«Էդվարդ Ջրբաշյան»–ի խմբագրումների տարբերություն

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Դիտել պատմությունը
← Նախորդ տարբՀաջորդ տարբ →
Content deleted Content added
ՎիզուալԵլատեքստ
No edit summary
Տող 1. Տող 1.
{{Տեղեկաքարտ Գրող
{{Տեղեկաքարտ Գրող
| անուն = Էդվարդ Մկրտչի Ջրբաշյան
| բնագիր անուն =
| պատկեր = EdvardJrbashyan2.jpg
| պատկեր = EdvardJrbashyan2.jpg
| պատկերի չափեր = 300px
| նկարագրություն =
| գրական անուն =
| ծննդյան անուն =
| ծնվել է =
| ծննդյան վայր =
| վախճանվել է =
| վախճանի վայր =
| մասնագիտություն =
| լեզու =
| ազգություն =
| քաղաքացիություն = {{Դրոշավորում|ԽՍՀՄ}}<br />{{Դրոշավորում|Հայաստան}}
| կրթություն =
| ալմա մատեր =
| ստեղծագործական շրջան = 1955-1986
| ոճեր =
| թեմաներ =
| գրական շարժումներ =
| ուշագրավ աշխատանք(ներ) =
| ամուսին(ներ) =
| համատեղ ապրող(ներ) =
| զավակներ =
| ազգական(ներ) =
| ներշնչվել է =
| ներշնչել է =
| նշանակալի պարգև(ներ) =
| ստորագրություն =
| վիքիպահեստ =
| վիքիպահեստում =
| վիքիքաղվածք =
| վիքիդարան =
| կայք =
}}
}}


'''Էդվարդ Մկրտչի Ջրբաշյան''' ({{ԱԾ}}), [[հայ]] գրականագետ, բանասիրական գիտությունների դոկտոր ([[1965]]), [[պրոֆեսոր]] ([[1967]]), ՀԽՍՀ ԳԱ [[ակադեմիկոս]] ([[1982]]), ՀԽՍՀ գիտության վաստակավոր գործիչ ([[1970]]), [[ԽՍՀՄ Գրողների միություն|ԽՍՀՄ գրողների միության]] անդամ ([[1956]])։ Խմբագրել է «Սովետական գրականություն», «Բանբեր Երևանի համալսարանի» հանդեսները, գլխավորել է [[ՀՀ ԳԱԱ գրականության ինստիտուտ|ԳԱ Մանուկ Աբեղյանի անվան գրականության ինստիտուտ]]ի գրականության տեսության բաժինը և [[ԵՊՀ]] գրականության տեսության և գեղագիտության ամբիոնը։ [[ԽՄԿԿ]] անդամ [[1946]] թվականից։
'''Էդվարդ Մկրտչի Ջրբաշյան''' ({{ԱԾ}}), հայ գրականագետ, բանասիրական գիտությունների դոկտոր (1965), պրոֆեսոր (1967), ՀԽՍՀ ԳԱ ակադեմիկոս (1982), ՀԽՍՀ գիտության վաստակավոր գործիչ (1970), [[ԽՍՀՄ Գրողների միություն|ԽՍՀՄ գրողների միության]] անդամ (1956)։ Խմբագրել է «Սովետական գրականություն», «Բանբեր Երևանի համալսարանի» հանդեսները, գլխավորել է [[ՀՀ ԳԱԱ գրականության ինստիտուտ|ԳԱ Մանուկ Աբեղյանի անվան գրականության ինստիտուտ]]ի գրականության տեսության բաժինը և [[ԵՊՀ]] գրականության տեսության և գեղագիտության ամբիոնը։


== Կենսագրություն ==
== Կենսագրություն ==
Ծնվել է [[1923]] թվականի սեպտեմբերի 24-ին [[Երևան]]ում։ [[1941]] թվականին ավարտել է [[Շոթա Ռուսթավելու անվան թիվ 23 դպրոց|Երևանի Շոթա Ռուսթավելու անվան թիվ 23 միջնակարգ դպրոց]]ը։ Ռուսթավելու անվան հայկական միջնակարգ դպրոցն ավարտելուց հետո զորակոչվել է սովետական բանակ։ Սովորել է Բաքվի հրամանատարական դպրոցում, ապա հրամանատարական կազմի կատարելագործման անդրկովկասյան դասընթացներում ([[Թբիլիսի]])։ [[1943]]-[[1944]] թվականներին լեյտենանտի կոչումով ծառայել է ԽՍՀՄ զինված ուժերում։ Մասնակցել է [[Հայրենական մեծ պատերազմ]]ին, եղել է այն զորքերի մեջ, որոնք [[1944]] թվականի հոկտեմբերին առաջին անգամ անցան Խորհրդային Միության սահմանը, վիրավորվել է, կորցրել ոտքը։ Ռազմական գործողություններին մասնակցելու համար պարգևատրվել է Կարմիր աստղի շքանշանով և մեդալներով։ Զորացրվելուց հետո [[1945]] թվականին ընդունվել և [[1950]] թվականին ավարտել է [[ԵՊՀ]] [[բանասիրություն|բանասիրության]] ֆակուլտետի հայոց լեզվի և գրականության բաժինը։
Ծնվել է 1923 թվականի սեպտեմբերի 24-ին Երևանում։ 1941 թվականին ավարտել է Երևանի [[Շոթա Ռուսթավելու անվան թիվ 23 դպրոց]]ը։ Ռուսթավելու անվան հայկական միջնակարգ դպրոցն ավարտելուց հետո զորակոչվել է սովետական բանակ։ Սովորել է Բաքվի հրամանատարական դպրոցում, ապա հրամանատարական կազմի կատարելագործման անդրկովկասյան դասընթացներում (Թբիլիսի)։ 1943-1944 թվականներին լեյտենանտի կոչումով ծառայել է Կարմիր բանակում։ Մասնակցել է [[Հայրենական մեծ պատերազմ]]ին, եղել է այն զորքերի մեջ, որոնք 1944 թվականի հոկտեմբերին առաջին անգամ անցան Խորհրդային Միության սահմանը, վիրավորվել է, կորցրել ոտքը։ Ռազմական գործողություններին մասնակցելու համար պարգևատրվել է Կարմիր աստղի շքանշանով և մեդալներով։ Զորացրվելուց հետո 1945 թվականին ընդունվել և 1950 թվականին ավարտել է [[ԵՊՀ հայ բանասիրության ֆակուլտետ|ԵՊՀ բանասիրության ֆակուլտետի հայոց լեզվի և գրականության բաժինը]]։


