«Այգեգործական արվեստ»–ի խմբագրումների տարբերություն
Content deleted Content added
չ Colon֊ը (:, U+003A) փոխարինում եմ հայերեն վերջակետով (։, U+0589) |
|||
| Տող 1. | Տող 1. | ||
[[Պատկեր:Sanssouci 06 4 small.jpg|250px|մինի|Ծառուղային պարկ Սան Սուսիում, [[Պոտսդամ]]]] |
[[Պատկեր:Sanssouci 06 4 small.jpg|250px|մինի|Ծառուղային պարկ Սան Սուսիում, [[Պոտսդամ]]]] |
||
'''Այգեգործական արվեստ''', այգիներ, պուրակներ, կանաչ տարածություններ ձևավորելու |
'''Այգեգործական արվեստ''', այգիներ, պուրակներ, կանաչ տարածություններ ձևավորելու արվեստ։ Այն ենթադրում է այգու պլանավորումը, այգու, պուրակի հիմնումը, բույսերի, ծառատեսակների ընտրությունը` ըստ կլիմայի և հողի, բույսերի ու ծառերի համադրումը ճարտարապետական համալիրի, ճանապարհների, ջրանցքների, քանդակների հետ։ |
||
Այգեգործական արվեստի բազմազան տեսակները ենթարկվում են հիմնական երկու սկզբունքների` [[Կանոնավոր այգի|կանոնավոր]] (երկրաչափական) կամ [[Բնանկար|բնապատկերային]] (բնական լանդշաֆտ) |
Այգեգործական արվեստի բազմազան տեսակները ենթարկվում են հիմնական երկու սկզբունքների` [[Կանոնավոր այգի|կանոնավոր]] (երկրաչափական) կամ [[Բնանկար|բնապատկերային]] (բնական լանդշաֆտ)։ |
||
== Պատմություն == |
== Պատմություն == |
||
[[Պատկեր:Orangerie.jpg|250px|մինի|[[Վերսալի պալատ]]ի այգին]] |
[[Պատկեր:Orangerie.jpg|250px|մինի|[[Վերսալի պալատ]]ի այգին]] |
||
Այգեգործական արվեստը ծագել է դեռևս [[Ստրկություն|ստրկատիրական]] դարաշրջանում, երբ հատուկ ուշադրություն էր հատկացվում տարբեր շինությունների` տաճարների, պալատների, կալվածքների հարևանությամբ գտնվող |
Այգեգործական արվեստը ծագել է դեռևս [[Ստրկություն|ստրկատիրական]] դարաշրջանում, երբ հատուկ ուշադրություն էր հատկացվում տարբեր շինությունների` տաճարների, պալատների, կալվածքների հարևանությամբ գտնվող այգիներին։ [[Հին Եգիպտոս]]ում այգիների պլանավորումը խիստ կանոնակարգված բնույթ էր կրում։ [[Հին Հունաստան]]ի այգիներում առաջին անգամ ի հայտ են եկել քանդակներ և ճարտարապետական տարրեր` [[սյունաշար]]եր, տարաբնույթ միջոցառումների համար [[խորան]]ներ։ Հին հռոմեական այգիներում օգտագործվել են ոռոգման բարդ համակարգեր, արհեստական ջրանցքներ, շատրվաններ։ |
||
[[Միջնադար]]ում արաբական երկրներում կանոնավոր այգիները երկու մասից էին բաղկացած` ծաղկային և |
[[Միջնադար]]ում արաբական երկրներում կանոնավոր այգիները երկու մասից էին բաղկացած` ծաղկային և պտղատու։ [[Պիրենեյան թերակղզի|Պիրենեյան թերակղզում]] արաաբական նվաճումներից հետո ձևավորվել է ապարանքին առընթեր ոչ մեծ այգու հատուկ տեսակ։ Ի տարբերություն եվրոպական այգիների` [[Ճապոնիա]]յում, [[Չինաստան]]ում և [[Կորեա]]յում դրանք բնանկարային կոմպոզիցիայի սկզբունքով էին ձևավորվում` խորհրդանշելով հավերժ նորացող բնության գաղափարը։ |
||
[[Պատկեր:Monopteros1.jpg|250px|մինի|ձախից|[[Անգլիական բնապատկերային այգի]] [[Մյունխեն]]ում]] |
[[Պատկեր:Monopteros1.jpg|250px|մինի|ձախից|[[Անգլիական բնապատկերային այգի]] [[Մյունխեն]]ում]] |
||
Կանոնավոր այգու սկզբունքները մշակվել են [[Վերածնունդ|Վերածննդի]] դարաշրջանում իտալացի ճարտարապետ [[Ջակոմո դա Վինյոլա]]յի |
Կանոնավոր այգու սկզբունքները մշակվել են [[Վերածնունդ|Վերածննդի]] դարաշրջանում իտալացի ճարտարապետ [[Ջակոմո դա Վինյոլա]]յի կողմից։ Այգեգործական արվեստի զարգացումը համընկնում է [[բարոկկո]]յի և հատկապես [[կլասիցիզմ]]ի շրջաններին։ Հենց այդ ժամանակ էլ ձևավորվել են այգեգործական արվեստի հիմնական սկզբունքները։ 16-րդ դարի այգիներում և 17-18-րդ դարերի կանոնավոր այգիներում շինություններն ու ծառերը առանձնանում էին հավասար մշակված ծառերի ֆոնին։ |
||
Հետագայում դրանց հիմքի վրա ձևավորվեցին այգիների հիմնական տեսակները. |
Հետագայում դրանց հիմքի վրա ձևավորվեցին այգիների հիմնական տեսակները. |
||
* Հարթակային - հավասար մասերի բաժանված հատվածներով, աստիճաններով, |
* Հարթակային - հավասար մասերի բաժանված հատվածներով, աստիճաններով, կասկադով։ |
||
