«Բելգրադ»–ի խմբագրումների տարբերություն

Բելգրադ
Քաղաք
	Բելգրադ
	սերբական կիրիլիցա՝ Београд; գաևիցա Beograd; հունգ.՝ Nándorfehérvár
Դրոշ	Զինանշան
Երկիր	Սերբիա
Քաղաքապետ	Դրագան Դիլաս
Հիմնադրված է	մ.թ.ա. 279 թ.
Առաջին հիշատակում	մ.թ.ա. 3-րդ դար
Մակերես	359.96 կմ²
ԲԾՄ	117 մ
Պաշտոնական լեզու	Սերբերեն
Բնակչություն	1,710,000 մարդ (2007)
Խտություն	506 մարդ/կմ²
Ազգային կազմ	Սերբեր
Տեղաբնականուն	Բելգրադցի
Ժամային գոտի	UTC+2, ամառը UTC+3
Հեռախոսային կոդ	+381 (11)
Փոստային դասիչ	11000
Ավտոմոբիլային կոդ	BG
Պաշտոնական կայք	Beograd.rs
	<div class="location-map " style="width:Արտահայտության սխալ․ չճանաչված կետադրական նշան՝ «,»։px;border:none;margin:0 auto"> Բելգրադ (Սերբիա)
	<div class="location-map " style="width:Արտահայտության սխալ․ չճանաչված կետադրական նշան՝ «,»։px;border:none;margin:0 auto"> Բելգրադ (Սերբիա)
	Բելգրադ Վիքիպահեստում

Դիտել պատմությունը

← Նախորդ տարբ Հաջորդ տարբ →

Content deleted Content added

ՎիզուալԵլատեքստ

Գծային

22:26, 30 Դեկտեմբերի 2012-ի տարբերակ

Բելգրադը (սերբերեն՝ Београд) Սերբիա և Մոնտենեգրոյի նախկին մայրաքաղաքն է։ Այսօր Բելգրադը Սերբիայի մայրաքաղաքն է։ Այն տեղակայված է Սավա և Դանուբ գետերի միաձուլման տեղանքում:

Բելգրադ թարգմանվում է «Սպիտակ քաղաք»։ Բուն քաղաքը 1,1 միլիոն բնակչություն ունի, մինչդեռ արվարձաններով հանդերձ Բելգրադի բնակչությունը հասնում է շուրջ 1.64 միլիոնի, դարձնելով այն Արևելյան Կենտրոնական Եվրոպայի խոշորագույն քաղաքներից մեկը։

Եվրոպայի խոշորագույն նախապատմական մշակույթներից մեկը՝ Vinča culture մշակույթը զարգացել է Բելգրադի շրջակայքում, մ.թ.ա. VI հազարամյակում: Հնագույն ժամանակներում ֆրակիացիները, դակերը բնակեցրել էին տարածաշրջանը, այնուհետ մ.թ.ա. 279 թ. կելտերրը գրավեցին քաղաքև և այն անվանեցին Սինգիդինում:

II դարում, Ավգուստի կայսրության՝ Հռոմեական Սերբիայի ժամանակ, հռոմեացիները գրավեցին այդ տարածքը և քաղաքի կարգավիճակ տվեցին: 520թ. այն բնակեցվեց սլավոններով և բազմիցս բնակչության կազմը փոխվեց ֆրանկների, բյուզանդացիներ և հունգարների միջև մինչ (1282–1316) այն դառավ մայրաքաղաք: 1521թ. Բելգրադը գրավվեց Օսմանյան կայսրության կողմից և դարձավ Սեմեդերյան սանջակի նստավայր: ^[1]

Այնուհետ մերթ ընդ մերթ Բելգրադը հայտնվում է Ավստրական և Օսմանյան կայսրությունների տիրապետության ներքո, անընդահատ շարունակվող Ավստրո-թուրքական պատերազմների հետևանքով: Այդ պատերազմները բերեցին Բելգրադի մեծ մասի ավերմանը: Միայն 1841թ. Բելգրադը նորից ստացավ Սերբիայի մայրաքաղաքի կարգավիճակ: Քաղաքի հյուսիսային հատվածը մնաց որպես ավստրո-հունգարական ֆորպոստ մինչ 1918թ. Բելգրադին վերամիավորելը:

Լինելով ստրատեգիական տեղանք, Բելգրադը 115 անգամ պատերազմական գործողությունների է ենթարկվել և 44 անգամ գետնին է հավասարվել: ^[2]

Բելգրադը Հարավսլավիայի մայրաքաղաքն էր 1918թ. նրա կազմավորումից մինչև 2006թ. նրա անկումը՝ կառավարման տարբեր ձևերի ժամանակ: Բելգրադը Սերբիայում ունի հատուկ վարչական կարգավիճակ և այն Սերբիայի հինգ վիճակագրական շրջաններից մեկն է: Այն բաժանված է հինգ քաղաքապետարանների միջև, յուրաքանչյուրը իր տեղական խորհրդով: Բելգրադը զբաղեցնում է Սերբիայի տարածքի 3.6%-ը և երկրի բնակչության 22.5%-ը ապրում է Բելգրադում ^[3]:

Քաղաքն արժանացել է բազմաթիվ տիտղոսների ներառյալ 2020թ. Եվրոպայի մշակութային մայրաքաղաք^[3]:

