«Քլորոպլաստ»–ի խմբագրումների տարբերություն

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Content deleted Content added
«օլդ սքուլ» ֆիքիֆիկացում, ներքին հղումներ, պատկեչնեչ, կատեգորիաներ, արտաքին հղումներ + վերջակետեր
հոդվածը թարգմնվել է անգելերն ՎՊ–ից en:Chloroplast, ավելացվում եմ այնտեղի ծանոթագրությունները (առայժմ չթրագմանված)
Տող 1. Տող 1.
[[Պատկեր:Plagiomnium affine laminazellen.jpeg|thumb|right|քլորոպլաստ]]
[[Պատկեր:Plagiomnium affine laminazellen.jpeg|thumb|right|Տեսանելի քլորոպլաստ ''Plagiomnium affine'' բջիջներում]]


'''Քլորոպլաստները''' [[օրգանոիդ]]ներ են հայտնաբերված բուսական բջիջներում և այլ էուկարիոտ օրգանիզմներում, որոնք կատարում են ֆոտոսինթեզ։ Քլորոպլաստները կլանում են լուսային էներգիան` վերածելով [[ԱԵՖ]]-ի, որը էներգիայի հիմնական աղբյուրն է հանդիսանում։ Սինթեզում են նաև ՆԱԴ և ՆԱԴH միացություններ, որոնք մասնակցում են ֆոտոսինթեզին։
'''Քլորոպլաստները''' [[օրգանոիդ]]ներ են հայտնաբերված բուսական բջիջներում և այլ կորիզավոր ([[էուկարիոտ]]) օրգանիզմներում, որոնք կատարում են ֆոտոսինթեզ։ Քլորոպլաստները կլանում են լուսային էներգիան` վերածելով [[ԱԵՖ]]-ի, որը էներգիայի հիմնական պահոցն է հանդիսանում։ Սինթեզում են նաև ՆԱԴ և ՆԱԴH միացություններ, որոնք մասնակցում են ֆոտոսինթեզին։<ref name="Campbell 2006">{{cite book | last = Campbell | first = Neil A. | authorlink = | coauthors = Brad Williamson; Robin J. Heyden | title = Biology: Exploring Life | publisher = Pearson Prentice Hall | year = 2006 | location = Boston, Massachusetts | pages = | url = http://www.phschool.com/el_marketing.html | doi = | id = | isbn = 978-0-13-250882-7 }}{{ref-en}}</ref>


Քլորոպլաստները կանաչ են, քանի որ նրանք պարունակում են [[քլորոֆիլ]] պիգմենտը։ Քլորոպլաստ բառը առաջացել է հունարեն քլորոս բառից, որը նշանակում է կանաչ, և պլաստիս բառից, նշանակում է փոփոխվող։ Քլորոպլաստները պատկանում են պլաստիդներ կոչվող օրգանոիդների դասին։
Քլորոպլաստները կանաչ են, քանի որ նրանք պարունակում են [[քլորոֆիլ]] պիգմենտը։ Քլորոպլաստ (''χλωροπλάστης'') բառը առաջացել է [[հունարեն]] «քլորոս» ({{lang-el|χλωρός}}) բառից, որը նշանակում է կանաչ, և «պլաստիս» ({{lang-el|χλωρός}}) բառից, նշանակում է փոփոխող։ Քլորոպլաստները պատկանում են [[պլաստիդ (կենսաբանություն)|պլաստիդ]]ներ կոչվող օրգանոիդների դասին։


