«Բրիջիտ Յորք»–ի խմբագրումների տարբերություն

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Դիտել պատմությունը
← Նախորդ տարբՀաջորդ տարբ →
Content deleted Content added
ՎիզուալԵլատեքստ
չ Ռոբոտ․ Տեքստի ավտոմատ փոխարինում (-books.google.ru/ +books.google.am/)
No edit summary
Տող 2. Տող 2.
'''Բրիջիտ Յորք''' ({{lang-en|Bridget of York}}), նաև՝ '''Բրիջիտ Պլանտագենետ''' ({{lang-en|Bridget Plantagenet}}, {{ԱԾ}})՝ անգլիական արքայադուստր [[Յորքեր|Յորքերի]] տնից, [[Անգլիայի թագավորություն|Անգլիայի]] թագավոր [[Էդուարդ IV|Էդուարդ IV-ի]] և [[Էլիզաբեթ Վուդվիլ|Էլիզաբեթ Վուդվիլի]] կրտսեր դուստրը։ Կյանքի մեծ մասը միանձնուհի է եղել [[Կենտ (կոմսություն)|Կենտի]] Դարթֆորդի վանքում։
'''Բրիջիտ Յորք''' ({{lang-en|Bridget of York}}), նաև՝ '''Բրիջիտ Պլանտագենետ''' ({{lang-en|Bridget Plantagenet}}, {{ԱԾ}})՝ անգլիական արքայադուստր [[Յորքեր|Յորքերի]] տնից, [[Անգլիայի թագավորություն|Անգլիայի]] թագավոր [[Էդուարդ IV|Էդուարդ IV-ի]] և [[Էլիզաբեթ Վուդվիլ|Էլիզաբեթ Վուդվիլի]] կրտսեր դուստրը։ Կյանքի մեծ մասը միանձնուհի է եղել [[Կենտ (կոմսություն)|Կենտի]] Դարթֆորդի վանքում։


Նրա հոր մահից և [[Ռիչարդ III|Ռիչարդ III-ի]] կողմից գահի բռնազավթումից հետո Բրիջիտը, ով այդ պահին երեք տարեկան էլ չկար, ի թիվս [[Էլիզաբեթ Վուդվիլ|Էլիզաբեթ Վուդվիլի]] և [[Էդուարդ IV|Էդուարդ IV-ի]] այլ երեխաների, հայտարարվել են անօրինական։ Աղջկա մայրը, վախենալով երեխաների կյանքի համար, նրանց տեղափոխել է [[Վեստմինստերյան աբբայություն]], որտեղ հանգուցյալ թագավորի ընտանիքը ապաստան է ստացել և մոտ մեկ տարի անցկացրել։ Եղբոր ընտանիքին չվնասելու թագավորի խոստումից հետո արքայադստեր ավագ քույրերը տեղափոխվել են պալատ, իսկ Բրիջիտը ևս մեկ քրոջ՝ [[Եկատերինա Յորք|Եկատերինայի]] հետ, ենթադրաբար, մնացել է ապրելու մոր հետ։
Նրա հոր մահից և [[Ռիչարդ III|Ռիչարդ III-ի]] կողմից գահի բռնազավթումից հետո Բրիջիտը, ով այդ պահին երեք տարեկան էլ չկար, ի թիվս [[Էլիզաբեթ Վուդվիլ|Էլիզաբեթ Վուդվիլի]] և [[Էդուարդ IV|Էդուարդ IV-ի]] այլ երեխաների, հայտարարվել են անօրինական։ Աղջկա մայրը, վախենալով երեխաների կյանքի համար, նրանց տեղափոխել է [[Վեստմինստերյան աբբայություն]], որտեղ հանգուցյալ թագավորի ընտանիքը ապաստան է ստացել և մոտ մեկ տարի անցկացրել։ Եղբոր ընտանիքին չվնասելու թագավորի խոստումից հետո արքայադստեր ավագ քույրերը տեղափոխվել են պալատ, իսկ Բրիջիտը ևս մեկ քրոջ՝ [[Քեթրին Յորք|Քեթրինի]] հետ, ենթադրաբար, մնացել է ապրելու մոր հետ։


