«Մասնակից:Zaqaryan13/Ավազարկղ3»–ի խմբագրումների տարբերություն

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Դիտել պատմությունը
← Նախորդ տարբՀաջորդ տարբ →
Content deleted Content added
ՎիզուալԵլատեքստ
Տող 60. Տող 60.


=== Այրիություն ===
=== Այրիություն ===
Այն պահից, երբ ավարտվեցին Ուիլյամ Կուրտենեի տիտղոսի փոխանցման հետ կապված բոլոր ձևականությունները, նա արդեն լուրջ հիվանդ էր, հունիսի 9-ին կոմսը մահացավ պլևրիտից{{sfn|Mosley|2003|p=1123}} [[Պլացենտիա (պալատ)|Պլացենտիա պալատում]], որտեղ հյուրընկալել էր իր կնոջ հետ։ Թագավորը հատուկ թույլտվություն տվեց Բլեքֆրայերս աբբայությունում ճոխ հուղարկավորության համար, հուղարկավորության կազմակերպմամբ զբաղվեց Եկատերինան, որին ամուսինը իր կտակում անվանել էր իր վերջին կամքի գլխավոր կատարողը{{sfn|Everett Green|1851|p=28}}։ Հուղարկավորությունից հետո Եկատերինան կարգադրեց ամենօրյա պատարագներ կարդալ և շուրջօրյա մոմ վառել Ուիլյամի գերեզմանի վրա{{sfn|Everett Green|1851|p=30}}։
К моменту, когда были завершены все формальности, связанные с передачей титула Уильяму Куртене, он был уже серьёзно болен; 9 июня граф скончался от плеврита{{sfn|Westcott|2004|loc=«But before negotiations could be completed Courtenay, who had been created earl of Devon on 10 May 1511, died of pleurisy shortly afterwards, on 9 June»}}{{sfn|Mosley|2003|p=1123}} во [[Дворец Плацентия|дворце Плацентия]], где гостил вместе с женой. Король выдал особое разрешение на пышные похороны в аббатстве Блекфрайерс; организацией похорон занималась Екатерина, которую супруг в своём завещании назвал главной исполнительницей его последней воли{{sfn|Everett Green|1851|p=28}}. После похорон Екатерина распорядилась читать ежедневные мессы и поддерживать круглосуточное горение свечей на могиле Уильяма{{sfn|Everett Green|1851|p=30}}.


Оставшись вдовой в возрасте тридцати одного года, 6 июля 1511 года Екатерина завершила передачу прав на графство Марч короне и, чтобы обеспечить дальнейшую свободную от матримониальных планов жизнь, 13 июля дала [[обет безбрачия]]{{sfn|Panton|2011|p=92}}{{sfn|Nicolas|1830|p=xxvii}} в присутствии {{iw|Епископ Лондона|епископа Лондонского|en|Bishop of London}} {{iw|Фицджеймс, Ричард|Ричарда Фицджеймса|en|Richard FitzJames}}{{sfn|Weir|2011|p=140}}{{sfn|Westcott|2004|loc=«Left a widow at the age of thirty-seven, Katherine almost at once (on 6 July) completed the transfer of her rights in the earldom of March to the crown, and to ensure her future freedom took a vow of chastity»}}. Будучи по натуре весьма деятельной, Екатерина посвятила оставшуюся жизнь наведению порядка в своих владениях и владениях сына{{sfn|Everett Green|1851|p=30}}. 3 февраля 1512 года она получила от короля право пожизненного пользования всеми владениями покойного супруга в графстве Девон{{sfn|Westcott|2004|loc=«On 3 February 1512 she received from the king, in her own right, all the estates of the earldom of Devon for her lifetime»}}.
Երեսունմեկ տարեկանում այրիանալով՝ Եկատերինան 1511 թվականի հուլիսի 6-ին վերջնականապես պետությանը փոխանցեց Մարչի կոմսությունը, և որպեսզի ապահովի հետագա ազատ կյանքը ամուսնական պլաններից, հուլիսի 13-ին [[Կուսակրոնություն|կուսակրոնության]] երդում տվեց{{sfn|Panton|2011|p=92}}{{sfn|Nicolas|1830|p=xxvii}} в присутствии {{iw|Епископ Лондона|епископа Лондонского|en|Bishop of London}} {{iw|Фицджеймс, Ричард|Ричарда Фицджеймса|en|Richard FitzJames}}{{sfn|Weir|2011|p=140}}{{sfn|Westcott|2004|loc=«Left a widow at the age of thirty-seven, Katherine almost at once (on 6 July) completed the transfer of her rights in the earldom of March to the crown, and to ensure her future freedom took a vow of chastity»}}. Будучи по натуре весьма деятельной, Екатерина посвятила оставшуюся жизнь наведению порядка в своих владениях и владениях сына{{sfn|Everett Green|1851|p=30}}. 3 февраля 1512 года она получила от короля право пожизненного пользования всеми владениями покойного супруга в графстве Девон{{sfn|Westcott|2004|loc=«On 3 February 1512 she received from the king, in her own right, all the estates of the earldom of Devon for her lifetime»}}.


В феврале 1512 года Екатерина направила в парламент от лица сына петицию, в которой просила рассмотреть вопрос наследования молодым [[Генри Куртене, маркиз Эксетер|Генри]] титула и владений его покойного отца. Петиция была трижды зачитана в палате лордов, однако рассмотрение вопроса было отложено по причине необходимости обсуждения его с королём. Причиной задержки стал тот факт, что некоторая наследственная собственность Генри была передана королём чете Куртене до того, как Уильям был восстановлен в правах. Ещё одной причиной стали претензии на владения Томаса Куртене мужей его сестёр-сонаследниц: {{iw|Конвей, Хью (лорд-казначей)|Хью Конвея|en|Hugh Conway (Lord Treasurer)}}, который был женат на Элизабет, и Томаса Найвета из Бекингема, который был женат на Джоан. В октябре 1512 года Екатерине при посредничестве епископа Лондонского удалось договориться с обоими претендентами: Конвею были переданы в пожизненное пользование некоторые земли, а также обещана пожизненная рента в размере 177 фунтов; претензии Найвета были отозваны в обмен на пожизненную ренту в размере 200 фунтов{{sfn|Everett Green|1851|pp=31—32}}.
В феврале 1512 года Екатерина направила в парламент от лица сына петицию, в которой просила рассмотреть вопрос наследования молодым [[Генри Куртене, маркиз Эксетер|Генри]] титула и владений его покойного отца. Петиция была трижды зачитана в палате лордов, однако рассмотрение вопроса было отложено по причине необходимости обсуждения его с королём. Причиной задержки стал тот факт, что некоторая наследственная собственность Генри была передана королём чете Куртене до того, как Уильям был восстановлен в правах. Ещё одной причиной стали претензии на владения Томаса Куртене мужей его сестёр-сонаследниц: {{iw|Конвей, Хью (лорд-казначей)|Хью Конвея|en|Hugh Conway (Lord Treasurer)}}, который был женат на Элизабет, и Томаса Найвета из Бекингема, который был женат на Джоан. В октябре 1512 года Екатерине при посредничестве епископа Лондонского удалось договориться с обоими претендентами: Конвею были переданы в пожизненное пользование некоторые земли, а также обещана пожизненная рента в размере 177 фунтов; претензии Найвета были отозваны в обмен на пожизненную ренту в размере 200 фунтов{{sfn|Everett Green|1851|pp=31—32}}.