== Էվոլուցիոն ծագումը ==
== Էվոլուցիոն ծագումը ==
[[Պատկեր:Überseemuseum Bremen 2009 238.JPG|thumb|right|Քլորոպլաստի մոդել]]
[[Պատկեր:Überseemuseum Bremen 2009 238.JPG|thumb|right|Քլորոպլաստի մոդել]]
Քլորոպլաստաները բուսական բջիջների բազմաթիվ [[օրգանոիդ]]ներից մեկն են։
Քլորոպլաստաները բուսական բջիջների բազմաթիվ [[օրգանոիդ]]ներից մեկն են։
Ընդհանուր առմամբ, ըստ էնդոսիմբիոզի տեսության, նրանք ծագել են ցիանոբակտերիաներից։ Այդ տեսությունը առաջադրվել է Մերեժկովսկիի կողմից 1903 այն բանից հետո, երբ Շիմբերը 1883-ին հայտնաբերել է, որ քլորոպլաստները շատ նման են ցիանոբակտերիաներին։ Քլորոպլաստները առաջացել են ուղղակի կամ անուղղակի կերպով էնդոսիմբիոտիկ եղանակով։
Ընդհանուր առմամբ, ըստ էնդոսիմբիոզի տեսության, նրանք ծագել են [[ցիանոբակտերիա]]ներից։ Այդ տեսությունը առաջադրվել է [[Կոնստանտին Մերեժկովսկի]]ի կողմից 1905 թվականին<ref>{{cite journal | author= Mereschkowsky C | title= Über Natur und Ursprung der Chromatophoren im Pflanzenreiche | journal= Biol Centralbl | year=1905 | volume=25 | pages=593–604}}</ref> այն բանից հետո, երբ Շիմբերը 1883-ին հայտնաբերել է, որ քլորոպլաստները շատ նման են ցիանոբակտերիաներին<ref>{{cite journal | author= Schimper AFW | title= Über die Entwicklung der Chlorophyllkörner und Farbkörper | journal= Bot. Zeitung | year=1883 | volume=41 | pages=105–14, 121–31, 137–46, 153–62}} {{ref-en}}</ref>։ Քլորոպլաստները առաջացել են ուղղակի կամ անուղղակի կերպով էնդոսիմբիոտիկ եղանակով։


Քլորոպլաստները իրենց կառուցվածքով շատ նման են [[միտոքոնդրիում]]ներին, բայց նրանք գոյություն ունեն միայն բույսերում և էուկարիոտ բակտերիաներում։ Քլորոպլաստը շրջապատված է երկթաղանթ մեմբրանով, որի մեջ կա միջմեմբրանային տարածություն` որում կա ցանց։ Քլորոպլստն ունի իր սեփական [[ԴՆԹ]]-ն, որոնք կոդավորում են վերօքս սպիտակուցներ, որոնք [[ֆոտոսինթեզ]]ի ժամանակ տեղափոխում են [[էլեկտրոն]]ներ։
Քլորոպլաստները իրենց կառուցվածքով շատ նման են [[միտոքոնդրիում]]ներին, բայց նրանք գոյություն ունեն միայն բույսերում և էուկարիոտ բակտերիաներում։ Քլորոպլաստը շրջապատված է երկթաղանթ մեմբրանով, որի մեջ կա միջմեմբրանային տարածություն` որում կա ցանց։ Քլորոպլստն ունի իր սեփական [[ԴՆԹ]]-ն<ref>C.Michael Hogan. 2010. [http://www.eoearth.org/articles/view/158858/?topic=49496 ''Deoxyribonucleic acid''. Encyclopedia of Earth. National Council for Science and the Environment.] eds. S.Draggan and C.Cleveland. Washington DC {{ref-en}}</ref>, որոնք կոդավորում են վերօքս սպիտակուցներ, որոնք [[ֆոտոսինթեզ]]ի ժամանակ տեղափոխում են [[էլեկտրոն]]ներ։<ref>{{cite journal |author=Krause K |title=From chloroplasts to "cryptic" plastids: evolution of plastid genomes in parasitic plants |journal=Curr. Genet. |volume=54 |issue=3 |pages=111–21 |year=2008 |month=September |pmid=18696071 |doi=10.1007/s00294-008-0208-8}}{{ref-en}}</ref>

