«Ցասման խաչեր»–ի խմբագրումների տարբերություն
չ մանր-մունր ուղղումներ, փոխարինվեց: → |
No edit summary |
||
| Տող 1. | Տող 1. | ||
'''Ցասման խաչեր''', [[վիշապաքար]]երի, ապա՝ [[խաչքարեր]]ի ենթատեսակ: Հավանաբար, որպես վիշապաքար տեղադրվում էին աստծո «ցասման դեմն առնելու» համար, որպես խաչքար՝ «բնության տարերքը սանձելու»<ref name=կրոնադարան>[https://kronadaran.am/dictionary/khachqar/ Խաչքար]</ref><ref name=Ղափանցյան153>Գ. Ղափանցյան, Արա Գեղեցիկի պաշտամունքը, 1945, էջ 153</ref>: |
'''Ցասման խաչեր''', [[վիշապաքար]]երի, ապա՝ [[խաչքարեր]]ի ենթատեսակ: Հավանաբար, որպես վիշապաքար տեղադրվում էին աստծո «ցասման դեմն առնելու» համար, որպես խաչքար՝ «բնության տարերքը սանձելու»<ref name=կրոնադարան>[https://kronadaran.am/dictionary/khachqar/ Խաչքար]</ref><ref name=Ղափանցյան153>Գ. Ղափանցյան, Արա Գեղեցիկի պաշտամունքը, 1945, էջ 153</ref>: |
||
Համաձայն հուշարձանագետ [[Սամվել Կարապետյան (հուշարձանագետ)|Սամվել Կարապետյանի]] ցասման խաչերը պահպանվել են գրեթե միայն Խլաթ գավառում<ref>[https://kentron.am/am/news/164852 «Ցասման խաչեր». Սամվել Կարապետյան]</ref>: |
Համաձայն հուշարձանագետ [[Սամվել Կարապետյան (հուշարձանագետ)|Սամվել Կարապետյանի]] ցասման խաչերը պահպանվել են գրեթե միայն [[Խլաթի գավառակ|Խլաթ գավառում]]<ref>[https://kentron.am/am/news/164852 «Ցասման խաչեր». Սամվել Կարապետյան]</ref>: |
||
== Պատմություն == |
== Պատմություն == |
||
19:16, 29 հունվարի 2021-ի տարբերակ
Ցասման խաչեր, վիշապաքարերի, ապա՝ խաչքարերի ենթատեսակ: Հավանաբար, որպես վիշապաքար տեղադրվում էին աստծո «ցասման դեմն առնելու» համար, որպես խաչքար՝ «բնության տարերքը սանձելու»[1][2]:
Համաձայն հուշարձանագետ Սամվել Կարապետյանի ցասման խաչերը պահպանվել են գրեթե միայն Խլաթ գավառում[3]:
Պատմություն
Ցասման խաչերի սկզբնական նշանակության վերաբերյալ գոյություն ունի գիտական բանավեճ: Համաձայն ամենատարածված կարծիքի, ցասման խաչերը Հայաստանում հնուց տեղադրվում էին աստծո «ցասման դեմն առնելու» համար: Այդպես էին կարծում, օրինակ, Գարեգին Սրվանձտյանը և Մանուկ Աբեղյանը, համաձայն որոնց ցասման խաչերը տեղադրվում էին տարերային զանազան արհավիրքներից ու աղետների պաշտպանվելու, ինչպես նաև աստծո «ցասման դեմն առնելու» համար[4]: Ղափանցյանը գտնում էր, որ այժմ ցասման խաչեր կոչվող կոթողները՝ Արա ասատծո քարակոթողները, ստեղծվել են երկաթե գործիքներով, հետևաբար վերաբերվում են մ.թ.ա. 2-րդ հազարամյակին[2]: Համաձայն Սամվել Կարապետյանի, ցասման խաչերը կերտվում և կանգնեցվում էին հատկապես հացահատիկի բերքը մանավանդ կարկտից, ինչպես նաև բնության այլ արհավիրքներից ազատելու նպատակով՝ աստծո ցասումն իրենց վրա վերցնելով: Քրիստոնեության ընդունումից հետո ցասման խաչերի տեղադրումը շարունակվել է որպես խաչքարերի մի ենթատեսակ, դրանց հաղորդելով «բնության տարերքը սանձողի» նշանակություն[1]: