«Կարմիր Շուկա»–ի խմբագրումների տարբերություն

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Դիտել պատմությունը
← Նախորդ տարբՀաջորդ տարբ →
Content deleted Content added
ՎիզուալԵլատեքստ
No edit summary
Այս հոդվածը Կարմիր Շուկա գյուղի մասին է, այլ ոչ թե Կարմիր Շուկա համայնքի, որի մեջ մտնում է նաև Սխտորաշեն գյուղը։ Այս հոդվածի Համայնքային կյանք բանում գրված է, որ 2 գյուղերը միասին կազմում են Կարմիր Շուկա համայնքը։
Տող 72. Տող 72.


'''Կարմիր Շուկա''', գյուղ [[Արցախի Հանրապետություն|Արցախի Հանրապետության]] [[Մարտունու շրջան (Արցախ)|Մարտունու շրջան]]ում<ref name="ՂԱՊ Կարմիր Շուկա">[[Ղարաբաղյան ազատագրական պատերազմ հանրագիտարան]], Երևան, 2004 թվական, էջ 294։</ref><ref name="Հակոբ Ղահրամանյան Տեղեկատու 2015">[https://artsakhlib.am/2018/06/06/%D5%BF%D5%A5%D5%B2%D5%A5%D5%AF%D5%A1%D5%BF%D5%B8%D6%82-%D5%AC%D5%B2%D5%B0-%D5%BE%D5%A1%D6%80%D5%B9%D5%A1%D5%BF%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%AE%D6%84%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6-%D5%B4%D5%AB%D5%A1%D5%BE%D5%B8/ Հակոբ Ղահրամանյան, Տեղեկատու Արցախի Հանրապետության վարչատարածքային միավորների սոցիալ-տնտեսական բնութագրերի, Երևան, Ճարտարագետ, 2015 թ.։]</ref><ref name="Արցախի վարչատարածքային բաժանման մասին օրենք">{{Cite web |url=http://nkrcadastre.am/?p=189 |title=Արցախի Հանրապետության բնակավայրերի ցանկը հանրապետության Ազգային ժողովի կայքում (Արցախի Հանրապետության օրենքը երկրի վարչատարածքային բաժանման մասին, 25 մարտի 2005 թ., ք.Ստեփանակերտ, ՀՕ-178, ստորագրված նախագահ Ա․Ղուկասյանի կողմից)։ |accessdate=2021-04-01 |archive-date=2016-03-04 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160304140959/http://nkrcadastre.am/?p=189 |dead-url=yes }}</ref>։ Ըստ [[Արցախի վարչական բաժանում|Արցախի Հանրապետության վարչատարածքային բաժանման]]՝ այն հանդիսանում է Մարտունու շրջանի բնակավայրերից, իսկ ըստ [[Ադրբեջանի վարչական բաժանում|Ադրբեջանի վարչաատարածքային բաժանման]]՝ համարվում է [[Խոջավենդի շրջան]]ի բնակավայր։ Գյուղը գտնվում է Արցախի Հանրապետության վերահսկողության ներքո<ref name="ԱՀ ՏԿԶՆ կորցրած բնակավայրերի ցանկ">[https://drive.google.com/file/d/1ipkvWkKgiePtBVhrWepUuDqWPBcCQDKS/view Արցախի Հանրապետության այն բնակավայրերի ցանկը, որոնք գտնվում են Ադրբեջանի զինված ուժերի վերահսկողության ներքո /հրապարակված Արցախի Հանրապետության Տարածքային կառավարման և ենթակառուցվածքների նախարարության կողմից/], ([https://web.archive.org/web/20210305142549/https://drive.google.com/file/d/1ipkvWkKgiePtBVhrWepUuDqWPBcCQDKS/view արխիվացված 05․03․2021թ․])։</ref><ref name="armenpress.am կորցրած բնակավայրերի ցանկ">[https://armenpress.am/arm/news/1037303.html «Հրապարակվել է Արցախի՝ Ադրբեջանի հսկողության տակ անցած համայնքների և բնակավայրերի ցանկը»]։</ref><ref name="artsakhpress.am կորցրած բնակավայրերի ցանկ">[https://artsakhpress.am/arm/news/136007/hraparakvel-e-arcakhi-adrbejani-hskoxutyan-tak-ancats-hamaynqneri-ev-bnakavayreri-canky.html «Հրապարակվել է Արցախի՝ Ադրբեջանի հսկողության տակ անցած համայնքների և բնակավայրերի ցանկը»,] ([https://web.archive.org/web/20210305141921/https://artsakhpress.am/arm/news/136007/hraparakvel-e-arcakhi-adrbejani-hskoxutyan-tak-ancats-hamaynqneri-ev-bnakavayreri-canky.html արխիվացված])։</ref><ref name="hetq.am կորցրած բնակավայրերի ցանկ">[https://hetq.am/hy/article/125210 «Ադրբեջանի վերահսկողության տակ անցած՝ Արցախի համայնքների և բնակավայրերի ցանկը»]։</ref> և [[Հայ-ադրբեջանական շփման գիծ|հայ-ադրբեջանական շփման գծի]] անմիջական հարևանությամբ։