Կանաչ բույսերի մոտ քլորոպլաստները շրջապատված են երկշերտ [[լիպիդային թաղանթ]]ով։ Դրանք կարծես թե համապատասխանում են հնագույն [[ցիանոբակտերիա]]ների արտաքին և ներքին թաղանթներին։ Քլորոպլաստներն ունեն սեփական [[գենոմ]]ը, որը զգալիորեն տարբերվում է ազատ կենսակերպ վարող ցիանոբակտերիաների գենոմից։ Պլաստիդների գենոմը կազմված է 60-100 [[գեն]]երից, իսկ ցիանոբակտերիաներն ունեն ավելի քան 1500 գեն։ Պլաստիդների մոտ բացակայող գեները կոդավում են կորիզը։
Կանաչ բույսերի մոտ քլորոպլաստները շրջապատված են երկշերտ [[լիպիդային թաղանթ]]ով։ Դրանք կարծես թե համապատասխանում են հնագույն ցիանոբակտերիաների արտաքին և ներքին թաղանթներին։<ref>{{cite journal |author= Joyard J Block MA, Douce R|title=Molecular aspects of plastid envelope biochemistry |journal=Eur J Biochem. |volume=199 |pages=489–509 |year=1991 |pmid=1868841 |doi= 10.1111/j.1432-1033.1991.tb16148.x |issue= 3}}{{ref-en}}</ref> Քլորոպլաստներն ունեն սեփական [[գենոմ]]ը, որը զգալիորեն տարբերվում է ազատ կենսակերպ վարող ցիանոբակտերիաների գենոմից։ Պլաստիդների գենոմը կազմված է 60-100 [[գեն]]երից, իսկ ցիանոբակտերիաներն ունեն ավելի քան 1500 գեն։<ref>{{cite journal |author=Martin W, Rujan T, Richly E |title=Evolutionary analysis of Arabidopsis, cyanobacterial, and chloroplast genomes reveals plastid phylogeny and thousands of cyanobacterial genes in the nucleus |journal=Proc. Natl. Acad. Sci. U.S.A. |volume=99 |issue=19 |pages=12246–51 |year=2002 |month=September |pmid=12218172 |pmc=129430 |doi=10.1073/pnas.182432999 |url=http://www.pnas.org/cgi/pmidlookup?view=long&pmid=12218172|archiveurl = http://www.webcitation.org/5uKjjsvvn |archivedate = 2010-11-18|deadurl=no}}{{ref-en}}</ref> Պլաստիդների մոտ բացակայող գեները կոդավում են կորիզը։ <ref>{{cite journal |author=Huang CY, Ayliffe MA, Timmis JN |title=Direct measurement of the transfer rate of chloroplast DNA into the nucleus |journal=Nature |volume=422 |issue=6927 |pages=72–6 |year=2003 |month=March |pmid=12594458 |doi=10.1038/nature01435 }}{{ref-en}}</ref>


Շատ [[ջրիմուռ]]ների մոտ քլորոպլաստները զարգացել են էնդոսիմբիոզի երկրորդ ձևից, ըստ որի [[էուկարիոտ]] բջիջը կուլ է տվել այլ էուկարիոտ բջջի, որը պարունակում էր քլորոպլաստ, և ձևավորվել են երեք, չորս մեմբրանային թաղանթներով քլորոպլաստներ։
Շատ [[ջրիմուռ]]ների մոտ քլորոպլաստները զարգացել են էնդոսիմբիոզի երկրորդ ձևից, ըստ որի [[էուկարիոտ]] բջիջը կուլ է տվել այլ էուկարիոտ բջջի, որը պարունակում էր քլորոպլաստ, և ձևավորվել են երեք, չորս մեմբրանային թաղանթներով քլորոպլաստներ։
Տող 19. Տող 20.
1. արտաքին թաղանթ (մեմբրան)<br />
1. արտաքին թաղանթ (մեմբրան)<br />
2. միջմեմբրանային տարածություն<br />
2. միջմեմբրանային տարածություն<br />
3. ներքին մեմբրան (1+2+3: envelope)<br />
3. ներքին մեմբրան (1+2+3 ծրար (envelope))<br />
4. ստրոմա (ջրիկ հեղուկ)<br />
4. ստրոմա (ջրիկ հեղուկ)<br />
5. թիլակոիդյան տարածություն (թիլակյիդի ներսը)<br />
5. թիլակոիդյան տարածություն (թիլակյիդի ներսը)<br />
Տող 28. Տող 29.
10. ռիբոսոմ<br />
10. ռիբոսոմ<br />
11. ԴՆԹ-ի շրջանաձև մոլեկուլ<br />
11. ԴՆԹ-ի շրջանաձև մոլեկուլ<br />
12. պլաստոգոլբուլ (plastoglobule, լիպիդների կաթիլներ)]]
12. plastoglobule (drop of lipids)]]