Երբ [[Ռիչարդ III|Ռիչարդ III-ը]] մահացավ, իսկ գահին հայտնվեց [[Հենրի VII (Անգլիա)|Հենրի VII Թյուդորը]], [[Էդուարդ IV|Էդուարդ IV-ի]] երեխաներին [[Արտամուսնական երեխա|բաստարդ]] հռչակած ակտը չեղյալ հայտարարվեց։ [[Հենրի VII (Անգլիա)|Հենրի VII-ը]] ամուսնացավ Բրիջիտի քույրերից ավագի՝ [[Էլիզաբեթ Յորք|Էլիզաբեթի]] հետ։ Բրիջիտը դիտարկվել է որպես շոտլանդական արքայազնի հնարավոր հարսնացու, սակայն, ի վերջո, որոշվել է արքայադստերը վանք ուղարկել, ինչին ինքն էլ է հակված եղել։ Բրիջիտը բնակություն է հաստատել [[Կենտ (կոմսություն)|Կենտի]] Դարթֆորդի վանքում, որտեղից միայն մեկ անգամ է հեռացել՝ [[Էլիզաբեթ Վուդվիլ|մոր]] հուղարկավորությանը մասնակցելու համար։ Դառնալով միանձնուհի՝ նա կապ է պահպանել [[Էլիզաբեթ Յորք|թագուհի-քրոջ]] հետ, ով վճարել է նրա փոքր ծախսերը։ Բրիջիտը մահացել է և թաղվել Դարթֆորդի վանքում, որը [[Ռեֆորմացիան Անգլիայում|Ռեֆորմացիայից]] հետո վերածվել է թագավորական նստավայրի։
Երբ [[Ռիչարդ III|Ռիչարդ III-ը]] մահացավ, իսկ գահին հայտնվեց [[Հենրի VII (Անգլիա)|Հենրի VII Թյուդորը]], [[Էդուարդ IV|Էդուարդ IV-ի]] երեխաներին [[Արտամուսնական երեխա|բաստարդ]] հռչակած ակտը չեղյալ հայտարարվեց։ [[Հենրի VII (Անգլիա)|Հենրի VII-ը]] ամուսնացավ Բրիջիտի քույրերից ավագի՝ [[Էլիզաբեթ Յորք|Էլիզաբեթի]] հետ։ Բրիջիտը դիտարկվել է որպես շոտլանդական արքայազնի հնարավոր հարսնացու, սակայն, ի վերջո, որոշվել է արքայադստերը վանք ուղարկել, ինչին ինքն էլ է հակված եղել։ Բրիջիտը բնակություն է հաստատել [[Կենտ (կոմսություն)|Կենտի]] Դարթֆորդի վանքում, որտեղից միայն մեկ անգամ է հեռացել՝ [[Էլիզաբեթ Վուդվիլ|մոր]] հուղարկավորությանը մասնակցելու համար։ Դառնալով միանձնուհի՝ նա կապ է պահպանել [[Էլիզաբեթ Յորք|թագուհի-քրոջ]] հետ, ով վճարել է նրա փոքր ծախսերը։ Բրիջիտը մահացել է և թաղվել Դարթֆորդի վանքում, որը [[Ռեֆորմացիան Անգլիայում|Ռեֆորմացիայից]] հետո վերածվել է թագավորական նստավայրի։
Տող 10. Տող 10.
=== Ծագում ===
=== Ծագում ===
{{երկակի պատկեր|ձախից|EdwardIVofEngland-Yorkist.jpg|158|ElizabethWoodville.JPG|155|Բրիջիտի ծնողները՝ Էդուարդ IV և Էլիզաբեթ Վուդվիլ}}
{{երկակի պատկեր|ձախից|EdwardIVofEngland-Yorkist.jpg|158|ElizabethWoodville.JPG|155|Բրիջիտի ծնողները՝ Էդուարդ IV և Էլիզաբեթ Վուդվիլ}}
Բրիջիտը ծնվել է [[1480]] թվականի [[Նոյեմբերի 10|նոյեմբերի 10-ին]]{{sfn|Everett Green|1852|p=44}} Էլթեմյան պալատում{{sfn|Weir|2011|p=142}} և Անգլիայի թագավոր [[Էդուարդ IV|Էդուարդ IV-ի]] ու [[Էլիզաբեթ Վուդվիլ|Էլիզաբեթ Վուդվիլի]] տասը երեխաներից կրտսեր դուստրն ու ամենակրտսեր երեխան էր{{sfn|Panton|2011|p=77}}։ Բրիջիտն ունեցել է վեց ավագ քույր, որոնցից հասուն տարիքի հասել են միայն չորսը՝ [[Էլիզաբեթ Յորք|Էլիզաբեթը]], [[Սեսիլիա Յորք|Սեսիլիան]], [[Աննա Յորք|Աննան]] և [[Եկատերինա Յորք|Եկատերինան]], [[Մարիա Յորք|Մարիան]] 14 տարեկանում, [[1482]] թվականին, մահացել է ինչ-որ հիվանդությունից{{sfn|Weir|2011|p=138}}{{sfn|Everett Green|1851|p=401}}, իսկ Մարգարետը մահացել է օրորոցում՝ Բրիջիտի ծնվելուց գրեթե ութ տարի առաջ։ Բրիջիտն ուներ նաև հինգ ավագ եղբայրներ՝ երեքը հարազատ և երկու համամայր ավագները՝ մոր և Գրոուբիից [[Ջոն Գրեյ Գրոուբիից|Ջոն Գրեյի]] հետ ամուսնությունից՝ Թոմասը և Ռիչարդը։ Բրիջիտի եղբայրներից կրտսերը՝ Ջորջը, մահացել է մոտ երկու տարեկան հասակում, իսկ մյուս երկու եղբայրները՝ Էդուարդը և Ռիչարդը, 1483 թվականին անհետացել են Թաուերից՝ իրենց հորեղբայր Ռիչարդ III-ի կառավարման ժամանակ{{sfn|Weir|2011|pp=2—3}}։ Բրիջիտի հորական պապը [[Ռիչարդ Պլանտագենետ, Յորքի 3-րդ դուքս|Ռիչարդ Պլանտագենետն]] էր՝ Յորքի 3-րդ դուքսը՝ արական գծով [[Էդուարդ III]] թագավորի ծոռը և թագավորության [[Ռեգենտ|ռեգենտը]] 1454-1455 թվականներին՝ [[Հենրի VII (Անգլիա)|Հենրի VI]] թագավորի հիվանդության ժամանակ։ [[Ռիչարդ Պլանտագենետ, Յորքի 3-րդ դուքս|Ռիչարդը]] հայտարարեց [[Յորքեր|Յորքերի]] տան իրավունքը Անգլիայի թագին, և դրանով իսկ սկսվեց [[Վարդերի պատերազմ|Վարդերի պատերազմը]]։ Արքայադստեր հորական տատիկը եղել է [[Սեսիլիա Նևիլ|Սեսիլիա Նևիլը]]՝ [[Էդուարդ III]] թագավորի և նրա սիրուհու, ապա՝ երրորդ կնոջ՝ [[Եկատերինա Սուինֆորդ|Եկատերինա Սուինֆորդի]] երրորդ որդու՝ [[Ջոն Գոնտ|Ջոն Գոնտի]]՝ իգական գծով թոռնուհին։ Մոր կողմից Աննայի պապը [[Ռիչարդ Վուդվիլ, Ռիվերսի 1-ին կոմս|Ռիչարդ Վուդվիլն]] էր, Ռիվերսի 1-ին կոմսը, որը ծնվել էր ազնվական, բայց աղքատ և ոչ հայտնի ընտանիքում, մոր կողմից արքայադստեր տատիկը եղել է [[Ժակետա Լյուքսեմբուրգցի|Ժակետա Լյուքսեմբուրգցին]]՝ թագուհի [[Մարգարիտա Անժուացի|Մարգարիտա Անժուացու]] ֆրեյլինը․ նա պատկանում էր Լյուքսեմբուրգների հայտնի ֆրանսիական տոհմին։
Բրիջիտը ծնվել է [[1480]] թվականի [[Նոյեմբերի 10|նոյեմբերի 10-ին]]{{sfn|Everett Green|1852|p=44}} Էլթեմյան պալատում{{sfn|Weir|2011|p=142}} և Անգլիայի թագավոր [[Էդուարդ IV|Էդուարդ IV-ի]] ու [[Էլիզաբեթ Վուդվիլ|Էլիզաբեթ Վուդվիլի]] տասը երեխաներից կրտսեր դուստրն ու ամենակրտսեր երեխան էր{{sfn|Panton|2011|p=77}}։ Բրիջիտն ունեցել է վեց ավագ քույր, որոնցից հասուն տարիքի հասել են միայն չորսը՝ [[Էլիզաբեթ Յորք|Էլիզաբեթը]], [[Սեսիլիա Յորք|Սեսիլիան]], [[Աննա Յորք|Աննան]] և [[Քեթրին Յորք|Քեթրինը]], [[Մարիա Յորք|Մարիան]] 14 տարեկանում, [[1482]] թվականին, մահացել է ինչ-որ հիվանդությունից{{sfn|Weir|2011|p=138}}{{sfn|Everett Green|1851|p=401}}, իսկ Մարգարետը մահացել է օրորոցում՝ Բրիջիտի ծնվելուց գրեթե ութ տարի առաջ։ Բրիջիտն ուներ նաև հինգ ավագ եղբայրներ՝ երեքը հարազատ և երկու համամայր ավագները՝ մոր և Գրոուբիից [[Ջոն Գրեյ Գրոուբիից|Ջոն Գրեյի]] հետ ամուսնությունից՝ Թոմասը և Ռիչարդը։ Բրիջիտի եղբայրներից կրտսերը՝ Ջորջը, մահացել է մոտ երկու տարեկան հասակում, իսկ մյուս երկու եղբայրները՝ Էդուարդը և Ռիչարդը, 1483 թվականին անհետացել են Թաուերից՝ իրենց հորեղբայր Ռիչարդ III-ի կառավարման ժամանակ{{sfn|Weir|2011|pp=2—3}}։ Բրիջիտի հորական պապը [[Ռիչարդ Պլանտագենետ, Յորքի 3-րդ դուքս|Ռիչարդ Պլանտագենետն]] էր՝ Յորքի 3-րդ դուքսը՝ արական գծով [[Էդուարդ III]] թագավորի ծոռը և թագավորության [[Ռեգենտ|ռեգենտը]] 1454-1455 թվականներին՝ [[Հենրի VII (Անգլիա)|Հենրի VI]] թագավորի հիվանդության ժամանակ։ [[Ռիչարդ Պլանտագենետ, Յորքի 3-րդ դուքս|Ռիչարդը]] հայտարարեց [[Յորքեր|Յորքերի]] տան իրավունքը Անգլիայի թագին, և դրանով իսկ սկսվեց [[Վարդերի պատերազմ|Վարդերի պատերազմը]]։ Արքայադստեր հորական տատիկը եղել է [[Սեսիլիա Նևիլ|Սեսիլիա Նևիլը]]՝ [[Էդուարդ III]] թագավորի և նրա սիրուհու, ապա՝ երրորդ կնոջ՝ [[Եկատերինա Սուինֆորդ|Եկատերինա Սուինֆորդի]] երրորդ որդու՝ [[Ջոն Գոնտ|Ջոն Գոնտի]]՝ իգական գծով թոռնուհին։ Մոր կողմից Աննայի պապը [[Ռիչարդ Վուդվիլ, Ռիվերսի 1-ին կոմս|Ռիչարդ Վուդվիլն]] էր, Ռիվերսի 1-ին կոմսը, որը ծնվել էր ազնվական, բայց աղքատ և ոչ հայտնի ընտանիքում, մոր կողմից արքայադստեր տատիկը եղել է [[Ժակետա Լյուքսեմբուրգցի|Ժակետա Լյուքսեմբուրգցին]]՝ թագուհի [[Մարգարիտա Անժուացի|Մարգարիտա Անժուացու]] ֆրեյլինը․ նա պատկանում էր Լյուքսեմբուրգների հայտնի ֆրանսիական տոհմին։


