«Ռաշիդ ալ-Դին»–ի խմբագրումների տարբերություն
չ →Ծանոթագրություններ: մանր-մունր oգտվելով ԱՎԲ |
No edit summary |
||
Տող 1. | Տող 1. | ||
{{Անձ}} |
{{Անձ}} |
||
'''Ռաշիդ ադ Դին''', ''Ռաշիդ էդ Դին'', ''Ֆազլուլա իբն Աբուլ խեյր Համադանի'' |
'''Ռաշիդ ադ Դին''', ''Ռաշիդ էդ Դին'', ''Ֆազլուլա իբն Աբուլ խեյր Համադանի'', {{ԱԾ}}), [[իլխանություն|իլխանության]] պետական գործիչ, մատենագիր։ Սերում էր [[իսլամ]] ընդունած [[հրեա]] ընտանիքից։ Եղել է բժիշկ։ [[Ղազան|Ղազան խանի]] ([[1295]]-[[1304]]) օրոք նշանակվել է մեծ վեզիր ([[1298]]-[[1317]])։ Գործուն մասնակցություն է ունեցել պետության մեջ ռեֆորմների իրականացմանը, պայքարել կենտրոնախույս ուժերի դեմ, վարել հարկային չափավոր քաղաքականություն, սեփականել է մեծ թվով կալվածքներ և դարձել պետության խոշոր հողատերերից մեկը։ [[1317 թվական]]ին պաշտոնազրկվել է, ապա մեղադրվել դավադրության մեջ և մահապատժի ենթարկվել։ Գրած աշխատություններից ամենաարժեքավորը «Զամե-աթ-թավարիխ» («Տարեգրությունների ժողովածու», [[պարսկերեն]], [[1301]]-[[1311]]) եռահատոր պատմական երկն է։ Աշխատության առաջին մասը, որ կոչվում է նաև «Թարիխ-ե Ղազանի» («Ղազանի պատմություն»), [[13–րդ դար|XIII]]-[[14-րդ դար|XIV դարի]] սկզբի [[Իրան]]ի և հարևան երկրների (այդ թվում՝ [[Հայաստան]]ի) հասարակական-տնտեսական պատմության հիմնական և կարևոր սկզբնաղբյուր է, պարունակում է [[Ղազան]] խանի անունով հրապարակված, սակայն իր կազմած, յառլիկները (հրամանագրերը)։ Ռաշիդ ադ Դինը գրել է նաև ուսումնասիրություն եվրոպական երկրների մասին․ «Թարիխ-ալ-աֆրանջ» («Ֆրանկների պատմություն») պատմաաշխարհագրական աշխատության երկրորդ մասի երկրորդ գլխում ուշագրավ տեղեկություններ է հաղորդում [[Կիլիկյան Հայաստան]]ի սահմանների, ճանապարհների և պաշտպանական կարողությունների մասին։ Մեծ արժեք են ներկայացնում Ռաշիդ ադ Դինի նամակներն ու գրությունները, որոնք ամփոփված են «Մուքաթեբաթ-ե-Ռաշիդի» («Ռաշիդյան գրագրություններ») ստվարածավալ հատորում։ |
||
== Ծանոթագրություններ == |
== Ծանոթագրություններ == |
18:00, 14 Սեպտեմբերի 2021-ի տարբերակ
Ռաշիդ ալ-Դին պարս.՝ رشیدالدین فضلالله همدانی | |
---|---|
Ծնվել է | 1247 |
Ծննդավայր | Համադան, Իրան |
Մահացել է | հուլիսի 18, 1318 |
Մահվան վայր | Թավրիզ, Իրան |
Քաղաքացիություն | Իրան |
Կրոն | իսլամ |
Երկեր | Jami' al-tawarikh? |
Մասնագիտություն | պատմաբան, բժիշկ, գյուտարար և քաղաքական գործիչ |
Զբաղեցրած պաշտոններ | Վեզիր |
Rashid ad-Din Վիքիպահեստում |
Ռաշիդ ադ Դին, Ռաշիդ էդ Դին, Ֆազլուլա իբն Աբուլ խեյր Համադանի, 1247, Համադան, Իրան - հուլիսի 18, 1318, Թավրիզ, Իրան), իլխանության պետական գործիչ, մատենագիր։ Սերում էր իսլամ ընդունած հրեա ընտանիքից։ Եղել է բժիշկ։ Ղազան խանի (1295-1304) օրոք նշանակվել է մեծ վեզիր (1298-1317)։ Գործուն մասնակցություն է ունեցել պետության մեջ ռեֆորմների իրականացմանը, պայքարել կենտրոնախույս ուժերի դեմ, վարել հարկային չափավոր քաղաքականություն, սեփականել է մեծ թվով կալվածքներ և դարձել պետության խոշոր հողատերերից մեկը։ 1317 թվականին պաշտոնազրկվել է, ապա մեղադրվել դավադրության մեջ և մահապատժի ենթարկվել։ Գրած աշխատություններից ամենաարժեքավորը «Զամե-աթ-թավարիխ» («Տարեգրությունների ժողովածու», պարսկերեն, 1301-1311) եռահատոր պատմական երկն է։ Աշխատության առաջին մասը, որ կոչվում է նաև «Թարիխ-ե Ղազանի» («Ղազանի պատմություն»), XIII-XIV դարի սկզբի Իրանի և հարևան երկրների (այդ թվում՝ Հայաստանի) հասարակական-տնտեսական պատմության հիմնական և կարևոր սկզբնաղբյուր է, պարունակում է Ղազան խանի անունով հրապարակված, սակայն իր կազմած, յառլիկները (հրամանագրերը)։ Ռաշիդ ադ Դինը գրել է նաև ուսումնասիրություն եվրոպական երկրների մասին․ «Թարիխ-ալ-աֆրանջ» («Ֆրանկների պատմություն») պատմաաշխարհագրական աշխատության երկրորդ մասի երկրորդ գլխում ուշագրավ տեղեկություններ է հաղորդում Կիլիկյան Հայաստանի սահմանների, ճանապարհների և պաշտպանական կարողությունների մասին։ Մեծ արժեք են ներկայացնում Ռաշիդ ադ Դինի նամակներն ու գրությունները, որոնք ամփոփված են «Մուքաթեբաթ-ե-Ռաշիդի» («Ռաշիդյան գրագրություններ») ստվարածավալ հատորում։
Ծանոթագրություններ
|
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից։ |