Քլորոպլաստներն ունեն հարթ սկավառակի տեսք, 2-ից մինչև տասը միկրոմետր տրամագիծ և մեկ միկրոմետր հաստություն։ Քլորոպլաստը շրջապատված է ներքին և արտաքին [[ֆոսֆոլիպիդ]]ային շերտեր ունեցող թաղանթով։ Այդ երկու շերտերի միջև գտնվում է միջմեմբրանային տարածությունը։
Քլորոպլաստներն ունեն հարթ սկավառակի տեսք, 2-ից մինչև տասը միկրոմետր տրամագիծ և մեկ միկրոմետր հաստություն։ Քլորոպլաստը շրջապատված է ներքին և արտաքին [[ֆոսֆոլիպիդ]]ային շերտեր ունեցող թաղանթով։ Այդ երկու շերտերի միջև գտնվում է միջմեմբրանային տարածությունը։
Տող 39. Տող 40.
[[Էլեկտրոնային մանրադիտակ]]ով դիտելիս թիլակոիդները մերթ մուգ, մերթ բաց գույներով են։ Թիլակոիդները կազմված են իրենց մեջ խորասուզված պիգմենտներից, որոնք իրենց հերթին քլորֆիլ կամ կարոտինոիդներ են, ինչպես նաև սպիտակուցներից, որոնք ծածկում են պիգմենտները։ Այս կոմպլեքսը մեծացնում է լույսի կլանման մակերեսը և թույլ են տալիս [[ֆոտոն]]ներին անարգել անցնել այդ միջավայր։ Այդ ֆոտոնների էներգիան կլանվում է պիգմենտների կողմից։ Այդ էներգիան անցնում է կոմպլեքսի ռեակցիայի կենտրոն։ Քլորոֆիլի երկու մոլեկուլներ իոնացնում են այդ էներգիան` էլեկտրոնները տեղափոխելով դեպի ֆոտոքիմիական ռեակցիայի կենտրոն։
[[Էլեկտրոնային մանրադիտակ]]ով դիտելիս թիլակոիդները մերթ մուգ, մերթ բաց գույներով են։ Թիլակոիդները կազմված են իրենց մեջ խորասուզված պիգմենտներից, որոնք իրենց հերթին քլորֆիլ կամ կարոտինոիդներ են, ինչպես նաև սպիտակուցներից, որոնք ծածկում են պիգմենտները։ Այս կոմպլեքսը մեծացնում է լույսի կլանման մակերեսը և թույլ են տալիս [[ֆոտոն]]ներին անարգել անցնել այդ միջավայր։ Այդ ֆոտոնների էներգիան կլանվում է պիգմենտների կողմից։ Այդ էներգիան անցնում է կոմպլեքսի ռեակցիայի կենտրոն։ Քլորոֆիլի երկու մոլեկուլներ իոնացնում են այդ էներգիան` էլեկտրոնները տեղափոխելով դեպի ֆոտոքիմիական ռեակցիայի կենտրոն։


Վերջին ուսումնասիրությունները ցույց են տվել, որ քրոմոսոմները միմյանց հետ կապված են գլանաձև կամրջակներով, որոնք կոչվում են [[ստրոմուլ]]ներ` ձևավորված արտաքին թաղանթում։ Քլորոպլաստները փոխարկում են սպիտակուցները ստրոմուլների, այպիսով ստեղծելով ցանց։
Վերջին ուսումնասիրությունները ցույց են տվել, որ քրոմոսոմները միմյանց հետ կապված են գլանաձև կամրջակներով, որոնք կոչվում են [[ստրոմուլ]]ներ` ձևավորված արտաքին թաղանթում։<ref name=Köhler2000>{{cite journal |author=Köhler RH, Hanson MR |title=Plastid tubules of higher plants are tissue-specific and developmentally regulated |journal=J. Cell. Sci. |volume=113 |issue=Pt 1 |pages=81–9 |date=1 January 2000|pmid=10591627 |url=http://jcs.biologists.org/cgi/pmidlookup?view=long&pmid=10591627 |archiveurl = http://www.webcitation.org/5uKjkRKBB |archivedate = 2010-11-18|deadurl=no}}{{ref-en}}</ref> <ref name=Gray2001>{{cite journal |author=Gray JC, Sullivan JA, Hibberd JM, Hansen MR |title=Stromules: mobile protrusions and interconnections between plastids |journal=Plant Biology |volume=3 |issue= 3|pages=223–33 |year=2001 |doi=10.1055/s-2001-15204}}{{ref-en}}</ref> Քլորոպլաստները փոխարկում են սպիտակուցները ստրոմուլների, այպիսով ստեղծելով ցանց։<ref name=Köhler1997>{{cite journal |author=Köhler RH, Cao J, Zipfel WR, Webb WW, Hanson MR |title=Exchange of protein molecules through connections between higher plant plastids |journal=Science |volume=276 |issue=5321 |pages=2039–42 |year=1997 |month=June |pmid=9197266 |url=http://www.sciencemag.org/cgi/pmidlookup?view=long&pmid=9197266|archiveurl = http://www.webcitation.org/5uKjlSNJo |archivedate = 2010-11-18|deadurl=no |doi=10.1126/science.276.5321.2039}}{{ref-en}}</ref>