[[1954]] թվականին պաշտպանել է թեկնածուական («Պոեմի ժանրը սովետահայ գրականության մեջ»), [[1965]] թվականին՝ դոկտորական ատենախոսություն («Թումանյանի պոեմները»)։ [[1967]] թվականին արժանացել է պրոֆեսորի կոչման։ [[1974]] թվականին ընտրվել է ՀԽՍՀ ԳԱ թղթակից անդամ, [[1982]] թվականից՝ ակադեմիկոս։
1954 թվականին պաշտպանել է թեկնածուական («Պոեմի ժանրը սովետահայ գրականության մեջ»), 1965 թվականին՝ դոկտորական ատենախոսություն («Թումանյանի պոեմները»)։ 1967 թվականին արժանացել է պրոֆեսորի կոչման։ 1974 թվականին ընտրվել է ՀԽՍՀ ԳԱ թղթակից անդամ, 1982 թվականից՝ ակադեմիկոս։


[[1950]]-[[1972]] թվականներին դասախոսել է ԵՊՀ հայ գրականության տեսության ամբիոնում։ [[1972]]-[[1985]] թվականներին ղեկավարել է իր իսկ հիմնադրած գրականության տեսության և գեղագիտության ամբիոնը, [[1982]] թվականից՝ գրականության տեսության և արտասահմանյան գրականության ամբիոնը։
1950-1972 թվականներին դասախոսել է ԵՊՀ հայ գրականության տեսության ամբիոնում։ 1972-1985 թվականներին ղեկավարել է իր իսկ հիմնադրած գրականության տեսության և գեղագիտության ամբիոնը, 1982 թվականից՝ գրականության տեսության և արտասահմանյան գրականության ամբիոնը։


[[1953]]-[[1954]] թվականներին եղել է [[Գրական թերթ|«Գրական թերթի»]] գլխավոր խմբագրի տեղակալ, [[1961]]-[[1962]] թվականներին խմբագրել է «Սովետական գրականություն» ամսագիրը։ [[1967]] թվականին հիմնադրել է [[Բանբեր Երևանի համալսարանի|«Բանբեր Երևանի համալսարանի»]] [[հանդես]]ը, որի հիմնադիր խմբագիրն է եղել մինչև [[1977]] թվականը։
1953-1954 թվականներին եղել է «[[Գրական թերթ]]» գլխավոր խմբագրի տեղակալ, 1961-1962 թվականներին խմբագրել է «[[Խորհրդային գրականություն (ամսագիր)|Սովետական գրականություն]]» ամսագիրը։ 1967 թվականին հիմնադրել է «[[Բանբեր Երևանի համալսարանի]]» հանդեսը, որի հիմնադիր խմբագիրն է եղել մինչև 1977 թվականը։


[[1966]]-[[1970]] թվականներին աշխատել է ՀԽՍՀ ԳԱ Մանուկ Աբեղյանի անվան գրականության ինստիտուտում որպես գրականության տեսության բաժնի վարիչ։ [[1977]] թվականից մինչև մահը եղել է գրականության ինստիտուտի տնօրեն։
1966-1970 թվականներին աշխատել է ՀԽՍՀ ԳԱ [[Մանուկ Աբեղյանի անվան գրականության ինստիտուտ]]ում որպես գրականության տեսության բաժնի վարիչ։ 1977 թվականից մինչև մահը եղել է գրականության ինստիտուտի տնօրեն։


Էդվարդ Ջրբաշյանը հեղինակ է ավելի քան երկու տասնյակ [[մենագրություն]]ների, հարյուրավոր [[հոդված]]ների։ Նա նախաձեռնել և խմբագրել է հայ դասականների երկերի հրատարակություններ։ [[Ռուսերեն]] լույս է տեսել նրա «Թումանյանի պոեզիան» ([[Մոսկվա]], [[1969]]), «Պոետիկան և գրականության զարգացումը» (Երևան, [[1985]]) գրքերը։ Նրա խմբագրությամբ, առաջաբանով ու ծանոթագրություններով լույս է տեսել [[Վահան Տերյան]]ի «Բանաստեղծություններ. լիակատար ժողովածու» գիրքը (Երևան, [[1985]])։
Էդվարդ Ջրբաշյանը հեղինակ է ավելի քան երկու տասնյակ մենագրությունների, հարյուրավոր հոդվածների։ Նա նախաձեռնել և խմբագրել է հայ դասականների երկերի հրատարակություններ։ [[Ռուսերեն]] լույս է տեսել նրա «Թումանյանի պոեզիան» (Մոսկվա, 1969), «Պոետիկան և գրականության զարգացումը» (Երևան, 1985) գրքերը։ Նրա խմբագրությամբ, առաջաբանով ու ծանոթագրություններով լույս է տեսել [[Վահան Տերյան]]ի «Բանաստեղծություններ. լիակատար ժողովածու» գիրքը (Երևան, 1985)։ [[ԽՄԿԿ]] անդամ 1946 թվականից։


