«Ասպազենք»–ի խմբագրումների տարբերություն
No edit summary |
չ Colon֊ը (:, U+003A) փոխարինում եմ հայերեն վերջակետով (։, U+0589); ծանոթագրությունը տեղափոխում եմ կետադրական նշանից առաջ |
||
Տող 1. | Տող 1. | ||
[[Պատկեր:Antigua coraza griega de Grecia continental - M.A.N.jpg|մինի|Հունական կուրասա Արխայական ժամանակաշրջանից, թվագրված մ.թ.ա. 620-ից 580 թվականներին:]] |
[[Պատկեր:Antigua coraza griega de Grecia continental - M.A.N.jpg|մինի|Հունական կուրասա Արխայական ժամանակաշրջանից, թվագրված մ.թ.ա. 620-ից 580 թվականներին:]] |
||
'''Ասպազենք''', պաշտպանիչ հագուստ է, որը նախատեսված է ֆիզիկական հարձակումները կլանելու կամ շեղելու |
'''Ասպազենք''', պաշտպանիչ հագուստ է, որը նախատեսված է ֆիզիկական հարձակումները կլանելու կամ շեղելու համար։ Պատմականորեն օգտագործվում էր զինվորական անձնակազմին պաշտպանելու համար, այսօր այն օգտագործվում է նաև տարբեր տեսակի ոստիկանների (մասնավորապես ՕՄՕՆ-ի), մասնավոր անվտանգության աշխատակիցների կամ թիկնապահների և երբեմն սովորական քաղաքացիական անձանց կողմից<ref>{{Cite journal|title = Heat strain evaluation of overt and covert body armour in a hot and humid environment|journal = Applied Ergonomics|date = 2015-03-01|issn = 1872-9126|pmid = 25479969|pages = 11–15|volume = 47|doi = 10.1016/j.apergo.2014.08.016|first1 = Andrew J.|last1 = Pyke|first2 = Joseph T.|last2 = Costello|first3 = Ian B.|last3 = Stewart|url = https://eprints.qut.edu.au/76274/1/Accepted_pre_print_manuscript.pdf}}</ref>։ Այսօր գոյություն ունի երկու հիմնական տեսակ՝ սովորական չպատված զրահաբաճկոն՝ չափավոր և էական պաշտպանության համար, և կոշտ թիթեղներով ամրացված զրահաբաճկոններ՝ առավելագույն պաշտպանության համար, ինչպիսին օգտագործվում է մարտական զինվորների կողմից։ |
||
==Պատմություն== |
==Պատմություն== |
||
Մարդկության պատմության ընթացքում բազմաթիվ գործոններ ազդել են անձնական սպառազինության զարգացման |
Մարդկության պատմության ընթացքում բազմաթիվ գործոններ ազդել են անձնական սպառազինության զարգացման վրա։ Զրահատեխնիկայի զարգացման կարևոր գործոններից են զրահատեխնիկայի արտադրության տնտեսական և տեխնոլոգիական անհրաժեշտությունները։ Օրինակ՝ լրիվ թիթեղով զրահը առաջին անգամ հայտնվեց միջնադարյան Եվրոպայում, երբ ջրային շարժիչով մուրճերը դարձրեցին թիթեղների ձևավորումն ավելի արագ և էժան։ զրահամեքենաներ, որոնք ձգտում են ավելի լավ պաշտպանություն ստեղծել՝ առանց շարժունակությունը զոհաբերելու։ |
||
===Հնագույն=== |
===Հնագույն=== |
||
Պատմության մեջ զրահաբաճկոնների մասին առաջին գրառումը հայտնաբերվել է Հին Շումերում՝ ներկայիս հարավային Իրաքում, անգղերի քարի վրա |