== Ծանոթագրություններ ==
{{ծանցանկ}}


== Արտաքին հղումներ ==
== Արտաքին հղումներ ==

23:23, 6 Օգոստոսի 2012-ի տարբերակ

Տեսանելի քլորոպլաստ Plagiomnium affine բջիջներում

Քլորոպլաստները օրգանոիդներ են հայտնաբերված բուսական բջիջներում և այլ կորիզավոր (էուկարիոտ) օրգանիզմներում, որոնք կատարում են ֆոտոսինթեզ։ Քլորոպլաստները կլանում են լուսային էներգիան` վերածելով ԱԵՖ-ի, որը էներգիայի հիմնական պահոցն է հանդիսանում։ Սինթեզում են նաև ՆԱԴ և ՆԱԴH միացություններ, որոնք մասնակցում են ֆոտոսինթեզին։[1]

Քլորոպլաստները կանաչ են, քանի որ նրանք պարունակում են քլորոֆիլ պիգմենտը։ Քլորոպլաստ (χλωροπλάστης) բառը առաջացել է հունարեն «քլորոս» (հուն․՝ χλωρός) բառից, որը նշանակում է կանաչ, և «պլաստիս» (հուն․՝ χλωρός) բառից, նշանակում է փոփոխող։ Քլորոպլաստները պատկանում են պլաստիդներ կոչվող օրգանոիդների դասին։

Էվոլուցիոն ծագումը

Քլորոպլաստի մոդել

Քլորոպլաստաները բուսական բջիջների բազմաթիվ օրգանոիդներից մեկն են։ Ընդհանուր առմամբ, ըստ էնդոսիմբիոզի տեսության, նրանք ծագել են ցիանոբակտերիաներից։ Այդ տեսությունը առաջադրվել է Կոնստանտին Մերեժկովսկիի կողմից 1905 թվականին[2] այն բանից հետո, երբ Շիմբերը 1883-ին հայտնաբերել է, որ քլորոպլաստները շատ նման են ցիանոբակտերիաներին[3]։ Քլորոպլաստները առաջացել են ուղղակի կամ անուղղակի կերպով էնդոսիմբիոտիկ եղանակով։

Քլորոպլաստները իրենց կառուցվածքով շատ նման են միտոքոնդրիումներին, բայց նրանք գոյություն ունեն միայն բույսերում և էուկարիոտ բակտերիաներում։ Քլորոպլաստը շրջապատված է երկթաղանթ մեմբրանով, որի մեջ կա միջմեմբրանային տարածություն` որում կա ցանց։ Քլորոպլստն ունի իր սեփական ԴՆԹ[4], որոնք կոդավորում են վերօքս սպիտակուցներ, որոնք ֆոտոսինթեզի ժամանակ տեղափոխում են էլեկտրոններ։[5]

Կանաչ բույսերի մոտ քլորոպլաստները շրջապատված են երկշերտ լիպիդային թաղանթով։ Դրանք կարծես թե համապատասխանում են հնագույն ցիանոբակտերիաների արտաքին և ներքին թաղանթներին։[6] Քլորոպլաստներն ունեն սեփական գենոմը, որը զգալիորեն տարբերվում է ազատ կենսակերպ վարող ցիանոբակտերիաների գենոմից։ Պլաստիդների գենոմը կազմված է 60-100 գեներից, իսկ ցիանոբակտերիաներն ունեն ավելի քան 1500 գեն։[7] Պլաստիդների մոտ բացակայող գեները կոդավում են կորիզը։ [8]

