«Երկրորդ անգլո-աֆղանական պատերազմ»–ի խմբագրումների տարբերություն

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Դիտել պատմությունը
← Նախորդ տարբՀաջորդ տարբ →
Content deleted Content added
ՎիզուալԵլատեքստ
չ →‎Ծանոթագրություններ: փոխարինվեց: → {{Կատեգորիա չկա}}
չ Colon֊ը (:, U+003A) փոխարինում եմ հայերեն վերջակետով (։, U+0589)
Տող 22. Տող 22.
'''Երկրորդ անգլո-աֆղանական պատերազմ,''' [[Անգլիա]]յի կողմից մղված գաղութային պատերազմ [[Աֆղանստան]]ը ենթարկեցնելու նպատակով։ Համառ պայքարի արդյունքում բրիտանացիները ստանալով Քաբուլի իշխանությունների հավատարմությունը դուրս բերեցին իրենց զորքերը երկրից։
'''Երկրորդ անգլո-աֆղանական պատերազմ,''' [[Անգլիա]]յի կողմից մղված գաղութային պատերազմ [[Աֆղանստան]]ը ենթարկեցնելու նպատակով։ Համառ պայքարի արդյունքում բրիտանացիները ստանալով Քաբուլի իշխանությունների հավատարմությունը դուրս բերեցին իրենց զորքերը երկրից։


Ինչպես և Առաջին անգլո-աֆղանական պատերազմի ժամանակ անգլիացիները ներխուժեցին [[Աֆղանստան]], դժգոհելով վերջիններիս ռուսամետ քաղաքականությունից<ref name="Barfield">{{Cite book|title=Afghanistan: A Cultural and Political History|last1=Barfield|first1=Thomas|year=2010|publisher=Princeton University Press |location=|isbn= 978-0-691-14568-6|page=145|url=https://books.google.am/books?id=fqRFCkpTdUcC&lpg=PP1&pg=PA145#v=onepage&q&f=false|accessdate=օգոստոսի 22, 2010}}</ref><ref name="Posturee">{{Cite book|title=Understanding Holocausts: How, Why and When They Occur|last1=Posturee|first1=Bad|year=2002|publisher=iUniverse|isbn= 978-0-595-23838-5|page= 84|url=https://books.google.am/books?id=6TgXuP-ezB8C&lpg=PR1&pg=PA84#v=onepage&q&f=false|accessdate=օգոստոսի 22, 2010}}</ref>: [[1878]] — [[1881]] թթ. անգլո-հնդկական զորքերը գեներալ-մայոր Ռոբերտս Ֆրեդերիկի հրամանատարությամբ ջախջախում են աֆղաններին մի շարք բնակավայրերում, գրավում են՝ Ջալալաբադը, [[Ղանդահար]]ը և [[Քաբուլ]]ը: [[Ամիրա]] Շիր-Ալին պարտություն կրելով, իշխանությունը թողնում է որդուն՝ Յաղուբ-խանին և հեռանում Ռուսական տիրույթներ<ref name=Barthorp66_67>{{cite book |last=Barthorp |first=Michael |title=Afghan Wars and the North-West Frontier 1839–1947|origyear=1982 |year=2002 |publisher=Cassell |location=London |isbn=0-304-36294-8 |pages=66–67}}</ref>:
Ինչպես և Առաջին անգլո-աֆղանական պատերազմի ժամանակ անգլիացիները ներխուժեցին [[Աֆղանստան]], դժգոհելով վերջիններիս ռուսամետ քաղաքականությունից<ref name="Barfield">{{Cite book|title=Afghanistan: A Cultural and Political History|last1=Barfield|first1=Thomas|year=2010|publisher=Princeton University Press |location=|isbn= 978-0-691-14568-6|page=145|url=https://books.google.am/books?id=fqRFCkpTdUcC&lpg=PP1&pg=PA145#v=onepage&q&f=false|accessdate=օգոստոսի 22, 2010}}</ref><ref name="Posturee">{{Cite book|title=Understanding Holocausts: How, Why and When They Occur|last1=Posturee|first1=Bad|year=2002|publisher=iUniverse|isbn= 978-0-595-23838-5|page= 84|url=https://books.google.am/books?id=6TgXuP-ezB8C&lpg=PR1&pg=PA84#v=onepage&q&f=false|accessdate=օգոստոսի 22, 2010}}</ref>։ [[1878]] — [[1881]] թթ. անգլո-հնդկական զորքերը գեներալ-մայոր Ռոբերտս Ֆրեդերիկի հրամանատարությամբ ջախջախում են աֆղաններին մի շարք բնակավայրերում, գրավում են՝ Ջալալաբադը, [[Ղանդահար]]ը և [[Քաբուլ]]ը։ [[Ամիրա]] Շիր-Ալին պարտություն կրելով, իշխանությունը թողնում է որդուն՝ Յաղուբ-խանին և հեռանում Ռուսական տիրույթներ<ref name=Barthorp66_67>{{cite book |last=Barthorp |first=Michael |title=Afghan Wars and the North-West Frontier 1839–1947|origyear=1982 |year=2002 |publisher=Cassell |location=London |isbn=0-304-36294-8 |pages=66–67}}</ref>։


