Էլի Վիզել

Էլի Վիզել; անգլ.՝ Elie Wiesel
Ծնվել է	սեպտեմբերի 30, 1928[…]
Ծննդավայր	Սիգետու Մարմացիեյ, Մարամուրեշ, Ռումինիայի թագավորություն
Մահացել է	հուլիսի 2, 2016[…] (87 տարեկան)
Մահվան վայր	Նյու Յորք, ԱՄՆ
Գերեզման	Քենսիկո և Sharon Gardens Cemetery
Քաղաքացիություն	ԱՄՆ, Ռումինիայի թագավորություն և Հունգարիայի Թագավորություն
Մայրենի լեզու	իդիշ
Կրոն	հուդայականություն
Կրթություն	Փարիզի արվեստների ֆակուլտետ
Երկեր	Night?
Մասնագիտություն	գրող, քաղաքական ակտիվիստ, Judaic scholar, վիպասան, ինքնակենսագիր, համալսարանի դասախոս, թարգմանիչ, լրագրող, մարդասեր, փիլիսոփա և դրամատուրգ
Աշխատավայր	Yedioth Ahronoth?, Բոստոնի համալսարան և Նյու Յորքի քաղաքային համալսարան
Ամուսին	Marion Wiesel?
Ծնողներ	հայր՝ Shlomo Wiesel?, մայր՝ Sarah Feig?
Պարգևներ և ; մրցանակներ	; Նորման Մեյլերի մրցանակ Four Freedoms Award – Freedom of Worship? Ազատություն մրցանակ Ճշմարդության Լույս մրցանակ Լուվենի կաթոլիկ համալսարանի պատվավոր դոկտոր Մեդիչի մրցանակ ԱՄՆ Կոնգրեսի ոսկե մեդալ Prix du Livre Inter? Ժնևի համալսարանի պատվավոր դոկտոր Ազատության մեդալ Թել-Ավիվի համալսարանի պատվավոր դոկտոր Բալ Իլանի անվան համալսարանի պատվավոր դոկտոր Հայֆայի համալսարանի պատվավոր դոկտոր Վեյցմանի ինստիտուտի պատվավոր դոկտոր Բորդո Մոնտեն համալսարանի պատվավոր դոկտոր honorary doctor of the University of Picardie Jules Verne? Bordin Prize? Երուսաղեմի պատվավոր քաղաքացի honorary doctor of the Florida Atlantic University? Մայամիի համալսարանի պատվավոր դոկտոր Գրեյթ իմիգրանտս և honorary degree from Spelman College?
Անդամություն	Արվեստի և գրականության ամերիկյան ակադեմիա և Արվեստների և գիտությունների ամերիկյան ակադեմիա
Երեխաներ	Elisha Wiesel?
	Elie Wiesel Վիքիպահեստում

Էլի Վիզել (իդիշ՝ אלי וויזל, ֆր.՝ Elie Wiesel, սեպտեմբերի 30, 1928(1928-09-30)^[1]^[2]^[3]^[…], Սիգետու Մարմացիեյ, Մարամուրեշ, Ռումինիայի թագավորություն^[4] - հուլիսի 2, 2016(2016-07-02)^[5]^[1]^[2]^[…], Նյու Յորք, ԱՄՆ), ամերիկացի և ֆրանսիացի ազգությամբ հրեա գրող, լրագրող, հասարակական գործիչ, պրոֆեսոր։ Խաղաղության Նոբելյան մրցանակի 1986 թվականի դափնեկիր։ Գրել է իդիշ, եբրայերեն, ֆրանսերեն և անգլերեն լեզուներով։ Էլի Վիզելը հայտնի է Հոլոքոստի, ցեղասպանագիտության և Հայոց ցեղասպանության վերաբերյալ իր աշխատություններով, բազմիցս հանդես է եկել Իսրայելի կառավարության կողմից Հայոց ցեղասպանության ճանաչման կոչով։ Հանդիսանում էր «Ավրորա» առաջին մրցանակի ընտրող հանձնաժողովի անդամ։