Շատ ջրիմուռների մոտ քլորոպլաստները զարգացել են էնդոսիմբիոզի երկրորդ ձևից, ըստ որի էուկարիոտ բջիջը կուլ է տվել այլ էուկարիոտ բջջի, որը պարունակում էր քլորոպլաստ, և ձևավորվել են երեք, չորս մեմբրանային թաղանթներով քլորոպլաստներ։

Կառուցվածքը

Քլորոպլաստի կառուցվածք
1. արտաքին թաղանթ (մեմբրան)
2. միջմեմբրանային տարածություն
3. ներքին մեմբրան (1+2+3 ծրար (envelope))
4. ստրոմա (ջրիկ հեղուկ)
5. թիլակոիդյան տարածություն (թիլակյիդի ներսը)
6. թիլակոիդի թաղանթ (մեմբրան)
7. գրաններ (փաթեթների ձևով դասավորված թիլակոիդներ)
8. թիլակոիդ (լամմելա)
9. օսլա
10. ռիբոսոմ
11. ԴՆԹ-ի շրջանաձև մոլեկուլ
12. պլաստոգոլբուլ (plastoglobule, լիպիդների կաթիլներ)

Քլորոպլաստներն ունեն հարթ սկավառակի տեսք, 2-ից մինչև տասը միկրոմետր տրամագիծ և մեկ միկրոմետր հաստություն։ Քլորոպլաստը շրջապատված է ներքին և արտաքին ֆոսֆոլիպիդային շերտեր ունեցող թաղանթով։ Այդ երկու շերտերի միջև գտնվում է միջմեմբրանային տարածությունը։

Քլորոպլաստի ներքին նյութը կոչվում է ստրոմա, համապատասխան ցիտոպլազման բակտերիաներում, և կազմված է մեկ կամ մի քանի ԴՆԹ-ի շրջանաձև մոլեկուլից։ Այն կազմված է նաև ռիբոսոմներից, բայց նրա սպիտակուցները սինթեզվում են կորիզի խիտ նյութում, որտեղից և տեղափոխվում են քլորոպլաստ։

Ստրոմայում կան թիլակոիդների փաթեթներ, որոնք ֆոտոսինթեզի տեղն են։ Փաթեթների ձևով դասավորված թիլակոիդները կոչվում են գրաններ։ Թիլոկոիդներն ունեն հարթ սկավառակի տեսք։ Ներսում դատարկ տարածություն է, որը կոչվում է թիլակոիդյան տարածություն։ Ֆոտոսինթեզը տեղի է ունենում թիլակոիդների մեմբրանի վրա։ Ինչպես միտոքոնդրիումներում օքսիդային ֆոսֆորիլացումն է, այն տեղի է ունենում մեմբրանի վրա բիոսինթեզներով` պրոտոնային էլեկտրոքիմիական գրադիենտի անկնման պատճառով։

Քլորոպլաստի տեսքը էլեկտրոնային մանրադիտակով

Էլեկտրոնային մանրադիտակով դիտելիս թիլակոիդները մերթ մուգ, մերթ բաց գույներով են։ Թիլակոիդները կազմված են իրենց մեջ խորասուզված պիգմենտներից, որոնք իրենց հերթին քլորֆիլ կամ կարոտինոիդներ են, ինչպես նաև սպիտակուցներից, որոնք ծածկում են պիգմենտները։ Այս կոմպլեքսը մեծացնում է լույսի կլանման մակերեսը և թույլ են տալիս ֆոտոններին անարգել անցնել այդ միջավայր։ Այդ ֆոտոնների էներգիան կլանվում է պիգմենտների կողմից։ Այդ էներգիան անցնում է կոմպլեքսի ռեակցիայի կենտրոն։ Քլորոֆիլի երկու մոլեկուլներ իոնացնում են այդ էներգիան` էլեկտրոնները տեղափոխելով դեպի ֆոտոքիմիական ռեակցիայի կենտրոն։