[[1879]] թ. [[մայիսի 26]]-ին նորանշանակ ամիրա՝ Յաղուբ-խանը բրիտանիացիների հետ կնքում է Գանդամակի պայմանագիրը՝ որով Բրիտանիային է հանձնում մի շարք տարածքներ, և [[Քաբուլ]] է թողնում բրիտանացի գեներալ-նահանգապետ՝ Լուի Կավանյարիին<ref>{{cite book |last=Wilkinson-Latham |first=Robert |origyear=1977 |year=1998|title=North-West Frontier 1837–1947 |publisher=Osprey Publishing |location=London |isbn=0-85045-275-9 |page=15}}</ref>: Նույն թվականի սեպտեմբերի 3-ին Կավանյարին իր ուղեկիցների հետ սպանվում է՝ ինչը հանգեցնում է նոր ռազմական գործողությունների։ Յաղուբ-խանը հրաժարական է տալիս և անգլիացիների պաշտպանության ներքո տեղափոխվում է [[Հնդկաստան]]: Բրիտանական զորքերը իրենց վերահսկողության տակ են վերցնում [[Քաբուլ]]ը և [[Ղանդահար]]ը, իսկ [[Քաբուլ]]ի բրիտանական կայազորին սպառնացող աֆղանական ապստամբությունը չեզոքացվում է Ռոբերտս Ֆրեդերիկի կողմից։
[[1879]] թ. [[մայիսի 26]]-ին նորանշանակ ամիրա՝ Յաղուբ-խանը բրիտանիացիների հետ կնքում է Գանդամակի պայմանագիրը՝ որով Բրիտանիային է հանձնում մի շարք տարածքներ, և [[Քաբուլ]] է թողնում բրիտանացի գեներալ-նահանգապետ՝ Լուի Կավանյարիին<ref>{{cite book |last=Wilkinson-Latham |first=Robert |origyear=1977 |year=1998|title=North-West Frontier 1837–1947 |publisher=Osprey Publishing |location=London |isbn=0-85045-275-9 |page=15}}</ref>։ Նույն թվականի սեպտեմբերի 3-ին Կավանյարին իր ուղեկիցների հետ սպանվում է՝ ինչը հանգեցնում է նոր ռազմական գործողությունների։ Յաղուբ-խանը հրաժարական է տալիս և անգլիացիների պաշտպանության ներքո տեղափոխվում է [[Հնդկաստան]]։ Բրիտանական զորքերը իրենց վերահսկողության տակ են վերցնում [[Քաբուլ]]ը և [[Ղանդահար]]ը, իսկ [[Քաբուլ]]ի բրիտանական կայազորին սպառնացող աֆղանական ապստամբությունը չեզոքացվում է Ռոբերտս Ֆրեդերիկի կողմից։


[[1879]] թ. վերջին երկրում սկսվում է նոր ժողովրդական ապստամբություն, որին մասնակցում է շուրջ 100 հազ. մարդ։ [[1880]] թվականին [[Հերաթ]]ից [[Ղանդահար]] շարժվող Մուհամմեդ Այուբ-խանի ուժերը [[Մայվանդի ճակատամարտ]]ում ջախջախում են անգլիացիներին, սակայն [[Ղանդահար]]ի պատերի մոտ աֆղանները պարտվում են [[Քաբուլ]]ից ժամանած գեներալ Ռոբերտսի ուժերին, և նահանջում են [[Հերաթ]]: [[1881]] թվականին Այուբ-խանը դարձյալ ուղևորվում է [[Ղանդահար]], սակայն դարձյալ պարտություն կրելով փախչում է [[Պարսկաստան]]:
[[1879]] թ. վերջին երկրում սկսվում է նոր ժողովրդական ապստամբություն, որին մասնակցում է շուրջ 100 հազ. մարդ։ [[1880]] թվականին [[Հերաթ]]ից [[Ղանդահար]] շարժվող Մուհամմեդ Այուբ-խանի ուժերը [[Մայվանդի ճակատամարտ]]ում ջախջախում են անգլիացիներին, սակայն [[Ղանդահար]]ի պատերի մոտ աֆղանները պարտվում են [[Քաբուլ]]ից ժամանած գեներալ Ռոբերտսի ուժերին, և նահանջում են [[Հերաթ]]։ [[1881]] թվականին Այուբ-խանը դարձյալ ուղևորվում է [[Ղանդահար]], սակայն դարձյալ պարտություն կրելով փախչում է [[Պարսկաստան]]։


Այդ ժամանակ [[1870]] թվականին ռուս գեներալ Աբրամովի մոտ [[Սամարղանդ]] փախած՝ Աբդուր-Ռահմանը հետևելով հայրենիքում ծավալված իրադարձություններին, որոշում է նոր պայքար մղել գահի համար։ [[1880]] թվականին հաստատվում է Աֆղանական Թուրքեստանում և հավաքում է մի շարք համախոհներ<ref name=Wilkinson16_17>{{cite book |last=Wilkinson-Latham |first=Robert |origyear=1977 |year=1998|title=North-West Frontier 1837–1947 |publisher=Osprey Publishing |location=London |isbn=0-85045-275-9 |pages=16–17}}</ref>:
Այդ ժամանակ [[1870]] թվականին ռուս գեներալ Աբրամովի մոտ [[Սամարղանդ]] փախած՝ Աբդուր-Ռահմանը հետևելով հայրենիքում ծավալված իրադարձություններին, որոշում է նոր պայքար մղել գահի համար։ [[1880]] թվականին հաստատվում է Աֆղանական Թուրքեստանում և հավաքում է մի շարք համախոհներ<ref name=Wilkinson16_17>{{cite book |last=Wilkinson-Latham |first=Robert |origyear=1977 |year=1998|title=North-West Frontier 1837–1947 |publisher=Osprey Publishing |location=London |isbn=0-85045-275-9 |pages=16–17}}</ref>։


