Արևմտյան Կապ

Արևմտյան Կապ; անգլ.՝ Western Cape; աֆրիկաանս՝ Wes-Kaap; կոսա՝ iNtshona-Koloni
	Զինանշան
	;
	Քեյփթաունի կենտրոնը և նավահանգիստը
Երկիր	Հարավաֆրիկյան Հանրապետություն
Կարգավիճակ	Հարավաֆրիկյան Հանրապետության նահանգ
Մտնում է	ՀԱՀ
Վարչկենտրոն	Քեյփթաուն
Ամենաբարձր կետ	Seweweekspoortpiek?
Օրենսդրական մարմին	Արևմտյան Կապ նահանգի խորհրդարան
Նահանգապետ	Ալան Վինդե
ՀՆԱ (2018)	13,6 % (3 տեղ)
Հիմնական լեզու	աֆրիկաանս՝ 49,7 %; կոսա՝ 24,7%; անգլերեն՝ 20,2 %; սեսոթո՝ 1,1 %
Պաշտոնական լեզուներ	անգլերեն, աֆրիկաանս և կոսա
Բնակչություն (2011);	5 822 734 (4 տեղ)
Խտություն	44,98 ( 4 տեղ)
Ազգային կազմ	գունամորթներ՝ 48,8 %; սևամորթներ՝ 32,8 %; սպիտակամորթներ` 15,7 %; հնդիկներ կամ այլ ասիացիներ՝ 1 %
Տարածք	129 462 կմ²
Բարձրություն ծովի մ-ից՝; - Բարձրագույն կետ; - Ցածրագույն կետ	; 2 325 մ; 0 մ
Հիմնադրված է	ապրիլի 27, 1994 թ.
Սահմանակցում է	Արևելյան Կապ և Հյուսիսային Կապ
Ժամային գոտի	UTC+2
Փոխարինեց	Կապի նահանգ
ISO 3166-2 կոդ	ZA-WC
	westerncape.gov.za
	Արևմտյան Կապ Վիքիպահեստում

Արևմտյան Կապ (անգլ.՝ Western Cape, աֆրիկաանս՝ Wes-Kaap, կոսա՝ iNtshona-Koloni), նահանգ ՀԱՀ-ի հարավարևմտյան մասում։ Հարավում ողողվում է Ատլանտյան և Հնդկական օվկիանոսների ջրերով։ Կազմավորված է եղել 1994 թվականին երկրում վարչական բարեփոխման արդյունքում։ Նահանգի վարչական կենտրոնը Քեյփթաունն է։

Այստեղ, ինչպես և Հյուսիսային Կապ նահանգում, գերակշռում են ոչ թե սևամորթները, այլ գունամորթները։ ՀԱՀ-ի երկու նահանգներից մեկն է, որտեղ բնակչության մեծամասնությունը (49,7 %) խոսում է աֆրիկաանս լեզվով։

Աշխարհագրություն և կլիմա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Նահանգի մեծ մասը գտնվում է Կապի լեռներում՝ Պերմի և Քարածխային ժամանակաշրջանի ծալքավորության տիրույթում` 1000֊ից 2300 մ բարձունքներով։ Լեռների միջև ընկած հովիտները սովորաբար բերրի են, և ներկայացնում են իրենցից ավազակավային և կավային ջրաբերուկ (ալյուվիալ) հողեր։ Ներքին շրջաններն ավելի չոր և բլրոտ են։ Ափամերձ գիծը փոփոխվում է ավազոտից (հրվանդանների միջև) մինչև ժայռոտ և լեռնոտ։ Արևմտյան Կապի նահանգը ներառում է Աֆրիկայի ամենահարավային մասը՝ Ասեղի հրվանդանը։ Պրինս Էդուարդ անմարդաբնակ կղզիները (335 կմ²) մտնում են նահանգի կազմի մեջ և գտնվում են Պորտ Էլիզաբեթից մոտ 1 700 կմ դեպի հարավ֊արևելք, Հնդկական օվկիանոսում։

Նահանգի կլիման փոփոխվում է տարածաշրջանից տարածաշրջան։ Ընդհանուր առմամբ այն բնութագրվում է որպես միջերկրածովյան կլիմա՝ զով և անձրևոտ ձմեռով և ջերմ ամառով։ Ներքին տարածաշրջանները բնութագրվում են բավականին չոր կլիմայով՝ ցրտաշունչ ձմեռներով և շոգ ամառներով։ Հարավային ափերին բնորոշ է զով ձմեռ և մեղմ խոնավ ամառ։ Առանձին տարածաշրջանների կլիմայի վրա ազդում է տեղանքի ռելիեֆը, ինչպես նաև Հնդկական (տաք ջրերով) և Ատլանտյան (ավելի սառը ջրերով) օվկիանոսների ազդեցությունը։

Բնակչություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

2011 թվականի մարդահամարի տվյալներով նահանգում բնակվում է 5 822 734 մարդ։ Բնակչության միջին խտությունը՝ 45/կմ² մարդ։ Ռասայական հատկանիշներով բնակչության 48,8 տոկոսը կազմում են գունամորթները, 32,8 %՝ սևամորթները, 15,7 %՝ սպիտակամորթները և 1 %՝ հնդկական և ասիական այլ ծագում ունեցող անձինք^[3]։

15 տարեկանից փոքր անձանց բաժինը՝ 25,1 % է, 65 տարեկանից մեծ անձանց՝ 5,9%։ Բնակչության միջին տարիքը 28 տարի է։ Յուրաքանչյուր 100 տղամարդկանց բաժին է ընկնում 103,7 կին։ Բնակչության 49,7 %֊ը խոսում է աֆրիկաանս, 24,7%֊ը՝ կոսա լեզվով, անգլերեն՝ 20,2 %, սեսոթո՝ 1,1 %֊ը՝, այլ լեզուներով՝ 2,2 %֊ը^[3]։ Քրիստոնյաները կազմում են 81,8 %, մուսուլմանները՝ 6,5%, հրեաները՝ 0,4%, հինդուիստները՝ 0,2 %, բնակչության մոտ 9 %֊ն իրեն ոչ մի կրոնի չի դասում։

Վարչատարածքային բաժանում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Արևմտյան Կապ նահանգը բաժանվում է քաղաքային շրջանի և 5 գավառի, որոնք ընդհանուր առմամբ բաժանված են 24 համայնքի։

Քեյփթաունի քաղաքային շրջան
Վեսթ Քոսթ (գավառ)։ Ներառում է՝

Մարցիկամա, Սեդերբերգ, Բերգրիվեր, Սալդանյա Բեյ և Սվարտլանդ համայնքները

Քեյփ Վայնդլենդս (գավառ)։ Ներառում է՝

Վիցենբերգ, Դրակենստեյն, Սթելենբոս, Բրիդ Վալի և Լագերբերգ համայնքները

Օվերբերգ (գավառ)։ Ներառում է՝

Թիվատերսկլուֆ, Օվերստրանդ, Ասեղի հրվանդան (Cape Agulhas), Սվելենդամ և Նապյե համայնքները

Էդեն (գավառ)։ Ներառում է՝

Կանալանդ, Հեսեքվա, Մոսելբայ, Ջորջ, Օուդսհորն, Բիտոու և Նայսնա (Knysna) համայնքները

Սենթրալ Կառու (գավառ)։ Ներառում է՝

Լայնսբուրվ, Պրինս Ալբերտ և Բոֆորտ Վեսթ համայնքները

Տնտեսություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Նահանգի ՀՆԱ֊ն կազմում է ազգային ցուցանիշի 13,6 %-ը, այն Հարավային Աֆրիկայի ամենաարագ զարգացող տնտեսություններից մեկն է՝ 0,8 % աճով (2018 թ.)^[4]։ Խոշոր ոլորտներն են առևտուրը, ֆինանսները և բիզնեսը, ինչպես նաև արտադրական ոլորտը։ Արդյունաբերությունը ներառում է այնպիսի ոլորտներ, ինչպիսիք են հագուստի և տեքստիլի, կահույքի արտադրությունը, նավթաքիմիական ոլորտը և մետաղագործությունը։ Զարգացած է բարձր տեխնոլոգիաների ոլորտը (Քեյփթաունը Հարավային Աֆրիկայի բարձր տեխնոլոգիաների հիմնական կենտրոնն է)։

Գյուղատնտեսության մասնաբաժինը ՀՆԱ֊ում ընդամենը մոտ 3,8 % է, սակայն դա ամենաարագ աճող ոլորտներից մեկն է։ Չնայած նրան, որ նահանգի մշակվող հողերը կազմում են Հարավաֆրիկյան Հանրապետության մշակվող բոլոր հողերի ընդամենը 12,4%֊ը, դրանք տալիս են արտահանվող գյուղատնտեսական արտադրանքի 55-60%֊ը, ներառելով գինի, բուրդ, ջայլամներ, մրգեր, հացահատիկայիններ, ծովամթերք։ ՀԱՀ֊ի ամբողջ արդյունաբերական ձկնորսության մոտ 75%֊ը տեղի է ունենում նահանգի ափի երկայնքին։

Գործազրկության մակարդակը Արևմտյան Կապում զգալիորեն ցածր է՝ մոտավորապես 15 %՝ համեմատած երկրում 25 % կազմող միջին ցուցանիշի հետ։

Կրթություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Նահանգի բնակչությունը բավականին լավ է կրթված՝ համեմատած երկրի այլ նահանգների և ընդհանրապես Աֆրիկայի հետ։ Աշխատուժն այստեղ նույնպես ավելի որակավոր է, քան Հարավային Աֆրիկայի այլ նահանգներում։ Արևմտյան Կապում գործում են հետևյալ համալսարանները՝