Ծագում է Հոլոքոստը վերապրած կրոնական ավանդապահ հրեական ընտանիքից։ Վիզելը նացիստական համակենտրոնացման Օսվենցիմ և Բուխենվալդ ճամբարների գերիներից էր։ Այնուհետև դարձել է նշանավոր ցեղասպանագետ և եվրոպական հրեկանության Աղետի մասնագետ^[18]։

1985-ին պարգևատրվել է ԱՄՆ Կոնգրեսի Ոսկե մեդալով։ Նշանավորվել է նաև բազմաթիվ այլ պարգևներով գրական, հասարակական և քարոզչական գործունեության համար^[⇨]:

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծնվել է Հյուսիսային Տրանսիլվանիայնի Սիգետ քաղաքում, հանդիսացել է վիժնիցյան հասիդական հուդայականության հետևորդ։ Ունեցել է երեք քույր, ստացել հրեական կրոնական կրթություն։

1940 թվականին Սիգետը կցվել է Հունգարիային, 1944 թվականի մայիսին Նացիստական Գերմանիայի ճնշման տակ քաղաքի բոլոր հրեաները, այդ թվում՝ Վիզելը քույրերի և ծնողների հետ արտաքսվում են Օսվենցիմ համակենտրոնացման ճամբար։ Նրա դաջվածքային համարն էր «A-7713»: Ճամբարում նրան հոր հետ բաժանում են մորից և քույրերից։ Մայրը և քույրերից փոքրը զոհվում են Օսվենցիմում, իսկ հայրը ուտելիքի կռվի պատճառով ծեծվում և սպանվում է Բուխենվալդի ճամբարում (1945 թվական), մյուս գերիների կողմից։

Ստեղծագործությունները[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Elie Wiesel bibliography

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 Internet Broadway Database — 2000.
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 Internet Speculative Fiction Database — 1995.
↑ ^3,0 ^3,1 filmportal.de — 2005.
↑ ^4,0 ^4,1 ^4,2 Deutsche Nationalbibliothek Record #11880975X // Gemeinsame Normdatei (գերմ.) — 2012—2016.
↑ ^5,0 ^5,1 ^5,2 http://www.haaretz.com/israel-news/1.575072
↑ Find A Grave — 1996.
↑ https://www.hotnews.ro/stiri-arhiva-1247406-elie-wiesel-trimite-inapoi-lui-iliescu-steaua-romaniei.htm
↑ https://achievement.org/achiever/elie-wiesel/
↑ https://www.pbs.org/eliewiesel/life/index.html
↑ ^10,0 ^10,1 ^10,2 ^10,3 ^10,4 Pas L. v. Genealogics — 2003.
↑ http://www.nobelprize.org/nobel_prizes/peace/laureates/1986/
↑ https://www.nobelprize.org/nobel_prizes/about/amounts/
↑ http://www.u-bordeaux-montaigne.fr/fr/universite/decouvrir-bordeaux-montaigne/histoire-d-universite.html
↑ Honorary Doctorate Recipients — Florida Atlantic University.
↑ https://commencement.miami.edu/about-us/archives/honorary-degree-recipients/index.html
↑ https://www.carnegie.org/awards/great-immigrants/2007-great-immigrants/
↑ https://www.spelman.edu/docs/honorary-degrees/honorary-degree-recipients---1977-present---as-of-november-2022---revised-(012023).pdf?sfvrsn=f4347e51_2
↑ «Эли Визель (род. в 1928)». Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ սեպտեմբերի 17-ին. Վերցված է 2016 թ․ հոկտեմբերի 21-ին.

Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Bartrop P. R. (անգլ.)русск., Jacobs L. S. (անգլ.)русск. Fifty Key Thinkers on the Holocaust and Genocide. — Routledge, 2013. — P. 294-301. — 336 p.