Պատմության մեջ զրահաբաճկոնների մասին առաջին գրառումը հայտնաբերվել է Հին Շումերում՝ ներկայիս հարավային Իրաքում, անգղերի քարի վրա<ref>{{Cite book|last1=Gabriel|first1=Richard A.|url=https://books.google.com/books?id=6sAftYT6dsIC&q=oldest+%22armor%22+stele+vultures&pg=PA51|title=From Sumer to Rome: The Military Capabilities of Ancient Armies|last2=Metz|first2=Karen S.|date=1991|publisher=ABC-CLIO|isbn=978-0-313-27645-3|language=en}}</ref><ref>{{Cite book|last=Gabriel|first=Richard A.|url=https://books.google.com/books?id=HscIwvtkq2UC&q=oldest+%22armor%22+stele+vultures&pg=PA78|title=The Ancient World|date=2007|publisher=Greenwood Publishing Group|isbn=978-0-313-33348-4|language=en}}</ref>։ Հայտնի ամենահին արևմտյան զրահը Դենդրայի համախումբն է, որը թվագրվում է Միկենյան դարաշրջանից մոտ 1400 մ.թ.ա. Փոստը, որը նաև կոչվում է շղթայական փոստ, պատրաստված է փոխկապակցված երկաթյա օղակներից, որոնք կարող են գամված կամ եռակցված փակվել։ Ենթադրվում է, որ այն հայտնագործվել է կելտերի կողմից Եվրոպայում մ.թ.ա. մոտ 500 թվականին։ [Միջբերում պահանջվում է] փոստ օգտագործող մշակույթների մեծ մասը օգտագործել է կելտական byrnne բառը կամ մի տարբերակ՝ առաջարկելով կելտերին որպես սկզբնավորողներ<ref>{{Cite news|url= http://theringlord.com/images/NUVO%20FYI_Design.pdf|title= Ancient Celts generally get credit for being the first to weave metal rings into a sleek protective garment. Roman legions are said to have adopted chain mail from their adversaries.|access-date=2012-05-07 |
||
|location=Vancouver|work=NUVO|first=Amy Jo |last= Ehman}}</ref><ref>{{Cite news|url= http://people.stfx.ca/mnewton/westernciv7celts.pdf|title= Celtic military technology was taken over by and incorporated into the Roman Army, particularly chain mail, the iron-clad wheel, two-wheeled chariot, and "battlebowler" style of helmet.|access-date= 2012-05-07|location= Antigonish|work= StFX Humanities Colloquium Lecture|first= Michael|last= Newton|url-status= dead|archive-url= https://web.archive.org/web/20130730021423/http://people.stfx.ca/mnewton/westernciv7celts.pdf|archive-date= 2013-07-30}}</ref><ref>[[Simon James (archaeologist)|Simon James]], ''The World of the Celts'' (London: Thames and Hudson, 1993) p. 75-9, 114 {{ISBN|978-0-500-27998-4}}</ref> Հռոմեացիները լայնորեն ընդունեցին փոստը որպես lorica hamata, չնայած նրանք օգտագործում էին նաև lorica segmentata և lorica squamata: Թեև հայտնի չէ, որ ոչ մետաղական զենք ու զրահ չի պահպանվել, այն, ամենայն հավանականությամբ, սովորական է եղել՝ ավելի ցածր գնի |
|location=Vancouver|work=NUVO|first=Amy Jo |last= Ehman}}</ref><ref>{{Cite news|url= http://people.stfx.ca/mnewton/westernciv7celts.pdf|title= Celtic military technology was taken over by and incorporated into the Roman Army, particularly chain mail, the iron-clad wheel, two-wheeled chariot, and "battlebowler" style of helmet.|access-date= 2012-05-07|location= Antigonish|work= StFX Humanities Colloquium Lecture|first= Michael|last= Newton|url-status= dead|archive-url= https://web.archive.org/web/20130730021423/http://people.stfx.ca/mnewton/westernciv7celts.pdf|archive-date= 2013-07-30}}</ref><ref>[[Simon James (archaeologist)|Simon James]], ''The World of the Celts'' (London: Thames and Hudson, 1993) p. 75-9, 114 {{ISBN|978-0-500-27998-4}}</ref>։ Հռոմեացիները լայնորեն ընդունեցին փոստը որպես lorica hamata, չնայած նրանք օգտագործում էին նաև lorica segmentata և lorica squamata: Թեև հայտնի չէ, որ ոչ մետաղական զենք ու զրահ չի պահպանվել, այն, ամենայն հավանականությամբ, սովորական է եղել՝ ավելի ցածր գնի պատճառով։ |
||
Արևելյան զրահը երկար պատմություն ունի՝ սկսած Հին |
Արևելյան զրահը երկար պատմություն ունի՝ սկսած Հին Չինաստանից։ Արևելյան Ասիայի պատմության մեջ սովորաբար օգտագործվում էին լամինացված զրահներ, ինչպիսիք են շերտավորը և թիթեղների շերտին և բրիգանդինին նման ոճերը։ Հետագայում օգտագործվել են նաև կյուրասներ և ափսեներ։ Նախքան Քին դինաստիայի ժամանակներում կաշվե զրահը պատրաստում էին ռնգեղջյուրից։ Կորեական թերակղզում երկաթե թիթեղների զրահի օգտագործումը մշակվել է մ.թ. 42 - մ.թ. 562 թվականների Գայա Համադաշնության ժամանակ։ Երկաթը արդյունահանվել և զտվել է Գիմհաեի շրջակայքում (Gyeongsangnam Provence, Հարավային Կորեա)։ Օգտագործելով ինչպես ուղղահայաց, այնպես էլ եռանկյուն ափսեի դիզայնը, ափսեի զրահի հավաքածուները բաղկացած էին 27 կամ ավելի անհատական 1-2 մմ հաստությամբ կոր թիթեղներից, որոնք ամրացված էին միասին մեխով կամ ծխնիով։ Վերականգնված հավաքածուները ներառում են աքսեսուարներ, ինչպիսիք են ձեռքերի երկաթյա պաշտպանիչները, պարանոցի պաշտպանիչները, ոտքերի պաշտպանիչները և ձիու զրահները/բիթերը։ Այս զրահատեխնիկայի օգտագործումը կորել է Կորեական թերակղզում օգտագործելուց հետո Գայա Համադաշնության անկումից հետո Սիլլայի դինաստիայի ձեռքը, երեք թագավորությունների ժամանակաշրջանում Կորեայի երեք թագավորությունները մ.թ. 562 թվականին[7]: |
||
==Միջնադար== |
==Միջնադար== |
||
Եվրոպական պատմության մեջ հայտնի զրահի տեսակները ներառում են վաղ միջնադարյան փոստի զրահը և ամբողջ պողպատե սալաքարը, որը կրել են ավելի ուշ միջնադարյան և վերածննդի ասպետները, և մի քանի հիմնական բաղադրիչներ (կրծքագեղձ և հետևի թիթեղներ) ծանր հեծելազորի կողմից մի քանի եվրոպական |
Եվրոպական պատմության մեջ հայտնի զրահի տեսակները ներառում են վաղ միջնադարյան փոստի զրահը և ամբողջ պողպատե սալաքարը, որը կրել են ավելի ուշ միջնադարյան և վերածննդի ասպետները, և մի քանի հիմնական բաղադրիչներ (կրծքագեղձ և հետևի թիթեղներ) ծանր հեծելազորի կողմից մի քանի եվրոպական երկրներում։ երկրները մինչև Առաջին համաշխարհային պատերազմի առաջին տարին (1914–15): |
||
Ճապոնական զրահը, որն այսօր հայտնի է որպես սամուրայի զրահ, հայտնվել է Հեյանի |
