1997—1998 թվականների ասիական ֆինանսական ճգնաժամ
1997—1998 թվականների ասիական ֆինանսական ճգնաժամ, տնտեսական ճգնաժամ Հարավարևելյան Ասիայում, որը ուժգնացավ 1997 թվականի հուլիսին և 1990-ականների վերջերին լուրջ ցնցում ստեղծեց համաշխարհային շուկայում։ Ճգնաժամի իրական պատճառը «ասիական վագրերի» աննախադեպ տնտեսկան աճն էր, որը նպաստել էր այդ երկրներ կապիտալի զանգվածային ներհոսքին, պետական և կորպորատիվ պարտքի աճին,տնտեսության գերտաքացման և բումի անշարժ գույքի շուկայում։
Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Հարավարևելյան և Արևելյան Ասիայի տնտեսության մեջ ճգնաժամային երևույթները հասունացել են երկար ժամանակվա ընթացքում։ Ըստ ՀՆԱ-յի և ներքին փոխազդեցությունների ծավալի սնանկացման առաջին թեկնածուն Թաիլանդն էր։ 1997 թվականի մայիսին թաիլանդական բահտը միջազգային սպեկուլյանտների կողմից ենթարկվեց զանգվածային հարձակումների։ 1997 թվականին այդ պայմաններում թաիլանդական կառավարությունը հունիսի 30-ը հայտարարեց բահտի դևալվացիայի մասին, որի փոխարժեքը նախկինում կապված էր ամերիկյան դոլարի փոխարժեքի հետ։ Արդյունքում բահտի փոխարժեքն ընկավ կիսով չափ, իսկ Թաիլանդի արժեթղթերի շուկան՝ երեք քառորդով։
Հաջորդ ամսվա ընթացքում ճգնաժամը տարածվեց Ինդոնեզիայի, Մալայզիայի և Հարավային Կորեայի տնտեսության վրա։ Քիչ չափով ճգնաժամն անդրադարձավ նաև Ճապոնիայի, Հոնկոնգի, Լաոսի, Ֆիլիպինների, Չինաստանի, Հնդկաստանի և Վիետնամի տնտեսությունների վրա։ «Ասիական վագրերից» Սինգապուրին ու Թայվանին ճգնաժամը գրեթե չանդրադարձավ։ 1997—1998 թվականներին նշված երկրների տնտեսության համար հատկանշական էր ազգային արժույթի փոխարժեքի անկումըгодов были (այսպես, թայլանդական բատը սկզբում 48 %-ով ընկավ, իսկ 1997 թվականին գրեթե 100 %-ով, իսկ ինդոնեզական ռուփին 228 %-ով[1]), ֆոնդային ինդեքսների անկումը, գնաճը, կորպորատիվ պարտքի մեծացումը, ընկերությունների սնանկացումը։
Հետևանքներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ասիական ֆինանսական ճգնաժամը ունեցավ այնպիսի քաղաքական հետևանքներ, ինչպիսին ինդոնեզական բռնապետ Սուհարտոյի հրաժարականն էր, Արևելյան Թիմորի անկախության հռչակումը և Մահատխիրա Մոհամադայի կառավարության պառակտումը։ Համաշխարհային տնտեսության գլոբալացման թեզիսի հաստատումով ճգնաժամի հետևանքները արագ զգալի դարձան ողջ երկրագնդում։ Կապիտալի արտահոսքը և հումքային ապրանքների գների իջեցումը հանգեցրեց 1998 ռուսական տնտեսական ճգնաժամին։ Ճգնաժամի վերջին արձագանքը դարձավ 2001 թվականի արգենտինական դեֆոլտը։
Արժույթի միջազգային հիմնադրամը, որը ազգային կառավարությունների կողմից մեղադրվում էր «ասիական վագրերի» տնտեսության ոչ խելամիտ ստնտեսական աճը հրահրելու մեջ, դրա հետեևանքները վերացնելու համար հատկացրեց 40 մլրդ դոլար։ Հարավարևելյան ասիայի տնտեսության կայունացման առաջին ազդանշանները սկսեցին երևալ 1999 թվականի սկզբներին:Ազգային տնտեսությունների քաղաքական և տնտեսական վերակառուցումը հնարավորություն ստեղծեց 2001 թվականին հաղթահարել ճգնաժամի հետևանքները և ապահովել դինամիկ տնտեսկան աճ։
Ծանոթագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ Кетти Лин, 2012, էջ 44
Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Kaufman, GG., Krueger, TH., Hunter, WC. (1999) The Asian Financial Crisis: Origins, Implications and Solutions. Springer. ISBN 0-7923-8472-5
- Pettis, Michael (2001). The Volatility Machine: Emerging Economies and the Threat of Financial Collapse. Oxford University Press. ISBN 0-19-514330-2.
- Blustein, Paul (2001). The Chastening: Inside the Crisis that Rocked the Global Financial System and Humbled the IMF. PublicAffairs. ISBN 1-891620-81-9.
- Кетти Лин Дейтрейдинг на рынке Forex. Стратегии извлечения прибыли = Day Trading the Currency Market: Technical and Fundamental Strategies to Profit from Market Swings. — М.: Альпина Паблишер, 2012. — 240 с. — ISBN 978-5-9614-1326-7
Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Марк Завадский. Первый корпоративный. «Эксперт», № 1, 2009
- Сергей Голубицкий. Запах несвежего чизбургера. «Бизнес-журнал» № 19 от 28.09.2004 г.
- Сергей Голубицкий. Отсутствие воды в кране. «Бизнес-журнал» № 12 от 19.06.2007 г