'''Կարմիր Շուկա''', գյուղ [[Արցախի Հանրապետություն|Արցախի Հանրապետության]] [[Մարտունու շրջան (Արցախ)|Մարտունու շրջան]]ում<ref name="ՂԱՊ Կարմիր Շուկա">[[Ղարաբաղյան ազատագրական պատերազմ հանրագիտարան]], Երևան, 2004 թվական, էջ 294։</ref><ref name="Հակոբ Ղահրամանյան Տեղեկատու 2015">[https://artsakhlib.am/2018/06/06/%D5%BF%D5%A5%D5%B2%D5%A5%D5%AF%D5%A1%D5%BF%D5%B8%D6%82-%D5%AC%D5%B2%D5%B0-%D5%BE%D5%A1%D6%80%D5%B9%D5%A1%D5%BF%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%AE%D6%84%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6-%D5%B4%D5%AB%D5%A1%D5%BE%D5%B8/ Հակոբ Ղահրամանյան, Տեղեկատու Արցախի Հանրապետության վարչատարածքային միավորների սոցիալ-տնտեսական բնութագրերի, Երևան, Ճարտարագետ, 2015 թ.։]</ref><ref name="Արցախի վարչատարածքային բաժանման մասին օրենք">{{Cite web |url=http://nkrcadastre.am/?p=189 |title=Արցախի Հանրապետության բնակավայրերի ցանկը հանրապետության Ազգային ժողովի կայքում (Արցախի Հանրապետության օրենքը երկրի վարչատարածքային բաժանման մասին, 25 մարտի 2005 թ., ք.Ստեփանակերտ, ՀՕ-178, ստորագրված նախագահ Ա․Ղուկասյանի կողմից)։ |accessdate=2021-04-01 |archive-date=2016-03-04 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160304140959/http://nkrcadastre.am/?p=189 |dead-url=yes }}</ref>։ Ըստ [[Արցախի վարչական բաժանում|Արցախի Հանրապետության վարչատարածքային բաժանման]]՝ այն հանդիսանում է Մարտունու շրջանի բնակավայրերից, իսկ ըստ [[Ադրբեջանի վարչական բաժանում|Ադրբեջանի վարչաատարածքային բաժանման]]՝ համարվում է [[Խոջավենդի շրջան]]ի բնակավայր։ Գյուղը գտնվում է Արցախի Հանրապետության վերահսկողության ներքո<ref name="ԱՀ ՏԿԶՆ կորցրած բնակավայրերի ցանկ">[https://drive.google.com/file/d/1ipkvWkKgiePtBVhrWepUuDqWPBcCQDKS/view Արցախի Հանրապետության այն բնակավայրերի ցանկը, որոնք գտնվում են Ադրբեջանի զինված ուժերի վերահսկողության ներքո /հրապարակված Արցախի Հանրապետության Տարածքային կառավարման և ենթակառուցվածքների նախարարության կողմից/], ([https://web.archive.org/web/20210305142549/https://drive.google.com/file/d/1ipkvWkKgiePtBVhrWepUuDqWPBcCQDKS/view արխիվացված 05․03․2021թ․])։</ref><ref name="armenpress.am կորցրած բնակավայրերի ցանկ">[https://armenpress.am/arm/news/1037303.html «Հրապարակվել է Արցախի՝ Ադրբեջանի հսկողության տակ անցած համայնքների և բնակավայրերի ցանկը»]։</ref><ref name="artsakhpress.am կորցրած բնակավայրերի ցանկ">[https://artsakhpress.am/arm/news/136007/hraparakvel-e-arcakhi-adrbejani-hskoxutyan-tak-ancats-hamaynqneri-ev-bnakavayreri-canky.html «Հրապարակվել է Արցախի՝ Ադրբեջանի հսկողության տակ անցած համայնքների և բնակավայրերի ցանկը»,] ([https://web.archive.org/web/20210305141921/https://artsakhpress.am/arm/news/136007/hraparakvel-e-arcakhi-adrbejani-hskoxutyan-tak-ancats-hamaynqneri-ev-bnakavayreri-canky.html արխիվացված])։</ref><ref name="hetq.am կորցրած բնակավայրերի ցանկ">[https://hetq.am/hy/article/125210 «Ադրբեջանի վերահսկողության տակ անցած՝ Արցախի համայնքների և բնակավայրերի ցանկը»]։</ref> և [[Հայ-ադրբեջանական շփման գիծ|հայ-ադրբեջանական շփման գծի]] անմիջական հարևանությամբ։