Բրիջիթը ծնվել է [[Սուրբ Մարտինի օր|Սուրբ Մարտինի օրվա]] նախօրեին և հաջորդ օրը մկրտվել է {{iw|Չիչեստերի եպիսկոպոս|Չիչեստերի եպիսկոպոս|en|Bishop of Chichester}} {{iw|Էդվարդ Սթորի|Էդվարդ Սթորիի|en|Edward Story}}<nowiki/>կողմից{{sfn|Everett Green|1852|p=44}}․ արարողության կնքամայրերը եղել են նրա հորական տատիկ [[Սեսիլիա Նևիլ|Սեսիլիա Նևիլը]], ավագ քույրը՝ [[Էլիզաբեթ Յորք|Էլիզաբեթ Յորքը]]{{sfn|Okerlund|2009|p=17}}, իսկ քավորը՝ [[Վինչեսթերի մայր տաճար|Վինչեսթերի]] եպիսկոպոս [[Ուիլիամ Ուեյնֆլիտ|Ուիլիամ Ուեյնֆլիտը]]{{sfn|Everett Green|1852|p=44}}։ Մկրտության արարողության ժամանակ նորածին արքայադստերը պահել է [[Մարգարետ Բոֆորթ|Մարգարետ Բոֆորթը]]՝ Անգլիայի ապագա թագավոր և Բրիջիտի փեսա [[Հենրի VII (Անգլիա)|Հենրի VII Թյուդոր]]<nowiki/>ի մայրը{{sfn|Okerlund|2009|p=94}}։ Արքայադստեր [[Կոնֆիրմացիա|կոնֆիրմացիայի]] ժամանակ որպես կնքամայր հանդես է եկել նրա մորաքույրը՝ լեդի Մալտրևերսը՝ Մարգարետ Վուդվիլը{{sfn|Everett Green|1852|p=45}}<ref name="рикардиан">{{статья |автор=Pauline Routh |заглавие=Princess Bridget |ссылка= |язык=en |издание=The Ricardian |тип= |год=1975 |месяц=June |число= |том=3 |номер=49 |страницы=13 |doi= |issn=}}</ref>։ Աղջիկը, ենթադրաբար, անվանակոչվել է [[Բրիջիթ Շվեդացի|Սուրբ Բրիջիթ Շվեդացու]] պատվին{{sfn|Sutton, Visser-Fuchs|2005|p=110}}։ Արքայադստեր անունը անսովոր էր անգլիական թագավորական ընտանիքի համար, և աղջիկը դարձավ դրա առաջին կրողը. հավանաբար, Բրիջիտի անունը ընտրվել է նրա հորական տատիկի՝ [[Սեսիլիա Նևիլ|Սեսիլիա Նևիլի]] կողմից, ով հետաքրքրված էր [[Բրիգիտների միաբանություն|Բրիգիտների միաբանությամբ]], որի հիմնադիրը [[Բրիջիթ Շվեդացի|Սուրբ Բրիջիթն]] էր{{sfn|Weir|2013|p=70}}։
Բրիջիթը ծնվել է [[Սուրբ Մարտինի օր|Սուրբ Մարտինի օրվա]] նախօրեին և հաջորդ օրը մկրտվել է {{iw|Չիչեստերի եպիսկոպոս|Չիչեստերի եպիսկոպոս|en|Bishop of Chichester}} {{iw|Էդվարդ Սթորի|Էդվարդ Սթորիի|en|Edward Story}}<nowiki/>կողմից{{sfn|Everett Green|1852|p=44}}․ արարողության կնքամայրերը եղել են նրա հորական տատիկ [[Սեսիլիա Նևիլ|Սեսիլիա Նևիլը]], ավագ քույրը՝ [[Էլիզաբեթ Յորք|Էլիզաբեթ Յորքը]]{{sfn|Okerlund|2009|p=17}}, իսկ քավորը՝ [[Վինչեսթերի մայր տաճար|Վինչեսթերի]] եպիսկոպոս [[Ուիլիամ Ուեյնֆլիտ|Ուիլիամ Ուեյնֆլիտը]]{{sfn|Everett Green|1852|p=44}}։ Մկրտության արարողության ժամանակ նորածին արքայադստերը պահել է [[Մարգարետ Բոֆորթ|Մարգարետ Բոֆորթը]]՝ Անգլիայի ապագա թագավոր և Բրիջիտի փեսա [[Հենրի VII (Անգլիա)|Հենրի VII Թյուդոր]]<nowiki/>ի մայրը{{sfn|Okerlund|2009|p=94}}։ Արքայադստեր [[Կոնֆիրմացիա|կոնֆիրմացիայի]] ժամանակ որպես կնքամայր հանդես է եկել նրա մորաքույրը՝ լեդի Մալտրևերսը՝ Մարգարետ Վուդվիլը{{sfn|Everett Green|1852|p=45}}<ref name="рикардиан">{{статья |автор=Pauline Routh |заглавие=Princess Bridget |ссылка= |язык=en |издание=The Ricardian |тип= |год=1975 |месяц=June |число= |том=3 |номер=49 |страницы=13 |doi= |issn=}}</ref>։ Աղջիկը, ենթադրաբար, անվանակոչվել է [[Բրիջիթ Շվեդացի|Սուրբ Բրիջիթ Շվեդացու]] պատվին{{sfn|Sutton, Visser-Fuchs|2005|p=110}}։ Արքայադստեր անունը անսովոր էր անգլիական թագավորական ընտանիքի համար, և աղջիկը դարձավ դրա առաջին կրողը. հավանաբար, Բրիջիտի անունը ընտրվել է նրա հորական տատիկի՝ [[Սեսիլիա Նևիլ|Սեսիլիա Նևիլի]] կողմից, ով հետաքրքրված էր [[Բրիգիտների միաբանություն|Բրիգիտների միաբանությամբ]], որի հիմնադիրը [[Բրիջիթ Շվեդացի|Սուրբ Բրիջիթն]] էր{{sfn|Weir|2013|p=70}}։
Տող 19. Տող 19.
[[1483]] թվականի [[Հունիսի 22|հունիսի 22-ին]] [[Էդուարդ IV|Էդուարդ IV-ի]] և [[Էլիզաբեթ Վուդվիլ|Էլիզաբեթ Վուդվիլի]] ամուսնությունը ճանաչվեց անօրինական{{sfn|Weir (I)|2011|p=222}}։ Հանգուցյալ թագավորի բոլոր երեխաները խորհրդարանական ''{{iw|Titulus Regius||en|Titulus Regius}}'' ակտով հայտարարվեցին անօրինական և զրկվեցին գահի նկատմամբ իրավունքներից և բոլոր տիտղոսներից։ Մի քանի օր անց մահապատժի ենթարկվեցին արքայադստեր՝ ավելի վաղ առևանգված քեռին և համամայր եղբայրը՝ Էնթոնի Վուդվիլը և Ռիչարդ Գրեյը։ [[1483]] թվականի [[Հուլիսի 6|հուլիսի 6-ին]] [[Ռիչարդ III|Ռիչարդ Գլոստերը]] հայտարարվեց արքա, որից անմիջապես հետո դադարեցին որևէ տեղեկություն ստացվել [[Թաուեր|Թաուերում]] փակված Բրիջիտի եղբայրների մասին{{sfn|Weir (I)|2011|pp=222—223}}{{sfn|Норвич|2012|c=355—365}}{{sfn|Устинов|2012|с=284—295}}։ 1483 թվականի [[Սուրբ ծնունդ|Սուրբ Ծնունդին]] [[Հենրի VII (Անգլիա)|Հենրի Թյուդորը]], որի [[Մարգարետ Բոֆորթ|մայրը]] [[Ռիչարդ III|Ռիչարդ III-ի]] դեմ դաշինք էր կապել [[Էլիզաբեթ Վուդվիլ|Էլիզաբեթ Վուդվիլի]] հետ {{iw|Ռեննի տաճար|Ռեննի տաճարում|en|Rennes Cathedral}} երդվեց, որ անգլիական գահին նստելուց անմիջապետ հետո կամուսնանա Բրիջիտի ավագ քրոջ՝ [[Էլիզաբեթ Յորք|Էլիզաբեթի]] կամ [[Սեսիլիա Յորք|Սեսիլիայի]] հետ (եթե Էլիզաբեթի հետ ամուսնությունը որևէ պատճառով հնարավոր չլինի{{sfn|Okerlund|2009|p=94}})։ Սակայն Թյուդորի կուսակցության ապստամբությունը, որը գլխավորում էր [[Հենրի Ստաֆորդ, Բեքինգհեմի 2-րդ դուքս|Բեքինգհեմի դուքսը]], Ռեննում [[Հենրի VII (Անգլիա)|Թյուդորի]] երդումից առաջ տապալվեց{{sfn|Everett Green|1851|p=414}}։
[[1483]] թվականի [[Հունիսի 22|հունիսի 22-ին]] [[Էդուարդ IV|Էդուարդ IV-ի]] և [[Էլիզաբեթ Վուդվիլ|Էլիզաբեթ Վուդվիլի]] ամուսնությունը ճանաչվեց անօրինական{{sfn|Weir (I)|2011|p=222}}։ Հանգուցյալ թագավորի բոլոր երեխաները խորհրդարանական ''{{iw|Titulus Regius||en|Titulus Regius}}'' ակտով հայտարարվեցին անօրինական և զրկվեցին գահի նկատմամբ իրավունքներից և բոլոր տիտղոսներից։ Մի քանի օր անց մահապատժի ենթարկվեցին արքայադստեր՝ ավելի վաղ առևանգված քեռին և համամայր եղբայրը՝ Էնթոնի Վուդվիլը և Ռիչարդ Գրեյը։ [[1483]] թվականի [[Հուլիսի 6|հուլիսի 6-ին]] [[Ռիչարդ III|Ռիչարդ Գլոստերը]] հայտարարվեց արքա, որից անմիջապես հետո դադարեցին որևէ տեղեկություն ստացվել [[Թաուեր|Թաուերում]] փակված Բրիջիտի եղբայրների մասին{{sfn|Weir (I)|2011|pp=222—223}}{{sfn|Норвич|2012|c=355—365}}{{sfn|Устинов|2012|с=284—295}}։ 1483 թվականի [[Սուրբ ծնունդ|Սուրբ Ծնունդին]] [[Հենրի VII (Անգլիա)|Հենրի Թյուդորը]], որի [[Մարգարետ Բոֆորթ|մայրը]] [[Ռիչարդ III|Ռիչարդ III-ի]] դեմ դաշինք էր կապել [[Էլիզաբեթ Վուդվիլ|Էլիզաբեթ Վուդվիլի]] հետ {{iw|Ռեննի տաճար|Ռեննի տաճարում|en|Rennes Cathedral}} երդվեց, որ անգլիական գահին նստելուց անմիջապետ հետո կամուսնանա Բրիջիտի ավագ քրոջ՝ [[Էլիզաբեթ Յորք|Էլիզաբեթի]] կամ [[Սեսիլիա Յորք|Սեսիլիայի]] հետ (եթե Էլիզաբեթի հետ ամուսնությունը որևէ պատճառով հնարավոր չլինի{{sfn|Okerlund|2009|p=94}})։ Սակայն Թյուդորի կուսակցության ապստամբությունը, որը գլխավորում էր [[Հենրի Ստաֆորդ, Բեքինգհեմի 2-րդ դուքս|Բեքինգհեմի դուքսը]], Ռեննում [[Հենրի VII (Անգլիա)|Թյուդորի]] երդումից առաջ տապալվեց{{sfn|Everett Green|1851|p=414}}։


