«Քլորոպլաստ»–ի խմբագրումների տարբերություն
չ r2.7.3) (Ռոբոտը փոփոխում է․: ru:Хлоропласты; cosmetic changes |
«օլդ սքուլ» ֆիքիֆիկացում, ներքին հղումներ, պատկեչնեչ, կատեգորիաներ, արտաքին հղումներ + վերջակետեր |
||
| Տող 1. | Տող 1. | ||
[[Պատկեր:Plagiomnium affine laminazellen.jpeg |
[[Պատկեր:Plagiomnium affine laminazellen.jpeg|thumb|right|քլորոպլաստ]] |
||
Քլորոպլաստները |
'''Քլորոպլաստները''' [[օրգանոիդ]]ներ են հայտնաբերված բուսական բջիջներում և այլ էուկարիոտ օրգանիզմներում, որոնք կատարում են ֆոտոսինթեզ։ Քլորոպլաստները կլանում են լուսային էներգիան` վերածելով [[ԱԵՖ]]-ի, որը էներգիայի հիմնական աղբյուրն է հանդիսանում։ Սինթեզում են նաև ՆԱԴ և ՆԱԴH միացություններ, որոնք մասնակցում են ֆոտոսինթեզին։ |
||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
== Էվոլուցիոն ծագումը == |
== Էվոլուցիոն ծագումը == |
||
[[Պատկեր:Überseemuseum Bremen 2009 238.JPG|thumb|right|Քլորոպլաստի մոդել]] |
|||
Քլորոպլաստաները բուսական բջիջների բազմաթիվ |
Քլորոպլաստաները բուսական բջիջների բազմաթիվ [[օրգանոիդ]]ներից մեկն են։ |
||
Ընդհանուր առմամբ, ըստ էնդոսիմբիոզի տեսության, նրանք ծագել են |
Ընդհանուր առմամբ, ըստ էնդոսիմբիոզի տեսության, նրանք ծագել են ցիանոբակտերիաներից։ Այդ տեսությունը առաջադրվել է Մերեժկովսկիի կողմից 1903 այն բանից հետո, երբ Շիմբերը 1883-ին հայտնաբերել է, որ քլորոպլաստները շատ նման են ցիանոբակտերիաներին։ Քլորոպլաստները առաջացել են ուղղակի կամ անուղղակի կերպով էնդոսիմբիոտիկ եղանակով։ |
||
Քլորոպլաստները իրենց կառուցվածքով շատ նման են միտոքոնդրիումներին, |
|||
բայց նրանք գոյություն ունեն միայն |
Քլորոպլաստները իրենց կառուցվածքով շատ նման են [[միտոքոնդրիում]]ներին, բայց նրանք գոյություն ունեն միայն բույսերում և էուկարիոտ բակտերիաներում։ Քլորոպլաստը շրջապատված է երկթաղանթ մեմբրանով, որի մեջ կա միջմեմբրանային տարածություն` որում կա ցանց։ Քլորոպլստն ունի իր սեփական [[ԴՆԹ]]-ն, որոնք կոդավորում են վերօքս սպիտակուցներ, որոնք [[ֆոտոսինթեզ]]ի ժամանակ տեղափոխում են [[էլեկտրոն]]ներ։ |
||
Կանաչ բույսերի մոտ քլորոպլաստները շրջապատված են երկշերտ լիպիդային |
Կանաչ բույսերի մոտ քլորոպլաստները շրջապատված են երկշերտ [[լիպիդային թաղանթ]]ով։ Դրանք կարծես թե համապատասխանում են հնագույն [[ցիանոբակտերիա]]ների արտաքին և ներքին թաղանթներին։ Քլորոպլաստներն ունեն սեփական [[գենոմ]]ը, որը զգալիորեն տարբերվում է ազատ կենսակերպ վարող ցիանոբակտերիաների գենոմից։ Պլաստիդների գենոմը կազմված է 60-100 [[գեն]]երից, իսկ ցիանոբակտերիաներն ունեն ավելի քան 1500 գեն։ Պլաստիդների մոտ բացակայող գեները կոդավում են կորիզը։ |
||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
== Կառուցվածքը == |
== Կառուցվածքը == |
||
[[Պատկեր:Chloroplast.svg|thumb|right|400px|Քլորոպլաստի կառուցվածք<br /> |
|||
| ⚫ | |||
1. արտաքին թաղանթ (մեմբրան)<br /> |
|||
թաղանթով: Այդ երկու շերտերի միջև գտնվում է միջմեմբրանային տարածությունը: |