Վերջին ուսումնասիրությունները ցույց են տվել, որ քրոմոսոմները միմյանց հետ կապված են գլանաձև կամրջակներով, որոնք կոչվում են ստրոմուլներ` ձևավորված արտաքին թաղանթում։[9] [10] Քլորոպլաստները փոխարկում են սպիտակուցները ստրոմուլների, այպիսով ստեղծելով ցանց։[11]

Ծանոթագրություններ

  1. Campbell, Neil A. (2006). Biology: Exploring Life. Boston, Massachusetts: Pearson Prentice Hall. ISBN 978-0-13-250882-7. {{cite book}}: Unknown parameter |coauthors= ignored (|author= suggested) (օգնություն)(անգլ.)
  2. Mereschkowsky C (1905). «Über Natur und Ursprung der Chromatophoren im Pflanzenreiche». Biol Centralbl. 25: 593–604.
  3. Schimper AFW (1883). «Über die Entwicklung der Chlorophyllkörner und Farbkörper». Bot. Zeitung. 41: 105–14, 121–31, 137–46, 153–62. (անգլ.)
  4. C.Michael Hogan. 2010. Deoxyribonucleic acid. Encyclopedia of Earth. National Council for Science and the Environment. eds. S.Draggan and C.Cleveland. Washington DC (անգլ.)
  5. Krause K (2008). «From chloroplasts to "cryptic" plastids: evolution of plastid genomes in parasitic plants». Curr. Genet. 54 (3): 111–21. doi:10.1007/s00294-008-0208-8. PMID 18696071. {{cite journal}}: Unknown parameter |month= ignored (օգնություն)(անգլ.)
  6. Joyard J Block MA, Douce R (1991). «Molecular aspects of plastid envelope biochemistry». Eur J Biochem. 199 (3): 489–509. doi:10.1111/j.1432-1033.1991.tb16148.x. PMID 1868841.(անգլ.)
  7. Martin W, Rujan T, Richly E (2002). «Evolutionary analysis of Arabidopsis, cyanobacterial, and chloroplast genomes reveals plastid phylogeny and thousands of cyanobacterial genes in the nucleus». Proc. Natl. Acad. Sci. U.S.A. 99 (19): 12246–51. doi:10.1073/pnas.182432999. PMC 129430. PMID 12218172. Արխիվացված է օրիգինալից 2010-11-18-ին. {{cite journal}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն); Unknown parameter |month= ignored (օգնություն)CS1 սպաս․ բազմաթիվ անուններ: authors list (link)(անգլ.)
  8. Huang CY, Ayliffe MA, Timmis JN (2003). «Direct measurement of the transfer rate of chloroplast DNA into the nucleus». Nature. 422 (6927): 72–6. doi:10.1038/nature01435. PMID 12594458. {{cite journal}}: Unknown parameter |month= ignored (օգնություն)CS1 սպաս․ բազմաթիվ անուններ: authors list (link)(անգլ.)
  9. Köhler RH, Hanson MR (1 January 2000). «Plastid tubules of higher plants are tissue-specific and developmentally regulated». J. Cell. Sci. 113 (Pt 1): 81–9. PMID 10591627. Արխիվացված է օրիգինալից 2010-11-18-ին. {{cite journal}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)(անգլ.)
  10. Gray JC, Sullivan JA, Hibberd JM, Hansen MR (2001). «Stromules: mobile protrusions and interconnections between plastids». Plant Biology. 3 (3): 223–33. doi:10.1055/s-2001-15204.{{cite journal}}: CS1 սպաս․ բազմաթիվ անուններ: authors list (link)(անգլ.)
  11. Köhler RH, Cao J, Zipfel WR, Webb WW, Hanson MR (1997). «Exchange of protein molecules through connections between higher plant plastids». Science. 276 (5321): 2039–42. doi:10.1126/science.276.5321.2039. PMID 9197266. Արխիվացված է օրիգինալից 2010-11-18-ին. {{cite journal}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն); Unknown parameter |month= ignored (օգնություն)CS1 սպաս․ բազմաթիվ անուններ: authors list (link)(անգլ.)

Արտաքին հղումներ