[[Հենրի Ստաֆորդ, Բեքինգհեմի 2-րդ դուքս|Բեքինգհեմի]] մահապատժից հետո [[Ռիչարդ III|Ռիչարդ III-ը]] բանակցություններ սկսեց եղբոր [[Էլիզաբեթ Վուդվիլ|այրու]] հետ։ [[1484]] թվականի [[Մարտի 1|մարտի 1-ին]] [[Ռիչարդ III|թագավորը]] հրապարակավ երդվեց, որ [[Էդուարդ IV|Էդուարդ IV-ի]] դուստրերին վնաս չի հասցվի, և նրանց նեղություն չի պատճառվի։ Բացի այդ, Ռիչարդը խոստացավ, որ նրանք չեն բանտարկվի [[Թաուեր|Թաուերում]] կամ որևէ այլ բանտում։ Նա նաև խոստացավ յուրաքանչյուրին, որպես օժիտ, տարեկան 200 մարկի եկամուտ բերող հողեր տրամադրել և նրանց ամուսնացնել «ի ծնե ջենտլմենների» հետ{{sfn|Устинов|2015|с=214—215}}։ Նույն օրը հուշագիրը առաքվեց այրիացած [[Էլիզաբեթ Վուդվիլ|թագուհուն]]՝ պարենի հետ միասին։ Արքայադուստրերը մեծ ուրախությամբ համաձայնեցին լքել իրենց մռայլ կացարանը և ապրել իրենց «ողորմած հորեղբոր խնամակալության տակ, ով պալատում առանձին սենյակներ էր նախատեսել նրանց հանգստի համար։ Թյուդորների ժամանակաշրջանի պատմաբան {{iw|Էդվարդ Հոլլ (պատմաբան)|Էդվարդ Հոլլը|en|Edward Hall}} <sup>[en]</sup> գրել է, որ [[Ռիչարդ III|Ռիչարդ III-ը]] «իր եղբոր բոլոր դուստրերին ստիպել է հանդիսավոր կերպով գալ իր պալատ, ասես նորովի ընտանեվարի և զվարճանք սիրող՝ նրանք պետք է մոռանային ... նրա հասցրած վիրավորանքը և դրան նախորդող բռնարարքները»{{sfn|Everett Green|1851|p=416}}։ Ըստ տարածված վարկածի՝ Բրիջիտն ու քույրերը տեղափոխվել են թագավորական պալատ՝ [[Ռիչարդ III|Ռիչարդ III-ի]] պաշտպանության ներքո, սակայն կա ևս մեկ վարկած, ըստ որի Բրիջիտն ու նրա ավագ քույրը՝ [[Եկատերինա Յորք|Եկատերինան]], ապաստանից դուրս գալուց հետո մնացել են ապրելու [[Էլիզաբեթ Վուդվիլ|մոր]] հետ{{sfn|Everett Green|1852|p=16}}։ Այնուամենայնիվ, Բրիջիտին դուր էր գալիս աբբայությունում գտնվելը{{sfn|Everett Green|1852|p=46}}։
[[Հենրի Ստաֆորդ, Բեքինգհեմի 2-րդ դուքս|Բեքինգհեմի]] մահապատժից հետո [[Ռիչարդ III|Ռիչարդ III-ը]] բանակցություններ սկսեց եղբոր [[Էլիզաբեթ Վուդվիլ|այրու]] հետ։ [[1484]] թվականի [[Մարտի 1|մարտի 1-ին]] [[Ռիչարդ III|թագավորը]] հրապարակավ երդվեց, որ [[Էդուարդ IV|Էդուարդ IV-ի]] դուստրերին վնաս չի հասցվի, և նրանց նեղություն չի պատճառվի։ Բացի այդ, Ռիչարդը խոստացավ, որ նրանք չեն բանտարկվի [[Թաուեր|Թաուերում]] կամ որևէ այլ բանտում։ Նա նաև խոստացավ յուրաքանչյուրին, որպես օժիտ, տարեկան 200 մարկի եկամուտ բերող հողեր տրամադրել և նրանց ամուսնացնել «ի ծնե ջենտլմենների» հետ{{sfn|Устинов|2015|с=214—215}}։ Նույն օրը հուշագիրը առաքվեց այրիացած [[Էլիզաբեթ Վուդվիլ|թագուհուն]]՝ պարենի հետ միասին։ Արքայադուստրերը մեծ ուրախությամբ համաձայնեցին լքել իրենց մռայլ կացարանը և ապրել իրենց «ողորմած հորեղբոր խնամակալության տակ, ով պալատում առանձին սենյակներ էր նախատեսել նրանց հանգստի համար։ Թյուդորների ժամանակաշրջանի պատմաբան {{iw|Էդվարդ Հոլլ (պատմաբան)|Էդվարդ Հոլլը|en|Edward Hall}} <sup>[en]</sup> գրել է, որ [[Ռիչարդ III|Ռիչարդ III-ը]] «իր եղբոր բոլոր դուստրերին ստիպել է հանդիսավոր կերպով գալ իր պալատ, ասես նորովի ընտանեվարի և զվարճանք սիրող՝ նրանք պետք է մոռանային ... նրա հասցրած վիրավորանքը և դրան նախորդող բռնարարքները»{{sfn|Everett Green|1851|p=416}}։ Ըստ տարածված վարկածի՝ Բրիջիտն ու քույրերը տեղափոխվել են թագավորական պալատ՝ [[Ռիչարդ III|Ռիչարդ III-ի]] պաշտպանության ներքո, սակայն կա ևս մեկ վարկած, ըստ որի Բրիջիտն ու նրա ավագ քույրը՝ [[Քեթրին Յորք|Քեթրինը]], ապաստանից դուրս գալուց հետո մնացել են ապրելու [[Էլիզաբեթ Վուդվիլ|մոր]] հետ{{sfn|Everett Green|1852|p=16}}։ Այնուամենայնիվ, Բրիջիտին դուր էր գալիս աբբայությունում գտնվելը{{sfn|Everett Green|1852|p=46}}։


Երկու տարի անց՝ [[1485]] թվականի օգոստոսին, [[Ռիչարդ III|Ռիչարդ III-ը]] զոհվեց [[Բոսվորտի ճակատամարտ|Բոսվորտի ճակատամարտում]], և նվաճման իրավունքով նոր թագավոր դարձավ [[Հենրի VII (Անգլիա)|Հենրի VII Թյուդորը]]։ Այս միապետը չեղյալ հայտարարեց ''[[Titulus Regius]]'' ակտը, որը [[Էդուարդ IV|Էդուարդ IV-ի]] երեխաներին զրկել էր տիտղոսներից և գահի իրավունքներից. ակտը և դրա բոլոր պատճեները, ինչպես նաև՝ բոլոր փաստաթղթերը, որոնք կապված էին դրանց հետ, հանվեցին արխիվներից։ Բրիջիտի քույր [[Էլիզաբեթ Յորք|Էլիզաբեթը]], ըստ Ռեննի երդման, դարձավ Անգլիայի թագուհի{{sfn|Устинов|2012|с=296; 310—311}}։
Երկու տարի անց՝ [[1485]] թվականի օգոստոսին, [[Ռիչարդ III|Ռիչարդ III-ը]] զոհվեց [[Բոսվորտի ճակատամարտ|Բոսվորտի ճակատամարտում]], և նվաճման իրավունքով նոր թագավոր դարձավ [[Հենրի VII (Անգլիա)|Հենրի VII Թյուդորը]]։ Այս միապետը չեղյալ հայտարարեց ''[[Titulus Regius]]'' ակտը, որը [[Էդուարդ IV|Էդուարդ IV-ի]] երեխաներին զրկել էր տիտղոսներից և գահի իրավունքներից. ակտը և դրա բոլոր պատճեները, ինչպես նաև՝ բոլոր փաստաթղթերը, որոնք կապված էին դրանց հետ, հանվեցին արխիվներից։ Բրիջիտի քույր [[Էլիզաբեթ Յորք|Էլիզաբեթը]], ըստ Ռեննի երդման, դարձավ Անգլիայի թագուհի{{sfn|Устинов|2012|с=296; 310—311}}։
Տող 31. Տող 31.
Բրիջիտն իր ողջ կյանքի ընթացքում կանոնավոր նամակագրություն է ունեցել [[Էլիզաբեթ Յորք|թագուհի-քրոջ]] հետ, ով վճարել է քրոջ փոքր ծախսերը{{sfn|Everett Green|1852|p=47}} և 20 մարկի չափով՝ ապրուստավճարը{{sfn|Weir|2013|p=246}}, ինչպես նաև {{iw|Էլթեմից Ագնեսի||en|Agnes of Eltham}} կեցության ծախսերը (վերջինս որբ էր, և Բրիջտը նրան վերցրել էր իր խնամակալության տակ)։ Լուրեր էին շրջանառվում, թե Ագնեսը արքայադստեր արտամուսնական դուստրն է{{sfn|Weir|2013|p=489}}։ Ժամանակ առ ժամանակ Բրիջիտը թագավորական [[Էլիզաբեթ Յորք|քրոջից]] լրացուցիչ վճարումներ է ստացել. այսպես, [[1502]] թվականի [[Հուլիսի 6|հուլիսի 6-ին]] [[Էլիզաբեթ Յորք|Էլիզաբեթը]] Դարտֆորդի աբբայությանն է ուղարկել 66 շիլլինգ 8 պեննի՝ Բրիջիտի ծախսերը հոգալու համար և նույնքան գումար՝ նաև քրոջը{{sfn|Weir|2013|p=388}}։ Բրիջիտի անունով թագուհու վերջին վճարումը կատարվել է [[Էլիզաբեթ Յորք|Էլիզաբեթի]] մահվանից մի քանի ամիս առաջ՝ [[1503]] թվականին{{sfn|Everett Green|1852|p=47}}։ [[1502]] թվականի [[Սեպտեմբերի 24|սեպտեմբերի 24-ին]] Բրիջիտը [[Վինձոր ամրոց|Վինձորից]]՝ Էլիզաբեթից նամակ է ստացել, որում թագուհին հարց ու փորձ է արել քրոջ առողջության մասին և խնդրել աղոթել իր համար{{sfn|Weir|2013|p=394}}։ Հավանաբար, Բրիջիտը կապ է պահպանել նաև հորական տատի՝ [[Սեսիլիա Նևիլ|Սեսիլիա Նևիլի]] հետ, ով 1495 թվականին կրտսեր թոռնուհուն երեք գիրք է կտակել՝ ''[[Legenda Aurea|Ոսկե լեգենդ]]-ը'' ու սրբեր [[Եկատերինա Սիենացի|Եկատերինա Սիենացու]] և [[Ուիթբիից Հիլդայի|Հիլդա Ուիթբիից]] կենսագրությունները{{sfn|Weir|2013|p=246}}։
Բրիջիտն իր ողջ կյանքի ընթացքում կանոնավոր նամակագրություն է ունեցել [[Էլիզաբեթ Յորք|թագուհի-քրոջ]] հետ, ով վճարել է քրոջ փոքր ծախսերը{{sfn|Everett Green|1852|p=47}} և 20 մարկի չափով՝ ապրուստավճարը{{sfn|Weir|2013|p=246}}, ինչպես նաև {{iw|Էլթեմից Ագնեսի||en|Agnes of Eltham}} կեցության ծախսերը (վերջինս որբ էր, և Բրիջտը նրան վերցրել էր իր խնամակալության տակ)։ Լուրեր էին շրջանառվում, թե Ագնեսը արքայադստեր արտամուսնական դուստրն է{{sfn|Weir|2013|p=489}}։ Ժամանակ առ ժամանակ Բրիջիտը թագավորական [[Էլիզաբեթ Յորք|քրոջից]] լրացուցիչ վճարումներ է ստացել. այսպես, [[1502]] թվականի [[Հուլիսի 6|հուլիսի 6-ին]] [[Էլիզաբեթ Յորք|Էլիզաբեթը]] Դարտֆորդի աբբայությանն է ուղարկել 66 շիլլինգ 8 պեննի՝ Բրիջիտի ծախսերը հոգալու համար և նույնքան գումար՝ նաև քրոջը{{sfn|Weir|2013|p=388}}։ Բրիջիտի անունով թագուհու վերջին վճարումը կատարվել է [[Էլիզաբեթ Յորք|Էլիզաբեթի]] մահվանից մի քանի ամիս առաջ՝ [[1503]] թվականին{{sfn|Everett Green|1852|p=47}}։ [[1502]] թվականի [[Սեպտեմբերի 24|սեպտեմբերի 24-ին]] Բրիջիտը [[Վինձոր ամրոց|Վինձորից]]՝ Էլիզաբեթից նամակ է ստացել, որում թագուհին հարց ու փորձ է արել քրոջ առողջության մասին և խնդրել աղոթել իր համար{{sfn|Weir|2013|p=394}}։ Հավանաբար, Բրիջիտը կապ է պահպանել նաև հորական տատի՝ [[Սեսիլիա Նևիլ|Սեսիլիա Նևիլի]] հետ, ով 1495 թվականին կրտսեր թոռնուհուն երեք գիրք է կտակել՝ ''[[Legenda Aurea|Ոսկե լեգենդ]]-ը'' ու սրբեր [[Եկատերինա Սիենացի|Եկատերինա Սիենացու]] և [[Ուիթբիից Հիլդայի|Հիլդա Ուիթբիից]] կենսագրությունները{{sfn|Weir|2013|p=246}}։


Բրիջիտը մահացել և թաղվել է Դարթֆորդի մենաստանում{{sfn|Everett Green|1852|p=48}}։ Մահվան պատճառը հայտնի չէ{{sfn|Panton|2011|p=77}}։ Հայտնի չէ նաև մահվան ճշգրիտ ամսաթիվը. տարբեր տվյալներով՝ դա տեղի է ունեցել մինչև 1513 թվականը{{sfn|Weir|2011|p=142}} կամ՝ մոտ 1517 թվականին<ref>{{статья |автор=Pauline Routh |заглавие=Princess Bridget |ссылка= |язык=en |издание=The Ricardian |тип= |год=1975 |месяц=June |число= |том=3 |номер=49 |страницы=14 |doi= |issn=}}</ref>։ Առաջին ամսաթվի օգտին վկայում է այն փաստը, որ 1513 թվականին [[Էդուարդ IV|Էդուարդ IV-ի]] դուստրերի մասին Թոմաս Մորի գրառումներում ապրողների մեջ հիշատակված է միայն [[Եկատերինա Յորք|Եկատերինան]]{{sfn|Everett Green|1852|pp=47—48}}, ով վախճանվել է տասնչորս տարի անց։ [[Ռեֆորմացիան Անգլիայում|Անգլիայի Ռեֆորմացիայի]] ժամանակ Դարթֆորդի վանքը վերափոխվել է թագավորական նստավայրի, սակայն որպես այդպիսին չի օգտագործվել հետագա տասը տարիների ընթացքում{{sfn|Everett Green|1852|p=48}}։
Բրիջիտը մահացել և թաղվել է Դարթֆորդի մենաստանում{{sfn|Everett Green|1852|p=48}}։ Մահվան պատճառը հայտնի չէ{{sfn|Panton|2011|p=77}}։ Հայտնի չէ նաև մահվան ճշգրիտ ամսաթիվը. տարբեր տվյալներով՝ դա տեղի է ունեցել մինչև 1513 թվականը{{sfn|Weir|2011|p=142}} կամ՝ մոտ 1517 թվականին<ref>{{статья |автор=Pauline Routh |заглавие=Princess Bridget |ссылка= |язык=en |издание=The Ricardian |тип= |год=1975 |месяц=June |число= |том=3 |номер=49 |страницы=14 |doi= |issn=}}</ref>։ Առաջին ամսաթվի օգտին վկայում է այն փաստը, որ 1513 թվականին [[Էդուարդ IV|Էդուարդ IV-ի]] դուստրերի մասին Թոմաս Մորի գրառումներում ապրողների մեջ հիշատակված է միայն [[Քեթրին Յորք|Քեթրինը]]{{sfn|Everett Green|1852|pp=47—48}}, ով վախճանվել է տասնչորս տարի անց։ [[Ռեֆորմացիան Անգլիայում|Անգլիայի Ռեֆորմացիայի]] ժամանակ Դարթֆորդի վանքը վերափոխվել է թագավորական նստավայրի, սակայն որպես այդպիսին չի օգտագործվել հետագա տասը տարիների ընթացքում{{sfn|Everett Green|1852|p=48}}։