Կարմիր Շուկա համայնքում ընդգրկված է Սխտորաշեն գյուղը:


== Բնակավայրի անուն ==
== Բնակավայրի անուն ==

07:40, 29 Հունիսի 2021-ի տարբերակ

Գյուղ
Կարմիր Շուկա
Կարմիր շուկայի համայնապատկերը, հեռվում երևում է բնակավայրը, 17․04․2009թ․
ԵրկիրԱրցախի Հանրապետություն Արցախի Հանրապետություն
Շրջան Մարտունու շրջան
Համայնք Կարմիր Շուկա
ԲԾՄ670 մետր
Պաշտոնական լեզուՀայերեն
Բնակչություն926[1] մարդ (2005)
Ազգային կազմՀայեր
Կրոնական կազմՀայ Առաքելական եկեղեցի
Ժամային գոտիUTC+4
Պաշտոնական կայք-
Կարմիր Շուկա (Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետություն)##
Կարմիր Շուկա (Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետություն)
Արցախի Հանրապետության քարտեզը, որտեղ մուգ շագանակագույնով պատկերված են Ադրբեջանի զինված ուժերի վերահսկողության ներքո գտնվող տարածքները, իսկ մարմնագույնով՝ Արցախի վերահսկողության ներքո գտնվող տարածքները 2021 թվականի հունվարի 1-ի դրությամբ[2]

Կարմիր Շուկա, գյուղ Արցախի Հանրապետության Մարտունու շրջանում[3][4][5]։ Ըստ Արցախի Հանրապետության վարչատարածքային բաժանման՝ այն հանդիսանում է Մարտունու շրջանի բնակավայրերից, իսկ ըստ Ադրբեջանի վարչաատարածքային բաժանման՝ համարվում է Խոջավենդի շրջանի բնակավայր։ Գյուղը գտնվում է Արցախի Հանրապետության վերահսկողության ներքո[6][7][8][9] և հայ-ադրբեջանական շփման գծի անմիջական հարևանությամբ։

Բնակավայրի անուն

Բնակավայրի հայկական անունը Կարմիր Շուկա է։ Գյուղի ադրբեջանական անունը հայերեն անվան թարգմանությունն է և գրվում է հետևյալ կերպ՝ Քիրմիզի Բազար (ադրբ.՝ Qırmızı Bazar)։