07:24, 18 Ապրիլի 2021-ի տարբերակ

Եկատերինա Յորք (անգլ.՝ Catherine of York), նաև՝ Եկատերինա Պլանտագենետ (անգլ.՝ Catherine Plantagenet[1]; около 14 августа 1479, Элтемский дворец, Гринвич — 15 ноября 1527, Тивертон)՝ անգլիական արքայադուստր Յորքերի տնից, Անգլիայի թագավոր Էդուարդ IV-ի և Էլիզաբեթ Վուդվիլի վեցերորդ դուստրը։Ամուսնության մեջ՝ կոմսուհի Դևոն։

Շուտով հոր մահից և Ռիչարդ III-ի կողմից գահը բռնազավթելուց հետո, Եկատերինան, ով չորս տարեկան էլ չկար, Էլիզաբեթ Վուդվիլի և Էդուարդ IV-ի մյուս երեխաների թվում, հայտարարվեց ապօրինածին։ Աղջկա մայրը, վախենալով իր երեխաների կյանքի համար, նրանց տեղափոխեց Վեստմինստերյան աբբայություն, որտեղ հանգուցյալ թագավորի ընտանիքը ապաստան ստացավ և մոտ մեկ տարի անցկացրեց այստեղ: Ավելի ուշ նա տեղափոխվեց թագավորական պալատ: Երբ Ռիչարդ III-ը մահացավ, իսկ գահին հայտնվեց Հենրի VII Թյուդորը, Էդուարդ IV-ի երեխաներին բաստարդ հռչակած ակտը չեղյալ հայտարարվեց։ Հենրի VII-ը ամուսնացավ Էդուարդի դուստրերից ավագի՝ Էլիզաբեթի հետ, իսկ Եկատերինան դարձավ դիվանագիտական արժեքավոր ակտիվ. նախատեսվեց նրա ամուսնությունը Հովհաննես Արագոնացու, իսկ ավելի ուշ՝ շոտլանդական արքայազն Ջեյմս Ստյուարտի՝ Ռոսսի դքսի հետ, սակայն երկու դեպքում էլ գործը չհասավ հարսանիքին: 1495 թվականին Եկատերինան ամուսնացավ Ուիլյամ Կուրտենեի՝ Թյուդոր-թագավորի մոլի ջատագով Դևոնի կոմսի որդու և ժառանգորդի հետ։

1502 թվականին Եկատերինայի ամուսինը սկսեց կասկածվել գահի Յորքյան հավակնորդ Էդմունդ դե լա Պոլի դավադրությանը մասնակցելու մեջ և շուտով ձերբակալվեց, զրկվեց ունեցվածքից և հոր տիրույթներն ու տիտղոսները երեխաներին փոխանցելու իրավունքից: Եկատերինան՝ ինքը, քրոջ հովանավորության շնորհիվ մնաց ազատության մեջ: 1509 թվականի ապրիլին Հենրի VII-ի մահից հետո նոր թագավորը ներեց Ուիլյամ Կուրտենեին և նրան վերադարձրեց բռնագրավված ունեցվածքը. շուտով մահացավ Եկատերինայի սկեսուրը: 1511 թվականի մայիսին Եկատերինայի ամուսնուն վերադարձվեց հոր տիտղոսը, բայց մեկ ամիս անց Կուրտենեն մահացավ պլևրիտից։

Երեսուներկու տարեկան այրի դառնալուց հետո Եկատերինան չամուսնանալու երդում տվեց: 1512 թվականին նա թագավորից հանգուցյալ ամուսնու՝ Դևոն կոմսությունում բոլոր կալվածքներից ցմահ օգտվելու իրավունք ստացավ, նույն թվականին արքայադստեր 10-ամյա որդուն՝ Հենրիին, հանձնվեց Դևոնի կոմս տիտղոսը: Ամուսնու մահից հետո Եկատերինան հազվադեպ էր լինում պալատում. սակավաթիվ այցելություններից մեկը առիթը 1516 թվականին Հենրի VIII-ի դստեր՝ Մարիի մկրտությունն էր․ Եկատերինան աղջկա կնքամայրն էր: Տիվերտոնում Եկատերինան շրջանի ամենաազդեցիկ ընտանիքի գլխավորն էր և խոշոր կալվածքի սեփականատերը, այնպես որ՝ կարող էր վարել իր ծագմանը համապատասխան ապրելակերպ: Եկատերինան մահացել է Տիվերտոնի դղյակում, քառասունինը տարեկան հասակում և թաղվել տեղի Սուրբ Պետրոսի եկեղեցում՝ ճոխ արարողությամբ։ Եկատերինայի երեխաները դարձել են Էդուարդ IV-ի բոլոր թոռներից միակները, ովքեր Յորքերի դինաստիայից ժառանգել են անգլիական գահի նկատմամբ հավակնությունները:

Կենսագրություն

Ծագում և վաղ տարիներ

Եկատերինայի ծնողները՝ Էդուարդ IV և Էլիզաբեթ Վուդվիլ

Եկատերինայի ծննդյան ճշգրիտ ամսաթիվը հայտնի չէ։ Պահպանվել են Փիրս Դրեյփերի կողմից նրա համար պատրաստված մկրտության ավազանի հետ կապված փաստաթղթեր[2], ըստ որոնց, պատմաբանները արքայադստեր աշխարհ գալու ամսաթիվ նշում են 1479 թվականի օգոստոսի 14-ը կամ՝ դրանից քիչ ավելի վաղ[3]։ Ծննդյան ենթադրյալ վայրը Գրինվիչի Էլթեմյան պալատն է[4][2]։ Եկատերինան Անգլիայի թագավոր Էդուարդ IV-ի ու Էլիզաբեթ Վուդվիլի վեցերորդ դուստրն էր[5] և նրանց տասը երեխաներից իններորդը[1][6]։ Աղջկա ստնտուն Ջեյնն էր[3] կամ Ջոանը՝ Ռոբերտ Կոլսոնի կինը[2], 1480 թվականի նոյեմբերին Էդուարդ IV-ը Եկատերինայի ստնտուին անուիտետային վճարումներ էր նշանակել տարեկան հինգ ֆունտի չափով[3][2]։

Եկատերինան վեց քույր ուներ, որոնցից հասուն տարիքի հասել են միայն չորսը՝ ավագներ Էլիզաբեթը, Սեսիլիան և Աննան և կրտսեր Բրիջիտը, 1467 թվականին ծնված Մարիան մահացել էր 14 տարեկանում ինչ-որ հիվանդությունից[7][8], իսկ 1472 թվականին ծնված Մարգարետը մահացել էր օրորոցում։ Եկատերինան նաև իրենից մեծ հինգ եղբայր ուներ, երեքը հարազատ և երկուսը՝ համամայր՝ մոր և Գրոուբիից Ջոն Գրեյի հետ ամուսնությունից՝ Թոմասը և Ռիչարդ: Եկատերինայի հարազատ եղբայրներից կրտսերը՝ Ջորջը, մահացել էր մոտ երկու տարեկան հասակում, իսկ մյուս երկու եղբայրները՝ Էդուարդը և Ռիչարդը, 1483 թվականին անհետացել են Թաուերից՝ իրենց հորեղբոր՝ Ռիչարդ III-ի կառավարման ժամանակ[9]։

Հոր կողմից Եկատերինան սերում է Անգլիայի Էդուարդ III թագավորից։ Նրա հորական պապը Ռիչարդ Պլանտագենետն էր՝ Յորքի 3-րդ դուքսը՝ արական գծով Էդուարդ III թագավորի ծոռը և թագավորության ռեգենտը 1454-1455 թվականներին՝ Հենրի VI թագավորի հիվանդության ժամանակ։ Ռիչարդը հայտարարեց Յորքերի տան իրավունքը Անգլիայի թագին, և դրանով իսկ սկիզբ դրեց Վարդերի պատերազմին։ Արքայադստեր հորական տատիկը եղել է Սեսիլիա Նևիլը՝ Էդուարդ III թագավորի որդու՝ Լանքասթերյան դինաստիայի հիմնադիր Ջոն Գոնտի՝ իգական գծով թոռնուհին։ Եկատերինայի՝ մորական նախնիները Վուդվիլներն էին՝ աղքատ և ոչ հայտնի ընտանիք։ Պապը՝ հասարակ սկվայր Ռիչարդ Վուդվիլը կարողացել էր ամուսնանալ հայտնի ֆրանսիական Լյուքսեմբուրգյան տոհմից Ժակետա Լյուքսեմբուրգցու հետ․ վերջինս առաջին ամուսնությամբ Բեդֆորդի դուքս Ջոն Լանքասթերի (Հենրի IV-ի որդին) կինն էր եղել[10]։

