«Շլիֆենի նախագիծ»–ի խմբագրումների տարբերություն
չ մանր-մունր oգտվելով ԱՎԲ |
չ Colon֊ը (:, U+003A) փոխարինում եմ հայերեն վերջակետով (։, U+0589) |
||
| Տող 1. | Տող 1. | ||
'''Շլիֆենի նախագիծ''', [[Գերմանական կայսրություն|Գերմանական կայսրության]] ռազմական ղեկավարության մշակած մարտավարական նախագիծ, որն անվանվել է [[Գլխավոր շտաբ (Գերմանիա)|գերմանական Գլխավոր շտաբի]] պետ, գեներալ [[Ալֆրեդ ֆոն Շլիֆեն]]ի անունով, ում հրամանատարության ներքո 1905 թվականին այն մշակվել |
'''Շլիֆենի նախագիծ''', [[Գերմանական կայսրություն|Գերմանական կայսրության]] ռազմական ղեկավարության մշակած մարտավարական նախագիծ, որն անվանվել է [[Գլխավոր շտաբ (Գերմանիա)|գերմանական Գլխավոր շտաբի]] պետ, գեներալ [[Ալֆրեդ ֆոն Շլիֆեն]]ի անունով, ում հրամանատարության ներքո 1905 թվականին այն մշակվել է։ Ընդհանուր առմամբ Շլիֆենի նախագիծն իրենից ներկայացնում է Շլիֆենի կողմից գրված և 1905 թվականի դեկտեմբեր ամսով թվագրված [[Ֆրանսիա]]յի հետ պատերազմի հուշագիր<ref name="Т. Цубер. Сочиняя План Шлиффена">[http://samlib.ru/z/zaraza_n_e/shliffen1doc.shtml Т. Цубер. Сочиняя План Шлиффена.]{{ref-ru}}</ref><ref>[https://web.archive.org/web/20150610210915/http://germanhistorydocs.ghi-dc.org/sub_document.cfm?document_id=796 Translated text of the memorandum ''War against France'' December, 1905 (the Schlieffen Plan).]{{ref-en}}</ref>։ |
||
Իր զբաղեցրած պաշտոնից Ֆոն Շլիֆենի հեռանալուց հետո նախագիծն արդիականացվեց, որի աշխատանքներին մասնակցեց գեներալ Հելմուտ ֆոն |
Իր զբաղեցրած պաշտոնից Ֆոն Շլիֆենի հեռանալուց հետո նախագիծն արդիականացվեց, որի աշխատանքներին մասնակցեց գեներալ Հելմուտ ֆոն Մոլտեն։ |
||
== Շլիֆենի նախագծի նպատակը == |
== Շլիֆենի նախագծի նպատակը == |
||
Դեռևս [[Օտտո ֆոն Բիսմարկ|Բիսմարկի]] ժամանակներից երկու ռազմաճակատով՝ Ֆրանսիայի և [[Ռուսական կայսրություն|Ռուսաստանի]] դեմ պատերազմ վարելը համարվում էր ոչ միայն անհնարին, այլև ընկալվում էր որպես ռազմական ինքնասպանություն Պրուսիայի համար, որը միավորում էր գերմանական |
Դեռևս [[Օտտո ֆոն Բիսմարկ|Բիսմարկի]] ժամանակներից երկու ռազմաճակատով՝ Ֆրանսիայի և [[Ռուսական կայսրություն|Ռուսաստանի]] դեմ պատերազմ վարելը համարվում էր ոչ միայն անհնարին, այլև ընկալվում էր որպես ռազմական ինքնասպանություն Պրուսիայի համար, որը միավորում էր գերմանական պետությունները։ |
||
Այնուամենայնիվ, 1879 թվականից պրուսիական Գլխավոր շտաբը սկսեց մշակել նախագիծ, որը հնարավորություն կտար [[Ավստրո-գերմանական պայմանագիր|Երկակի միությանը]] հաջողությամբ պատերազմել երկու |
Այնուամենայնիվ, 1879 թվականից պրուսիական Գլխավոր շտաբը սկսեց մշակել նախագիծ, որը հնարավորություն կտար [[Ավստրո-գերմանական պայմանագիր|Երկակի միությանը]] հաջողությամբ պատերազմել երկու ռազմաճակատով։ Վերամշակված նախագծի առաջին հրատարակությունը պատրաստ էր արդեն 1905 թվականին։ |
||
Նախագծի արդիականացված տարբերակն ենթադրում էր Ֆրանսիայի նկատմամբ հաղթանակի հասնել [[Առաջին համաշխարհային պատերազ]]մի առաջին ամսվա |