Աշխարհագրություն

Արցախի Հանրապետության Կարմիր Շուկա գյուղը տեղաբաշխված է հանրապետության հարավարևելյան հատվածում։ Շրջկենտրոն Մարտունի քաղաքից գտնվում է 32 կմ հեռավորության վրա, իսկ մայրաքաղաք Ստեփանակերտից՝ 35 կմ հեռավորության վրա[4]։ Բնակավայրը լեռնային է[4], ծովի մակարդակից բարձր է 650 մ[3]։ Ունի 2375,33 հա տարածք, որից 428,31 հա անտառային հողեր են։ Կարմիր Շուկայի սահմանային գոտով հոսում է Վարանդա գետը[4]։

Համայնքի տարածքում առկա են թվով 8 աղբյուրներ` «Բլբիլաքի», «Բջալայի», «Անդրանիկի», «Տնջրեն տակը», «Քրսեն», «Թասկետի», «Սխտորաշենի» և «Կարմիր շուկայի»:

Պատմություն

Արցախյան պատերազմ (1991-1994)

Հիմնական հոդված՝ Արցախյան ազատամարտ

1988 թվականին հայ-ադրբեջանական հակամարտության ակտիվացմամբ նույն թվականին գյուղում ստեղծվել են ինքնապաշտպանական և կամավորական ջոկատներ, որոնք մասնակցել են Մարտունու, Մարտակերտի, Աղդամի և այլ շրջանների ինքնապաշտպանական և ազատագրական ռազմագործողություններին։ Կարմիր Շուկայից Արցախի Հանրապետության «Մարտական խաչ» 1-ին աստիճանի շքանշանով պարգևատրվել է Մ. Հովհաննիսյանը (հետմահու), Արցախի Հանրապետության «Մարտական խաչ» 2-րդ աստիճանի շքանշանով՝ Ս. Պողոսյանը։ Արցախյան ազատամարտում գյուղից 19 ազատամարտիկ[3]։

Հայ-ադրբեջանական պատերազմ (2020)

Հիմնական հոդվածներ՝ Հայ-ադրբեջանական պատերազմ (2020) և Շուշիի ճակատամարտ

2020 թվականին տեղի ունեցած հայ-ադրբեջանական պատերազմի հետևանքով Կարմիր Շուկա գուղը դարձել է սահմանային բնակավայր։

Բնակչություն

Արցախի Հանրապետության 2005 թվականի մարդահամարի տվյալներով Կարմիր Շուկա գյուղի բնակչության թվաքանակը 296 մարդ է եղել, որից 457 տղամարդ, 469 կին[1]։

2015 թվականին Կարմիր Շուկա համայնքում բնակվել է 1113 մարդ (275 տնտեսություն), որոնք մեծամասամբ Կարմիր Շուկա գյուղում[4]։

Բնակավայրի ազգաբնակչության փոփոխությունը[10].

Տարի 2008 2009 2010
Բնակիչ 977 979 1010

Տնտեսություն

Բնակչությունը հիմնականում զբաղվում է գյուղատնտեսությամբ՝ անասնապահությամբ և հողագործությամբ։ Բնակավայրի տարածքի 1822,94 հա-ը գյուղատնտեսական նշանակության հողեր են[4]։ Գործում է խաղողի և թթի նախնական վերամշակման գործարան[3][4]։

Համայնքային կյանք

Կարմիր Շուկա գյուղը Սխտորաշեն գյուղի հետ միասին կազմում են Կարմիր Շուկա համայնքը։ Գյուղում առկա է միջնակարգ դպրոց, մանկապարտեզ, մշակույթի տուն, բուժկետ, գյուղապետարան։ Համայնքային ճանապարհները ասֆալտապատ են, գրունտային և խճապատ։ Կոմունիկացիաների տեսակետից գյուղը զարգացած է․ հասանելի է հեռուստատեսությունը, ռադիոն, համացանցը։ Կարմիր Շուկան ապահովված է էլեկտրաէներգիայով և ջրամատակարարմամբ[4]։