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Elie Wiesel: First Person singular-ը(անգլ.)(անգլ.)
Academy of Achievement: Elie Wiesel(անգլ.)(անգլ.)
Text and audio of Elie Wiesel'հայտնի s speech on The Perils of Indifference(անգլ.)(անգլ.)
1988 Audio Interview with Elie Wiesel by Դոն Swaim of CBS Radio, RealAudio Արխիվացված 2006-10-01 Wayback Machine(անգլ.)(անգլ.)
«Wiesel Words». The Nation. Վերցված է 2015 թ․ հունիսի 13-ին.
8 Questions for Elie Wiesel, JEWSWEEK article briefly discussing Wiesel's view regarding the moral necessity of the Iraq War. Արխիվացված 2011-09-09 Wayback Machine(անգլ.)(անգլ.)
New York Times — ի The Conversation with Elie Wiesel(չաշխատող հղում)(անգլ.)(անգլ.)
Elie Wiesel on his Beliefs — Toronto Star-ը Արխիվացված 2011-06-06 Wayback Machine(անգլ.)(անգլ.)
Elie Wiesel & Palestinian Memories Արխիվացված 2016-03-06 Wayback Machine(անգլ.)(անգլ.)
Հարձակումը Էլի Визеля Արխիվացված 2008-11-22 Wayback Machine
Գրել-up գիրքը "Հաջորդ սերունդ" ամսագրում "Ժողովուրդը Գրքեր գրքերի աշխարհում"(ռուս.)(ռուս.)
Шубинский Վ. գիշերվանից Հետո // Ժողովուրդը Գրքեր գրքերի աշխարհում. 2016. Թիվ 123(ռուս.)(ռուս.)
Լուսանկարներ Визеля

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Էլի Վիզել» հոդվածին։

[_61499ea035ec2a7e-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 Internet Broadway Database — 2000.

[_3251a77027fa56e4-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 Internet Speculative Fiction Database — 1995.

[_b55b23c9c124bff0-3] 3,0 ^3,1 filmportal.de — 2005.

[_54868cdde74a092f-4] 4,0 ^4,1 ^4,2 Deutsche Nationalbibliothek Record #11880975X // Gemeinsame Normdatei (գերմ.) — 2012—2016.

[_5abab5c7058d82d3-5] 5,0 ^5,1 ^5,2 http://www.haaretz.com/israel-news/1.575072

[_c86d4e617c61c0b8-6] Find A Grave — 1996.

[_85aae2c749944b77-7] ttps://www.hotnews.ro/stiri-arhiva-1247406-elie-wiesel-trimite-inapoi-lui-iliescu-steaua-romaniei.htm

[_87db37326bbad9cb-8] ttps://achievement.org/achiever/elie-wiesel/

[_3eaadb6d871fa225-9] ttps://www.pbs.org/eliewiesel/life/index.html

[_b908defc1a67f64a-10] 10,0 ^10,1 ^10,2 ^10,3 ^10,4 Pas L. v. Genealogics — 2003.

[_8e5e36ac7fed4b93-11] ttp://www.nobelprize.org/nobel_prizes/peace/laureates/1986/

[_4fd85354d393be0f-12] ttps://www.nobelprize.org/nobel_prizes/about/amounts/

[_dcd2728bda9ea239-13] ttp://www.u-bordeaux-montaigne.fr/fr/universite/decouvrir-bordeaux-montaigne/histoire-d-universite.html

[_ed8c09477bcf363d-14] Honorary Doctorate Recipients — Florida Atlantic University.

[_0665d569d62c7b89-15] ttps://commencement.miami.edu/about-us/archives/honorary-degree-recipients/index.html

[_99ce0835a3eec4d3-16] ttps://www.carnegie.org/awards/great-immigrants/2007-great-immigrants/

[_a157fe3233c73d75-17] ttps://www.spelman.edu/docs/honorary-degrees/honorary-degree-recipients---1977-present---as-of-november-2022---revised-(012023).pdf?sfvrsn=f4347e51_2

[18] «Эли Визель (род. в 1928)». Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ սեպտեմբերի 17-ին. Վերցված է 2016 թ․ հոկտեմբերի 21-ին.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]