== Մշակույթում ==
== Մշակույթում ==

14:41, 18 Ապրիլի 2021-ի տարբերակ

Բրիջիտ Յորք
անգլ.՝ Bridget of York
Դիմանկար
Ծնվել էնոյեմբերի 10, 1480
ԾննդավայրԳրինվիչ, Մեծ Լոնդոն, Մեծ Լոնդոն, Անգլիա
Մահացել է1517
Մահվան վայրԴարթֆորդ, Քենթ, Քենթ, Անգլիա
ԿրոնՀռոմի Կաթոլիկ եկեղեցի
Մասնագիտությունմիանձնուհի
Ծնողներհայր՝ Էդուարդ IV[1], մայր՝ Էլիզաբեթ Վուդվիլ[1]
ԵրեխաներAgnes of Eltham?
 Bridget of York Վիքիպահեստում

Բրիջիտ Յորք (անգլ.՝ Bridget of York), նաև՝ Բրիջիտ Պլանտագենետ (անգլ.՝ Bridget Plantagenet, նոյեմբերի 10, 1480, Գրինվիչ, Մեծ Լոնդոն, Մեծ Լոնդոն, Անգլիա - 1517, Դարթֆորդ, Քենթ, Քենթ, Անգլիա)՝ անգլիական արքայադուստր Յորքերի տնից, Անգլիայի թագավոր Էդուարդ IV-ի և Էլիզաբեթ Վուդվիլի կրտսեր դուստրը։ Կյանքի մեծ մասը միանձնուհի է եղել Կենտի Դարթֆորդի վանքում։

Նրա հոր մահից և Ռիչարդ III-ի կողմից գահի բռնազավթումից հետո Բրիջիտը, ով այդ պահին երեք տարեկան էլ չկար, ի թիվս Էլիզաբեթ Վուդվիլի և Էդուարդ IV-ի այլ երեխաների, հայտարարվել են անօրինական։ Աղջկա մայրը, վախենալով երեխաների կյանքի համար, նրանց տեղափոխել է Վեստմինստերյան աբբայություն, որտեղ հանգուցյալ թագավորի ընտանիքը ապաստան է ստացել և մոտ մեկ տարի անցկացրել։ Եղբոր ընտանիքին չվնասելու թագավորի խոստումից հետո արքայադստեր ավագ քույրերը տեղափոխվել են պալատ, իսկ Բրիջիտը ևս մեկ քրոջ՝ Քեթրինի հետ, ենթադրաբար, մնացել է ապրելու մոր հետ։

Երբ Ռիչարդ III-ը մահացավ, իսկ գահին հայտնվեց Հենրի VII Թյուդորը, Էդուարդ IV-ի երեխաներին բաստարդ հռչակած ակտը չեղյալ հայտարարվեց։ Հենրի VII-ը ամուսնացավ Բրիջիտի քույրերից ավագի՝ Էլիզաբեթի հետ։ Բրիջիտը դիտարկվել է որպես շոտլանդական արքայազնի հնարավոր հարսնացու, սակայն, ի վերջո, որոշվել է արքայադստերը վանք ուղարկել, ինչին ինքն էլ է հակված եղել։ Բրիջիտը բնակություն է հաստատել Կենտի Դարթֆորդի վանքում, որտեղից միայն մեկ անգամ է հեռացել՝ մոր հուղարկավորությանը մասնակցելու համար։ Դառնալով միանձնուհի՝ նա կապ է պահպանել թագուհի-քրոջ հետ, ով վճարել է նրա փոքր ծախսերը։ Բրիջիտը մահացել է և թաղվել Դարթֆորդի վանքում, որը Ռեֆորմացիայից հետո վերածվել է թագավորական նստավայրի։

Կենսագրություն

Ծագում

Բրիջիտի ծնողները՝ Էդուարդ IV և Էլիզաբեթ Վուդվիլ

Բրիջիտը ծնվել է 1480 թվականի նոյեմբերի 10-ին[2] Էլթեմյան պալատում[3] և Անգլիայի թագավոր Էդուարդ IV-ի ու Էլիզաբեթ Վուդվիլի տասը երեխաներից կրտսեր դուստրն ու ամենակրտսեր երեխան էր[4]։ Բրիջիտն ունեցել է վեց ավագ քույր, որոնցից հասուն տարիքի հասել են միայն չորսը՝ Էլիզաբեթը, Սեսիլիան, Աննան և Քեթրինը, Մարիան 14 տարեկանում, 1482 թվականին, մահացել է ինչ-որ հիվանդությունից[5][6], իսկ Մարգարետը մահացել է օրորոցում՝ Բրիջիտի ծնվելուց գրեթե ութ տարի առաջ։ Բրիջիտն ուներ նաև հինգ ավագ եղբայրներ՝ երեքը հարազատ և երկու համամայր ավագները՝ մոր և Գրոուբիից Ջոն Գրեյի հետ ամուսնությունից՝ Թոմասը և Ռիչարդը։ Բրիջիտի եղբայրներից կրտսերը՝ Ջորջը, մահացել է մոտ երկու տարեկան հասակում, իսկ մյուս երկու եղբայրները՝ Էդուարդը և Ռիչարդը, 1483 թվականին անհետացել են Թաուերից՝ իրենց հորեղբայր Ռիչարդ III-ի կառավարման ժամանակ[7]։ Բրիջիտի հորական պապը Ռիչարդ Պլանտագենետն էր՝ Յորքի 3-րդ դուքսը՝ արական գծով Էդուարդ III թագավորի ծոռը և թագավորության ռեգենտը 1454-1455 թվականներին՝ Հենրի VI թագավորի հիվանդության ժամանակ։ Ռիչարդը հայտարարեց Յորքերի տան իրավունքը Անգլիայի թագին, և դրանով իսկ սկսվեց Վարդերի պատերազմը։ Արքայադստեր հորական տատիկը եղել է Սեսիլիա Նևիլը՝ Էդուարդ III թագավորի և նրա սիրուհու, ապա՝ երրորդ կնոջ՝ Եկատերինա Սուինֆորդի երրորդ որդու՝ Ջոն Գոնտի՝ իգական գծով թոռնուհին։ Մոր կողմից Աննայի պապը Ռիչարդ Վուդվիլն էր, Ռիվերսի 1-ին կոմսը, որը ծնվել էր ազնվական, բայց աղքատ և ոչ հայտնի ընտանիքում, մոր կողմից արքայադստեր տատիկը եղել է Ժակետա Լյուքսեմբուրգցին՝ թագուհի Մարգարիտա Անժուացու ֆրեյլինը․ նա պատկանում էր Լյուքսեմբուրգների հայտնի ֆրանսիական տոհմին։

Բրիջիթը ծնվել է Սուրբ Մարտինի օրվա նախօրեին և հաջորդ օրը մկրտվել է Չիչեստերի եպիսկոպոս[en] Էդվարդ Սթորիի[en]կողմից[2]․ արարողության կնքամայրերը եղել են նրա հորական տատիկ Սեսիլիա Նևիլը, ավագ քույրը՝ Էլիզաբեթ Յորքը[8], իսկ քավորը՝ Վինչեսթերի եպիսկոպոս Ուիլիամ Ուեյնֆլիտը[2]։ Մկրտության արարողության ժամանակ նորածին արքայադստերը պահել է Մարգարետ Բոֆորթը՝ Անգլիայի ապագա թագավոր և Բրիջիտի փեսա Հենրի VII Թյուդորի մայրը[9]։ Արքայադստեր կոնֆիրմացիայի ժամանակ որպես կնքամայր հանդես է եկել նրա մորաքույրը՝ լեդի Մալտրևերսը՝ Մարգարետ Վուդվիլը[10][11]։ Աղջիկը, ենթադրաբար, անվանակոչվել է Սուրբ Բրիջիթ Շվեդացու պատվին[12]։ Արքայադստեր անունը անսովոր էր անգլիական թագավորական ընտանիքի համար, և աղջիկը դարձավ դրա առաջին կրողը. հավանաբար, Բրիջիտի անունը ընտրվել է նրա հորական տատիկի՝ Սեսիլիա Նևիլի կողմից, ով հետաքրքրված էր Բրիգիտների միաբանությամբ, որի հիմնադիրը Սուրբ Բրիջիթն էր[13]։