|||
2. միջմեմբրանային տարածություն<br /> |
|||
| ⚫ | |||
3. ներքին մեմբրան (1+2+3: envelope)<br /> |
|||
| ⚫ | Ստրոմայում կան թիլակոիդների փաթեթներ, որոնք |
||
4. ստրոմա (ջրիկ հեղուկ)<br /> |
|||
| ⚫ | Էլեկտրոնային |
||
5. թիլակոիդյան տարածություն (թիլակյիդի ներսը)<br /> |
|||
| ⚫ | |||
6. թիլակոիդի թաղանթ (մեմբրան)<br /> |
|||
7. գրաններ (փաթեթների ձևով դասավորված թիլակոիդներ)<br /> |
|||
8. թիլակոիդ (լամմելա)<br /> |
|||
9. օսլա<br /> |
|||
10. ռիբոսոմ<br /> |
|||
11. ԴՆԹ-ի շրջանաձև մոլեկուլ<br /> |
|||
12. plastoglobule (drop of lipids)]] |
|||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
| ⚫ | Ստրոմայում կան թիլակոիդների փաթեթներ, որոնք [[ֆոտոսինթեզ]]ի տեղն են։ Փաթեթների ձևով դասավորված թիլակոիդները կոչվում են գրաններ։ Թիլոկոիդներն ունեն հարթ սկավառակի տեսք։ Ներսում դատարկ տարածություն է, որը կոչվում է թիլակոիդյան տարածություն։ Ֆոտոսինթեզը տեղի է ունենում թիլակոիդների մեմբրանի վրա։ Ինչպես միտոքոնդրիումներում օքսիդային ֆոսֆորիլացումն է, այն տեղի է ունենում մեմբրանի վրա բիոսինթեզներով` պրոտոնային էլեկտրոքիմիական գրադիենտի անկնման պատճառով։ |
||
[[Պատկեր:Chloroplast in leaf of Anemone sp TEM 12000x.png|thumb|right|Քլորոպլաստի տեսքը էլեկտրոնային մանրադիտակով]] |
|||
| ⚫ | [[Էլեկտրոնային մանրադիտակ]]ով դիտելիս թիլակոիդները մերթ մուգ, մերթ բաց գույներով են։ Թիլակոիդները կազմված են իրենց մեջ խորասուզված պիգմենտներից, որոնք իրենց հերթին քլորֆիլ կամ կարոտինոիդներ են, ինչպես նաև սպիտակուցներից, որոնք ծածկում են պիգմենտները։ Այս կոմպլեքսը մեծացնում է լույսի կլանման մակերեսը և թույլ են տալիս [[ֆոտոն]]ներին անարգել անցնել այդ միջավայր։ Այդ ֆոտոնների էներգիան կլանվում է պիգմենտների կողմից։ Այդ էներգիան անցնում է կոմպլեքսի ռեակցիայի կենտրոն։ Քլորոֆիլի երկու մոլեկուլներ իոնացնում են այդ էներգիան` էլեկտրոնները տեղափոխելով դեպի ֆոտոքիմիական ռեակցիայի կենտրոն։ |
||
| ⚫ | |||
== Արտաքին հղումներ == |
|||
{{Commons category|Chloroplasts|Քլորոպլաստ}} |
|||
* [http://ccdb.ucsd.edu/sand/main?stype=lite&keyword=chloroplast&Submit=Go&event=display&start=1 Քլորոպլաստների տվյալների բազա] {{ref-en}} |
|||
* [http://users.rcn.com/jkimball.ma.ultranet/BiologyPages/C/Chloroplasts.html Chloroplasts (Քլորոպլաստներ)] և [http://users.rcn.com/jkimball.ma.ultranet/BiologyPages/L/LightReactions.html Photosynthesis: The Role of Light (Ֆոտոսինթեզ՝ Լոյսի դերը)] [http://users.rcn.com/jkimball.ma.ultranet/BiologyPages/ Կիմբալի կեսնաբանության էջերում (Kimball's Biology Pages)]{{ref-en}} |
|||
* {{cite journal |author=Clegg MT, Gaut BS, Learn GH, Morton BR |title=Rates and patterns of chloroplast DNA evolution |journal=Proc. Natl. Acad. Sci. U.S.A. |volume=91 |issue=15 |pages=6795–801 |year=1994 |month=July |pmid=8041699 |pmc=44285 |doi=10.1073/pnas.91.15.6795 }} {{ref-en}} |
