Գործառնական սեգմենտներ
Գործառնական սեգմենտներ, ֆինանսական գործառնության մաս, որում կան ընկերության կողմից թողարկված տեղեկություններ տարբեր տեսակի ապրանքների և ծառայությունների և այնպիսի աշխարհագրական տարածքների վերաբերյալ, որոնցում այն տրամադրվում է ըստ սեգմենտի (բիզնես բաղադրիչները (աշխարհագրական, ճյուղային), որոնք գործում և կառավարվում են առանձին, և որոնց շահույթներն ու ռիսկերը ձևավորվում են միմյանցից անկախ)։
Հաշվետու սեգմենտների առանձնացում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Յուրաքանչյուր դեպքում հաշվետու սեգմենտների բաշխման կարգը մոտավորապես նույնը կլինի[1].
- Ընկերության կառավարման հաշվետվությունների վերլուծություն։ Պետք է նշվեն գործունեության այն տեսակները, որոնցով պատրաստվում են եկամուտների և ծախսերի վերաբերյալ տեղեկատվությունը, հաշվարկվում են վերլուծական ցուցանիշները։ Այս գործողությունները կապված են ընկերության կազմակերպչական կառուցվածքի հետ։ Այս վերլուծության հիման վրա առանձնանում են գործառնական սեգմենտները։
- Գործառնական սեգմենտները նման տնտեսական ցուցանիշների հետ համատեղելու հնարավորության վերլուծություն։ Օրինակ՝ սեգմենտները կարող են լինել համասեռ ըստ արտադրանքիմ, արտադրական գործընթացների առումով, որոնք ուղղված են սպառողների նույն տեսակներին կամ դասերին և այլն։
- Քանակական շեմի արժեքների որոշում, որոնք անհրաժեշտ են սեգմենտը հաշվետու ճանաչելու համար։ Անհրաժեշտ է առանձնացնել այն ցուցանիշները, որոնք գերազանցում են շեմային արժեքները։
- Ստուգում, թե կազմու՞մ են սեգմենտները ստացված հասույթի 75%-ը։ Եթե ոչ, անհրաժեշտ է անցկացնել հետագա տեղաբաշխում, որպեսզի հասույթի ոչ պակաս, քան 75%-ը լինի սեգմենտների կողմից եկամտի առնվազն բացահայտելու համար։
- Այն սեգմենտները, որոնք չեն հաշվարկվել, պետք է խմբավորվեն «այլ» կատեգորիայում։
IAS 14[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
IAS 14-ի տեսանկյունից հաշվետու սեգմենտը վերը նշվածի հիման վրա սահմանված ճյուղային կամ աշխարհագրական սեգմենտ է, որի համար, համաձայն այս ստանդարտի, պահանջվում է հատվածի վերաբերյալ տեղեկատվության ներկայացում։ Ճյուղային սեգմենտ և աշխարհագրական սեգմենտ տերմիններն օգտագործվում են հետևյալ իմաստներով[1].
Ճյուղային սեգմենտն ընկերության այն առանձնահատուկ բաղադրիչն է, որը ներգրավված է առանձին արտադրանքի, ծառայության, հարակից ապրանքների կամ ծառայությունների խմբերի արտադրության մեջ, և որը ենթակա է ռիսկերի և շահույթի, քան ճյուղային այլ սեգմենտների ռիսկերը և շահույթները։
Աշխարհագրական սեգմենտն ընկերության այն առանձնահատուկ բաղադրիչն է, որը զբաղվում է որոշակի տնտեսական միջավայրում ապրանքների կամ ծառայությունների արտադրությամբ, և որը ենթակա է ռիսկերի և շահույթների, բացառությամբ այլ տնտեսական պայմաններում գործող բաղադրիչների ռիսկերի և շահույթների։
Քննադատություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Համաձայն ստանդարտի՝ ընկերությունը պետք է տեղեկատվություն տրամադրի խոշոր հաճախորդներից իր գործունեության կախվածության աստիճանի մասին։ Եթե մեկ հաճախորդին վաճառքից ստացված հասույթն ավելի քան 10% է, ապա յուրաքանչյուր այդպիսի փաստ արտացոլվում է ընկերության հայտարարություններում` նշելով ընդհանուր եկամուտը ամեն հաճախորդի դեպքում։ Տեղեկատվության այդպիսի բացահայտումը հաճախ հանգեցնում է առևտրային գաղտնիքների բացահայտմանը և հազվադեպ է ընդունելի լինում ընկերության կառավարման շրջանում[2]։
Տարածաշրջանային կարգավորում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ամերիկայում գործում է FAS-131 «Ձեռնարկությունների գործունեության սեգմենտնորի և հարակից տեղեկատվության վերաբերյալ տվյալների բացահայտում» (անգլ.՝ Disclosures about an Enterprise and Related Information)[3]։
Ռուսաստանում գործում է Ռուսաստանի ֆինանսների նախարարության կողմից 08.11.2010 № 11н հրամանով հաստատված հաշվապահական հաշվառման «Սեգմենտի տեղեկատվություն» (12/2010) դրույթը[3]։
Ուկրաինայի հաշվապահական հաշվառման 29 «Սեգմենտների հաշվետվությունը» ստանդարտը սահմանում է եկամտի վերաբերյալ տեղեկատվության ստացման մեթոդական սկզբունքները, հաշվետվությունների սեգմենտների ծախսերը, ֆինանսական արդյունքները, ակտիվները և պարտավորությունները, ֆինանսական հաշվետվություններում դրա արտահայտումը[4]։ Ուկրաինական ստանդարտը IAS 14 «Սեգմենտային հաշվետվության» նմանօրինակն է։
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ 1,0 1,1 PwC Учебное пособие АССА ДипИФР. — 2016. — С. 568—576. Архивировано из первоисточника 13 Դեկտեմբերի 2016.
- ↑ Аверчев, И.В. МСФО. 1000 примеров применения. — М.: Рид Групп, 2011. — С. 992.. — ISBN 978-5-4252-0230-7
- ↑ 3,0 3,1 Аверчев, И.В. МСФО. 1000 примеров применения. — М.: Рид Групп, 2011. — С. 992. — ISBN 978-5-4252-0230-7
- ↑ Министерство финансов Украины 29 стандарт // 34 положення (стандарти) бухгалтерського обліку / Пашутинський Є.К.. — Կաղապար:К.: КНТ, 2009. — 320 с. — 1000 экз. — ISBN 978-966-373-553-5