Բրիտանական հրամանատարության խորհրդով Աբդուր-Ռահմանի հետ բանակցության է մեկնում Լեպել Գրիֆֆինը։ Բանակցության ընթացքում Աբդուր-Ռահմանը հասնում է բրիտանացիների կողմից իրեն Աֆղանստանի ամիրա հռչաակելուն։ [[1880]] թ. [[հուլիսի 22]]-ին Աբդուր-Ռահմանը նշանակվում է ամիրա, իսկ բրիտանացիները Աֆղանստանում նոր ղեկավարություն նշանակելուց հետո հեռանում են<ref>{{cite book |last=Barthorp |first=Michael |title=Afghan Wars and the North-West Frontier 1839–1947|origyear=1982 |year=2002 |publisher=Cassell |location=London |isbn=0-304-36294-8 |pages=85–90}}</ref>:
Բրիտանական հրամանատարության խորհրդով Աբդուր-Ռահմանի հետ բանակցության է մեկնում Լեպել Գրիֆֆինը։ Բանակցության ընթացքում Աբդուր-Ռահմանը հասնում է բրիտանացիների կողմից իրեն Աֆղանստանի ամիրա հռչաակելուն։ [[1880]] թ. [[հուլիսի 22]]-ին Աբդուր-Ռահմանը նշանակվում է ամիրա, իսկ բրիտանացիները Աֆղանստանում նոր ղեկավարություն նշանակելուց հետո հեռանում են<ref>{{cite book |last=Barthorp |first=Michael |title=Afghan Wars and the North-West Frontier 1839–1947|origyear=1982 |year=2002 |publisher=Cassell |location=London |isbn=0-304-36294-8 |pages=85–90}}</ref>։


== Տես նաև ==
== Տես նաև ==

16:45, 8 Մարտի 2021-ի տարբերակ

Երկրորդ անգլո-աֆղանական պատերազմ
Թվական1878
Մասն էԱնգլո-աֆղանական պատերազմներ
ՎայրEmirate of Afghanistan? և Աֆղանստան
Հակառակորդներ
Հրամանատարներ
Կողմերի ուժեր
Ռազմական կորուստներ

Երկրորդ անգլո-աֆղանական պատերազմ, Անգլիայի կողմից մղված գաղութային պատերազմ Աֆղանստանը ենթարկեցնելու նպատակով։ Համառ պայքարի արդյունքում բրիտանացիները ստանալով Քաբուլի իշխանությունների հավատարմությունը դուրս բերեցին իրենց զորքերը երկրից։

Ինչպես և Առաջին անգլո-աֆղանական պատերազմի ժամանակ անգլիացիները ներխուժեցին Աֆղանստան, դժգոհելով վերջիններիս ռուսամետ քաղաքականությունից[1][2]։ 1878 — 1881 թթ. անգլո-հնդկական զորքերը գեներալ-մայոր Ռոբերտս Ֆրեդերիկի հրամանատարությամբ ջախջախում են աֆղաններին մի շարք բնակավայրերում, գրավում են՝ Ջալալաբադը, Ղանդահարը և Քաբուլը։ Ամիրա Շիր-Ալին պարտություն կրելով, իշխանությունը թողնում է որդուն՝ Յաղուբ-խանին և հեռանում Ռուսական տիրույթներ[3]։

1879 թ. մայիսի 26-ին նորանշանակ ամիրա՝ Յաղուբ-խանը բրիտանիացիների հետ կնքում է Գանդամակի պայմանագիրը՝ որով Բրիտանիային է հանձնում մի շարք տարածքներ, և Քաբուլ է թողնում բրիտանացի գեներալ-նահանգապետ՝ Լուի Կավանյարիին[4]։ Նույն թվականի սեպտեմբերի 3-ին Կավանյարին իր ուղեկիցների հետ սպանվում է՝ ինչը հանգեցնում է նոր ռազմական գործողությունների։ Յաղուբ-խանը հրաժարական է տալիս և անգլիացիների պաշտպանության ներքո տեղափոխվում է Հնդկաստան։ Բրիտանական զորքերը իրենց վերահսկողության տակ են վերցնում Քաբուլը և Ղանդահարը, իսկ Քաբուլի բրիտանական կայազորին սպառնացող աֆղանական ապստամբությունը չեզոքացվում է Ռոբերտս Ֆրեդերիկի կողմից։