Մանկություն

1483 թվականին, երբ Եկատերինան հազիվ չորս տարեկան էր, Էդուարդ IV-ը հանկարծամահ եղավ։ Դրան հաջորդեց քաղաքական ճգնաժամը, որը կտրուկ փոխեց նախկին թագուհու և նրա երեխաների վիճակը։ Եկատերինայի ավագ եղբայրը՝ Էդուարդ V-ը, ով գահաժառանգն էր, փաստորեն ձերբակալվեց իր հորեղբոր՝ լորդ-պրոտեկտոր Ռիչարդ Գլոստերի կողմից, նրա հետ միասին ձերբակալվեցին նաև Էնթոնի Վուդվիլը և Ռիչարդ Գրեյը (համապատասխանաբար՝ քեռին և համամայր եղբայրը)[11]։ Թագավորը տեղափոխվեց Լոնդոնի Թաուեր, որտեղ ավելի ուշ նրան միացավ միակ հարազատ եղբայրը՝ Ռիչարդը, մյուս երեխաների հետ միասին, որոնց թվում էր նաև Եկատերինան, այրիացած թագուհին թաքնվեց Վեստմինստերյան աբբայությունում[12][2]։ Երկու ամիս անց, 1483 թվականի հունիսի 22-ին Էդուարդ IV-ի և Էլիզաբեթ Վուդվիլի ամուսնությունը անօրինական ճանաչվեց[12], հանգուցյալ թագավորի բոլոր երեխաները խորհրդարանական Titulus Regius[en] ակտով անօրինական հայտարարվեցին և զրկվեցին գահի հանդեպ իրավունքներից և բոլոր տիտղոսներից[13]։ Մի քանի օր անց մահապատժի ենթարկվեցին Էնթոնի Վուդվիլը և Ռիչարդ Գրեյը։ 1483 թվականի հուլիսի 6-ին Ռիչարդ Գլոստերը հայտարարվեց թագավոր, որից անմիջապես հետո դադարեցին որևէ տեղեկություն ստանալ Եկատերինայի՝ Թաուերում փակված եղբայրների մասին[14][13][15][16]։

Հուշագիր

Սույնով ես, Ռիչարդս, Աստծո ողորմությամբ Անգլիայի և Ֆրանսիայի թագավորս, Իռլանդիայի լորդս, հոգևոր և աշխարհիկ միլորդերի, Լոնդոնի քաղաքապետի ու օլդերմենի ներկայությամբ, ձեռքս դնելով Աստծո Սուրբ Ավետարանի վրա, թագավորի խոսք եմ տալիս և երդվում եմ, որ եթե տիկին Էլիզաբեթ Գրեյի՝ Անգլիայի թագուհիներ համարվող դուստրերը, այսինքն՝ Էլիզաբեթը, Սեսիլիան, Աննան, Եկատերինան և Բրիջիտը, իմ պատասխանատվությամբ լքեն Վեստմինստերյան ապաստարանը և ուղղորդվեն ու կառավարվեն ինձանով և ենթարկվեն ինձ, այդժամ ես պատասխանատու կլինեմ իրենց կյանքի, ինչպես նաև այն բանի համար, որ չտառապեն ցանկացած անձի կամ անձանց կողմից նրանց կամ նրանցից մեկին, նրանց մարմնին կամ անձին հասցված ցավից։ Նրանք կամ նրանցից ոչ ոք չի փակվի լոնդոնյան Թաուերում կամ մեկ այլ բանտում։ Միևնույն ժամանակ, ես նրանց կտեղավորեմ բարի համբավով և հեղինակավոր վայրերում և նրանց պատվով և սիրով ցույց կտան, որ ընդունում և պատիվ են տալիս և նրանք, որպես իմ հարազատներ, կունենան բոլոր անհրաժեշտ և պահանջված բաները, և հետո ես ջենտլմեն ծնվածների հետ կամուսնացնեմ նրանց, ում տարիքը կհասնի, նրանք հողեր և տիրույթներ կստանան՝ իրենց ողջ կյանքի ընթացքում տարեկան երկու հարյուր մարկի չափով եկամտով, նուն կերպ կլինի նաև մյուս դուստրերի համար, երբ նրանք ապրեն և հասնեն ամուսնական տարիքին։ Իսկ այն ջենտլմեններին, որոնց բախտ կվիճակվի ամուսնանալ նրանց հետ, ես ազնվորեն պարտավորվում եմ ժամանակ առ ժամանակ ցույց տալ իմ սերն ու ողորմությունը, ինչպես նաև՝ իրենց կանանց ու իմ բարեկամուհիներին, եթե նրանք խուսափեն ու զգուշանան իմ դժգոհությունից։

1484 թվական, մարտի 1 [17]
Ռիչարդ III, Եկատերինայի հորեղբայրը, ով գահից հեռացրեց նրան, նրա եղբայրներին ու քույրերին

1483 թվականի Սուրբ Ծնունդին Հենրի Թյուդորը, որի մայրը դավադրություն էր կազմակերպել Էլիզաբեթ Վուդվիլի հետ ընդդեմ Ռիչարդ III թագավորի, Ռեննի տաճարում[en] երդվեց, որ կամուսնանա Էդուարդ IV-ի ավագ դստեր Էլիզաբեթի կամ նրա քույր Սեսիլիայի հետ (Եթե Էլիզաբեթի հետ ամուսնությունը ինչ-ինչ պատճառներով անհնար լինի[18]) այն բանից հետո, երբ կզբաղեցնի անգլիական գահը։ Սակայն Թյուդորի կուսակցության ապստամբությունը, որը գլխավորում էր Բեքինգհեմի դուքսը[մ 1], տապալվեց դեռևս այդ երդումից առաջ[21]։Բեկինգհեմի ապստամբության ձախողումից հետո Ռիչարդ III-ը համաձայնեց բանակցել եղբոր այրու՝ Էլիզաբեթ Վուդվիլի հետ։ 1484 թվականի մարտի 1-ին թագավորը հրապարակավ երդվեց, որ աղջիկներին վնաս չի հասցվի և նրանց սրտնեղություն չի պատճառվի։ Բացի այդ, Ռիչարդը խոստացավ, որ նրանք չեն բանտարկվի Թաուերում կամ որևէ այլ բանտում, կապրեն «բարի անուն և հեղինակություն ունեցող պատվարժան վայրերում», իսկ հետագայում կնության կտրվեն «ազնվական ծագում ունեցող մարդկանց» և որպես օժիտ տարեկան 200 մարկ եկամտով հողեր կստանան[22]։ Արքայադուստրերը տեղափոխվեցին պալատ՝ ապրելու իրենց «ողորմած հորեղբոր» խնամակալության ներքո։ Թյուդորների դարաշրջանի պատմաբան Էդվարդ Հոլլը[en] գրել է, որ Ռիչարդ III-ը «իր եղբոր բոլոր դուստրերին ստիպեց հանդիսավոր կերպով գալ իր պալատ, կարծես նորովի՝ ընտանեվարի և զվարճանք սիրող, նրանք պետք է մոռանային ... նրա հասցրած վիրավորանքը և դրան նախորդած բռնապետությունը»[23]։ Ըստ տարածված վարկածի՝ Եկատերինան քույրերի հետ տեղափոխվել է թագավորական պալատ[24], բայց կա ենթադրություն, որ Եկատերիանան և նրա կրտսեր քույրը՝ Բրիջիտը ապաստանից դուրս գալուց հետո մնացել են իրենց մոր մոտ[2]։