|||
* [http://opm.phar.umich.edu/localization.php?localization=Thylakoid%20membrane Թիլակոիդների թաղանթի հետ կապված պրոտեիների եռաչափ կառուցվածքներ] {{ref-en}} |
|||
* [http://www.coextra.eu/projects/project199.html Քլորոպլաստների փոփոխությանը նվիրված Քո-Էքստրայի (Co-Extra) հետազություն] {{ref-en}} |
|||
[[Կատեգորիա:Օրգանոիդներ]] |
|||
[[Կատեգորիա:Ֆոտոսինթեզ]] |
|||
[[af:Chloroplas]] |
[[af:Chloroplas]] |
||
22:34, 6 Օգոստոսի 2012-ի տարբերակ
Քլորոպլաստները օրգանոիդներ են հայտնաբերված բուսական բջիջներում և այլ էուկարիոտ օրգանիզմներում, որոնք կատարում են ֆոտոսինթեզ։ Քլորոպլաստները կլանում են լուսային էներգիան` վերածելով ԱԵՖ-ի, որը էներգիայի հիմնական աղբյուրն է հանդիսանում։ Սինթեզում են նաև ՆԱԴ և ՆԱԴH միացություններ, որոնք մասնակցում են ֆոտոսինթեզին։
Քլորոպլաստները կանաչ են, քանի որ նրանք պարունակում են քլորոֆիլ պիգմենտը։ Քլորոպլաստ բառը առաջացել է հունարեն քլորոս բառից, որը նշանակում է կանաչ, և պլաստիս բառից, նշանակում է փոփոխվող։ Քլորոպլաստները պատկանում են պլաստիդներ կոչվող օրգանոիդների դասին։
Էվոլուցիոն ծագումը
Քլորոպլաստաները բուսական բջիջների բազմաթիվ օրգանոիդներից մեկն են։ Ընդհանուր առմամբ, ըստ էնդոսիմբիոզի տեսության, նրանք ծագել են ցիանոբակտերիաներից։ Այդ տեսությունը առաջադրվել է Մերեժկովսկիի կողմից 1903 այն բանից հետո, երբ Շիմբերը 1883-ին հայտնաբերել է, որ քլորոպլաստները շատ նման են ցիանոբակտերիաներին։ Քլորոպլաստները առաջացել են ուղղակի կամ անուղղակի կերպով էնդոսիմբիոտիկ եղանակով։
Քլորոպլաստները իրենց կառուցվածքով շատ նման են միտոքոնդրիումներին, բայց նրանք գոյություն ունեն միայն բույսերում և էուկարիոտ բակտերիաներում։ Քլորոպլաստը շրջապատված է երկթաղանթ մեմբրանով, որի մեջ կա միջմեմբրանային տարածություն` որում կա ցանց։ Քլորոպլստն ունի իր սեփական ԴՆԹ-ն, որոնք կոդավորում են վերօքս սպիտակուցներ, որոնք ֆոտոսինթեզի ժամանակ տեղափոխում են էլեկտրոններ։ Կանաչ բույսերի մոտ քլորոպլաստները շրջապատված են երկշերտ լիպիդային թաղանթով։ Դրանք կարծես թե համապատասխանում են հնագույն ցիանոբակտերիաների արտաքին և ներքին թաղանթներին։ Քլորոպլաստներն ունեն սեփական գենոմը, որը զգալիորեն տարբերվում է ազատ կենսակերպ վարող ցիանոբակտերիաների գենոմից։ Պլաստիդների գենոմը կազմված է 60-100 գեներից, իսկ ցիանոբակտերիաներն ունեն ավելի քան 1500 գեն։ Պլաստիդների մոտ բացակայող գեները կոդավում են կորիզը։
Շատ ջրիմուռների մոտ քլորոպլաստները զարգացել են էնդոսիմբիոզի երկրորդ ձևից, ըստ որի էուկարիոտ բջիջը կուլ է տվել այլ էուկարիոտ բջջի, որը պարունակում էր քլորոպլաստ, և ձևավորվել են երեք, չորս մեմբրանային թաղանթներով քլորոպլաստներ։
Կառուցվածքը
1. արտաքին թաղանթ (մեմբրան)
2. միջմեմբրանային տարածություն
3. ներքին մեմբրան (1+2+3: envelope)
4. ստրոմա (ջրիկ հեղուկ)
5. թիլակոիդյան տարածություն (թիլակյիդի ներսը)
6. թիլակոիդի թաղանթ (մեմբրան)
7. գրաններ (փաթեթների ձևով դասավորված թիլակոիդներ)
8. թիլակոիդ (լամմելա)
9. օսլա
10. ռիբոսոմ
11. ԴՆԹ-ի շրջանաձև մոլեկուլ
12. plastoglobule (drop of lipids)
Քլորոպլաստներն ունեն հարթ սկավառակի տեսք, 2-ից մինչև տասը միկրոմետր տրամագիծ և մեկ միկրոմետր հաստություն։ Քլորոպլաստը շրջապատված է ներքին և արտաքին ֆոսֆոլիպիդային շերտեր ունեցող թաղանթով։ Այդ երկու շերտերի միջև գտնվում է միջմեմբրանային տարածությունը։
Քլորոպլաստի ներքին նյութը կոչվում է ստրոմա, համապատասխան ցիտոպլազման բակտերիաներում, և կազմված է մեկ կամ մի քանի ԴՆԹ-ի շրջանաձև մոլեկուլից։ Այն կազմված է նաև ռիբոսոմներից, բայց նրա սպիտակուցները սինթեզվում են կորիզի խիտ նյութում, որտեղից և տեղափոխվում են քլորոպլաստ։
Ստրոմայում կան թիլակոիդների փաթեթներ, որոնք ֆոտոսինթեզի տեղն են։ Փաթեթների ձևով դասավորված թիլակոիդները կոչվում են գրաններ։ Թիլոկոիդներն ունեն հարթ սկավառակի տեսք։ Ներսում դատարկ տարածություն է, որը կոչվում է թիլակոիդյան տարածություն։ Ֆոտոսինթեզը տեղի է ունենում թիլակոիդների մեմբրանի վրա։ Ինչպես միտոքոնդրիումներում օքսիդային ֆոսֆորիլացումն է, այն տեղի է ունենում մեմբրանի վրա բիոսինթեզներով` պրոտոնային էլեկտրոքիմիական գրադիենտի անկնման պատճառով։
Էլեկտրոնային մանրադիտակով դիտելիս թիլակոիդները մերթ մուգ, մերթ բաց գույներով են։ Թիլակոիդները կազմված են իրենց մեջ խորասուզված պիգմենտներից, որոնք իրենց հերթին քլորֆիլ կամ կարոտինոիդներ են, ինչպես նաև սպիտակուցներից, որոնք ծածկում են պիգմենտները։ Այս կոմպլեքսը մեծացնում է լույսի կլանման մակերեսը և թույլ են տալիս ֆոտոններին անարգել անցնել այդ միջավայր։ Այդ ֆոտոնների էներգիան կլանվում է պիգմենտների կողմից։ Այդ էներգիան անցնում է կոմպլեքսի ռեակցիայի կենտրոն։ Քլորոֆիլի երկու մոլեկուլներ իոնացնում են այդ էներգիան` էլեկտրոնները տեղափոխելով դեպի ֆոտոքիմիական ռեակցիայի կենտրոն։
Վերջին ուսումնասիրությունները ցույց են տվել, որ քրոմոսոմները միմյանց հետ կապված են գլանաձև կամրջակներով, որոնք կոչվում են ստրոմուլներ` ձևավորված արտաքին թաղանթում։ Քլորոպլաստները փոխարկում են սպիտակուցները ստրոմուլների, այպիսով ստեղծելով ցանց։
Արտաքին հղումներ
|
Վիքիպահեստ նախագծում կարող եք այս նյութի վերաբերյալ հավելյալ պատկերազարդում գտնել Քլորոպլաստ կատեգորիայում։ |
- Քլորոպլաստների տվյալների բազա (անգլ.)
- Chloroplasts (Քլորոպլաստներ) և Photosynthesis: The Role of Light (Ֆոտոսինթեզ՝ Լոյսի դերը) Կիմբալի կեսնաբանության էջերում (Kimball's Biology Pages)(անգլ.)
- Clegg MT, Gaut BS, Learn GH, Morton BR (1994). «Rates and patterns of chloroplast DNA evolution». Proc. Natl. Acad. Sci. U.S.A. 91 (15): 6795–801. doi:10.1073/pnas.91.15.6795. PMC 44285. PMID 8041699.
{{cite journal}}: Unknown parameter|month=ignored (օգնություն)CS1 սպաս․ բազմաթիվ անուններ: authors list (link) (անգլ.) - Թիլակոիդների թաղանթի հետ կապված պրոտեիների եռաչափ կառուցվածքներ (անգլ.)
- Քլորոպլաստների փոփոխությանը նվիրված Քո-Էքստրայի (Co-Extra) հետազություն (անգլ.)