«Կոսովոյի հուշարձաններ»–ի խմբագրումների տարբերություն

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Content deleted Content added
No edit summary
Տող 6. Տող 6.
Կոսովոն ունի ռազմավարական աշխարհագրական դիրք, քանի որ Կոսովոյի տարածքով անցնում էին բնական երթևեկության գծեր և ճանապարհներ, որոնք կարևորություն ունեին մշակութային շարժումների, մշակութային ժառանգության, պատմական և արվեստի զարգացումների համար<ref name="Drançolli">{{cite book|last=Drançolli|first=Fejaz|title=Destruction of Albanian tower|year=2004|publisher=Biblioteka Kombëtare dhe Universitare e Kosovës|location=Prishtinë|language=sk}}</ref>։ 1998-1999 թվականների վերջին պատերազմի ընթացքում ռազմական ​​ուժերի կողմից սիստեմատիկորեն թիրախավորվում էին ավելի քան 500 հուշարձաններ, որտեղ դրանց ավելի քան 80%-ը ոչնչացվում է, այրվում կամ վնասվում<ref name=Limani /><ref name=Doli /><ref name="Drançolli" />։ Դրանցից շատերից միայն շինարարական պատերն են մնացել<ref name=Doli /><ref name="Drançolli" />։
Կոսովոն ունի ռազմավարական աշխարհագրական դիրք, քանի որ Կոսովոյի տարածքով անցնում էին բնական երթևեկության գծեր և ճանապարհներ, որոնք կարևորություն ունեին մշակութային շարժումների, մշակութային ժառանգության, պատմական և արվեստի զարգացումների համար<ref name="Drançolli">{{cite book|last=Drançolli|first=Fejaz|title=Destruction of Albanian tower|year=2004|publisher=Biblioteka Kombëtare dhe Universitare e Kosovës|location=Prishtinë|language=sk}}</ref>։ 1998-1999 թվականների վերջին պատերազմի ընթացքում ռազմական ​​ուժերի կողմից սիստեմատիկորեն թիրախավորվում էին ավելի քան 500 հուշարձաններ, որտեղ դրանց ավելի քան 80%-ը ոչնչացվում է, այրվում կամ վնասվում<ref name=Limani /><ref name=Doli /><ref name="Drançolli" />։ Դրանցից շատերից միայն շինարարական պատերն են մնացել<ref name=Doli /><ref name="Drançolli" />։


== Mediaeval monuments ==
In the sixth century Justinian I, himself of [[Dardani#Aftermath and legacy|Dardania]]n origin, reasserted Byzantine control over Dardania after the Hunnish invasions and engaged in an extensive building/rebuilding programme in the region. From 839 to the early thirteenth century the region fell under Bulgarian control, with intermittent periods when the Byzantines were able to reassert their rule. From the early thirteenth century, until 1355, Kosovo was part of the Serbian Empire under the Nemanjić dynasty; and it was in this period that most existing mediaeval Christian buildings were built.{{citation needed|date=March 2013}}
[[File:Gracanica 1.jpg|thumb|280px|right|[[Gračanica Monastery]], [[World Heritage Sites in Serbia|UNESCO World Heritage Site]]]]