Երկու տարի անց, 1485 թվականի օգոստոսին Ռիչարդ III-ը զոհվեց Բոսվորտի ճակատամարտում և նվաճման իրավունքով նոր թագավոր դարձավ Հենրի Թյուդորը։ Նա կատարեց իր խոստումը և ամուսնացավ Էլիզաբեթ Յորքի հետ, ինչպես նաև չեղյալ համարեց Էդուարդ IV-ի երեխաների տիտղոսներից և գահի իրավունքներից զրկած Titulus Regius-ը։ Titulus Regius ակտը, ինչպես նաև դրա հետ կապված բոլոր փաստաթղթերը, հանվեցին արխիվներից[25]։ 1492 թվականին մահացավ այրիացած թագուհի Էլիզաբեթը. Եկատերինան մասնակցել է նրա հուղարկավորության արարողությանը՝ դառնալով թագավորական հուղարկավորության ամենաերիտասարդ լալկան կանանցից մեկը: Լիովին որբ մնացած Եկատերինան վերջնականապես հաստատվեց թագուհի-քրոջ արքունիքում[26]։

Ամուսնության պլաններ և ամուսնություն

Եկատերինան, փաստացի, ցանկալի հարսնացու էր ծնվելուց անմիջապես հետո և հետագայում կարող էր խաղազինվոր դառնալ դինաստիական ամուսնությունների քաղաքականության մեջ: Նրա լույս աշխարհ գալուց կարճ ժամանակ անց՝ 1479 թվականի օգոստոսին, ամուսնության առաջարկ է ստացվել կաթոլիկ թագավորների ժառանգորդ Հովհաննեսի՝ Աստուրիասի արքայազնի հետ, ով մեկ տարով մեծ էր արքայադուստրից: 1479 թվականի օգոստոսի 28-ին կնքվեց այդ ամուսնության մասին նախնական համաձայնագիրը, 1482 թվականի մարտի 2-ին պայմանագիրը վավերացվեց իսպանական կողմի կողմից։ Սակայն 1483 թվականի ապրիլին հանկարծամահ եղավ արքայադստեր հայրը, և բանակցությունները դադարեցվեցին[6][3][2]։

Հենրի Թուդորը, հայտնվելով գահին, սկսեց կնոջ հարազատների նկատմամբ վիթխարի ամուսնական ծրագրեր կառուցել։ Առաջին հերթին նա ցանկանում էր խաղաղություն հաստատել իր հյուսիսային հարևանի՝ Շոտլանդիայի թագավորության հետ։ 1487 թվականի նոյեմբերին նախնական պայմանավորվածություն ձեռք բերվեց Եկատերինայի՝ Ջեյմս III թագավորի երկրորդ որդու՝ Ջեյմս Ստյուարտի հետ ամուսնության շուրջ[27]․ վերջինս աղջկանից գրեթե երեք տարի մեծ էր[28]։ Նույն պայմանավորվածության համաձայն՝ Եկատերինայի քույրը՝ Սեսիլիան պետք է դառնար շոտլանդացի թագավոր Ջեյմս Ստյուարտի՝ Ռոթսեյի դուքսի կինը[մ 2], իսկ այրիացած Ջեյմս III-ը պետք է ամուսնանար արքայադստեր մոր՝ այրի թագուհի Էլիզաբեթ թագուհու հետ։ Բայց Ջեյմս III-ը սպանվեց 1488 թվականի հունիսին՝ նախքան այդ ամուսնությունները կկնքվեին։ Բանակցությունները ընդհատվել են և այլևս չեն վերսկսվել[6][26]։

Մինչ 1495 թվականի հոկտեմբերը, իր տասնվեցամյակից անմիջապես հետո[30], Եկատերինան ամուսնացավ Ուիլյամ Կուրտենեի[4]՝ Դևոնի և Կորնուոլլի խոշոր և հայտնի հողատիրոջ և Հենրի VII-ի և Լանքասթերների կուսակցության մոլի համախոհի՝ Դևոնի կոմսի որդու և ժառանգորդի[31] հետ։ Կուրտենե գերդաստանի ծագումնաբանությունը սկիզբ էր առնում ֆրանսիական ազնվականական Գաթինե կոմսությունից[26], իսկ իգական գծով սերում էր անգլիական թագավոր Էդուարդ I-ից՝ վերջինիս դուստր Էլիզաբեթ Ռուդլանցու միջոցով։ Եկատերինայի և Ուիլյամի, ինչպես նաև Էդուարդ IV-ի մյուս դստեր՝ Աննայի ամուսնությունը խորհրդարանի կողմից հաստատվել է նույն նստաշրջանի ընթացքում: Հայտնի է, որ Էլիզաբեթ թագուհին ինքն է վճարել է փեսացուի հարսանեկան զգեստների դիմաց և գումար է նվիրել նորապսակների ապագա երեխաների դաստիարակության համար[32]։ Գտնվելով թագավորի հովանավորության ներքո՝ Կուրտենե ամուսինները իրենց ժամանակի մեծ մասն անցկացրել են արքունիքում[33][34], Եկատերինան որպես առաջին լեդի (անգլ.՝ principal lady) տարեկան 50 ֆունտ նվիրատվություն էր ստանում[32]։ Արքունական սահմաններից դուրս Եկատերինան և Ուիլյամը նախընտրում էին որպես նստավայր օգտագործել Թիվերտոն ամրոցը կամ Կուրտենեի հնագույն տոհմական օջախը՝ Կոլկոմբ դղյակը[en]․ երկու տիրույթներն էլ գտնվում էին Դևոնում, բայց Եկատերինան նախապատվությունը տալիս էր Կոլկոմբին [35]։ Ամուսինները երեք երեխա են ունեցել՝ որդիները՝ Հենրին և Էդվարդը և դուստրը՝ Մարգարետը[6][36]։

Շնորհազրկված կյանք

Եկատերինայի քույը՝ Էլիզաբեթ Յորքը, և Հենրի VII-ը

Հետագա տարիներին Եկատերինան մտերիմ էր իր քույր-թագուհու հետ: Նա 1501 թվականի նոյեմբերին ներկա է եղել ավագ զարմիկի՝ Ուելսի արքայազն Արթուրի շքեղ հարսանիքին, 1502 թվականի հունվարին՝ Շոտլանդիայի թագավորի հետ ավագ զարմուհու՝ Մարգարիտի նշանադրության տոնակատարություններին[37]։ Սակայն արդեն մի քանի ամիս անց սկսվում է շնորհազրկումը․ Ուիլյամ Կուրտենեն ձերբակալվում և բանտարկվում է[38][39] գահին յորքիստ հավակնորդ Էդմունդ դե լա Պոլի դավադրությանը մասնակցելու կասկածանքով։ Նա մի քանի տարի անցկացրեց կալանքի տակ, թեև նրա մեղքի ոչ մի ապացույց չգտնվեց[6], հավանաբար, Կուրտենեի ձերբակալության միակ պատճառը նրա ամուսնությունն էր Յորքերի տան արքայադստեր հետ[39]։ Ուիլյամը զրկվեց ունեցվածքից և հոր տիտղոսները և ունեցվածքը ժառանգելու, ինչպես նաև՝ դրանք իր երեխաներին փոխանցելու իրավունքից. Այսպիսով, կոմս Դևոնի մահից հետո նրա տիտղոսը և ունեցվածքը պետք է փոխանցվեին պետությանը[40]։