Աշխարհագրություն

Բելգրադը տեղակայված է ծովի մակերևույթից 116.75 մ բարձրության վրա Դանուբ և Սավա գետերի միաձուլման շրջակայքում: Բելգրադի պատմական կենտրոնը՝ Կալեմեգդանը տարածվում է երկու գետերի աջ ափերին: 19-րդ դարից սկսած քաղաքը ընդարձակվել է դեպի հարավ և արևելք; II Համաշխարհային պատերազմից հետո Novi Beograd-ը (Նոր Բելգրադ) կառուցվել է Սավա գետի ձախ ափին, որը միացնում է Բելգրադը Զեմունի հետ: Քաղաքին միացան նաև Դանուբով խաչվող ավելի փոքր համայնքները: Պատմության ընթացքում, Բելգրադը եղել է Արևմուտքի և Արևելքի միջև:^[4] Սավայի աջ ափին կենտրոնական Բելգրադը բլուրների վրա է, Բելգրադի ամենաբարձր կետը Տորլակ բլուրը 303 մ բարձրություն ունի: Ավալա (511 մ) և Կոսմայ (628 մ) սարերը քաղաքի հարավայաին մասում են:

Պատմություն

Նախապատմություն

Առաջին հողագործական ժողովուրդները բնակություն են հաստատել տարածաշրջանում Նեոլիթյան, Սթարչևյան մշակույթի ծաղկման ժամանակաշրջանում՝ մ.թ.ա. 6200 – 5200թթ..: Վինչի մշակույթը հայտնի է իր խոշոր բնակավայրերով, որոշները ամենախոշորն էին նախապատմական Եվրոպայում: Պղնձի այնպիսի քանդակներ, ինչպիսին է Վինչի տիկինը պղնձի դարի առաջին նմուշներն են Եվրոպայում: ^[5]

Հին քաղաք

Նախապատմական Բալկանների Ֆրակիացիներ և Դակեր ցեղերը տիրում էին այս տարածքում մինչ հռոմեացիների կողմից այն գրավելը: ^[6]

Բելգրադը բնակեցված էր ֆրակիա-դակիան Սինգի ցեղերով, կելտերի ներխուժումից հետո մ.թ.ա. 279 թ. Scordisci գրավեցին քաղաքը և անվանեցին "Singidūn" (dūn, ամրոց)

Մ.թ.ա. 34-33 Հռոմեական բանակը Սիլանուսի գլխավորությամբ հասավ Բելգրադ: Մ.թ. I դարում այն հռոմեականացավ և դարձավ Սինգիդունում II դարի կեսերին Հռոմեական իշխանությունների կողմից այն կոչվեց մունիցիպիում որպես լիակատար գաղութ, և դարի վերջում այն դարձավ բարձրակարգ քաղաք:

Վարչական կառուցվածք

Բելգրատը առանձին վարչական միավոր է Սերբիայի կազմում, իր սեփական ինքնավար քաղաքային իշխանությամբ: Բելգրադի ներկայիս քաղաքապետը Դրագան Դիլասն է՝ Սերբիայի դեմոկրատական կուսակցությունից: Բելգրադի ավագանին ունի 110 անդամ, որոնք ընտրվում են չորս տարի ժամանակով: Քաղաքի բյուջեն 2012 թ կազմում է շուրջ 102 բիլիոն դինար: ^[7]

Թաղապետարաններ

Քաղաքը բաժանված է 17 թաղապետարանների միջև:

Municipality	Area (km²)	Population (2002)	Population (2011)	Classification
Բարայեվո	213	24,641	27,036	արվարձանային
Գուկարիցա	156	168,508	179,031	քաղաքային
Գրոկա	289	75,466	83,398	արվարձանային
Լազարեվակ	384	58,511	58,224	արվարձանային
Մլադենօվակ	339	52,490	53,050	արվարձանային
Նովի Բելգրադ	41	217,773	212,104	քաղաքային
Օբրենովակ	411	70,975	71,419	արվարձանային
Պալիլուլա	451	155,902	170,593	քաղաքային
Ռակովիցա	31	99,000	108,413	քաղաքային
Սավսկի Վենաց	14	42,505	38,660	քաղաքային
Սոպոտ	271	20,390	20,199	արվարձանային
Ստարի Գրադ	5	55,543	48,061	քաղաքային
Սուրցին	285	38,695	42,012	քաղաքային
Վոզդովակ	148	151,768	157,152	քաղաքային
Վրաքար	3	58,386	55,463	քաղաքային
Զեմուն	154	136,645	166,292	քաղաքային
Զվեզդարա	32	132,621	148,014	քաղաքային
TOTAL	3227	1,576,124	1,639,121
Source: Statistical Office of Serbia^[8]

Ծանոթագրություններ

↑ «Բելգրադի պատմություն». BelgradeNet Travel Guide. Վերցված է 5 May 2009-ին.
↑ Robert Nurden (22 March 2009). «Belgrade has risen from the ashes to become the Balkans' party city». London: Independent. Վերցված է 5 May 2009-ին.
↑ ^3,0 ^3,1 «2011 Census first estimates». Վերցված է 19 October 2011-ին. Քաղվածելու սխալ՝ Սխալ <ref> թեգ. «mdata» անվանումը սահմանվել է մի քանի անգամ, սակայն տարբեր բովանդակությամբ:
↑ «Geographical Position». Official website. Վերցված է 10 July 2007-ին.
↑ doi:10.1016/j.jas.2010.06.012
This citation will be automatically completed in the next few minutes. You can jump the queue or expand by hand
↑ «Belgrade Fortress history». Public Enterprise "Belgrade Fortress". Վերցված է 18 January 2011-ին.
↑ http://www.ekapija.com/website/sr/page/602835
↑ Քաղվածելու սխալ՝ Սխալ <ref> պիտակ՝ «census2011» անվանումով ref-երը տեքստ չեն պարունակում: