«Ջերմուկ (հանքային ջուր)»–ի խմբագրումների տարբերություն

Դիտել պատմությունը

← Նախորդ տարբ Հաջորդ տարբ →

Content deleted Content added

ՎիզուալԵլատեքստ

Գծային

16:38, 10 Նոյեմբերի 2021-ի տարբերակ

Անվան այլ կիրառումների համար տե՛ս՝ Ջերմուկ (այլ կիրառումներ)

Պատկեր:Ջերմուկ հանքային ջուր.jpg

Ջերմուկ, ածխաթթվական, սիլիկատային, հիդրոկարբոնատ-սուլֆատային, նատրիումական, բարձր ջերմաստիճանի հանքային ջուր՝ Հայաստանի Վայոց ձորի մարզում, Ջերմուկ քաղաքի տարածքում։ Ընդգրկում է Արփա գետի հնահովտի սարավանդը և կիրճը^[1]։

Հետազոտում

1830 թվականին առաջինը հետազոտությամբ զբաղվել է Գ․ Վոսկոբոյնիկովը, 1925 թվականից սկսվել են համակարգված հետազոտությունները (Կ․ Պաֆենհոլց), 1938 թվականից՝ հորատման և շահագործման աշխատանքները (Ա․ Դեմյոխին)։

Առաջացում

Հանքային ջրերի առաջացման գործում որոշիչ դեր են խաղում մթնոլորտային տեղումները, որոնք տեկտոնական բեկվածքներով թափանցում են խոր հորիզոններ, հարստանում տաք ածխաթթվական գազով, լուծում շրջակա ապարների որոշ քիմիական բաղադրամասեր և գազահեղուկային խառնուրդի ձևով դուրս գալիս Երկրի մակերևույթ։ Ջրի ջերմաստիճանը (մինչև 64 °C) հետևանք է ներժայթուքային ապարների և լավաների արտաժայթքման օջախների բարձր ջերմաստիճանի։ Ջերմությունը հաղորդվում է ստորերկրյա ջրերին ու շրջակա միջավայրին, և այդ պատճառով հանքային ջրերի տեղամասում բավական բարձր է երկրաջերմային ջերմաստիճանը՝ 4-13 °C։ Հանքայնացումը 4, 3 գ/լ է, CO₂-ի պարունակությունը՝ 0, 5 գ/լ, շահագործման պաշարները՝ 147 մ³/օր։

Քիմիական կազմ

Ջերմուկ հանքային ջրի քիմիական կազմն է՝

հորատանցք՝ 4/57

CO₂0.5 H₂SiO₃0.083M 4.3 ${\tfrac {HCO_{3}58SO_{4}25Cl17}{(Na+K)77Ca14}}$ T62°C

հորատանցք՝ 9

CO₂0.4 M 4.7 ${\tfrac {HCO_{3}53SO_{4}27Cl19}{Na76Ca13Mg10}}$ T64.4 °C

Պարունակում է նաև Fe, Li, Zn, Cu, Pb, Br և այլ միկրոտարրեր։

Ջրաբուժական հատկություններ

Ջրաբուժական հատկություններով նման է Ժելեզնովոդսկի (ՌԴ) և Կարլովի Վարիի (Չեխիա) հանքային ջրերին։ Դեռևս միջին դարերից հայտնի «Ջերմուկ»-ի բուժիչ հատկությունների մասին վկայում են Ջերմուկ քաղաքի տարածքում պահպանված քարաշեն ավազանների մնացորդները։

«Ջերմուկ»-ն օգտագործվում է խմելու, լոգանքների, ստամոքսաղիքային, լյարդի, լեղուղիների, շաքարախտի և այլ հիվանդությունների բուժման համար։ Հանքային ջրի հիմքի վրա գործում է «Ջերմուկ» առողջարանային համալիրը։

Շշալցում

Շշալցնում է տեղի «Ջերմուկ Գրուպ» ընկերությունը (www.jermukgroup.am/)։

Մկնդեղի պարունակություն

Ջերմուկի հանքային ջրերում մկնդեղի պարունակությունը 50 անգամ գերազանցում է առողջության համար ապահով մակարդակը։ Այս պատճառով մի շարք երկրներ, ինչպիսիք են ԱՄՆ֊ն և Հոնգկոնգը հայտարարել են Ջերմուկը վնասակար առողջության համար և արգելել դրա վաճառքը^[2]^[3]։ Հետազոտությունները ցույց են տվել որ եթե մկնդեղի կոնցենտրացիան գերազանցում է 10 միկրոգրամ/լիտր֊ից ապա զգալիորեն ավելանում է քաղցկեղով հիվանդանալու հավանականությունը^[4]^[5]։ Ջերմուկի հանքային ջրում մկնդեղի կոնցենտրացիան եղել է 500-600 միկրոգրամ/լիտր ըստ 2007 թվականի չափումների^[3] և 450 միկրոգրամ/լիտր ըստ 2019 թվականի չափումների^[6]։

Ծանոթագրություններ

↑ Համբարձում Մուսայելյան (1979 թ.). «Հայաստանի հանքային ջրերը Ջերմուկ». Սովետական Հայաստան. Թիվ 3: էջ 37, 38.
↑ Ամերիկացիները զգուշացվել են Ջերմուկի վնասակարության մասին, իսկ Հոնկոնգում արգելվել է դրա վաճառքը
↑ ^3,0 ^3,1 «Center for Food Safety and Applied Nutrition - Fiscal Year 2007» (PDF). Center for Food Safety and Applied Nutrition. Վերցված է 29 January 2019-ին. {{cite web}}: Cite has empty unknown parameter: |dead-url= (օգնություն)
↑ Knobeloch, L. M.; Zierold, K. M.; Anderson, H. A. (2006). «Association of arsenic-contaminated drinking-water with prevalence of skin cancer in Wisconsin's Fox River Valley». J. Health Popul Nutr. 24 (2): 206–13. hdl:1807/50099. PMID 17195561.
↑ Ferreccio, C.; Sancha, A. M. (2006). «Arsenic exposure and its impact on health in Chile». J Health Popul Nutr. 24 (2): 164–75. hdl:1807/50095. PMID 17195557.
↑ "Detention Without Physical Examination of Bottled Water due to Arsenic ***and Flavored Water Beverages*** Due to Inorganic Arsenic"

Ընթերցե՛ք «ջերմուկ» բառի բացատրությունը Հայերեն Վիքիբառարանում։

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական տարբերակը վերցված է Հայաստանի բնաշխարհ հանրագիտարանից, որի նյութերը թողարկված են Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) թույլատրագրի ներքո։

[1] Համբարձում Մուսայելյան (1979 թ.). «Հայաստանի հանքային ջրերը Ջերմուկ». Սովետական Հայաստան. Թիվ 3: էջ 37, 38.

[2] Ամերիկացիները զգուշացվել են Ջերմուկի վնասակարության մասին, իսկ Հոնկոնգում արգելվել է դրա վաճառքը

[fda-3] 3,0 ^3,1 «Center for Food Safety and Applied Nutrition - Fiscal Year 2007» (PDF). Center for Food Safety and Applied Nutrition. Վերցված է 29 January 2019-ին. {{cite web}}: Cite has empty unknown parameter: |dead-url= (օգնություն)

[4] Knobeloch, L. M.; Zierold, K. M.; Anderson, H. A. (2006). «Association of arsenic-contaminated drinking-water with prevalence of skin cancer in Wisconsin's Fox River Valley». J. Health Popul Nutr. 24 (2): 206–13. hdl:1807/50099. PMID 17195561.

[5] Ferreccio, C.; Sancha, A. M. (2006). «Arsenic exposure and its impact on health in Chile». J Health Popul Nutr. 24 (2): 164–75. hdl:1807/50095. PMID 17195557.

[6] "Detention Without Physical Examination of Bottled Water due to Arsenic ***and Flavored Water Beverages*** Due to Inorganic Arsenic"

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

@@ Տող 29. / Տող 29. @@
 == Շշալցում ==
-Շշալցնում է տեղի «Ջերմուկ Գրուպ» ընկերությունը ([https://www.jermukgroup.am/ www.jermukgroup.am/])։
+Շշալցնում է տեղի [[Ջերմուկ Գրուպ|«Ջերմուկ Գրուպ»]] ընկերությունը ([https://www.jermukgroup.am/ www.jermukgroup.am/])։
 == Մկնդեղի պարունակություն ==