Միայն թագուհի-քրոջ ազդեցիկ պաշտպանությամբ Եկատերինան մնաց ազատության մեջ և արքունիքում և ապրելու համար միջոցներ էր ստանում[41]։ Էլիզաբեթ Յորքը կարգադրեց, որ Եկատերինայի երեխաների դաստիարակությամբ և կրթությամբ զբաղվի լեդի Մարգարտ Կոտոնը, և դրա համար միջոցներ հատկացրեց: Եկատերինայի երեխաներին Կոտոնի պաշտպանության ներքո տեղափոխեցին սըր Ջոն Հասսիի ամառանոցը Հավերինգ ատտե-Բաուերում[en][40], որն այն ժամանակ գտնվում էր թագուհու կամ այրիացած թագուհու տիրապետման մեջ գտնվող հողերի վրա[42]։ Երեխաների, ինչպես նաև նրանց մյուս ծառաների կեցության ծախսերը, որոնց թվում՝ երկու աղախինները, ձիերն ու դայակները, նույնպես վճարում էր թագուհին[40]։ Նա նաև վճարում էր Եկատերինայի՝ Թաուերում բանտարկված ամուսնու կարիքները[43]։ 1502 թվականի հունիսին մահացավ Եկատերինայի երկու որդիներից կրտսերը՝ Էդվարդը, ինչը ծանր հարված էր արքայադստեր համար։ Եկատերինայի վիշտը խորն էր այն փաստով, որ երեխայի հիվանդությունը շուտահաս էր, և ինքը՝ մայրը, ով թագուհու հետ Նոթլիում էր, չհասցրեց մահացողի անկողնու մոտ գտնվել: Քանի որ Եկատերինայի որդու հուղարկավորության համար միջոցներ չեն եղել, բոլոր ծախսերը կրկին վճարել է նրա քույրը: Էլիզաբեթը միջոցներ է հատկացրել արքայադստեր սգո զգեստապահարանի համար․ Եկատերինայի զգեստապահարանի վերաբերյալ կարգադրությունները դարձել են քրոջ մասին թագուհու հոգածության վերջին դրսևորումներից մեկը[44]։

1503 թվականի փետրվարին Էլիզաբեթ Յորքը մահացավ։ Եկատերինայի համար քրոջ մահը մեծ կորուստ էր, քանի որ թագուհին նրա համար ոչ միայն բարեկամ և մտերիմ ընկեր էր, այլև՝ հովանավոր: Սգո երկրորդ օրվանից սկսած Եկատերինան քրոջ հուղարկավորության արարողության ընթացքում գլխավորել է լալկան կանանց, առաջին օրը այդ պաշտոնը զբաղեցրել է հանգուցյալ թագուհու գլխավոր ֆրեյլինը ՝ լեդի Էլիզաբեթ Ստաֆֆորդը[en], քանի որ Եկատերինայի զգեստապահարանը պատրաստ չէր։ Եկատերինան միակն է, ով ներկա է եղել հանգուցյալ թագուհու համար մատուցված բոլոր երեք պատարագներին[45]։

Մնալով առանց ընկերների և քրոջ աջակցության, Եկատերինան օգնության համար դիմել է սկեսրայրին: Դևոնի դուքսը, մի շատ բարին կամեցող մարդ, թոռների համար առանձնացրել է ամենամյա վարձատրություն՝ 100 մարկի չափով Հենրիին և 200 մարկի չափով՝ Մարգարետին, սակայն Եկատերինային, հավանաբար, ոչ մի գումար չի հատկացվել, քանի որ չկա ոչ մի փաստաթուղթ, որը հաստատում է հակառակը[46]։ Հավանաբար, մորաքրոջը ինչ-որ օգնություն ցուցաբերել է հանգուցյալ թագուհու որդին՝ Հենրին, որն այդ պահին դարձել Էր գահաժառանգ, սակայն դրա փաստաթղթային հաստատումներ ևս չկան[47]։

Վերադարձ դեպի արքունիք

Հենրի VII-ը մահացավ 1509 թվականի ապրիլին, և Եկատերինայի կյանքը կտրուկ փոխվեց։ Դառնալով նոր թագավոր՝ արքայադստեր զարմիկը՝ Հենրի VIII-ը, անմիջապես մորաքրոջը հրավիրեց արքունիք, որտեղ նա ներկա գտնվեց հանգուցյալ միապետի հուղարկավորությանը։ Նոր թագավորը վճարել էր Եկատերինայի բոլոր ծախսերը՝ կապված արքունիք տեղափոխվելու հետ։ Այդ ժամանակ էլ Եկատերինան արքայի կրտսեր քրոջ՝ արքայադուստր Մարիայի ֆրեյլինի պաշտոնը ստացավ[46]։ Հենրի VIII-ի առաջին պետական ակտերից մեկը Եկատերինայի ամուսնուն՝ Ուիլյամ Կուրտենեին, ներելն ու ունեցվածքը վերադարձնելը եղավ[47]։ Կուրտենե ամուսինները ներկա էին լինում պալատում կատարվող բոլոր տոնակատարություններին, և երկուսն էլ երիտասարդ թագավորի մոտ այնպիսի ֆավորիտ են եղել, որ Եկատերինան դարձել է 1511 թվականի հունվարի 1-ին աշխարհ եկած գահաժառանգ Հենրի Թյուդորի միակ կնքամայրը[մ 3][49]։

Եկատերինայի սկեսրայրը մահացավ 1509 թվականին[50], և ֆորմալ առումով նրա ամուսինը դարձավ կոմսի տիտղոսի և ունեցվածքի ժառանգորդը, սակայն ժառանգությունն ստանալու համար Ուիլյամին պահանջվում էր թագավորի հավանությունը և դրանցից զրկվելու ակտի չեղարկումը։ Մինչ բոլոր ձևականությունները կպահպանվեին, Եկատերինային՝ «թագավորի ամենապատվելի մորաքրոջը», 200 մարկի չափով անուիտետային վճարումներ նշանակվեցին[49]։ Չնայած մորաքրոջ և նրա ամուսնու նկատմամբ բարյացակամ վերաբերմունքին, Հենրի VIII-ը առաջ քաշեց մի շարք պայմաններ, որոնց դեպքում Ուիլյամ Կուրտենեին կարող էին փոխանցել նրա հոր տիտղոսն ու ունեցվածքը: Այդ պայմաններից մեկը Եկատերինայի կողմից Մարչի կոմսի հողի նկատմամբ պահանջներից հրաժարումն էր[51], որի նկատմամբ նա իրավունքներ ուներ և՛ որպես Աննա Մորտիմերի հետնորդ, և՛ անձնապես (չլինելով գահի սեփականություն՝ ժառանգել էր իր հորից)[52]։ Եկատերինան, չունենալով ոչ միջոցներ, ոչ ցանկություն Մարչի սեփականության համար պայքարելու համար, ընդունեց քրոջորդու առաջարկը, և 1511 թվականի ապրիլի 12-ին կողմերը պայմանագիր ստորագրեցին[53]։

1511 թվականի մայիսի 9-ին[54] կամ 10-ին Ուիլյամին վերադարձվեց Դևոնի կոմսի տիտղոսը[55], ինչպես նաև չեղյալ հայտարարվեց ունեցվածքը երեխաներին ժառանգելու արգելքի մասին ակտը։ Թագավորը երաշխավորեց արքայադստեր հոր կառավարման օրոք Թոմաս Կուրտենեից[en] հօգուտ գահի բռնագրավված որոշ տիրույթների փոխանցումը կոմսական զույգին։ Սրանից բացի, անձամբ Եկատերինային մի քանի կալվածքներ տրվեցին՝ ժառանգաբար դրանք փոխանցելու իրավունքով[53]։

Այրիություն

Այն պահից, երբ ավարտվեցին Ուիլյամ Կուրտենեի տիտղոսի փոխանցման հետ կապված բոլոր ձևականությունները, նա արդեն լուրջ հիվանդ էր, հունիսի 9-ին կոմսը մահացավ պլևրիտից[54] Պլացենտիա պալատում, որտեղ հյուրընկալել էր իր կնոջ հետ։ Թագավորը հատուկ թույլտվություն տվեց Բլեքֆրայերս աբբայությունում ճոխ հուղարկավորության համար, հուղարկավորության կազմակերպմամբ զբաղվեց Եկատերինան, որին ամուսինը իր կտակում անվանել էր իր վերջին կամքի գլխավոր կատարողը[56]։ Հուղարկավորությունից հետո Եկատերինան կարգադրեց ամենօրյա պատարագներ կարդալ և շուրջօրյա մոմ վառել Ուիլյամի գերեզմանի վրա[57]։

Երեսունմեկ տարեկանում այրիանալով՝ Եկատերինան 1511 թվականի հուլիսի 6-ին վերջնականապես պետությանը փոխանցեց Մարչի կոմսությունը, և որպեսզի ապահովի հետագա ազատ կյանքը ամուսնական պլաններից, հուլիսի 13-ին կուսակրոնության երդում տվեց[6][58] в присутствии епископа Лондонского[en] Ричарда Фицджеймса[en][4][59]. Будучи по натуре весьма деятельной, Екатерина посвятила оставшуюся жизнь наведению порядка в своих владениях и владениях сына[57]. 3 февраля 1512 года она получила от короля право пожизненного пользования всеми владениями покойного супруга в графстве Девон[60].