Վախճանվել է [[1999]] թվականին՝ [[Երևան]]ում<ref>«Ով ով է։ Հայեր» հանրագիտարան, հատոր երկրորդ, գլխավոր խմբագիր՝ Հովհաննես Այվազյան, Հայկական հանրագիտարան հրատարակչություն, Երևան, 2007։</ref>։
Վախճանվել է 1999 թվականին՝ Երևանում<ref>«Ով ով է։ Հայեր» հանրագիտարան, հատոր երկրորդ, գլխավոր խմբագիր՝ Հովհաննես Այվազյան, Հայկական հանրագիտարան հրատարակչություն, Երևան, 2007։</ref>։


== Աշխատություններ ==
== Աշխատություններ ==
* Պոեմի ժանրը գրականության մեջ (պատմությունը և տեսությունը), Երևան, Երևանի պետական համալսարանի հրատարակչություն, [[1955]], 347 էջ։
* Պոեմի ժանրը գրականության մեջ (պատմությունը և տեսությունը), Երևան, Երևանի պետական համալսարանի հրատարակչություն, 1955, 347 էջ։
* Միսաք Մեծարենց, Երևան, Երևանի պետական համալսարանի հրատարակչություն, [[1958]], 130 էջ։
* Միսաք Մեծարենց, Երևան, Երևանի պետական համալսարանի հրատարակչություն, 1958, 130 էջ։
* Գրականության տեսություն, Երևան, «Լույս», [[1961]], 519 էջ։
* Գրականության տեսություն, Երևան, «Լույս», 1961, 519 էջ։
* Գրականության տեսություն, Երևան, «Լույս», [[1962]], 424 էջ։
* Գրականության տեսություն, Երևան, «Լույս», 1962, 424 էջ։
*Թումանյանի պոեմները, Երևան, Երևանի պետական համալսարանի հրատարակչություն, 1964, 506 էջ։
*Թումանյանի պոեմները, Երևան, Երևանի պետական համալսարանի հրատարակչություն, 1964, 506 էջ։
* Ռուբեն Սևակ (ստեղծագործության համառոտ ակնարկ), Երևան, «Միտք», [[1965]], 107 էջ։
* Ռուբեն Սևակ (ստեղծագործության համառոտ ակնարկ), Երևան, «Միտք», 1965, 107 էջ։
* Աշխարհահայցք և վարպետություն, Երևան, «Հայաստան», [[1967]], 360 էջ։
* Աշխարհահայցք և վարպետություն, Երևան, «Հայաստան», 1967, 360 էջ։
* Գրականության տեսություն, Երևան, «Լույս», 1967, 460 էջ։
* Գրականության տեսություն, Երևան, «Լույս», 1967, 460 էջ։
* Թումանյանի բալլադները, Երևան, «Հայաստան», [[1969]], 156 էջ։
* Թումանյանի բալլադները, Երևան, «Հայաստան», 1969, 156 էջ։
* Գրականագիտական բառարան (համահեղինակ Հենրիկ Մախչանյան), Երևան, «Լույս», [[1972]], 328 էջ։
* Գրականագիտական բառարան (համահեղինակ Հենրիկ Մախչանյան), Երևան, «Լույս», 1972, 328 էջ։
* Գրականության տեսություն, Երևան, Երևանի պետական համալսարանի հրատարակչություն, 1972, 510 էջ։
* Գրականության տեսություն, Երևան, Երևանի պետական համալսարանի հրատարակչություն, 1972, 510 էջ։
* Գրական ժանրեր։ Պատմական զարգացումը և ժամանակակից վիճակը (հեղինակակցությամբ), Երևան, ՀԽՍՀ ԳԱ, [[1973]]:
* Գրական ժանրեր։ Պատմական զարգացումը և ժամանակակից վիճակը (հեղինակակցությամբ), Երևան, ՀԽՍՀ ԳԱ, 1973:
* Միքայել Նալբանդյանը և արդիականությունը, Երևան, «Հայաստան»։
* Միքայել Նալբանդյանը և արդիականությունը, Երևան, «Հայաստան»։
* Պոետիկայի հարցեր, Երևան, «Հայաստան», [[1976]], 464 էջ։
* Պոետիկայի հարցեր, Երևան, «Հայաստան», 1976, 464 էջ։
* Միսաք Մեծարենց, Երևան, Երևանի պետական համալսարանի հրատարակչություն, 1977, 192 էջ։
* Միսաք Մեծարենց, Երևան, Երևանի պետական համալսարանի հրատարակչություն, 1977, 192 էջ։
*Հայ նոր գրականության պատմություն, հ. 5 Ներածություն», «Դարասկզբի հայ քննադատները», «Հովհաննես Թումանյան» և «Միսաք Մեծարենց» գլուխները՝ 318 էջ), Երևան, ՀԽՍՀ ԳԱ, 1979, 1015 էջ։
*Հայ նոր գրականության պատմություն, հ. 5 Ներածություն», «Դարասկզբի հայ քննադատները», «Հովհաննես Թումանյան» և «Միսաք Մեծարենց» գլուխները՝ 318 էջ), Երևան, ՀԽՍՀ ԳԱ, 1979, 1015 էջ։
Տող 76. Տող 42.
* Թումանյանի պոեմները, Երևան, [[1964]], [[1986]]:
* Թումանյանի պոեմները, Երևան, [[1964]], [[1986]]:
* Գեղագիտություն և գրականություն, Երևան, 1986։
* Գեղագիտություն և գրականություն, Երևան, 1986։