Նախագծի արդիականացված տարբերակն ենթադրում էր Ֆրանսիայի նկատմամբ հաղթանակի հասնել [[Առաջին համաշխարհային պատերազ]]մի առաջին ամսվա ընթացքում։ Սակայն Անտանտի երկրների մի շարք համատեղ հակաքայլերի, այդ թվում նաև՝ նախօրոք չնախատեսված Ֆրանսիայի հակագրոհները [[Մառնի ճակատամարտ]]ում, «[[Փախուստ դեպի ծով]]» գործողության, ինչպես նաև [[Արևելա-պրուսական գործողություն (1914)|Արևելյան Պրուսիայում ռուսական բանակի առաջխաղացման]] ժամանակ, խափանեցին Շլիֆենի նախագծի իրականացումը, ինչի հետևանքով երկրներն անցան [[դիրքային պատերազմ]]ի, որը տևեց մի քանի տարի։ |
||
Շլիֆենի նախագծի գնահատականները մինչ օրս հանդիսանում են ռազմական և քաղաքացիական պատմաբանների վեճերի |
Շլիֆենի նախագծի գնահատականները մինչ օրս հանդիսանում են ռազմական և քաղաքացիական պատմաբանների վեճերի առարկա։ Մասնավորապես, Տ.Ցուբերը պնդում է, որ 1914 թվականին գերմանական առաջխաղացումն չի իրականացվել Շլիֆենի կողմից մշակված որևէ նախագծի համապատասխան, որով նա առաջարկում էր իրականացնել երկաթուղային մարտահնարք հանկարծակի հակագրոհներ կատարելու համար<ref name="Т. Цубер. Сочиняя План Шлиффена"/>։ |
||
== Ծանոթագրություններ == |
== Ծանոթագրություններ == |
||
Ընթացիկ տարբերակը 03:18, 19 Մարտի 2021-ի դրությամբ
Շլիֆենի նախագիծ, Գերմանական կայսրության ռազմական ղեկավարության մշակած մարտավարական նախագիծ, որն անվանվել է գերմանական Գլխավոր շտաբի պետ, գեներալ Ալֆրեդ ֆոն Շլիֆենի անունով, ում հրամանատարության ներքո 1905 թվականին այն մշակվել է։ Ընդհանուր առմամբ Շլիֆենի նախագիծն իրենից ներկայացնում է Շլիֆենի կողմից գրված և 1905 թվականի դեկտեմբեր ամսով թվագրված Ֆրանսիայի հետ պատերազմի հուշագիր[1][2]։
Իր զբաղեցրած պաշտոնից Ֆոն Շլիֆենի հեռանալուց հետո նախագիծն արդիականացվեց, որի աշխատանքներին մասնակցեց գեներալ Հելմուտ ֆոն Մոլտեն։
Շլիֆենի նախագծի նպատակը[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Դեռևս Բիսմարկի ժամանակներից երկու ռազմաճակատով՝ Ֆրանսիայի և Ռուսաստանի դեմ պատերազմ վարելը համարվում էր ոչ միայն անհնարին, այլև ընկալվում էր որպես ռազմական ինքնասպանություն Պրուսիայի համար, որը միավորում էր գերմանական պետությունները։
Այնուամենայնիվ, 1879 թվականից պրուսիական Գլխավոր շտաբը սկսեց մշակել նախագիծ, որը հնարավորություն կտար Երկակի միությանը հաջողությամբ պատերազմել երկու ռազմաճակատով։ Վերամշակված նախագծի առաջին հրատարակությունը պատրաստ էր արդեն 1905 թվականին։
Նախագծի արդիականացված տարբերակն ենթադրում էր Ֆրանսիայի նկատմամբ հաղթանակի հասնել Առաջին համաշխարհային պատերազմի առաջին ամսվա ընթացքում։ Սակայն Անտանտի երկրների մի շարք համատեղ հակաքայլերի, այդ թվում նաև՝ նախօրոք չնախատեսված Ֆրանսիայի հակագրոհները Մառնի ճակատամարտում, «Փախուստ դեպի ծով» գործողության, ինչպես նաև Արևելյան Պրուսիայում ռուսական բանակի առաջխաղացման ժամանակ, խափանեցին Շլիֆենի նախագծի իրականացումը, ինչի հետևանքով երկրներն անցան դիրքային պատերազմի, որը տևեց մի քանի տարի։
Շլիֆենի նախագծի գնահատականները մինչ օրս հանդիսանում են ռազմական և քաղաքացիական պատմաբանների վեճերի առարկա։ Մասնավորապես, Տ.Ցուբերը պնդում է, որ 1914 թվականին գերմանական առաջխաղացումն չի իրականացվել Շլիֆենի կողմից մշակված որևէ նախագծի համապատասխան, որով նա առաջարկում էր իրականացնել երկաթուղային մարտահնարք հանկարծակի հակագրոհներ կատարելու համար[1]։