* Կանոնավոր ֆրանսիական - ծառուղիներով, խիտ տնկված դեկորատիվ ծառերով ու թփերով, |
* Կանոնավոր ֆրանսիական - ծառուղիներով, խիտ տնկված դեկորատիվ ծառերով ու թփերով, ծաղկանոցներով։ |
||
* [[Անգլիական բնապատկերային այգի|Անգլիական բնապատկերային]] - բնական շանդշաֆտին մոտ ձևավորումով, |
* [[Անգլիական բնապատկերային այգի|Անգլիական բնապատկերային]] - բնական շանդշաֆտին մոտ ձևավորումով, մարգագետնով։ |
||
* Փոքր այգիներ - բույսերով, քարերով ու ջրով ձևավորած խորհրդանշական |
* Փոքր այգիներ - բույսերով, քարերով ու ջրով ձևավորած խորհրդանշական կոմպոզիցիաներով։ |
||
== Տես նաև == |
== Տես նաև == |
||
| Տող 28. | Տող 28. | ||
|заглавие = Այգեգործական արվեստի խնդիրները |
|заглавие = Այգեգործական արվեստի խնդիրները |
||
|ссылка = |
|ссылка = |
||
|ответственный = Խմբագիր Մ. Պ. |
|ответственный = Խմբագիր Մ. Պ. Կորժև։ Քաղաքների ծրագման ճարտարապետական միություն |
||
|место = Մ. |
|место = Մ. |
||
|издательство = Ճարտարապետների միութենական ակադեմիայի հրատարակչություն |
|издательство = Ճարտարապետների միութենական ակադեմիայի հրատարակչություն |
||
| Տող 154. | Տող 154. | ||
|тираж = |
|тираж = |
||
}} |
}} |
||
* ''Վ. Ս. Թեոդորոնսկի'' Ուսուցի'չ, քո անվան առաջ...Ս. Նիկոլաևնայի 100-ամյակին ընդառաջ/ Վ. Ս. Թեոդորոնսկի // |
* ''Վ. Ս. Թեոդորոնսկի'' Ուսուցի'չ, քո անվան առաջ...Ս. Նիկոլաևնայի 100-ամյակին ընդառաջ/ Վ. Ս. Թեոդորոնսկի // Ծաղկագործություն։ 2001. № 2. — С. 22. — [[ISSN]] 0041-4905. |
||
* {{книга |
* {{книга |
||
|автор = Վ. Ս. Թեոդորոնսկի |
|автор = Վ. Ս. Թեոդորոնսկի |
||
| Տող 176. | Տող 176. | ||
|часть = |
|часть = |
||
|ссылка часть = |
|ссылка часть = |
||
|заглавие = Լանդշաֆտային արվեստի համընդհանուր |
|заглавие = Լանդշաֆտային արվեստի համընդհանուր պատմություն։ Աշխարհի այգիներ և պարկեր |
||
|ссылка = |
|ссылка = |
||
|ответственный = |
|ответственный = |
||
15:54, 3 Մարտի 2021-ի տարբերակ
Այգեգործական արվեստ, այգիներ, պուրակներ, կանաչ տարածություններ ձևավորելու արվեստ։ Այն ենթադրում է այգու պլանավորումը, այգու, պուրակի հիմնումը, բույսերի, ծառատեսակների ընտրությունը` ըստ կլիմայի և հողի, բույսերի ու ծառերի համադրումը ճարտարապետական համալիրի, ճանապարհների, ջրանցքների, քանդակների հետ։
Այգեգործական արվեստի բազմազան տեսակները ենթարկվում են հիմնական երկու սկզբունքների` կանոնավոր (երկրաչափական) կամ բնապատկերային (բնական լանդշաֆտ)։
Պատմություն
Այգեգործական արվեստը ծագել է դեռևս ստրկատիրական դարաշրջանում, երբ հատուկ ուշադրություն էր հատկացվում տարբեր շինությունների` տաճարների, պալատների, կալվածքների հարևանությամբ գտնվող այգիներին։ Հին Եգիպտոսում այգիների պլանավորումը խիստ կանոնակարգված բնույթ էր կրում։ Հին Հունաստանի այգիներում առաջին անգամ ի հայտ են եկել քանդակներ և ճարտարապետական տարրեր` սյունաշարեր, տարաբնույթ միջոցառումների համար խորաններ։ Հին հռոմեական այգիներում օգտագործվել են ոռոգման բարդ համակարգեր, արհեստական ջրանցքներ, շատրվաններ։
Միջնադարում արաբական երկրներում կանոնավոր այգիները երկու մասից էին բաղկացած` ծաղկային և պտղատու։ Պիրենեյան թերակղզում արաաբական նվաճումներից հետո ձևավորվել է ապարանքին առընթեր ոչ մեծ այգու հատուկ տեսակ։ Ի տարբերություն եվրոպական այգիների` Ճապոնիայում, Չինաստանում և Կորեայում դրանք բնանկարային կոմպոզիցիայի սկզբունքով էին ձևավորվում` խորհրդանշելով հավերժ նորացող բնության գաղափարը։
Կանոնավոր այգու սկզբունքները մշակվել են Վերածննդի դարաշրջանում իտալացի ճարտարապետ Ջակոմո դա Վինյոլայի կողմից։ Այգեգործական արվեստի զարգացումը համընկնում է բարոկկոյի և հատկապես կլասիցիզմի շրջաններին։ Հենց այդ ժամանակ էլ ձևավորվել են այգեգործական արվեստի հիմնական սկզբունքները։ 16-րդ դարի այգիներում և 17-18-րդ դարերի կանոնավոր այգիներում շինություններն ու ծառերը առանձնանում էին հավասար մշակված ծառերի ֆոնին։
Հետագայում դրանց հիմքի վրա ձևավորվեցին այգիների հիմնական տեսակները.