*Չորս գագաթ։ Թումանյան, Իսահակյան, Տերյան, Չարենց։ Սովետական գրող, 1982, 468 էջ<ref>{{Cite book|url=https://books.google.am/books?id=wK19rgEACAAJ&dq=%D4%B7%D5%A4%D5%BE%D5%A1%D6%80%D5%A4+%D5%8B%D6%80%D5%A2%D5%A1%D5%B7%D5%B5%D5%A1%D5%B6&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwjeteeI6L3gAhWF2aYKHdC_A5UQ6AEILjAB|title=Չորս գագաթ։ Թումանյան, Իսահակյան, Տերյան, Չարենց|last=Ջրբաշյան|first=Էդվարդ Մկրտչի|date=1982|publisher=Սովետ. գրող|language=hy}}</ref>։
* Չորս գագաթ։ Թումանյան, Իսահակյան, Տերյան, Չարենց։ Սովետական գրող, 1982, 468 էջ<ref>{{Cite book|url=https://books.google.am/books?id=wK19rgEACAAJ&dq=%D4%B7%D5%A4%D5%BE%D5%A1%D6%80%D5%A4+%D5%8B%D6%80%D5%A2%D5%A1%D5%B7%D5%B5%D5%A1%D5%B6&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwjeteeI6L3gAhWF2aYKHdC_A5UQ6AEILjAB|title=Չորս գագաթ։ Թումանյան, Իսահակյան, Տերյան, Չարենց|last=Ջրբաշյան|first=Էդվարդ Մկրտչի|date=1982|publisher=Սովետ. գրող|language=hy}}</ref>։
*Հայոց պատմության աղբյուրագիտություն։ Հնագույն ժամանակներից մինչև 18-րդ դարի վերջը։ Դասագիրք։ Երևանի համալսարանի հրատարակչություն, 1996, 368 էջ<ref>{{Cite book|url=https://books.google.am/books?id=yaOtAAAACAAJ&dq=%D4%B7%D5%A4%D5%BE%D5%A1%D6%80%D5%A4+%D5%8B%D6%80%D5%A2%D5%A1%D5%B7%D5%B5%D5%A1%D5%B6&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwjeteeI6L3gAhWF2aYKHdC_A5UQ6AEIRzAF|title=Հայոց պատմության աղբյուրագիտություն։ Հնագույն ժամանակներից մինչեւ 18-րդ դարի վերջը ; Դասագիրք|last=Ջրբաշյան|first=Էդվարդ Մկրտչի|last2=Մելիք-Բախշյան|first2=Ստեփան Տիգրանի|date=1996|publisher=Երեւանի համալս. հրատ.|isbn=9785808402454|language=hy}}</ref>։
* Հայոց պատմության աղբյուրագիտություն։ Հնագույն ժամանակներից մինչև 18-րդ դարի վերջը։ Դասագիրք։ Երևանի համալսարանի հրատարակչություն, 1996, 368 էջ<ref>{{Cite book|url=https://books.google.am/books?id=yaOtAAAACAAJ&dq=%D4%B7%D5%A4%D5%BE%D5%A1%D6%80%D5%A4+%D5%8B%D6%80%D5%A2%D5%A1%D5%B7%D5%B5%D5%A1%D5%B6&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwjeteeI6L3gAhWF2aYKHdC_A5UQ6AEIRzAF|title=Հայոց պատմության աղբյուրագիտություն։ Հնագույն ժամանակներից մինչեւ 18-րդ դարի վերջը ; Դասագիրք|last=Ջրբաշյան|first=Էդվարդ Մկրտչի|last2=Մելիք-Բախշյան|first2=Ստեփան Տիգրանի|date=1996|publisher=Երեւանի համալս. հրատ.|isbn=9785808402454|language=hy}}</ref>։
*Թումանյանի գրական ժառանգությունը։ (Ուսումնասիրություններ և հոդվածներ)։ ՀՀ ԳԱԱ «Գիտություն» հրատարակչություն, 2000, 510 էջ<ref>{{Cite book|url=https://books.google.am/books?id=AW6pAAAACAAJ&dq=%D4%B7%D5%A4%D5%BE%D5%A1%D6%80%D5%A4+%D5%8B%D6%80%D5%A2%D5%A1%D5%B7%D5%B5%D5%A1%D5%B6&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwjeteeI6L3gAhWF2aYKHdC_A5UQ6AEINDAC|title=Թումանյանի գրական ժառանգությունը։ (Ուսումնասիրություններ եւ հոդվածներ)|last=Ջրբաշյան|first=Էդվարդ Մկրտչի|date=2000|publisher=ՀՀ ԳԱԱ "Գիտություն" Հրատարակչություն|isbn=9785808004252|language=hy}}</ref>։
* Թումանյանի գրական ժառանգությունը։ (Ուսումնասիրություններ և հոդվածներ)։ ՀՀ ԳԱԱ «Գիտություն» հրատարակչություն, 2000, 510 էջ<ref>{{Cite book|url=https://books.google.am/books?id=AW6pAAAACAAJ&dq=%D4%B7%D5%A4%D5%BE%D5%A1%D6%80%D5%A4+%D5%8B%D6%80%D5%A2%D5%A1%D5%B7%D5%B5%D5%A1%D5%B6&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwjeteeI6L3gAhWF2aYKHdC_A5UQ6AEINDAC|title=Թումանյանի գրական ժառանգությունը։ (Ուսումնասիրություններ եւ հոդվածներ)|last=Ջրբաշյան|first=Էդվարդ Մկրտչի|date=2000|publisher=ՀՀ ԳԱԱ "Գիտություն" Հրատարակչություն|isbn=9785808004252|language=hy}}</ref>։
*Փաստերի հետքերով։ Գրականագետի նոթեր։ ՀՀ ԳԱԱ «Գիտություն», 2001 , 303 էջ<ref>{{Cite book|url=https://books.google.am/books?id=lbNKAgAACAAJ&dq=%D4%B7%D5%A4%D5%BE%D5%A1%D6%80%D5%A4+%D5%8B%D6%80%D5%A2%D5%A1%D5%B7%D5%B5%D5%A1%D5%B6&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwjeteeI6L3gAhWF2aYKHdC_A5UQ6AEIQTAE|title=Փաստերի հետքերով։ Գրականագետի նոթեր|last=Ջրբաշյան|first=Էդվարդ Մկրտչի|date=2001|publisher=ՀՀ ԳԱԱ "Գիտություն"|isbn=9785808004757|language=hy}}</ref>։