===Եկեղեցիներ===
===Եկեղեցիներ===
'''Գրացանիցա եկեղեցին''' սերբական օրթոդոքս եկեղեցի է<ref>{{cite web|last=OSCE|title=Gračanica / Graçanicë|url=http://www.osce.org/kosovo/88762?download=true|access-date=1 October 2015|year=2015}}</ref><ref>{{cite web|last=Encyclopædia Britannica|title=Kosovo|url=http://www.britannica.com/place/Kosovo/Cultural-life#ref1090208|access-date=1 October 2015}}</ref><ref>{{cite book|title=Religion and the Politics of Identity in Kosovo |url=https://books.google.com/books?id=5HPvGOHR2RsC&q=gracanica+serbian+orthodox&pg=PA66|date=2000|page=66|isbn = 9781850653929|last1 = Duijzings|first1 = Gerlachlus}}</ref> այն հիմնադրվել է սերբական թագավոր Ստեֆան Միլյուտինի կողմից 1321 թվականին <ref>{{cite web|last=University club for UNESCO Serbia|title=Srednjovekovni spomenici na Kosovu i Metohiji|url=http://www.uuk.org.rs/sr/unesko-lista-univerzitetski-unesko-klub-university-club-for-unesco/115-srednjovekovni-spomenici-na-kosovu-i-metohiji|access-date=1 October 2015}}</ref><ref>{{cite book|title=Gračanica: istorija i arhitektura |url=https://books.google.com/books?id=56VWAAAAMAAJ&q=gracanica+1321|date=1988|last1 = Ćurčić|first1 = Slobodan|isbn = 9788607003594}}</ref><ref>{{cite book|title=The Byzantine Empire |publisher=CUA Press |url=https://archive.org/details/byzantineempire0000brow|url-access=registration |quote=gracanica 1321. |date=1992|page=[https://archive.org/details/byzantineempire0000brow/page/285 285]|isbn = 9780813207544|last = Browning|first = Robert}}</ref>: Այն գտնվում է Գրացանիցայում և սերբա-բյուզանդական ճարտարապետության ոճին է պատկանում <ref name=Oxford>{{cite book|last=Jeffreys|first=Elizabeth|title=The Oxford Handbook of Byzantine Studies|year=2008|publisher=Oxford University Press|location=Oxford, England|isbn=9780199252466|page=362}}</ref>: Եկեղեցին հայտնի է իր պատկերներով: Պատկերները և ձեռագրերը գեղարվեստական մեծ արժեքներ են: Այն 1947 թվականին Սերբիայի Հանրապետության կողմից հայտարարվել է բացառիկ նշանակության մշակութային ժառանգություն<ref>{{CHS-SANU|Link=385|Name=МАНАСТИР ГРАЧАНИЦА}}</ref>:
'''Գրացանիցա եկեղեցին''' սերբական օրթոդոքս եկեղեցի է<ref>{{cite web|last=OSCE|title=Gračanica / Graçanicë|url=http://www.osce.org/kosovo/88762?download=true|access-date=1 October 2015|year=2015}}</ref><ref>{{cite web|last=Encyclopædia Britannica|title=Kosovo|url=http://www.britannica.com/place/Kosovo/Cultural-life#ref1090208|access-date=1 October 2015}}</ref><ref>{{cite book|title=Religion and the Politics of Identity in Kosovo |url=https://books.google.com/books?id=5HPvGOHR2RsC&q=gracanica+serbian+orthodox&pg=PA66|date=2000|page=66|isbn = 9781850653929|last1 = Duijzings|first1 = Gerlachlus}}</ref> այն հիմնադրվել է սերբական թագավոր Ստեֆան Միլյուտինի կողմից 1321 թվականին <ref>{{cite web|last=University club for UNESCO Serbia|title=Srednjovekovni spomenici na Kosovu i Metohiji|url=http://www.uuk.org.rs/sr/unesko-lista-univerzitetski-unesko-klub-university-club-for-unesco/115-srednjovekovni-spomenici-na-kosovu-i-metohiji|access-date=1 October 2015}}</ref><ref>{{cite book|title=Gračanica: istorija i arhitektura |url=https://books.google.com/books?id=56VWAAAAMAAJ&q=gracanica+1321|date=1988|last1 = Ćurčić|first1 = Slobodan|isbn = 9788607003594}}</ref><ref>{{cite book|title=The Byzantine Empire |publisher=CUA Press |url=https://archive.org/details/byzantineempire0000brow|url-access=registration |quote=gracanica 1321. |date=1992|page=[https://archive.org/details/byzantineempire0000brow/page/285 285]|isbn = 9780813207544|last = Browning|first = Robert}}</ref>: Այն գտնվում է Գրացանիցայում և սերբա-բյուզանդական ճարտարապետության ոճին է պատկանում <ref name=Oxford>{{cite book|last=Jeffreys|first=Elizabeth|title=The Oxford Handbook of Byzantine Studies|year=2008|publisher=Oxford University Press|location=Oxford, England|isbn=9780199252466|page=362}}</ref>: Եկեղեցին հայտնի է իր պատկերներով: Պատկերները և ձեռագրերը գեղարվեստական մեծ արժեքներ են: Այն 1947 թվականին Սերբիայի Հանրապետության կողմից հայտարարվել է բացառիկ նշանակության մշակութային ժառանգություն<ref>{{CHS-SANU|Link=385|Name=МАНАСТИР ГРАЧАНИЦА}}</ref>:





== Ծանոթագրություններ ==
== Ծանոթագրություններ ==

04:26, 31 Մայիսի 2021-ի տարբերակ

Կոսովոյի հուշարձաններ, ներառում է բոլոր հուշարձանները, որոնք գտնվում են Կոսովոյում։ Կոսովոն ունի բազմամշակութային և հարուստ մշակութային ժառանգության՝ սկսած բրոնզե դարից, Հռոմից, Բյուզանդիայից և Օսմանյան կայսրության ժամանակաշրջաններից։ Կոսովոյում հուշարձանների մեծ մասը կառուցվել են տեղական նյութերից, արհեստագործների կողմից, այն պայմաններում, որոնց վրա ազդել են Կոսովո ներխուժած կայսրությունները[1][2]։ Հուշարձանները, որոնք դեռ կան, պատկանում են բյուզանդական, սերբական ուղղափառ եկեղեցիներին և Օսմանյան կայսրությանը։ Դրանք ունեն պատմական, մշակութային, ճարտարապետական և գեղարվեստական արժեք։ Անտիկ քաղաքների, բյուզանդական և ուղղափառ եկեղեցիների ու վանքերի շարքում, Օսմանյան կայսրության մզկիթների, թուրքական բաղնիքների կողքին ծաղկում էր հասարակ ժողովրդի շինարարական մշակույթը (բնակելի կացարանները)[1]։

