«COVID-19 համավարակ»–ի խմբագրումների տարբերություն

Փոխել հղումները
Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Դիտել պատմությունը
← Նախորդ տարբՀաջորդ տարբ →
Content deleted Content added
ՎիզուալԵլատեքստ
→‎Սոցիալ-տնտեսական հետևանքներ: փոփոխությունները արվել են ՀՀ առողջապահության նախարարության հիվանդությունների վերահսկման և կանխարգելման ազգային կետրոնի կայքում տրամադրված տեղեկությունների հիման վրա, որոնք թարմացվում են ամեն օր առավոտյան ժամը 11:00-ին՝ https://ncdc.am/coronavirus/confirmed-cases-by-days/?fbclid=IwAR3WzbdzOXhz3mKdhLBzVRPrhBvQ_hRX6kWUEHyblMBrdXH1ymhFqMhw2wE
No edit summary
Տող 261. Տող 261.


|-
|-
|{{դրոշավորում|ԱՄՆ}}|| 10,422,026 || 244,449 || 6,552,764||''Ներկա պահին աշխարհում վարակման էպիկենտրոնը, ինչպես նաև Հյուսիսային Ամերիկայում կորոնավիրուսով վարակման և մահվան հաստատված առաջին դեպքերը:''
|{{դրոշավորում|ԱՄՆ}}|| 15,161,782 || 288,962 || 8,857,885||''Ներկա պահին աշխարհում վարակման էպիկենտրոնը, ինչպես նաև Հյուսիսային Ամերիկայում կորոնավիրուսով վարակման և մահվան հաստատված առաջին դեպքերը:''


|-
|-
|{{դրոշավորում|Հնդկաստան}}|| 8,591,730 ||127,104|| 7,959,406||
|{{դրոշավորում|Հնդկաստան}}|| 9,680,594 ||140,688|| 9,144,375||


|-
|-
|{{դրոշավորում|Բրազիլիա}}|| 5,675,766 || 162,638 || 5,064,344||''Կորոնավիրուսով վարակման առաջին հաստատված դեպքը Հարավային Ամերիկայում:''
|{{դրոշավորում|Բրազիլիա}}|| 6,603,540 || 176,962 || 5,776,182||''Կորոնավիրուսով վարակման առաջին հաստատված դեպքը Հարավային Ամերիկայում:''


|-
|-
|{{դրոշավորում|Ռուսաստան}}|| 1,817,109 || 31,161 || 1,350,741||
|{{դրոշավորում|Ռուսաստան}}|| 2,488,912 || 43,597 || 1,956,588||


|-
|-
|{{դրոշավորում|Ֆրանսիա}}|| 1,807,479 || 40,987 ||129,735
|{{դրոշավորում|Ֆրանսիա}}|| 2,292,497 || 55,155 ||169,586
|''ԵՄ-ում կորոնավիրուսով վարակման և մահվան հաստատված առաջին դեպքերը:''
|''ԵՄ-ում կորոնավիրուսով վարակման և մահվան հաստատված առաջին դեպքերը:''


|-
|-
|{{դրոշավորում|Իսպանիա}}|| 1,426,602 || 39,345 || Նշված չէ
|{{դրոշավորում|Իտալիա}}|| 1,728,000 || 60,078 || 913,494
⚫
|''Եվրոպայում վարակման էպիկենտրոնը:''
⚫
|-
⚫
|{{դրոշավորում|Մեծ Բրիտանիա}}|| 1,723,242 || 61,245 || Նշված չէ
|
|
|-
|-
|{{դրոշավորում|Արգենտինա}}|| 1,250,499 || 33,907 || 1,073,577||''Կորոնավիրուսից մահվան առաջին հաստատված դեպքը Հարավային Ամերիկայում:''
|{{դրոշավորում|Իսպանիա}}|| 1,699,145 || 46,252 || Նշված չէ