* Փաստերի հետքերով։ Գրականագետի նոթեր։ ՀՀ ԳԱԱ «Գիտություն», 2001 , 303 էջ<ref>{{Cite book|url=https://books.google.am/books?id=lbNKAgAACAAJ&dq=%D4%B7%D5%A4%D5%BE%D5%A1%D6%80%D5%A4+%D5%8B%D6%80%D5%A2%D5%A1%D5%B7%D5%B5%D5%A1%D5%B6&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwjeteeI6L3gAhWF2aYKHdC_A5UQ6AEIQTAE|title=Փաստերի հետքերով։ Գրականագետի նոթեր|last=Ջրբաշյան|first=Էդվարդ Մկրտչի|date=2001|publisher=ՀՀ ԳԱԱ "Գիտություն"|isbn=9785808004757|language=hy}}</ref>։
*Եղիշե Չարենցի «Ես իմ անուշ Հայաստանի արեւահամ բառն եմ սիրում» բանաստեղծությունը։ Նոր-Դար, 2003, 70 էջ<ref>{{Cite book|url=https://books.google.am/books?id=dMdKAAAACAAJ&dq=%D4%B7%D5%A4%D5%BE%D5%A1%D6%80%D5%A4+%D5%8B%D6%80%D5%A2%D5%A1%D5%B7%D5%B5%D5%A1%D5%B6&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwjeteeI6L3gAhWF2aYKHdC_A5UQ6AEITjAG|title=Եղիշե Չարենցի «Ես իմ անուշ Հայաստանի արեւահամ բառն եմ սիրում» բանաստեղծությունը|last=Ջրբաշյան|first=Էդվարդ Մկրտչի|date=2003|publisher=Նոր-Դար|isbn=9789993064978|language=hy}}</ref>։
* Եղիշե Չարենցի «Ես իմ անուշ Հայաստանի արեւահամ բառն եմ սիրում» բանաստեղծությունը։ Նոր-Դար, 2003, 70 էջ<ref>{{Cite book|url=https://books.google.am/books?id=dMdKAAAACAAJ&dq=%D4%B7%D5%A4%D5%BE%D5%A1%D6%80%D5%A4+%D5%8B%D6%80%D5%A2%D5%A1%D5%B7%D5%B5%D5%A1%D5%B6&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwjeteeI6L3gAhWF2aYKHdC_A5UQ6AEITjAG|title=Եղիշե Չարենցի «Ես իմ անուշ Հայաստանի արեւահամ բառն եմ սիրում» բանաստեղծությունը|last=Ջրբաշյան|first=Էդվարդ Մկրտչի|date=2003|publisher=Նոր-Դար|isbn=9789993064978|language=hy}}</ref>։
*Թումանյանի բալլադները, Նոր-Դար, 2004, 79 էջ<ref>{{Cite book|url=https://books.google.am/books?id=VoUnAgAACAAJ&dq=%D4%B7%D5%A4%D5%BE%D5%A1%D6%80%D5%A4+%D5%8B%D6%80%D5%A2%D5%A1%D5%B7%D5%B5%D5%A1%D5%B6&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwjeteeI6L3gAhWF2aYKHdC_A5UQ6AEIOjAD|title=Թումանյանի բալլադները|last=Ջրբաշյան|first=Էդվարդ Մկրտչի|last2=Արամ|first2=Ղազարյան|date=2004|publisher=Նոր-Դար|isbn=9789994135202|language=hy}}</ref>։
* Թումանյանի բալլադները, Նոր-Դար, 2004, 79 էջ<ref>{{Cite book|url=https://books.google.am/books?id=VoUnAgAACAAJ&dq=%D4%B7%D5%A4%D5%BE%D5%A1%D6%80%D5%A4+%D5%8B%D6%80%D5%A2%D5%A1%D5%B7%D5%B5%D5%A1%D5%B6&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwjeteeI6L3gAhWF2aYKHdC_A5UQ6AEIOjAD|title=Թումանյանի բալլադները|last=Ջրբաշյան|first=Էդվարդ Մկրտչի|last2=Արամ|first2=Ղազարյան|date=2004|publisher=Նոր-Դար|isbn=9789994135202|language=hy}}</ref>։
* Գրականագիտության ներածություն։ ԵՊՀ հրատարակչություն։ Երևան, 2011, 416 էջ<ref>{{Cite web|url=http://www.armenianlanguage.am/am/Books_grakanagitutyan_neratsutyun|title=ԳՐԱԿԱՆԱԳԻՏՈՒԹՅԱՆ ՆԵՐԱԾՈՒԹՅՈՒՆ {{!}} armenianlanguage.am|website=www.armenianlanguage.am|accessdate=2019-02-15|archive-date=2019-02-13|archive-url=https://web.archive.org/web/20190213082813/http://www.armenianlanguage.am/am/Books_grakanagitutyan_neratsutyun|dead-url=yes}}</ref>։
* Գրականագիտության ներածություն։ ԵՊՀ հրատարակչություն։ Երևան, 2011, 416 էջ<ref>{{Cite web|url=http://www.armenianlanguage.am/am/Books_grakanagitutyan_neratsutyun|title=ԳՐԱԿԱՆԱԳԻՏՈՒԹՅԱՆ ՆԵՐԱԾՈՒԹՅՈՒՆ {{!}} armenianlanguage.am|website=www.armenianlanguage.am|accessdate=2019-02-15|archive-date=2019-02-13|archive-url=https://web.archive.org/web/20190213082813/http://www.armenianlanguage.am/am/Books_grakanagitutyan_neratsutyun|dead-url=yes}}</ref>։