В феврале 1512 года Екатерина направила в парламент от лица сына петицию, в которой просила рассмотреть вопрос наследования молодым Генри титула и владений его покойного отца. Петиция была трижды зачитана в палате лордов, однако рассмотрение вопроса было отложено по причине необходимости обсуждения его с королём. Причиной задержки стал тот факт, что некоторая наследственная собственность Генри была передана королём чете Куртене до того, как Уильям был восстановлен в правах. Ещё одной причиной стали претензии на владения Томаса Куртене мужей его сестёр-сонаследниц: Хью Конвея[en], который был женат на Элизабет, и Томаса Найвета из Бекингема, который был женат на Джоан. В октябре 1512 года Екатерине при посредничестве епископа Лондонского удалось договориться с обоими претендентами: Конвею были переданы в пожизненное пользование некоторые земли, а также обещана пожизненная рента в размере 177 фунтов; претензии Найвета были отозваны в обмен на пожизненную ренту в размере 200 фунтов[61].

Герб Екатерины состоит из королевского герба Англии при Йорках и герба её супруга[62].
Щит разделён надвое. Справа герб Уильяма Куртене, графа Девона: начетверо — в 1-й и 4-й частях в золотом поле три червлёных шара [дом Куртене], во 2-й и 3-й частях на золотом поле лазоревый, вооружённый червленью восстающий лев [дом де Ревьер]. Слева английский королевский герб Йорков: начетверо — в 1-й части королевский герб Англии (в 1-й и 4-й частях в лазоревом поле три золотых лилии, во 2-й и 3-й частях в червлёном поле три золотых вооружённых лазурью леопарда (идущих льва настороже), один над другим) во 2-й и 3-й частях в золотом поле прямой червлёный крест [дом де Бург]; в четвёртой части — в лазорево-золотом поле серебряный щиток; в верхней части щита по углам зеркальное скошенное деление на золото и лазурь, в центральной части — между лазоревыми столпами золотой столп [Мортимеры])[63].

В ноябре 1512 года парламент одобрил передачу титула и земель покойного Уильяма Куртене его десятилетнему сыну Генри[62], и со временем сын Екатерины влился в круг приближённых к королю[64]. Сама она также наслаждалась благосклонностью к ней короля и свои письма и документы она подписывала как «принцесса Екатерина, графиня Девон, дочь, сестра и тётка королей»[65]. Кроме того, она приняла в качестве своего личного герба королевский герб Англии, объединённый с гербом Куртене и добавлением гербов графов Ольстера и Марча[62].

Улаживая дела сына, Екатерина не забывала и о единственной дочери: в 1512 году она стала подыскивать Маргарет жениха. Екатерина разослала письма королевским служителям с просьбой определить наиболее выгодных кандидатов в мужья девочке. Дальнейшие события историками описаны противоречиво. Мэри-Энн Эверетт Грин пересказывает местную легенду о том, что вскоре после свадьбы с Генри Сомерсетом, сыном и наследником Чарльза Сомерсета, 1-го графа Вустера, Маргарет, навещавшая мать в родовом замке отца в Колкомбе, подавилась рыбьей костью и умерла; эту же версию подтверждает и надпись на могиле Маргарет[66]. Однако другие источники сообщают, что дочь Екатерины навещала свою двоюродную племянницу Марию в 1520 году. Больше никаких сведений о Маргарет нет, а её муж, в 1526 году унаследовавший титул отца, к этому моменту был женат на другой[67].

Վերջին տարիներ և մահ

После смерти мужа Екатерина редко бывала при дворе, предпочитая жить в замке Тивертон или Колкомбе в Девоне, хотя часто принимала гостей в Колкомбе[մ 4]. Одним из немногих появлений принцессы при дворе стали крестины дочери Генриха VIII принцессы Марии в 1516 году, на которых Екатерина была крёстной матерью[69]. Годом ранее под её опеку была передана Элизабет Грей, виконтесса Лайл[en], которая стала первой женой сына Екатерины. Самому Генри были пожалованы несколько особняков и другие блага[70]. В Тивертоне Екатерина была главой самой влиятельной семьи в округе и владелицей крупного поместья[71]. Её поместья, управляемые целой сетью служащих, приносили Екатерине годовой доход в размере около 2750 фунтов — крупной суммы, на которую поддерживалось домашнее хозяйство[72]. В 1519 году умер Хью Конвей, претендовавший на некоторые владения Куртене, и Екатерине через парламентский акт были возвращены земли, которые находились в пожизненном пользовании покойного[70].

Подробные отчёты с начала 1520-х годов показывают, что Екатерина вела образ жизни, подобающий её происхождению[70]: она регулярно покупала предметы роскоши — пряности, французские и рейнские вина и дорогие ткани (такие, как бархат и атлас)[73]. Часовня принцессы имела множество красивых облачений, священных сосудов, религиозных книг и изображений святых[74]. Екатерина была в хороших отношениях с прелатами Девона, получала подарки от епископа Эксетера[en] и от аббатов Форда, Бакланда и Ньюенхэма[en][75]. В 1520-х годах принцесса увлекалась охотой, слушала менестрелей, содержала трёх шутов; в новогодние праздники 1524 года дом Екатерины посетили несколько трупп актёров, а также христославы из Эксетера[76]. Она часто объезжала свои владения, и к 45 годам всё ещё сохраняла активность: много ездила верхом, охотилась и занималась делами. Впрочем, тот факт, что в инвентарный список имущества Екатерины, составленный после её смерти, была включена повозка с лошадьми, может говорить о снижении активности принцессы в её поздние годы[77].

Екатерина поддерживала добрые отношения с королевской четой: известно, что в 1524 году принцесса отправила им в подарок 20 фунтов. Екатерина регулярно одаривала сына, в частности к рождению внука она послала Генри 200 фунтов и ещё 40 подарила гонцу, сообщившему о рождении Эдварда[78]. Исторические документы описывают принцессу как человека очень доброго: она никогда не ссорилась с соседями, если тем случалось подстрелить дичь в её владениях, и не наказывала строго бедняков, если те решали полакомиться клубникой или кроликом на её земле; кроме того, она регулярно раздавала щедрую милостыню. Весной 1524 года Екатерина заболела. К её постели были вызваны два врача; она разослала распоряжения в свои владения, вероятно, на случай своей смерти, что может говорить о серьёзности болезни. В ближайших церквях молились за здоровье Екатерины[79]. 2 мая 1527 года Екатерина составила завещание, в котором по большей части заботилась о своей душе: она распорядилась о выплате 21 фунта в год на неограниченный период трём священникам, которые должны были ежедневно служить мессы в церкви Святого Петра в Тивертоне в присутствии троих бедных мужчин, которые также получали выплаты раз в неделю[80]. Екатерина умерла 15 ноября 1527 года в Тивертонском замке[6][4] в возрасте около сорока девяти лет[81][մ 5] и была похоронена 2 декабря с пышной церемонией в местной церкви Святого Петра[82][83]. По её распоряжению все слуги должны были присутствовать на похоронах в чёрных одеяниях и получить годовое жалованье[84]. Также на похоронах присутствовали настоятели аббатств Форда, Монтекьюта и Торра[en]; проповедь читал каноник Эксетерского собора[85]. Восьми тысячам бедняков были розданы деньги, чтобы они молились за душу Екатерины[86].

На могиле принцессы по распоряжению её сына была установлена горизонтальная эффигия. Во время Реформации часовню, в которой была похоронена Екатерина, разрушили протестанты. Впоследствии было обнаружено захоронение, в котором находились останки нескольких человек, поэтому определить, какие из них принадлежат принцессе из дома Йорков, не представилось возможным[87].

Սերունդ

Եկատերինա Յորքը և Ուիլյամ Կուրտենեն երեք երեխա են ունեցել[6]՝

  • Հենրի (մոտ 1496—1538/1539 թթ), Դևոնի 2-րդ կոմս, Էքսետերի մարկիզ։ Ամուսնացել է երկու անգամ։ Առաջին կինը եղել է Էլիզաբեթ Գրեյը[en], երկրորդը՝ Գերտրուդա Բլաունտը[en]։ Երկրորդ ամուսնությունից Հենրին երկու որդի է ունեցել, որոնցից միայն մեկն է ապրել։
  • Էդվարդ (մոտ 1497—1502 թթ)
  • Մարգարետ (մոտ 1499 թվական- մինչև 1526 թվական), ամուսնացել է Հենրի Սոմերսեթի՝ Վուսթերի 1-ին կոմս Չարլզ Սոմերսեթի և Հերբերտի բարոնուհի Էլիզաբեթ Հերբերտի որդու և ժառանգորդի հետ։ Մարգարետի կենդանության օրոք Հենրին կրել է միայն մորից իրեն անցած Հերբերտի բարոնի տիտղոսը, քանի որ հոր տիտղոսը նա ավելի ուշ է ժառանգել։ Համարվում է, որ ամուսինները համատեղ երեխաներ չեն ունեցել[67], սակայն Հենրին դուստր է ունեցել՝ Լյուսին, ում մայրը, ըստ տարբեր աղբյուրների, համարվել է և՛ Մարգարետը, և՛ Սոմերսեթի 2-րդ կինը։

Քանի որ Թյուդորների դինաստիայի թագավորների կառավարումից առաջ չի ապրել արքայադստեր ոչ մի եղբայր, իսկ նրա քույրերը, բացի Էլիզաբեթ թագուհուց, թագակիր սերունդ չեն թողել[մ 6], Եկատերինայի երեխաները դարձել են Էդուարդ IV-ի թոռներից միակները, ովքեր, унаследовавшими от династии Йорков опасные претензии на английский трон[2], что сыграло роковую роль в жизни потомков принцессы. Хотя сын Екатерины, Генри, некоторое время после смерти матери ещё находился в фаворе у короля, в 1538 году, благодаря доносу кузена Джеффри Поула, была обнаружена переписка Генри с братом Джеффри — кардиналом-католиком Реджинальдом Поулом, претендовавшим на трон Англии[մ 7]. Генри вместе с женой Гертрудой и сыном Эдвардом был арестован и заключён в Тауэре; год спустя Генри был казнён по обвинению в государственной измене. После казни мужа Гертруда была лишена имущества, но получила свободу. Единственному сыну Гертруды повезло гораздо меньше: он провёл в заточении большую часть жизни и был освобождён только в правление королевы Марии I; в 1554 году Эдвард принял лишь пассивное участие в восстании Уайатта, благодаря чему был выслан из страны, а не казнён. Он умер в Падуе в 1556 году, став последним потомком Екатерины Йоркской[92].

Մշակույթում

Екатерина является одним из персонажей романов Филиппы Грегори «Белая королева» и «Белая принцесса». В телесериале «Белая принцесса» роль Екатерины исполнила Ава Мастерс[93].

Ծագումնաբանություն

Ծանոթագրություններ

Комментарии
  1. ↑ Բեքինգհեմի, ում հանդեպ Ռիչարդ III-ը շռայլ էր գտնվել գահ բարձրանալուց հետո, դրդապատճառները պարզ չեն։ Պատմաբանների մի մասը կարծում է, որ պատճառը արքայազնների անհետացումն էր Թաուերից։ Դրա հետ մեկտեղ որոշ հետազոտողներ կարծում են, որ դուքսը թագավորի հրամանով ազնվականական որոշ ներկայացուցիչների մահապատժից և արքայազնների ենթադրյալ սպանությունից հետո «արթնացել է» և սկսել է վախենալ, որ կարող է դառնալ զոհերից հերթականը[19]։ Սակայն կա ևս մեկ վարկած, որը բացատրում է ապստամբության պատճառները․ դուքս Բեքինգհեմը սեփական նախաձեռնությամբ արքայազնների սպանությունը առաջացրել է Ռիչարդ III-ի զայրույթը, ինչի հետեւանքով դուքսը ստիպված է եղել փախչել և ապստամբություն բարձրացրել[20].
  2. ↑ Իրականում Սեսիլիայի ամուսնությունը ապագա թագավոր Ջեյմս IV-ի հետ ծրագրվել էր դեռ նրա հոր կողմից 1474 թվականին[29], սակայն ձգձգված բանակցությունները դադարեցվել են Շոտլանդիայում Օլբանիի դքսի բարձրացրած ապստամբության պատճառով։ Իր մահից առաջ Ռիչարդ III-ը զարմուհուն ամուսնացրել է իր համախոհ Ռալֆ Սկրուպի հետ, բայց Հենրի VII-ի օրոք այս ամուսնությունը դադարեցվեց որպես դինաստիայի շահերին չհամապատասխանող։
  3. ↑ Դեյվիդ Ստարկին նշում է, որ արքայազնի կնքամայրը եղել է Մարգարիտա Ավստրիացին, որին ներկայացրել է Եկատերինայի քույրը՝ Աննան[48]
  4. ↑ Известно о пышном приёме, устроенном Екатериной в честь приезда её племянника маркиза Дорсета, а также о визите к принцессе лорда Монтегю[68].
  5. ↑ Екатерина пережила всех своих братьев и сестёр и стала последним умершим ребёнком короля Эдуарда IV.
  6. ↑ Եկատերինայի եղբայրները՝ Էդուարդը և Ռիչարդը, անհետացել են Թաուերից 1483 թվականին։ Եվս մեկ եղբայր՝ Ջորջը, մահացել է վաղ մանկական հասակում՝ 1479 թվականին։ Եկատերինայի փոքր քույրը՝ Բրիջիտը, միանձնուհի է եղել։ Բացի Էլիզաբեթից Եկատերինան ևս երկու քույր է ունեցել՝ Սեսիլիան և Աննան։ Աննայի [88][89] և Սեսիլիայի՝ երկրորդ ամուսնուց ծնված բոլոր երեխաները մահացել են մանկական տարիքում[90], իսկ Սեսիլիայի երրորդ ամուսնությունը և դրանից սերած երեխաները այդպես էլ չեն ճանաչվել գահի կողմից[91].
  7. ↑ Реджинальд был сыном Маргарет Плантагенет и внучатым племянником Эдуарда IV.
Источники
  1. ↑ 1,0 1,1 Cokayne, 2000, էջ 852
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 2,6 2,7 Everett Green, 1851, էջ 16
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 Nicolas, 1830, էջ xxiv
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 Weir, 2011, էջ 140
  5. ↑ Устинов, 2007, էջ 523
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 6,3 6,4 6,5 6,6 6,7 Panton, 2011, էջ 92
  7. ↑ Weir, 2011, էջ 138
  8. ↑ Everett Green, 1851, էջ 401
  9. ↑ Weir, 2011, էջեր 2—3
  10. ↑ Weir, 2011, էջ 136
  11. ↑ Chalmers, 1817, էջ 353
  12. ↑ 12,0 12,1 Weir (I), 2011, էջ 222
  13. ↑ 13,0 13,1 Westcott, 2004, «Her two brothers disappeared in the Tower, and the proclamation that her parents' marriage was invalid made her and her siblings illegitimate»
  14. ↑ Weir (I), 2011, էջեր 222—223
  15. ↑ Норвич, 2012, էջ 355—365
  16. ↑ Устинов, 2012, էջ 284—295
  17. ↑ Everett Green, 1851, էջ 415
  18. ↑ Okerlund, 2009, էջ 94
  19. ↑ Устинов, 2015, էջ 334—339
  20. ↑ Kendall, 1962, էջ 229
  21. ↑ Everett Green, 1851, էջ 414
  22. ↑ Устинов, 2015, էջ 214—215
  23. ↑ Everett Green, 1851, էջ 416
  24. ↑ Westcott, 2004, «Later she and her sisters returned to live in the royal household, ostensibly under Richard III's protection, while after the battle of Bosworth her eldest sister, Elizabeth, became queen to the new king, Henry VII, and the family's honour was restored»
  25. ↑ Устинов, 2012, էջ 296; 310—311
  26. ↑ 26,0 26,1 26,2 Everett Green, 1851, էջ 17
  27. ↑ Everett Green, 1851, էջեր 16—17
  28. ↑ Nicolas, 1830, էջ xxv
  29. ↑ Marshall, 2003, էջ 85
  30. ↑ Everett Green, 1851, էջ 18
  31. ↑ Westcott, 2004, «Eventually, however, Katherine took a less exalted husband, when in 1495 she married Sir William Courtenay (c.1475–1511), the son and heir of Edward Courtenay, first earl of Devon (d. 1509), a great landowner in Devon and Cornwall and a staunch supporter of Henry VII»
  32. ↑ 32,0 32,1 Starkey, 2009, էջ 108
  33. ↑ Westcott, 2004, «Apparently in favour with the king, the young couple settled at court»
  34. ↑ Nicolas, 1830, էջ xxvi
  35. ↑ Everett Green, 1851, էջեր 18—19
  36. ↑ Everett Green, 1851, էջ 19
  37. ↑ Everett Green, 1851, էջեր 19—20
  38. ↑ Westcott, 2004, «The charge was probably unjust, but Courtenay was attainted and imprisoned for the rest of the reign»
  39. ↑ 39,0 39,1 Everett Green, 1851, էջ 21
  40. ↑ 40,0 40,1 40,2 Everett Green, 1851, էջ 22
  41. ↑ Westcott, 2004, «Katherine received some assistance from her sister the queen, and was chief mourner at Elizabeth's funeral in February 1503»
  42. ↑ Gray, Rowe, Erskine, 1992, էջ 21
  43. ↑ Everett Green, 1851, էջ 23
  44. ↑ Everett Green, 1851, էջեր 23—24
  45. ↑ Everett Green, 1851, էջ 24
  46. ↑ 46,0 46,1 Everett Green, 1851, էջ 25
  47. ↑ 47,0 47,1 Starkey, 2009, էջ 310
  48. ↑ Starkey, 2003, էջեր 121—122
  49. ↑ 49,0 49,1 Everett Green, 1851, էջ 26
  50. ↑ Westcott, 2004, «Following the accession of Henry VIII in 1509 William Courtenay was released. His father died shortly after the old king, and proceedings began to restore him to his lands and titles»
  51. ↑ Westcott, 2004, «One condition of his restoration was that Katherine should renounce her claim to the lands of the earldom of March, inherited from the Mortimers through her father»
  52. ↑ Everett Green, 1851, էջեր 26—27
  53. ↑ 53,0 53,1 Everett Green, 1851, էջ 27
  54. ↑ 54,0 54,1 Mosley, 2003, էջ 1123
  55. ↑ Westcott, 2004, «But before negotiations could be completed Courtenay, who had been created earl of Devon on 10 May 1511, died of pleurisy shortly afterwards, on 9 June»
  56. ↑ Everett Green, 1851, էջ 28
  57. ↑ 57,0 57,1 Everett Green, 1851, էջ 30
  58. ↑ Nicolas, 1830, էջ xxvii
  59. ↑ Westcott, 2004, «Left a widow at the age of thirty-seven, Katherine almost at once (on 6 July) completed the transfer of her rights in the earldom of March to the crown, and to ensure her future freedom took a vow of chastity»
  60. ↑ Westcott, 2004, «On 3 February 1512 she received from the king, in her own right, all the estates of the earldom of Devon for her lifetime»
  61. ↑ Everett Green, 1851, էջեր 31—32
  62. ↑ 62,0 62,1 62,2 Everett Green, 1851, էջ 32
  63. ↑ Louda, Maclagan, 1999, էջ 22
  64. ↑ Westcott, 2004, «On 4 November following her ten-year-old son Henry received the title of earl of Devon, and in due course became established in the king's circle at court»
  65. ↑ Westcott, 2004, «… in her documents had styled herself ‘the excellent Princess Katherine, Countess of Devon, daughter, sister and aunt of kings’»
  66. ↑ Everett Green, 1851, էջ 33
  67. ↑ 67,0 67,1 Cokayne, 1898, էջ 200
  68. ↑ Everett Green, 1851, էջ 35
  69. ↑ Westcott, 2004, «Countess Katherine made occasional appearances at court, notably as a godmother to Princess Mary in 1516, but normally she resided at Tiverton Castle in Devon»
  70. ↑ 70,0 70,1 70,2 Everett Green, 1851, էջ 34
  71. ↑ Westcott, 2004, «There her position as head of the county's principal family and owner of its largest estate provided full scope for the emergence of her robust personality»
  72. ↑ Westcott, 2004, «Her estates, which were administered by a network of officials, brought her an annual income of around £2750, from which she maintained a large household»
  73. ↑ Westcott, 2004, «Accounts from the early 1520s show that Katherine lived in a style befitting her rank, with regular purchases of luxury goods—spices, French and Rhenish wines, and fine cloths like velvet and satin»
  74. ↑ Westcott, 2004, «Her chapel was similarly well equipped, with a handsome array of vestments, sacred vessels, service books, and images of saints»
  75. ↑ Westcott, 2004, «She was clearly on good terms with the prelates of Devon, receiving gifts from the bishop of Exeter and from the abbots of Ford, Buckland, and Newenham»
  76. ↑ Westcott, 2004, «But religious devotion did not preclude sports and relaxation. Katherine is recorded as hunting in the early 1520s, she made several payments to minstrels, and she employed three fools, named Dick, Mug, and Kit; the new year festivities for 1524 included visits from troupes of players and from the Exeter waits»
  77. ↑ Westcott, 2004, «The fact that an inventory of Countess Katherine's goods made after her death included a horse litter may indicate declining mobility in her later years»
  78. ↑ Everett Green, 1851, էջեր 37—38
  79. ↑ Everett Green, 1851, էջ 36
  80. ↑ Westcott, 2004, «Her will, drawn up on 2 May 1527, was largely devoted to ensuring the safety of her soul. She made elaborate provision for £21 per annum to be paid in perpetuity to three priests who were to say three masses daily in St Peter's Church, Tiverton, in the presence of three poor men receiving 8d. each per week, and also a weekly requiem»
  81. ↑ Everett Green, 1851, էջ 39
  82. ↑ Everett Green, 1851, էջ 40
  83. ↑ Westcott, 2004, «She died at Tiverton Castle on 15 November 1527, aged forty-nine, and was buried with much ceremonial in St Peter's on 2 and 3 December»
  84. ↑ Westcott, 2004, «She had directed that all her servants and officers were to have a black gown, as well as a year's wages»
  85. ↑ Westcott, 2004, «The abbots of Ford, Montacute, and Torre attended; a canon of Exeter Cathedral preached»
  86. ↑ Westcott, 2004, «Eight thousand poor people each received 2d. to offer prayers for Katherine's soul»
  87. ↑ Everett Green, 1851, էջեր 41—42
  88. ↑ Weir, 2011, էջ 139
  89. ↑ Panton, 2011, էջ 51
  90. ↑ Richardson, 2011, էջ 305
  91. ↑ Archer, 1887, էջ 412
  92. ↑ Everett Green, 1851, էջեր 42—43
  93. ↑ The White Princess(անգլ.) ֆիլմը Internet Movie Database կայքում

Գրականություն

Հղումներ

  • «Catherine Plantagenet» (անգլերեն). Thepeerage.com. Վերցված է 2017-04-08-ին.
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Մասնակից:Zaqaryan13/Ավազարկղ3&oldid=7902911» էջից