1879 թ. վերջին երկրում սկսվում է նոր ժողովրդական ապստամբություն, որին մասնակցում է շուրջ 100 հազ. մարդ։ 1880 թվականին Հերաթից Ղանդահար շարժվող Մուհամմեդ Այուբ-խանի ուժերը Մայվանդի ճակատամարտում ջախջախում են անգլիացիներին, սակայն Ղանդահարի պատերի մոտ աֆղանները պարտվում են Քաբուլից ժամանած գեներալ Ռոբերտսի ուժերին, և նահանջում են Հերաթ։ 1881 թվականին Այուբ-խանը դարձյալ ուղևորվում է Ղանդահար, սակայն դարձյալ պարտություն կրելով փախչում է Պարսկաստան։

Այդ ժամանակ 1870 թվականին ռուս գեներալ Աբրամովի մոտ Սամարղանդ փախած՝ Աբդուր-Ռահմանը հետևելով հայրենիքում ծավալված իրադարձություններին, որոշում է նոր պայքար մղել գահի համար։ 1880 թվականին հաստատվում է Աֆղանական Թուրքեստանում և հավաքում է մի շարք համախոհներ[5]։

Բրիտանական հրամանատարության խորհրդով Աբդուր-Ռահմանի հետ բանակցության է մեկնում Լեպել Գրիֆֆինը։ Բանակցության ընթացքում Աբդուր-Ռահմանը հասնում է բրիտանացիների կողմից իրեն Աֆղանստանի ամիրա հռչաակելուն։ 1880 թ. հուլիսի 22-ին Աբդուր-Ռահմանը նշանակվում է ամիրա, իսկ բրիտանացիները Աֆղանստանում նոր ղեկավարություն նշանակելուց հետո հեռանում են[6]։

Տես նաև

Գրականություն

  • Barthorp, Michael. 2002. Afghan Wars and the North-West Frontier 1839–1947. Cassell. London. ISBN 0-304-36294-8
  • Gathorne-Hardy, Gathorne (1878). The Afghan War . Publications of the National Union. Westminster: National Union of Conservative and Constitutional Associations.
  • Walker, Phillip Francis. Afghanistan: A Short Account of Afghanistan, Its History, and Our Dealings with It. London: Griffith and Farran (1881).

Ծանոթագրություններ

  1. ↑ Barfield, Thomas (2010). Afghanistan: A Cultural and Political History. Princeton University Press. էջ 145. ISBN 978-0-691-14568-6. Վերցված է օգոստոսի 22, 2010-ին.
  2. ↑ Posturee, Bad (2002). Understanding Holocausts: How, Why and When They Occur. iUniverse. էջ 84. ISBN 978-0-595-23838-5. Վերցված է օգոստոսի 22, 2010-ին.
  3. ↑ Barthorp, Michael (2002) [1982]. Afghan Wars and the North-West Frontier 1839–1947. London: Cassell. էջեր 66–67. ISBN 0-304-36294-8.
  4. ↑ Wilkinson-Latham, Robert (1998) [1977]. North-West Frontier 1837–1947. London: Osprey Publishing. էջ 15. ISBN 0-85045-275-9.
  5. ↑ Wilkinson-Latham, Robert (1998) [1977]. North-West Frontier 1837–1947. London: Osprey Publishing. էջեր 16–17. ISBN 0-85045-275-9.
  6. ↑ Barthorp, Michael (2002) [1982]. Afghan Wars and the North-West Frontier 1839–1947. London: Cassell. էջեր 85–90. ISBN 0-304-36294-8.
Այս հոդվածը կատեգորիայի կարիք ունի։
Դուք կարող եք օգնել նախագծին՝ կատեգորիա գտնել կամ ստեղծել ու ավելացնել հոդվածին։
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Երկրորդ_անգլո-աֆղանական_պատերազմ&oldid=7772746» էջից