== Կոչումներ և պարգևներ ==
== Կոչումներ և պարգևներ ==
* 1965 - Բանասիրական գիտությունների դոկտոր
* 1965 - Բանասիրական գիտությունների դոկտոր
Տող 92. Տող 59.
* Կարմիր աստղի շքանշան
* Կարմիր աստղի շքանշան
* Հայրենական մեծ պատերազմի 1-ին աստիճանի շքանշան
* Հայրենական մեծ պատերազմի 1-ին աստիճանի շքանշան

== Ծանոթագրություններ ==
== Ծանոթագրություններ ==
{{ծանցանկ}}
{{ծանցանկ}}
== Արտաքին հղումներ ==
* [https://avproduction.am/?ln=am&page=person&id=2171 Էդվարդ Ջրբաշյանի մասին avproduction.am կայքում]
{{Արտաքին հղումներ}}
{{Արտաքին հղումներ}}

{{DEFAULTSORT:Ջրբաշյան, Էդվարդ}}
{{DEFAULTSORT:Ջրբաշյան, Էդվարդ}}

[[Կատեգորիա:Հայ գրականագետներ]]
[[Կատեգորիա:Հայ գրականագետներ]]
[[Կատեգորիա:Սեպտեմբերի 24 ծնունդներ]]
[[Կատեգորիա:1923 ծնունդներ]]
[[Կատեգորիա:Երևան քաղաքում ծնվածներ]]
[[Կատեգորիա:Օգոստոսի 10 մահեր]]
[[Կատեգորիա:1999 մահեր]]
[[Կատեգորիա:Երևան քաղաքում մահացածներ]]
[[Կատեգորիա:Երկրորդ համաշխարհային պատերազմին մասնակցած հայեր]]
[[Կատեգորիա:Բանասիրական գիտությունների դոկտորներ]]
[[Կատեգորիա:Բանասիրական գիտությունների դոկտորներ]]
[[Կատեգորիա:Աշխատանքային կարմիր դրոշի շքանշանի ասպետներ]]
[[Կատեգորիա:Հայ պրոֆեսորներ]]
[[Կատեգորիա:Հայ պրոֆեսորներ]]
[[Կատեգորիա:ՀՀ ԳԱԱ ակադեմիկոսներ]]
[[Կատեգորիա:ՀՀ ԳԱԱ ակադեմիկոսներ]]
[[Կատեգորիա:ԵՊՀ բանասիրական ֆակուլտետի շրջանավարտներ]]
[[Կատեգորիա:ԽՍՀՄ գրողների միության անդամներ]]
[[Կատեգորիա:ՀԽՍՀ գիտության վաստակավոր գործիչներ]]
[[Կատեգորիա:ԽՄԿԿ անդամներ]]
[[Կատեգորիա:Հայ տղամարդ գրողներ]]
[[Կատեգորիա:Հայ տղամարդ գրողներ]]
[[Կատեգորիա:Հայրենական պատերազմի 1-ին աստիճանի շքանշանակիրներ]]

07:03, 20 Հուլիսի 2021-ի տարբերակ

Էդվարդ Ջրբաշյան
Ծնվել էսեպտեմբերի 24, 1923(1923-09-24)
ԾննդավայրԵրևան, Հայկական ԽՍՀ, ԱԽՖՍՀ, ԽՍՀՄ
Վախճանվել էօգոստոսի 10, 1999(1999-08-10) (75 տարեկան)
Վախճանի վայրԵրևան, Հայաստան
Մասնագիտությունգրականագետ
Քաղաքացիություն ԽՍՀՄ և  Հայաստան
ԿրթությունՇոթա Ռուսթավելու անվան թիվ 23 դպրոց (1941), Բաքվի Ս. Օրջոնիկիձեի անվ. ռազմա–հետևակային դպրոց և ԵՊՀ հայ բանասիրության ֆակուլտետ (1950)
Գիտական աստիճանբանասիրական գիտությունների դոկտոր (1965)
ԱնդամակցությունԽՍՀՄ Գրողների միություն
ԿուսակցությունԽՄԿԿ
ԱշխատավայրԵրևանի պետական համալսարան, Գրական թերթ, Խորհրդային գրականություն, Բանբեր Երևանի համալսարանի և ՀՀ ԳԱԱ գրականության ինստիտուտ
Պարգևներ
Էդվարդ Ջրբաշյան Վիքիդարանում

