Կոնգո (լեզու)

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Կոնգո
Կիկոնգո
Տեսակլեզու, մակրոլեզու և կենդանի լեզու
ԵնթադասՆիգերո-Կոնգոլեզյան ընտանիք
ԵրկրներԿոնգոյի Հանրապետություն, Կոնգոյի Դեմոկրատական Հանրապետություն, Անգոլա
ՇրջաններԿենտրոնական Աֆրիկա
Պաշտոնական կարգավիճակԿոնգոյի Դեմոկրատական Հանրապետություն
Խոսողների քանակմոտ 7 միլլիոն
ԴասակարգումԱֆրիկայի լեզուներ
Գրերի համակարգլատինատառ
IETFkg
ԳՕՍՏ 7.75–97кон 326
ISO 639-1kg
ISO 639-2kon
ISO 639-3kon
 Kikongo language Վիքիպահեստում
Լեզվի տարածման արեալը. Մուգ դեղին գույնը՝ կոնգո, բաց դեղին՝ կիտուբա

Կոնգո (կիկոնգո), Կոնգո ազգի լեզուն, որը պատկանում է բենուե-կոնգոլեզյան լեզվաընտանիքի բանտու լեզուների ցանկին։ Լեզվի կրողները հիմնականում ապրում են Անգոլայի, Կոնգոյի Հանրապետության և Կոնգոյի Դեմոկրատական Հանրապետության արևադարձային անտարներում։

Կոնգոն 7 միլիոն մարդկանց համար հանդիսանում է մայրենի լեզու։ 

Կոնգոն Կոնգոյի Դեմոկրատական Հանրապետության 4 պետական լեզուներից մեկն է։

Կիտուբա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Կոնգո լեզվի հիման վրա ստեղծվել է Կիտուբա լեզուն, որը տարածված է Կոնգո լեզվի արեալից դուրս։

Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Թեև կոնգո լեզվով Աստվածաշնչի թարգմանությունը կատարվել է 1905 թվականին, այն համարվում է բանտու լեզուներից առաջինը, որտեղ օգտագործվում է լատինատառ գիր։

Առաջին կատեխիզիսը գրվել է 1557 թվականին կոնգոյում ծնված պորտուգալացի Դիեգո Գոմեսի կողմից։ 1624 թվականին պորտուգալացի Մատեուշ Կարդոզոն խմբագրել և թարգմանել է Մարկոշո Ժորժի կատեխիզիսը: 

Առաջին բառարանը ստեղծվել է  1648 թ., և նախատեսված է եղել  միսիոներների օգտագործման համար։ Գլխավոր հեղինակը եղել է քահանա Մանուել Ռեբոռեդուն։  Բառարանը պարունակում է շուրջ 10 000 բառ.

Տես նաև[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Carter Hazel. Syntax and tone in Kongo. L., 1973.
  • Daeleman J. Morfologie van naamwoord en werkwoord in het Kongo (Ntandu) met ontleding van het foneemsysteem. Leuven, 1966.
  • Dereau L. Cours de Kikongo. Namur, 1955.
  • Hochegger H. Grammaire du kikongo. 1981.
  • Ndonga, Mfuwa. Systématique grammaticale du kisikongo (Angola). Paris: INALCO, 1995. 504 p.
  • Samba, Philippe. The system of tone in Kikongo. Lancaster: University of Lancaster, 1989. 381 p. (PhD)

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Կոնգո (լեզու)» հոդվածին։