Վաղ տարիներ

1483 թվականի ապրիլին, երբ Բրիջիտը երեք տարեկան էլ չկար, Էդուարդ IV-ը հանկարծ մահացավ։ Դրան հաջորդեց քաղաքական ճգնաժամը, որը կտրուկ փոխեց նախկին թագուհու և նրա երեխաների վիճակը։ Բրիջիտի ավագ եղբայրը՝ Էդուարդ V-ը, ով գահի ժառանգորդն էր, իր հորեղբոր՝ լորդ-պրոտեկտոր Ռիչարդ Գլոստերի կողմից Ուելսից մայրաքաղաք ճանապարհին առևանգվեց։ Միաժամանակ ձերբակալվեցին երիտասարդ թագավորին ուղեկցող Էնթոնի Վուդվիլը և Ռիչարդ Գրեյը՝ արքայադստեր քեռին և համամայր եղբայրը[14]։ Թագավորը տեղափոխվեց Լոնդոնի Թաուեր, որտեղ ավելի ուշ նրան միացավ միակ հարազատ եղբայր Ռիչարդը, այրիացած թագուհին մյուս երեխաների հետ թաքնվեց Վեստմինստերյան աբբայությունում[15]։ Ինչ վերաբերում է այն բանին, թե արդյո՞ք Բրիջիտը մոր հետ միասին եղել է ապաստանում, հակասական հաղորդագրություններ կան. Մերի Էն Էվերեթ-Գրինը գրում է արքայադստեր թույլ առողջության մասի վկայող հաշիվների առկայության մասին, իսկ դա նշանակում է, որ նրան կարող էին թողած լինել այրի թագուհու կողմից վստահված անձանցից որևէ մեկի մոտ։ Մյուս կողմից, բժիշկների վճարման հաշիվների մեծ մասը բաժին է ընկել իր եղբոր՝ Էդուարդ V-ի կարճ կառավարման շրջանին՝ նախքան հանգուցյալ թագավորի ընտանիքի՝ աբբայություն տեղափոխվելը[10]։

1483 թվականի հունիսի 22-ին Էդուարդ IV-ի և Էլիզաբեթ Վուդվիլի ամուսնությունը ճանաչվեց անօրինական[15]։ Հանգուցյալ թագավորի բոլոր երեխաները խորհրդարանական Titulus Regius[en] ակտով հայտարարվեցին անօրինական և զրկվեցին գահի նկատմամբ իրավունքներից և բոլոր տիտղոսներից։ Մի քանի օր անց մահապատժի ենթարկվեցին արքայադստեր՝ ավելի վաղ առևանգված քեռին և համամայր եղբայրը՝ Էնթոնի Վուդվիլը և Ռիչարդ Գրեյը։ 1483 թվականի հուլիսի 6-ին Ռիչարդ Գլոստերը հայտարարվեց արքա, որից անմիջապես հետո դադարեցին որևէ տեղեկություն ստացվել Թաուերում փակված Բրիջիտի եղբայրների մասին[16][17][18]։ 1483 թվականի Սուրբ Ծնունդին Հենրի Թյուդորը, որի մայրը Ռիչարդ III-ի դեմ դաշինք էր կապել Էլիզաբեթ Վուդվիլի հետ Ռեննի տաճարում[en] երդվեց, որ անգլիական գահին նստելուց անմիջապետ հետո կամուսնանա Բրիջիտի ավագ քրոջ՝ Էլիզաբեթի կամ Սեսիլիայի հետ (եթե Էլիզաբեթի հետ ամուսնությունը որևէ պատճառով հնարավոր չլինի[9])։ Սակայն Թյուդորի կուսակցության ապստամբությունը, որը գլխավորում էր Բեքինգհեմի դուքսը, Ռեննում Թյուդորի երդումից առաջ տապալվեց[19]։

Բեքինգհեմի մահապատժից հետո Ռիչարդ III-ը բանակցություններ սկսեց եղբոր այրու հետ։ 1484 թվականի մարտի 1-ին թագավորը հրապարակավ երդվեց, որ Էդուարդ IV-ի դուստրերին վնաս չի հասցվի, և նրանց նեղություն չի պատճառվի։ Բացի այդ, Ռիչարդը խոստացավ, որ նրանք չեն բանտարկվի Թաուերում կամ որևէ այլ բանտում։ Նա նաև խոստացավ յուրաքանչյուրին, որպես օժիտ, տարեկան 200 մարկի եկամուտ բերող հողեր տրամադրել և նրանց ամուսնացնել «ի ծնե ջենտլմենների» հետ[20]։ Նույն օրը հուշագիրը առաքվեց այրիացած թագուհուն՝ պարենի հետ միասին։ Արքայադուստրերը մեծ ուրախությամբ համաձայնեցին լքել իրենց մռայլ կացարանը և ապրել իրենց «ողորմած հորեղբոր խնամակալության տակ, ով պալատում առանձին սենյակներ էր նախատեսել նրանց հանգստի համար։ Թյուդորների ժամանակաշրջանի պատմաբան Էդվարդ Հոլլը[en] [en] գրել է, որ Ռիչարդ III-ը «իր եղբոր բոլոր դուստրերին ստիպել է հանդիսավոր կերպով գալ իր պալատ, ասես նորովի ընտանեվարի և զվարճանք սիրող՝ նրանք պետք է մոռանային ... նրա հասցրած վիրավորանքը և դրան նախորդող բռնարարքները»[21]։ Ըստ տարածված վարկածի՝ Բրիջիտն ու քույրերը տեղափոխվել են թագավորական պալատ՝ Ռիչարդ III-ի պաշտպանության ներքո, սակայն կա ևս մեկ վարկած, ըստ որի Բրիջիտն ու նրա ավագ քույրը՝ Քեթրինը, ապաստանից դուրս գալուց հետո մնացել են ապրելու մոր հետ[22]։ Այնուամենայնիվ, Բրիջիտին դուր էր գալիս աբբայությունում գտնվելը[23]։

Երկու տարի անց՝ 1485 թվականի օգոստոսին, Ռիչարդ III-ը զոհվեց Բոսվորտի ճակատամարտում, և նվաճման իրավունքով նոր թագավոր դարձավ Հենրի VII Թյուդորը։ Այս միապետը չեղյալ հայտարարեց Titulus Regius ակտը, որը Էդուարդ IV-ի երեխաներին զրկել էր տիտղոսներից և գահի իրավունքներից. ակտը և դրա բոլոր պատճեները, ինչպես նաև՝ բոլոր փաստաթղթերը, որոնք կապված էին դրանց հետ, հանվեցին արխիվներից։ Բրիջիտի քույր Էլիզաբեթը, ըստ Ռեննի երդման, դարձավ Անգլիայի թագուհի[24]։