- Հարթակային - հավասար մասերի բաժանված հատվածներով, աստիճաններով, կասկադով։
- Կանոնավոր ֆրանսիական - ծառուղիներով, խիտ տնկված դեկորատիվ ծառերով ու թփերով, ծաղկանոցներով։
- Անգլիական բնապատկերային - բնական շանդշաֆտին մոտ ձևավորումով, մարգագետնով։
- Փոքր այգիներ - բույսերով, քարերով ու ջրով ձևավորած խորհրդանշական կոմպոզիցիաներով։
Տես նաև
Գրականություն
- Այգեգործական արվեստի խնդիրները / Խմբագիր Մ. Պ. Կորժև։ Քաղաքների ծրագման ճարտարապետական միություն. — Մ.: Ճարտարապետների միութենական ակադեմիայի հրատարակչություն, 1936. — 348 с.
- Ս. Ի. Վանին, Ս. Ե. Վանինա Այգիների ու պարկերի տեսակներ / Ս. Ի. Վանին, Ս. Ե. Վանինա Լենինգրադի` Կիրովի անվան ակադեմիա. — Լ.: ԼՏԱ, 1947. — 48 с.
- Լ. Ի. Ռուբցով Այգեգործական լանդշաֆտ. — Կիև, 1956. — 212 с.
- Զ. Ա. Նիկոլաևսկայա Ջրատարները պարկի լանդշաֆտում / Նկարիչ` Ա. Ս. Ալեքսանդրով. — Մ.: Գոսստրոյիզդատ, 1963. — 196 с. (в пер.)
- Ի. Ա. կոսարևսկի Այգեգործական բնանկարի արվեստ. — Մ.: Ստրոյիզդատ, 1977. — 248 с. (обл.)
- Լ. Ի. Ռուբցով Այգիների և պարկերի նախագծում. — Մ.: Ստրոյիզդատ, 1979. — 188 с.
- Մ. Ռադնխավա Այգիները դարերի միջից = Mohinder Singh Randhawa. Gardens Through the Ages. — Մ., 1981. — 320 с.
- Ն. Ա. իլյինսկայա Լանդշաֆտային ճարտարապետության պատմական օբյեկտների վերականգնում. — Լ.: Ստրոյիզդատ, 1984. — 152 с.
- Զ. Ա. նիկոլաևսկայա Այգեգործական լանդշաֆտ. — Մ.: Ստրոյիզդատ, 1989. — 344 с.
- Վ. Ս. Թեոդորոնսկի Ուսուցի'չ, քո անվան առաջ...Ս. Նիկոլաևնայի 100-ամյակին ընդառաջ/ Վ. Ս. Թեոդորոնսկի // Ծաղկագործություն։ 2001. № 2. — С. 22. — ISSN 0041-4905.
- Վ. Ս. Թեոդորոնսկի Այգեգործական արվեստ / Անտառագործության Մոսկվայի պետական համալսարան. — Մ.: ՄԳՈՒԼ, 2003. — 336 с.
- Վ. Յա. Կուրբատով Լանդշաֆտային արվեստի համընդհանուր պատմություն։ Աշխարհի այգիներ և պարկեր. — Մ.: ԷԿՍՄՕ, 2007. — 736 с. — ISBN 978-5-699-19502-2 (в пер.)
Արտաքին հղումներ
|
Վիքիպահեստ նախագծում կարող եք այս նյութի վերաբերյալ հավելյալ պատկերազարդում գտնել Այգեգործական արվեստ կատեգորիայում։ |
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Այգեգործական արվեստ» հոդվածին։ |
| ||||||