Ճապոնական զրահը, որն այսօր հայտնի է որպես սամուրայի զրահ, հայտնվել է Հեյանի ժամանակաշրջանում։ (794–1185) Այս վաղ սամուրայ զրահները կոչվում են օ-յերոի և դո-մարու[8]: |
||
== Ծանոթագրություններ == |
== Ծանոթագրություններ == |
||
{{ծանցանկ}} |
{{ծանցանկ}} |
00:07, 12 Մայիսի 2022-ի տարբերակ
Ասպազենք, պաշտպանիչ հագուստ է, որը նախատեսված է ֆիզիկական հարձակումները կլանելու կամ շեղելու համար։ Պատմականորեն օգտագործվում էր զինվորական անձնակազմին պաշտպանելու համար, այսօր այն օգտագործվում է նաև տարբեր տեսակի ոստիկանների (մասնավորապես ՕՄՕՆ-ի), մասնավոր անվտանգության աշխատակիցների կամ թիկնապահների և երբեմն սովորական քաղաքացիական անձանց կողմից[1]։ Այսօր գոյություն ունի երկու հիմնական տեսակ՝ սովորական չպատված զրահաբաճկոն՝ չափավոր և էական պաշտպանության համար, և կոշտ թիթեղներով ամրացված զրահաբաճկոններ՝ առավելագույն պաշտպանության համար, ինչպիսին օգտագործվում է մարտական զինվորների կողմից։
Պատմություն
Մարդկության պատմության ընթացքում բազմաթիվ գործոններ ազդել են անձնական սպառազինության զարգացման վրա։ Զրահատեխնիկայի զարգացման կարևոր գործոններից են զրահատեխնիկայի արտադրության տնտեսական և տեխնոլոգիական անհրաժեշտությունները։ Օրինակ՝ լրիվ թիթեղով զրահը առաջին անգամ հայտնվեց միջնադարյան Եվրոպայում, երբ ջրային շարժիչով մուրճերը դարձրեցին թիթեղների ձևավորումն ավելի արագ և էժան։ զրահամեքենաներ, որոնք ձգտում են ավելի լավ պաշտպանություն ստեղծել՝ առանց շարժունակությունը զոհաբերելու։
Հնագույն
Պատմության մեջ զրահաբաճկոնների մասին առաջին գրառումը հայտնաբերվել է Հին Շումերում՝ ներկայիս հարավային Իրաքում, անգղերի քարի վրա[2][3]։ Հայտնի ամենահին արևմտյան զրահը Դենդրայի համախումբն է, որը թվագրվում է Միկենյան դարաշրջանից մոտ 1400 մ.թ.ա. Փոստը, որը նաև կոչվում է շղթայական փոստ, պատրաստված է փոխկապակցված երկաթյա օղակներից, որոնք կարող են գամված կամ եռակցված փակվել։ Ենթադրվում է, որ այն հայտնագործվել է կելտերի կողմից Եվրոպայում մ.թ.ա. մոտ 500 թվականին։ [Միջբերում պահանջվում է] փոստ օգտագործող մշակույթների մեծ մասը օգտագործել է կելտական byrnne բառը կամ մի տարբերակ՝ առաջարկելով կելտերին որպես սկզբնավորողներ[4][5][6]։ Հռոմեացիները լայնորեն ընդունեցին փոստը որպես lorica hamata, չնայած նրանք օգտագործում էին նաև lorica segmentata և lorica squamata: Թեև հայտնի չէ, որ ոչ մետաղական զենք ու զրահ չի պահպանվել, այն, ամենայն հավանականությամբ, սովորական է եղել՝ ավելի ցածր գնի պատճառով։