Կոսովոյի հուշարձանները եզակի ընդհանուր ժառանգություն են, որի պահպանման համար հասարակությունը պատասխանատվություն է կրում, որպեսզի դրանց իսկությունը փոխանցվի ապագա սերունդներին[3][4]։ Ճարտարապետության բնագավառում կարևոր են բնիկ առանձնահատկությունները, որոնք Բալկաններում համարվում են ամենայուրահատուկը հայտնին[3]։ Կոսովոն ունի ռազմավարական աշխարհագրական դիրք, քանի որ Կոսովոյի տարածքով անցնում էին բնական երթևեկության գծեր և ճանապարհներ, որոնք կարևորություն ունեին մշակութային շարժումների, մշակութային ժառանգության, պատմական և արվեստի զարգացումների համար[5]։ 1998-1999 թվականների վերջին պատերազմի ընթացքում ռազմական ​​ուժերի կողմից սիստեմատիկորեն թիրախավորվում էին ավելի քան 500 հուշարձաններ, որտեղ դրանց ավելի քան 80%-ը ոչնչացվում է, այրվում կամ վնասվում[1][3][5]։ Դրանցից շատերից միայն շինարարական պատերն են մնացել[3][5]։


Եկեղեցիներ

Գրացանիցա եկեղեցին սերբական օրթոդոքս եկեղեցի է[6][7][8] այն հիմնադրվել է սերբական թագավոր Ստեֆան Միլյուտինի կողմից 1321 թվականին [9][10][11]: Այն գտնվում է Գրացանիցայում և սերբա-բյուզանդական ճարտարապետության ոճին է պատկանում [12]: Եկեղեցին հայտնի է իր պատկերներով: Պատկերները և ձեռագրերը գեղարվեստական մեծ արժեքներ են: Այն 1947 թվականին Սերբիայի Հանրապետության կողմից հայտարարվել է բացառիկ նշանակության մշակութային ժառանգություն[13]:

Ծանոթագրություններ

  1. 1,0 1,1 1,2 Limani, Jeta (2007). tower of Mazrekaj family in Dranoc - A Management Plan For A Sustainable Cultural Tourism Development (PDF). Kosovo. Վերցված է 24 February 2013-ին.{{cite book}}: CS1 սպաս․ location missing publisher (link)(չաշխատող հղում)
  2. Drançolli, Fejaz (2004). Destruction of Albanian tower (in Slovak). Prishtinë: Biblioteka Kombëtare dhe Universitare e Kosovës
  3. 3,0 3,1 3,2 3,3 Doli, Flamur (2009). Arkitektura Vernakulare e Kosovës (սլովակերեն). Prishtine: Association for the preservation of architectonic heritage.
  4. Ismajli, Rexhep (2011). Kosova Vështrim Monografik (սլովակերեն). Prishtinë: Akademia e Shkencave dhe Arteve të Kosovës.
  5. 5,0 5,1 5,2 Drançolli, Fejaz (2004). Destruction of Albanian tower (սլովակերեն). Prishtinë: Biblioteka Kombëtare dhe Universitare e Kosovës.
  6. OSCE (2015). «Gračanica / Graçanicë». Վերցված է 1 October 2015-ին.
  7. Encyclopædia Britannica. «Kosovo». Վերցված է 1 October 2015-ին.
  8. Duijzings, Gerlachlus (2000). Religion and the Politics of Identity in Kosovo. էջ 66. ISBN 9781850653929.
  9. University club for UNESCO Serbia. «Srednjovekovni spomenici na Kosovu i Metohiji». Վերցված է 1 October 2015-ին.
  10. Ćurčić, Slobodan (1988). Gračanica: istorija i arhitektura. ISBN 9788607003594.
  11. Browning, Robert (1992). The Byzantine Empire. CUA Press. էջ 285. ISBN 9780813207544. «gracanica 1321.»
  12. Jeffreys, Elizabeth (2008). The Oxford Handbook of Byzantine Studies. Oxford, England: Oxford University Press. էջ 362. ISBN 9780199252466.
  13. Կաղապար:CHS-SANU