Կյանքը վանքում

Բրիջիտը դառնում միանձնուհի։Ջեյմս Նորտկոտ, 1822 թվական

Հավանաբար, Բրիջիտի ծնվելուց անմիջապես հետո նրա ծնողները սկսել են դիտարկել դստերը վանք ուղարկելու հնարավորությունը, որտեղ նա իրեն կրոնական կյանք կնվիրեր։ Ռիչարդ III-ը նախատեսում էր զարմուհուն ամուսնացնել իր կողմնակիցներից մեկի հետ, երբ նա հասներ ամուսնական համաձայնության տարիքին։ Ավելի ուշ Հենրի VII-ը սկսեց ամուսնական ծրագրերի կառուցել կնոջ հարազատների համար, և ի սկզբանե Բրիջիտը դիտարկվեց որպես Շոտլանդիայի արքայազն Ջեյմսի (ապագա թագավոր Ջեյմս IV-ը) երկու հնարավոր հարսնացուներից մեկը. ընտրությունը կանգնեց նրա և նրա ավագ քրոջ՝ Աննայի միջև։ Երբ Բրիջիտը համառ ցանկություն հայտնեց՝ դառնալ միանձնուհի, որպես շոտլանդական արքայազնի հարսնացու ընտրվեց Աննան։ Արքայադստերը՝ վանք գնալու ցանկության մեջ աջակցել է Հենրի VII-ի մայր Մարգարետ Բոֆորթը, որը հայտնի էր իր կրոնականությամբ, ինչը, հավանաբար, ազդել է թագավորի վերջնական որոշման վրա։ Արքայադստեր՝ Դարթֆորդի պրիորատ հեռանալու ճշգրիտ ամսաթիվը հայտնի չէ, բայց դա տեղի է ունեցել 1486 թվականից հետո, երբ շոտլանդացի արքայազնի հարսնացու վերջնականապես ընտրվեց արքայադուստր Աննան, բայց՝ մինչև 1492 թվականը, երբ մահացավ Բրիջիտի մայրը[23]։ 1492 թվականին արքայադուստրը, որը դեռ տասներկու տարեկան չկար, կարճ ժամանակով լքեց վանքը, որպեսզի ներկա լինի մոր հուղարկավորությանը[25][23]։ Բրիջիտը, ի թիվս այլ սգացողների, մոր մարմինը ուղեկցել է Վինձոր, որտեղ ներկա է եղել պատարագին, որից հետո վերադարձել է Դարթֆորդ[26]։

Դարթֆորդի վանքը, որպես վանական կյանքի կեցավայր, արքայադստեր համար պատահական չէր ընտրվել։ Մենաստանը հիմնադրվել էր Էդուարդ III-ի կողմից և զարգացել է նրա թոռան՝ Ռիչարդ II-ի օրոք։ Որոշ ժամանակ վանքը օգտագործվել է ողջ Անգլիայի ազնվականության ներկայացուցիչների կողմից ինչպես կրթության, այնպես էլ կրոնական կյանքի համար։ Մենաստանը մի քանի անգամ մի վանական միաբանությունից անցել է մյուսին՝ մե՛կ դոմինիկյաններին, մե՛կ՝ ավգուստինյաններին․ Բրիջիտի՝ Դարթֆորդի վանքում գտնվելու ժամանակ այն պատկանել Է Ավգուստինյան միաբանությանը։ Մենաստանը փակ է եղել, և բացի մոր հուղարկավորությունից, չկան այլ վկայություններ, որ արքայադուստրը լքած լինի վանքը[27]։ Բրիջիտի ժամանակակիցների գրառումները նրա մասին չափազանց կարճ են և փոքրաթիվ։ Թոմաս Մորը գրել է՝ «Բրիջիտը ուներ նույն առաքինությունը, ինչ նա, ում անունը նա կրում էր՝ Դարթֆորդում դավանելով և հետևելով կրոնական կյանքի կանոններին»[23]։

Բրիջիտն իր ողջ կյանքի ընթացքում կանոնավոր նամակագրություն է ունեցել թագուհի-քրոջ հետ, ով վճարել է քրոջ փոքր ծախսերը[28] և 20 մարկի չափով՝ ապրուստավճարը[29], ինչպես նաև Էլթեմից Ագնեսի[en] կեցության ծախսերը (վերջինս որբ էր, և Բրիջտը նրան վերցրել էր իր խնամակալության տակ)։ Լուրեր էին շրջանառվում, թե Ագնեսը արքայադստեր արտամուսնական դուստրն է[30]։ Ժամանակ առ ժամանակ Բրիջիտը թագավորական քրոջից լրացուցիչ վճարումներ է ստացել. այսպես, 1502 թվականի հուլիսի 6-ին Էլիզաբեթը Դարտֆորդի աբբայությանն է ուղարկել 66 շիլլինգ 8 պեննի՝ Բրիջիտի ծախսերը հոգալու համար և նույնքան գումար՝ նաև քրոջը[31]։ Բրիջիտի անունով թագուհու վերջին վճարումը կատարվել է Էլիզաբեթի մահվանից մի քանի ամիս առաջ՝ 1503 թվականին[28]։ 1502 թվականի սեպտեմբերի 24-ին Բրիջիտը Վինձորից՝ Էլիզաբեթից նամակ է ստացել, որում թագուհին հարց ու փորձ է արել քրոջ առողջության մասին և խնդրել աղոթել իր համար[32]։ Հավանաբար, Բրիջիտը կապ է պահպանել նաև հորական տատի՝ Սեսիլիա Նևիլի հետ, ով 1495 թվականին կրտսեր թոռնուհուն երեք գիրք է կտակել՝ Ոսկե լեգենդ-ը ու սրբեր Եկատերինա Սիենացու և Հիլդա Ուիթբիից կենսագրությունները[29]։

Բրիջիտը մահացել և թաղվել է Դարթֆորդի մենաստանում[33]։ Մահվան պատճառը հայտնի չէ[4]։ Հայտնի չէ նաև մահվան ճշգրիտ ամսաթիվը. տարբեր տվյալներով՝ դա տեղի է ունեցել մինչև 1513 թվականը[3] կամ՝ մոտ 1517 թվականին[34]։ Առաջին ամսաթվի օգտին վկայում է այն փաստը, որ 1513 թվականին Էդուարդ IV-ի դուստրերի մասին Թոմաս Մորի գրառումներում ապրողների մեջ հիշատակված է միայն Քեթրինը[35], ով վախճանվել է տասնչորս տարի անց։ Անգլիայի Ռեֆորմացիայի ժամանակ Դարթֆորդի վանքը վերափոխվել է թագավորական նստավայրի, սակայն որպես այդպիսին չի օգտագործվել հետագա տասը տարիների ընթացքում[33]։

Մշակույթում

Բրիջիտ Յորքը Ֆիլիպպա Գրեգորիի «Սպիտակ թագուհի» և «Սպիտակ արքայադուստր» վեպերի հերոսներից մեկն է։ «Սպիտակ արքայադուստր» հեռուստասերիալում Բրիջիտի դերը կատարել է Հեյդի Իլին[36]։

Ծննդաբանություն

Ծանոթագրություններ

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Lundy D. R. The Peerage
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 Everett Green, 1852, էջ 44
  3. ↑ 3,0 3,1 Weir, 2011, էջ 142
  4. ↑ 4,0 4,1 Panton, 2011, էջ 77
  5. ↑ Weir, 2011, էջ 138
  6. ↑ Everett Green, 1851, էջ 401
  7. ↑ Weir, 2011, էջեր 2—3
  8. ↑ Okerlund, 2009, էջ 17
  9. ↑ 9,0 9,1 Okerlund, 2009, էջ 94
  10. ↑ 10,0 10,1 Everett Green, 1852, էջ 45
  11. ↑ Pauline Routh Princess Bridget(անգլ.) // The Ricardian. — 1975. — Т. 3. — № 49. — С. 13.
  12. ↑ Sutton, Visser-Fuchs, 2005, էջ 110
  13. ↑ Weir, 2013, էջ 70
  14. ↑ Chalmers, 1817, էջ 353
  15. ↑ 15,0 15,1 Weir (I), 2011, էջ 222
  16. ↑ Weir (I), 2011, էջեր 222—223
  17. ↑ Норвич, 2012, էջ 355—365
  18. ↑ Устинов, 2012, էջ 284—295
  19. ↑ Everett Green, 1851, էջ 414
  20. ↑ Устинов, 2015, էջ 214—215
  21. ↑ Everett Green, 1851, էջ 416
  22. ↑ Everett Green, 1852, էջ 16
  23. ↑ 23,0 23,1 23,2 23,3 Everett Green, 1852, էջ 46
  24. ↑ Устинов, 2012, էջ 296; 310—311
  25. ↑ Sutton, Visser-Fuchs, 2005, էջ 73
  26. ↑ Weir, 2013, էջ 291
  27. ↑ Everett Green, 1852, էջեր 46—47
  28. ↑ 28,0 28,1 Everett Green, 1852, էջ 47
  29. ↑ 29,0 29,1 Weir, 2013, էջ 246
  30. ↑ Weir, 2013, էջ 489
  31. ↑ Weir, 2013, էջ 388
  32. ↑ Weir, 2013, էջ 394
  33. ↑ 33,0 33,1 Everett Green, 1852, էջ 48
  34. ↑ Pauline Routh Princess Bridget(անգլ.) // The Ricardian. — 1975. — Т. 3. — № 49. — С. 14.
  35. ↑ Everett Green, 1852, էջեր 47—48
  36. ↑ The White Princess(անգլ.) ֆիլմը Internet Movie Database կայքում

Գրականություն

Հղումներ

  • «Bridget Plantagenet» (անգլերեն). Thepeerage.com. Վերցված է 2017-04-12-ին.
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Բրիջիտ_Յորք&oldid=7903328» էջից