Արտակարգ դրություն
Արտակարգ դրություն, պետական կառավարման և տեղական ինքնակառավարման մարմինների, ինչպես նաև նրանց պաշտոնատար անձանց գործունեության իրավական հատուկ ռեժիմ, որը սահմանվում է պետության ամբողջ տարածքում կամ առանձին հատվածներում ներքին և արտաքին վտանգներից պաշտպանվելու, ինչպես նաև երկրի սահմանադրական ու հասարակական կարգը պահպանելու նպատակով։ Արտակարգ դրության ռեժիմն ենթադրում է քաղաքացիների, իրավաբանական անձանց ազատությունների և իրավունքների սահմանափակում, ինչպես նաև նրանց համար լրացուցիչ պարտականությունների սահմանում։
Արտակարգ դրության ժամանակագրությունն աշխարհում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Արտակարգ դրության հայտարարումը 20-րդ դարում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- 1933 թվականի մարտի 23-ից 1945 թվականի մայիսը արտակարգ դրություն հայտարարվեց Վայմարյան Գերմանիայի նախագահի կողմից հատուկ լիազորությունների մասին օրենքի հիման վրա Ռայխստագի հրդեհից հետո։ Օրենքի գործունեության ուժը երկարաձգվել է Ադոլֆ Հիտլերի կողմից անորոշ ժամանակով։ Արտակարգ դրության ռեժիմը գործել է Երրորդ ռայխի գոյության ամբողջ ընթացքում։
- 1950 թվականի դեկտեմբերի 16-ից մինչև 1978 թվականի սեպտեմբերի 14-ը ԱՄՆ նախագահ Հարի Թրումենի կողմից Կորեական պատերազմի ամբողջ ընթացքում սահմանվել է արտակարգ դրություն, որը չեղարկվել է ԱՄՆ կոնգրեսի կողմից այն բանից հետո, երբ պարզվել է, որ պատերազմի ավարտից հետո ոչ ոք չի չեղարկել այն։
- 1975-1977 թվականներին՝ Ինդիրա Գանդիի կառավարության օրոք, արտակարգ դրության ռեժիմ էր սահմանվել Հնդկաստանում։
- 1976 թվականին ԱՄՆ-ում ընդունվեց արտակարգ դրություն սահմանելու հատուկ կարգ, որով միաժամանակ կարող են սահմանվել բազմաթիվ արտակարգ դրության ռեժիմներ։ Ներկա դրությամբ ԱՄՆ-ում գործում է ավելի քան 30 արտակարդ դրության ռեժիմ[1][2]։
- 1981 թվականից մինչև 2011 թվականի փետրվարը (շուրջ 30 տարի) արտակարգ դրության ռեժիմ է գործել Եգիպտոսում, որը սահմանվել էր Հոսնի Մուբարաքի կողմից իշխանության գալուց անմիջապես հետո և չեղարկվել էր վերջինի լիազորությունների դադարեցումից հետո։
- 1963 թվականից մինչև 2011 թվականի ապրիլ ամիսը (48 տարի) Սիրիայում գործել է արտակարգ դրություն, որը սահմանվել է Արաբական Սոցիալիստական Վերածննդի Կուսակցության կողմից[3]։
- 1993 թվականի հոկտեմբերի 3-ից 4-ը Ռուսաստանի Դաշնության նախագահ Բորիս Ելցինը արտակարգ դրություն է սահմանում մայրաքաղաք Մոսկվայում՝ նպատակ ունենալով ճնշել Գերագույն Խորհրդի շենքի մոտ հավաքված ցուցարարներին։
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ National Emergency Powers. CRS Report for Congress. Sept 18th, 2001.
- ↑ A permanent emergency: Trump becomes third president to renew extraordinary post-9/11 powers USA Today. Sept. 14th, 2017.(անգլ.)
- ↑ В Сирии вступило в силу решение об отмене чрезвычайного положения, действовавшего 48 лет // GAZETA.RU от 19 апреля 2011(ռուս.)
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 2, էջ 133)։ 
|