Էդվարդ Մկրտչի Ջրբաշյան (սեպտեմբերի 24, 1923(1923-09-24), Երևան, Հայկական ԽՍՀ, ԱԽՖՍՀ, ԽՍՀՄ - օգոստոսի 10, 1999(1999-08-10), Երևան, Հայաստան), հայ գրականագետ, բանասիրական գիտությունների դոկտոր (1965), պրոֆեսոր (1967), ՀԽՍՀ ԳԱ ակադեմիկոս (1982), ՀԽՍՀ գիտության վաստակավոր գործիչ (1970), ԽՍՀՄ գրողների միության անդամ (1956)։ Խմբագրել է «Սովետական գրականություն», «Բանբեր Երևանի համալսարանի» հանդեսները, գլխավորել է ԳԱ Մանուկ Աբեղյանի անվան գրականության ինստիտուտի գրականության տեսության բաժինը և ԵՊՀ գրականության տեսության և գեղագիտության ամբիոնը։

Կենսագրություն

Ծնվել է 1923 թվականի սեպտեմբերի 24-ին Երևանում։ 1941 թվականին ավարտել է Երևանի Շոթա Ռուսթավելու անվան թիվ 23 դպրոցը։ Ռուսթավելու անվան հայկական միջնակարգ դպրոցն ավարտելուց հետո զորակոչվել է սովետական բանակ։ Սովորել է Բաքվի հրամանատարական դպրոցում, ապա հրամանատարական կազմի կատարելագործման անդրկովկասյան դասընթացներում (Թբիլիսի)։ 1943-1944 թվականներին լեյտենանտի կոչումով ծառայել է Կարմիր բանակում։ Մասնակցել է Հայրենական մեծ պատերազմին, եղել է այն զորքերի մեջ, որոնք 1944 թվականի հոկտեմբերին առաջին անգամ անցան Խորհրդային Միության սահմանը, վիրավորվել է, կորցրել ոտքը։ Ռազմական գործողություններին մասնակցելու համար պարգևատրվել է Կարմիր աստղի շքանշանով և մեդալներով։ Զորացրվելուց հետո 1945 թվականին ընդունվել և 1950 թվականին ավարտել է ԵՊՀ բանասիրության ֆակուլտետի հայոց լեզվի և գրականության բաժինը։

1954 թվականին պաշտպանել է թեկնածուական («Պոեմի ժանրը սովետահայ գրականության մեջ»), 1965 թվականին՝ դոկտորական ատենախոսություն («Թումանյանի պոեմները»)։ 1967 թվականին արժանացել է պրոֆեսորի կոչման։ 1974 թվականին ընտրվել է ՀԽՍՀ ԳԱ թղթակից անդամ, 1982 թվականից՝ ակադեմիկոս։

1950-1972 թվականներին դասախոսել է ԵՊՀ հայ գրականության տեսության ամբիոնում։ 1972-1985 թվականներին ղեկավարել է իր իսկ հիմնադրած գրականության տեսության և գեղագիտության ամբիոնը, 1982 թվականից՝ գրականության տեսության և արտասահմանյան գրականության ամբիոնը։

1953-1954 թվականներին եղել է «Գրական թերթ» գլխավոր խմբագրի տեղակալ, 1961-1962 թվականներին խմբագրել է «Սովետական գրականություն» ամսագիրը։ 1967 թվականին հիմնադրել է «Բանբեր Երևանի համալսարանի» հանդեսը, որի հիմնադիր խմբագիրն է եղել մինչև 1977 թվականը։

1966-1970 թվականներին աշխատել է ՀԽՍՀ ԳԱ Մանուկ Աբեղյանի անվան գրականության ինստիտուտում որպես գրականության տեսության բաժնի վարիչ։ 1977 թվականից մինչև մահը եղել է գրականության ինստիտուտի տնօրեն։

Էդվարդ Ջրբաշյանը հեղինակ է ավելի քան երկու տասնյակ մենագրությունների, հարյուրավոր հոդվածների։ Նա նախաձեռնել և խմբագրել է հայ դասականների երկերի հրատարակություններ։ Ռուսերեն լույս է տեսել նրա «Թումանյանի պոեզիան» (Մոսկվա, 1969), «Պոետիկան և գրականության զարգացումը» (Երևան, 1985) գրքերը։ Նրա խմբագրությամբ, առաջաբանով ու ծանոթագրություններով լույս է տեսել Վահան Տերյանի «Բանաստեղծություններ. լիակատար ժողովածու» գիրքը (Երևան, 1985)։ ԽՄԿԿ անդամ 1946 թվականից։