Արևելյան զրահը երկար պատմություն ունի՝ սկսած Հին Չինաստանից։ Արևելյան Ասիայի պատմության մեջ սովորաբար օգտագործվում էին լամինացված զրահներ, ինչպիսիք են շերտավորը և թիթեղների շերտին և բրիգանդինին նման ոճերը։ Հետագայում օգտագործվել են նաև կյուրասներ և ափսեներ։ Նախքան Քին դինաստիայի ժամանակներում կաշվե զրահը պատրաստում էին ռնգեղջյուրից։ Կորեական թերակղզում երկաթե թիթեղների զրահի օգտագործումը մշակվել է մ.թ. 42 - մ.թ. 562 թվականների Գայա Համադաշնության ժամանակ։ Երկաթը արդյունահանվել և զտվել է Գիմհաեի շրջակայքում (Gyeongsangnam Provence, Հարավային Կորեա)։ Օգտագործելով ինչպես ուղղահայաց, այնպես էլ եռանկյուն ափսեի դիզայնը, ափսեի զրահի հավաքածուները բաղկացած էին 27 կամ ավելի անհատական 1-2 մմ հաստությամբ կոր թիթեղներից, որոնք ամրացված էին միասին մեխով կամ ծխնիով։ Վերականգնված հավաքածուները ներառում են աքսեսուարներ, ինչպիսիք են ձեռքերի երկաթյա պաշտպանիչները, պարանոցի պաշտպանիչները, ոտքերի պաշտպանիչները և ձիու զրահները/բիթերը։ Այս զրահատեխնիկայի օգտագործումը կորել է Կորեական թերակղզում օգտագործելուց հետո Գայա Համադաշնության անկումից հետո Սիլլայի դինաստիայի ձեռքը, երեք թագավորությունների ժամանակաշրջանում Կորեայի երեք թագավորությունները մ.թ. 562 թվականին[7]:
Միջնադար
Եվրոպական պատմության մեջ հայտնի զրահի տեսակները ներառում են վաղ միջնադարյան փոստի զրահը և ամբողջ պողպատե սալաքարը, որը կրել են ավելի ուշ միջնադարյան և վերածննդի ասպետները, և մի քանի հիմնական բաղադրիչներ (կրծքագեղձ և հետևի թիթեղներ) ծանր հեծելազորի կողմից մի քանի եվրոպական երկրներում։ երկրները մինչև Առաջին համաշխարհային պատերազմի առաջին տարին (1914–15):
Ճապոնական զրահը, որն այսօր հայտնի է որպես սամուրայի զրահ, հայտնվել է Հեյանի ժամանակաշրջանում։ (794–1185) Այս վաղ սամուրայ զրահները կոչվում են օ-յերոի և դո-մարու[8]:
Ծանոթագրություններ
- ↑ Pyke, Andrew J.; Costello, Joseph T.; Stewart, Ian B. (2015-03-01). «Heat strain evaluation of overt and covert body armour in a hot and humid environment» (PDF). Applied Ergonomics. 47: 11–15. doi:10.1016/j.apergo.2014.08.016. ISSN 1872-9126. PMID 25479969.
- ↑ Gabriel, Richard A.; Metz, Karen S. (1991). From Sumer to Rome: The Military Capabilities of Ancient Armies (անգլերեն). ABC-CLIO. ISBN 978-0-313-27645-3.
- ↑ Gabriel, Richard A. (2007). The Ancient World (անգլերեն). Greenwood Publishing Group. ISBN 978-0-313-33348-4.
- ↑ Ehman, Amy Jo. «Ancient Celts generally get credit for being the first to weave metal rings into a sleek protective garment. Roman legions are said to have adopted chain mail from their adversaries» (PDF). NUVO. Vancouver. Վերցված է 2012-05-07-ին.
- ↑ Newton, Michael. «Celtic military technology was taken over by and incorporated into the Roman Army, particularly chain mail, the iron-clad wheel, two-wheeled chariot, and "battlebowler" style of helmet» (PDF). StFX Humanities Colloquium Lecture. Antigonish. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2013-07-30-ին. Վերցված է 2012-05-07-ին.
- ↑ Simon James, The World of the Celts (London: Thames and Hudson, 1993) p. 75-9, 114 978-0-500-27998-4