Պատմամշակութային հուշարձաններ

Կարմիր Շուկա գյուղը հարուստ է պատմամշակութային հուշարձաններով, որոնցից 11-ը համարակալված և հաշվառված են պետության կողմից[4]։

Համայնքի պատմամշակութային հուշարձաններն են` գերեզմանոց (XVII-XVIII դդ.), խաչքար (XII-XIII դդ.), Սխտորաշենի Սբ. Աստվածածին եկեղեցի (1731 թ.), գյուղատեղի Մալաս (XII-XIII դդ.), Սբ. Գևորգ մատուռ-եկեղեցի (XVIIIդ.), Երեք մանկուք վանական համալիր (XVII դ.)[11]։

Կրթություն

Կարմիր Շուկա գյուղում գործում է միջնակարգ դպրոց, որտեղ 2015 թվականի դրությամբ սովորում էր 227 աշակերտ և մանկապարտեզ, որտեղ 2015 թվականի դրությամբ հաճախում էր 70 երեխա[4]։

Ծանոթագրություններ

  1. ↑ 1,0 1,1 Արցախի Հանրապետության 2005 թվականի մարդահամարի արդյունքներ, (արխիվացված 09․03․2021թ․)։
  2. ↑ Արցախի տարածքները համարվում են օկուպացված Ադրբեջանի կողմից. ԱՀ ԱԺ հայտարարությունը, (արխիվացված 05․04․2021թ․)
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 Ղարաբաղյան ազատագրական պատերազմ հանրագիտարան, Երևան, 2004 թվական, էջ 294։
  4. ↑ 4,00 4,01 4,02 4,03 4,04 4,05 4,06 4,07 4,08 4,09 Հակոբ Ղահրամանյան, Տեղեկատու Արցախի Հանրապետության վարչատարածքային միավորների սոցիալ-տնտեսական բնութագրերի, Երևան, Ճարտարագետ, 2015 թ.։
  5. ↑ «Արցախի Հանրապետության բնակավայրերի ցանկը հանրապետության Ազգային ժողովի կայքում (Արցախի Հանրապետության օրենքը երկրի վարչատարածքային բաժանման մասին, 25 մարտի 2005 թ., ք.Ստեփանակերտ, ՀՕ-178, ստորագրված նախագահ Ա․Ղուկասյանի կողմից)։». Արխիվացված է օրիգինալից 2016-03-04-ին. Վերցված է 2021-04-01-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |dead-url= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  6. ↑ Արցախի Հանրապետության այն բնակավայրերի ցանկը, որոնք գտնվում են Ադրբեջանի զինված ուժերի վերահսկողության ներքո /հրապարակված Արցախի Հանրապետության Տարածքային կառավարման և ենթակառուցվածքների նախարարության կողմից/, (արխիվացված 05․03․2021թ․)։
  7. ↑ «Հրապարակվել է Արցախի՝ Ադրբեջանի հսկողության տակ անցած համայնքների և բնակավայրերի ցանկը»։
  8. ↑ «Հրապարակվել է Արցախի՝ Ադրբեջանի հսկողության տակ անցած համայնքների և բնակավայրերի ցանկը», (արխիվացված)։
  9. ↑ «Ադրբեջանի վերահսկողության տակ անցած՝ Արցախի համայնքների և բնակավայրերի ցանկը»։
  10. ↑ «Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետություն. Բնակչություն ըստ համայնքների». Վերցված է 2021 Մայիսի 1-ին. {{cite web}}: |archive-date= requires |archive-url= (օգնություն)
  11. ↑ Ղահրամանյան, Հակոբ (2015). Տեղեկաատու Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետության վարչատարածքային միավորների սոցիալ-տնտեսական բնութագրերի. Երևան. էջ 237.{{cite book}}: CS1 սպաս․ location missing publisher (link)
Վիիքպահեստ
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Կարմիր_Շուկա&oldid=7986377» էջից