Վախճանվել է 1999 թվականին՝ Երևանում[1]։

Աշխատություններ

  • Պոեմի ժանրը գրականության մեջ (պատմությունը և տեսությունը), Երևան, Երևանի պետական համալսարանի հրատարակչություն, 1955, 347 էջ։
  • Միսաք Մեծարենց, Երևան, Երևանի պետական համալսարանի հրատարակչություն, 1958, 130 էջ։
  • Գրականության տեսություն, Երևան, «Լույս», 1961, 519 էջ։
  • Գրականության տեսություն, Երևան, «Լույս», 1962, 424 էջ։
  • Թումանյանի պոեմները, Երևան, Երևանի պետական համալսարանի հրատարակչություն, 1964, 506 էջ։
  • Ռուբեն Սևակ (ստեղծագործության համառոտ ակնարկ), Երևան, «Միտք», 1965, 107 էջ։
  • Աշխարհահայցք և վարպետություն, Երևան, «Հայաստան», 1967, 360 էջ։
  • Գրականության տեսություն, Երևան, «Լույս», 1967, 460 էջ։
  • Թումանյանի բալլադները, Երևան, «Հայաստան», 1969, 156 էջ։
  • Գրականագիտական բառարան (համահեղինակ Հենրիկ Մախչանյան), Երևան, «Լույս», 1972, 328 էջ։
  • Գրականության տեսություն, Երևան, Երևանի պետական համալսարանի հրատարակչություն, 1972, 510 էջ։
  • Գրական ժանրեր։ Պատմական զարգացումը և ժամանակակից վիճակը (հեղինակակցությամբ), Երևան, ՀԽՍՀ ԳԱ, 1973:
  • Միքայել Նալբանդյանը և արդիականությունը, Երևան, «Հայաստան»։
  • Պոետիկայի հարցեր, Երևան, «Հայաստան», 1976, 464 էջ։
  • Միսաք Մեծարենց, Երևան, Երևանի պետական համալսարանի հրատարակչություն, 1977, 192 էջ։
  • Հայ նոր գրականության պատմություն, հ. 5 Ներածություն», «Դարասկզբի հայ քննադատները», «Հովհաննես Թումանյան» և «Միսաք Մեծարենց» գլուխները՝ 318 էջ), Երևան, ՀԽՍՀ ԳԱ, 1979, 1015 էջ։
  • Գրականության տեսություն, Երևան, Երևանի պետական համալսարանի հրատարակչություն, 1980, 496 էջ։
  • Գրականագիտական բառարան (հեղինակակից Հենրիկ Մախչանյան), Երևան, «Լույս», 1980, 352 էջ։
  • Չորս գագաթ, Երևան, 1982:
  • Թումանյանի պոեմները, Երևան, 1964, 1986:
  • Գեղագիտություն և գրականություն, Երևան, 1986։
  • Չորս գագաթ։ Թումանյան, Իսահակյան, Տերյան, Չարենց։ Սովետական գրող, 1982, 468 էջ[2]։
  • Հայոց պատմության աղբյուրագիտություն։ Հնագույն ժամանակներից մինչև 18-րդ դարի վերջը։ Դասագիրք։ Երևանի համալսարանի հրատարակչություն, 1996, 368 էջ[3]։
  • Թումանյանի գրական ժառանգությունը։ (Ուսումնասիրություններ և հոդվածներ)։ ՀՀ ԳԱԱ «Գիտություն» հրատարակչություն, 2000, 510 էջ[4]։
  • Փաստերի հետքերով։ Գրականագետի նոթեր։ ՀՀ ԳԱԱ «Գիտություն», 2001 , 303 էջ[5]։
  • Եղիշե Չարենցի «Ես իմ անուշ Հայաստանի արեւահամ բառն եմ սիրում» բանաստեղծությունը։ Նոր-Դար, 2003, 70 էջ[6]։
  • Թումանյանի բալլադները, Նոր-Դար, 2004, 79 էջ[7]։
  • Գրականագիտության ներածություն։ ԵՊՀ հրատարակչություն։ Երևան, 2011, 416 էջ[8]։

Կոչումներ և պարգևներ

  • 1965 - Բանասիրական գիտությունների դոկտոր
  • 1967 - Պրոֆեսոր
  • 1970 - Գիտության վաստակավոր գործիչ
  • 1981 - ՀԽՍՀ ԳԱ Վաստակագիր
  • 1982 - ԳԱ ակադեմիկոս
  • Աշխատանքային կարմիր դրոշի շքանշան
  • Կարմիր աստղի շքանշան
  • Հայրենական մեծ պատերազմի 1-ին աստիճանի շքանշան

Ծանոթագրություններ

  1. ↑ «Ով ով է։ Հայեր» հանրագիտարան, հատոր երկրորդ, գլխավոր խմբագիր՝ Հովհաննես Այվազյան, Հայկական հանրագիտարան հրատարակչություն, Երևան, 2007։
  2. ↑ Ջրբաշյան, Էդվարդ Մկրտչի (1982). Չորս գագաթ։ Թումանյան, Իսահակյան, Տերյան, Չարենց. Սովետ. գրող.
  3. ↑ Ջրբաշյան, Էդվարդ Մկրտչի; Մելիք-Բախշյան, Ստեփան Տիգրանի (1996). Հայոց պատմության աղբյուրագիտություն։ Հնագույն ժամանակներից մինչեւ 18-րդ դարի վերջը ; Դասագիրք. Երեւանի համալս. հրատ. ISBN 9785808402454.
  4. ↑ Ջրբաշյան, Էդվարդ Մկրտչի (2000). Թումանյանի գրական ժառանգությունը։ (Ուսումնասիրություններ եւ հոդվածներ). ՀՀ ԳԱԱ "Գիտություն" Հրատարակչություն. ISBN 9785808004252.
  5. ↑ Ջրբաշյան, Էդվարդ Մկրտչի (2001). Փաստերի հետքերով։ Գրականագետի նոթեր. ՀՀ ԳԱԱ "Գիտություն". ISBN 9785808004757.
  6. ↑ Ջրբաշյան, Էդվարդ Մկրտչի (2003). Եղիշե Չարենցի «Ես իմ անուշ Հայաստանի արեւահամ բառն եմ սիրում» բանաստեղծությունը. Նոր-Դար. ISBN 9789993064978.
  7. ↑ Ջրբաշյան, Էդվարդ Մկրտչի; Արամ, Ղազարյան (2004). Թումանյանի բալլադները. Նոր-Դար. ISBN 9789994135202.
  8. ↑ «ԳՐԱԿԱՆԱԳԻՏՈՒԹՅԱՆ ՆԵՐԱԾՈՒԹՅՈՒՆ | armenianlanguage.am». www.armenianlanguage.am. Արխիվացված է օրիգինալից 2019-02-13-ին. Վերցված է 2019-02-15-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |dead-url= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
Վիքիդարանն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Էդվարդ Ջրբաշյան» հոդվածին։
ՀԳՀԳ: 353, 2246, 2247
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Էդվարդ_Ջրբաշյան&oldid=8017977» էջից