփվել «երկնքի որդուն») նրանց բոլորից շատ էին վստահում և նրանց էին վստահում նույնիսկ պետական կարևոր գործեր։
Միապետի մոտ բարեկամները, հաճախ իրենց պալատներում պահում էին «փոքր» պալատ։ Ելիզավետա Պետրովնայի օրոք գործում էր գահի թագաժառանգ Պյոտոր Ֆյոդորովիչի և նրա կնոջ՝ Եկատերինա Ալեքսեեվնայի «երիտասարդ պալատ», որը գտնվում էր Օրանիենբաումում։
Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Рудаков В. Е. (1890–1907)։ «Двор»։ Բրոքհաուզի և Եֆրոնի հանրագիտական բառարան։ 86 հատոր (82 հատոր և 4 լրացուցիչ հատորներ)։ Սանկտ Պետերբուրգ См., напр.: Frederick W. Mote. Imperial China 900-1800. Harvard University Press, 2003. P. 893-4.
Двор монарха в средневековой Европе. Явление, модель, среда. // Отв. ред. Н.А. Хачатурян. М., 2001. Королевский двор в политической культуре средневековой Европы: Теория. Символика. Церемониал. // Отв. ред. Н. А. Хачатурян. М.: Наука, 2004.
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ Рудаков В. Е.]] (1890–1907). «Двор». Բրոքհաուզի և Եֆրոնի հանրագիտական բառարան: 86 հատոր (82 հատոր և 4 լրացուցիչ հատորներ). Սանկտ Պետերբուրգ.
{{cite book}}: CS1 սպաս․ location missing publisher (link) - ↑ См., напр.: Frederick W. Mote. Imperial China 900-1800. Harvard University Press, 2003. P. 893-4.
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Միապետի պալատ» հոդվածին։ |
| ||||||