⚫
|-
⚫
|{{դրոշավորում|Մեծ Բրիտանիա}}|| 1,213,363 || 49,238 || Նշված չէ
|
|
|-
|-
|{{դրոշավորում|Կոլումբիա}}|| 1,149,063 || 32,974 || 1,047,017
|{{դրոշավորում|Արգենտինա}}|| 1,463,110 ||39,770
⚫
| 1,294,692||''Կորոնավիրուսից մահվան առաջին հաստատված դեպքը Հարավային Ամերիկայում:''
⚫
|-
⚫
|{{դրոշավորում|Կոլումբիա}}|| 1,371,103 || 37,808 || 1,257,410
|
|
|-
|-
|{{դրոշավորում|Մեքսիկա}}||972,785
|{{դրոշավորում|Գերմանիա}}|| 1,187,337 || 19,188 || 863,300||
⚫
|-
⚫
| 95,225 || 721,076||
⚫
|{{դրոշավորում|Մեքսիկա}}||1,175,850
⚫
| 109,717 || 866,186||


|-
|-
⚫
|{{դրոշավորում|Իրան}}|| 1,051,374 || 38,749 || 525,641||''Կորոնավիրուսից մահվան առաջին հաստատված դեպքը Մերձավոր Արևելքում: <br />'' {{Հիմնական|Նոր կորոնավիրուսի բռնկումը Իրանում (2020)}}
⚫
|{{դրոշավորում|Իտալիա}}|| 960,373 || 41,750 || 345,289
⚫
|''Եվրոպայում վարակման էպիկենտրոնը:''
|-
|-
|{{դրոշավորում|Պերու}}|| 923,527 || 34,943 || 848,346||
|{{դրոշավորում|Պերու}}|| 923,527 || 34,943 || 848,346||

⚫
|-
⚫
|{{դրոշավորում|Թուրքիա}}|| 828,295 || 14,900 || 431,253||


|-
|-
|{{դրոշավորում|Հարավաֆրիկյան Հանրապետություն}}|| 738,525 ||19,845
|{{դրոշավորում|Հարավաֆրիկյան Հանրապետություն}}|| 738,525 ||19,845
| 680,726||
| 680,726||

⚫
|-
⚫
|{{դրոշավորում|Իրան}}|| 692,949 || 38,749 || 525,641||''Կորոնավիրուսից մահվան առաջին հաստատված դեպքը Մերձավոր Արևելքում: <br />'' {{Հիմնական|Նոր կորոնավիրուսի բռնկումը Իրանում (2020)}}

⚫
|-
⚫
|{{դրոշավորում|Գերմանիա}}|| 688,972 || 11,657 || 429,600||

⚫
|-
⚫
|{{դրոշավորում|Թուրքիա}}|| 425,628 || 11,820 || 361,655||


|-
|-
Տող 322. Տող 320.
|-
|-
|{{դրոշավորում|Բանգլադեշ}}|| 156,391 || 1,968 || 68,048 ||
|{{դրոշավորում|Բանգլադեշ}}|| 156,391 || 1,968 || 68,048 ||
⚫
|-
|{{դրոշավորում|Ադրբեջան}}|| 146,679 || 1,632 || 88,497||''Կորոնավիրուսից մահվան առաջին հաստատված դեպքը Կովկասում:''


|-
|-
|{{դրոշավորում|Հայաստան}}|| 141,937 || 2,326 || 116,796
|{{դրոշավորում|Հայաստան}}|| 142,344 || 2,344 || 117,649
|{{Հիմնական|Նոր կորոնավիրուսի բռնկումը Հայաստանում (2020)}}
|{{Հիմնական|Նոր կորոնավիրուսի բռնկումը Հայաստանում (2020)}}


Տող 482. Տող 482.
|-
|-
|{{դրոշավորում|Իրաք}}|| 2,679 || 107 || 1,319||
|{{դրոշավորում|Իրաք}}|| 2,679 || 107 || 1,319||
⚫
|-
⚫
|{{դրոշավորում|Ադրբեջան}}|| 2,422 || 509 || 1,221||''Կորոնավիրուսից մահվան առաջին հաստատված դեպքը Կովկասում:''

|-
|-
|{{դրոշավորում|Խորվաթիա}}|| 2,061 || 67 || 1,232||
|{{դրոշավորում|Խորվաթիա}}|| 2,061 || 67 || 1,232||

14:01, 7 Դեկտեմբերի 2020-ի տարբերակ

COVID-19 կորոնավիրուսով վարակման դեպքերը Չինաստանում
COVID-19-ի տարածումը ամբողջ աշխարհում դեկտեմբերի 5-ի դրությամբ՝      Ավելի քան 10 000 հաստատված դեպք      1000-ից մինչև 9999 հատ հաստատված դեպք      100-ից մինչև 999 հատ հաստատված դեպք      10-ից մինչև 99 հատ հաստատված դեպք      1-ից մինչև 9 հատ հաստատված դեպք

COVID-19 կորոնավիրուսի հետևանքով առաջացած հիվանդության համավարակը սկսվել է 2019 թվականի նոյեմբերի կամ դեկտեմբերի կեսին Չինաստանի կենտրոնական Հուբեյ նահանգի Ուհան քաղաքում[1], այնտեղ գտնվող կենդանիների և ծովամթերքի շուկայի հետ կապված տեղացիների մոտ անհայտ ծագման թոքաբորբի առաջին դեպքերի հայտնաբերմամբ[2]:

Հետագայում չինացի գիտնականները առանձնացրել են նոր` COVID-19 կորոնավիրուս, որն իր գենետիկական հաջորդականությամբ ոչ պակաս, քան 70%-ով նման է ծանր սուր շնչառական համախտանիշի (հայտնի է նաև որպես ատիպիկ թոքաբորբ) վիրուսին[3][4][5][6]։

Հունվարի 22-ից Ուհանում կարանտին է հայտարարվել, ամբողջ հասարակական տրանսպորտի աշխատանքը դադարեցվել է, իսկ քաղաքը փակվել է մուտքի և ելքի համար[7]։ Ընդհանուր առմամբ, Չինաստանի իշխանությունները սահմանափակել են 14 քաղաքների ելումուտը[8][9]։ Կորոնավիրուսը գրանցվել է Չինաստանի վարչական կազմավորումների մեծ մասում[10]։

Հունվարի 22-ին վիրուսի բռնկման կապակցությամբ տեղի է ունեցել Առողջապահության համաշխարհային կազմակերպության (ԱՀԿ) արտակարգ կոմիտեի արտահերթ նիստը[11]: Հունվարի 23-ին ԱՀԿ-ի գլխավոր տնօրեն Թեդրոս Ադհանոմ Հեբրեյեսուսը հայտարարել է, որ ԱՀԿ-ի արտակարգ իրավիճակների կոմիտեն համակարծիք է այն հարցում, թե արդյոք նոր կորոնավիրուսի բռնկումն առանձնակի վտանգ է ներկայացնում, ինչի կապակցությամբ հանրային առողջապահության բնագավառում առայժմ արտակարգ դրություն միջազգային նշանակություն չի հայտարարվում[3][4][5][6]:

Հունվարի 30-ին ԱՀԿ-ի արտակարգ իրավիճակների կոմիտեի նիստում նոր կորոնավիրուսի բռնկումը ճանաչվել է արտակարգ իրավիճակ հանրային առողջապահության ոլորտում[12], որն ունի միջազգային նշանակություն[13][14][15]:

Փետրվարի 24-ին ԶԼՄ-ներում տեղեկատվություն է հայտնվել վիրուսով կրկնակի վարակվելու մասին[16][17]:

Մարտի 11-ին ԱՀԿ-ն աշխարհում հայտարարեց կորոնավիրուսի համավարակ[18][19]:

Համաճարակաբանություն

Չինաստանի Հուբեյ նահանգի վարչական կենտրոն Ուհանի առողջապահական մարմինները հայտնել են անհայտ թոքաբորբի դեպքերի կուտակման մասին 2019 թվականի դեկտեմբերի 31-ին[20], իսկ հետաքննությունը սկսվել է 2020 թվականի հունվարի սկզբին[21]: Այս դեպքերը հիմնականում կապված էին Ուհանի ծովամթերք մեծածախ շուկայում, և, հետևաբար, ենթադրվում է, որ վիրուսը ունի կենդանական ծագում[22]: Վիրուսը հայտնի է որպես SARS-CoV-2 սերտորեն կապված է չղջիկների կորոնավիրուսների[23], գզրուկների կորոնավիրուսների և SARS-CoV-ի հետ[24][25]:

Ախտանշաններով ամենավաղ հայտնի մարդն ավելի ուշ հայտնաբերվել է 2019 թվականի դեկտեմբերի 1-ին և նրանք տեսանելի կապեր չեն ունեցել խոնավ շուկայի հետ[26][27]: 2019 թվականի դեկտեմբերին գրանցված դեպքերի առաջին խմբից երկու երրորդը ճանաչվել է շուկայի հետ կապված[28][29][30]։ 2020 թվականի մարտի 13-ին South China Morning Post թերթի չստուգված հաշվետվությունը ենթադրել է, որ այն դեպքը, որը տեղի է ունեցել 2019 թվականի նոյեմբերի 17-ին Հուբեյ նահանգի 55-ամյա բնակչի հետ, հնարավոր է, եղել է առաջինը[31][32][33]:

Փետրվարի 26-ին երիտասարդների շրջանում հիվանդության համեմատաբար քիչ դեպքեր են գրանցվել և կազմել են ամբողջ աշխարհում դեպքերի 2,4 տոկոսը[34][35][36]:

Գերմանիայում և Միացյալ Թագավորությունում կառավարական աղբյուրները հաշվարկել են, որ բնակչության 60-70 տոկոսը պետք է վարակվի, նախքան արդյունավետ իմունիտետի՝ պատվաստանյութի ձեռք բերելը[37][38][39]:

Դեպքեր

Այս պահին աշխարհի ամենամեծ ցուցանիշը ԱՄՆ-ում է ըստ վարակվածների, մահերի և բուժվածների։

Հիվանդության դեպքերը ներառում են այն մարդկանց թիվը, ովքեր փորձարկվել են COVID-19-ում և որոնց թեստը հաստատվել է դրական, ըստ պաշտոնական արձանագրությունների[40]: COVID-19-ի վարակված մարդկանց թիվը, հավանաբար, շատ ավելի բարձր կլինի, քանի որ նրանցից շատերը, ովքեր ունեն միայն թեթև ախտանիշներ կամ ախտանիշներ, չեն կարող փորձարկվել[41]: Մարտի 23-ի դրությամբ, ոչ մի երկիր չի փորձարկել իր բնակչության ավելի քան 3%-ին[42], և շատ երկրներ ունեն պաշտոնական քաղաքականություն, որը չի փորձարկում նրանց, ովքեր ունեն միայն թույլ ախտանիշներ, ինչպիսիք են Իտալիան, Նիդեռլանդները և Շվեյցարիան[43][44][45]:

Մահեր

Ախտանշանների զարգացումից մինչև մահ ընկած ժամանակահատվածը 6-ից մինչև 41 օր է, և ամենահաճախը 14 օրն է[46]: Չինաստանում փետրվարի 5-ի դրությամբ մահերի շուրջ 80 տոկոսը բաժին է ընկել 60-ից բարձր տարիքի մարդկանց, իսկ 75 տոկոսն ունեցել է նախկինում գոյություն ունեցող առողջական հիվանդություններ, ներառյալ սիրտ-անոթային հիվանդություններն ու շաքարախտ[47]:

Առաջին հաստատված մահը վրա է հասել 2020 թվականի հունվարի 9-ին Ուհանում[48]: Չինաստանի սահմաններից դուրս առաջին մահը տեղի է ունեցել փետրվարի 1-ին Ֆիլիպիններում[49], իսկ Ասիայից դուրս առաջին մահը՝ փետրվարի 14-ին Ֆրանսիայում[50]: Փետրվարի 28-ին Չինաստանի սահմաններից դուրս գրանցվել է մահվան ավելի քան մեկ տասնյակ դեպք Իրանում, Հարավային Կորեայում և Իտալիայում[51][52][53]: Մարտի 13-ին ավելի քան քառասուն երկրներ և տարածքներ հաղորդել են բոլոր մայրցամաքներում մարդկանց մահվան մասին, բացի Անտարկտիդայից[54]:

Մահացության քանակական գնահատման համար սովորաբար օգտագործվում են մի քանի ցուցանիշներ[55][56]: Այս թվերը տարբերվում են տարածաշրջանի և ժամանակի ընթացքում և կախված են փորձարկման ծավալից, առողջապահական համակարգի որակից, բուժման տարբերակներից, նախնական բռնկման ժամանակից և բնակչության բնութագրերից, ինչպիսիք են տարիքը, սեռը և ընդհանուր առողջությունը[57][58]:

Մահացության հարաբերակցությունը հիվանդացության արտացոլում է մահացությունների թիվը, որը բաժանված է մի շարք ախտորոշված դեպքերում հիվանդության ընթացքում կանխորոշված ժամանակահատվածում[59]: ԱՀԿ-ի վիճակագրական տվյալների համաձայն՝ հիվանդացության նկատմամբ մահացության գլոբալ հարաբերակցությունը կազմել է 4.7% (29,957 / 634,835)[35]:

Տևողություն

ԱՀԿ-ն պնդում է, որ համավարակը կարելի է վերահսկել[60]։ Առավելագույն և վերջնական բռնկման տևողությունը որոշված չէ և կարող է տարբերվել ըստ գտնվելու վայրի: Փենսիլվանիայի նահանգի համալսարանից Մարչեյ Բոնին հայտարարել է, որ առանց հսկողության թողնված վարակիչ բռնկումները սովորաբար հասնում են «սարահարթի», իսկ հետո սկսում են նվազել, երբ հիվանդությունն ավարտվում է մատչելի կրիչներով[61]: Բայց հիմա գրեթե անհնար է որևէ խելամիտ կանխատեսում անել, թե երբ դա տեղի կունենա[61]։ Սակայն Չինաստանի կառավարության ավագ բժշկական խորհրդական Չժուն Նանշանը հայտարարել է, որ այս ամենը կարող է ավարտվել մինչև հունիս, եթե բոլոր երկրները մոբիլիզացվեն վիրուսի տարածումը դադարեցնելու միջոցառումների վերաբերյալ ԱՀԿ-ի հանձնարարականների կատարման համար[62]: Լոնդոնի հիգիենայի և արևադարձային բժշկության դպրոցից Ադամ Կուչարսկին հայտարարել է, COVID-20-ը (SARS-COV-3) շրջանառության մեջ կլինի, հնարավոր է, մեկ տարի կամ երկու տարի: Նիլ Ֆերգյուսոնի ղեկավարությամբ Կայսերական քոլեջի հետազոտության համաձայն, ֆիզիկական հեռավորությունը, դիմակների կրումը և այլ միջոցառումներ անհրաժեշտ կլինեն մինչև պատվաստանյութը հասանելի լինի (պոտենցիալ 18 ամիս կամ ավելի)[63]: Ուիլյամ Շաֆները Վանդերբիլթի համալսարանից ասել է, որ նա կարծում է, որ քիչ հավանական է, որ այս կորոնավիրուսը ամբողջությամբ կվերանա, և նա կարող է վերածվել սեզոնային հիվանդության, վերադառնալով ամեն տարի[64]:

Նշանները և ախտանիշները

COVID-19-ի ախտանիշները[65]

COVID-19-ի ախտանիշները կարող են համեմատաբար ոչ հատուկ լինել, և վարակված մարդիկ կարող են լինել ասիմպտոմատիկ: Երկու ամենատարածված ախտանիշներն են՝ ջերմությունը (88%) և չոր հազը (68%): Ավելի քիչ տարածված ախտանիշներ են հոգնածության, շնչառական խնդիրներ, համի, հոտի զգայարանների կորուստ, հևոց, մկանային ցավ, կոկորդի ցավ, գլխացավ կամ սարսուռ[66][67]:

ԱՀԿ-ն պնդում է, որ մոտավորապես յուրաքանչյուր վեցերորդ մարդը լրջորեն հիվանդանում է և շնչառության հետ կապված դժվարություններ է ունենում[68][69]: Հիվանդությունների վերահսկման և կանխարգելման ամերիկյան կենտրոնները (CDC) թվարկում են արտակարգ ախտանիշներ, ինչպիսիք են շնչառությունը, կրծքավանդակի ցավը կամ ճնշումը, գիտակցության հանկարծակի խառնաշփոթությունը, դեմքի կամ շրթունքների զարթոնքի դժվարությունները և կապտությունը.այս ախտանիշների առկայության դեպքում խորհուրդ է տրվում անհապաղ բժշկական օգնություն[70][71]:

Հետագա զարգացումը հիվանդության կարող է հանգեցնել ծանր թոքաբորբի, սուր շնչառական համախտանիշի, սեպտիկ շոկի և մահվան: Որոշ վարակված մարդիկ կարող են անցնել առանց կլինիկական ախտանիշների, սակայն վարակը հաստատող թեստերի արդյունքները, հետևաբար, հետազոտողները խորհուրդ են տալիս, որ նրանք, ովքեր սերտ կապ ունեն հաստատված վարակված մարդկանց հետ, ենթարկվեն մանրակրկիտ հսկողության և հետազոտության՝ վարակի բացառման համար[72][73][74][75]: Սովորական ինկուբացիոն շրջանը (վարակի և ախտանիշների առաջացման միջև ժամանակը) տատանվում է մեկից մինչև 14 օր: Առավել հաճախ դա հինգ օրն է[76][77]:

Պատմություն

Կան տարբեր տեսություններ, թե որտեղից կարող էր առաջանալ առաջին դեպքը (այսպես կոչված զրոյական հիվանդը)[78]: Նոր կորոնավիրուսով հիվանդության առաջին հայտնի դեպքը կարող էր գրանցվել 2019 թվականի դեկտեմբերի 1-ին Չինաստանի Հուբեյ նահանգի Ուհան քաղաքում[79]: Մեկ ամսվա ընթացքում Հուբեյ նահանգում կորոնավիրուսով հիվանդանալու դեպքերի թիվն աստիճանաբար ավելացել է: Նրանք հիմնականում կապված էին Ուհանի ծովամթերքի մեծածախ շուկայի հետ, որտեղ նաև վաճառվում էին կենդանի կենդանիներ, և տեսություններից մեկն այն է, որ վիրուսը ծագել է կենդանիների այդ տեսակներից մեկից, այլ կերպ ասած, ունի կենդանական ծագում[80]:

Ուհան, դեղատնում դիմակներ գնելու հերթ:

Պատճառ

Փոխանցման ձևեր

Cough/sneeze droplets visualized in dark background using Tyndall scattering
Շնչառական կաթիլները, որոնք առաջանում են մարդու փռշտոցի ժամանակ:
Տեսագրություն, որտեղ քննարկվում են համավարակի համատեքստում վերարտադրության և մահացության հիմնական ցուցանիշները

Որոշ մանրամասներ, թե ինչպես է հիվանդությունը տարածվում, դեռ պարզվում են[81][82]: Այն հիմնականում տարածվում է սերտ շփմամբ և շնչառական կաթիլներով, որոնք տարածվում են հազող կամ փռշտացող մարդկանցով[81][82][83]: ԱՀԿ-ն խորհուրդ է տալիս պահպանել սոցիալական հեռավորությունը 1 մետրից (3,3 ֆուտ) ոչ պակաս: CDC ԱՄՆ-ն առաջարկում է առնվազն 2 մետր (6,6 ֆուտ)[82][83]: Սինգապուրում տեղի ունեցած ուսումնասիրությունը ցույց տվեց, որ չբացահայտված հազը կարող է հանգեցնել այն բանին, որ կաթիլները բարձրանան մինչև 4,5 մետր (15 ֆուտ)[84][85][86]: Վիրուսը առավել վարակիչ է, երբ մարդիկ ախտանիշներ են ունենում: Թեև տարածումը կարող է հնարավոր լինել մինչև ախտանիշների հայտնվելը, այդ ռիսկը մեծ չէ[82][83]: Եվրոպական հիվանդությունների կանխարգելման և վերահսկման կենտրոնը (ECDC) պնդում է, որ թեև պարզ չէ, թե որքան հեշտ է հիվանդությունը տարածվում, մեկ անձը սովորաբար վարակում է երկու-երեք այլ մարդկանց[81]:

Վիրուսը ապրում է մակերեսների վրա մի քանի ժամից մինչև մի քանի օր[81][87]: Մասնավորապես, վիրուսը հայտնաբերվել է երեք օրվա ընթացքում պլաստիկ և չժանգոտվող պողպատից, մեկ օրվա ընթացքում ստվարաթուղթի վրա և չորս ժամ պղնձի վրա: Սա, սակայն այն կախված է խոնավությունից և օդի ջերմաստիճանից[88][89]:

Վիրուսաբանություն

SARSr-CoV-ի պատկերազարդումը:

Մարդու օրգանիզմից դուրս վիրուսը սպանում է տնտեսական օճառով կամ ալկոհոլային ախտահանիչով որը պատռում է նրա պաշտպանիչ շերտը[90]:

SARS-CoV-2 սերտորեն կապված է բուն SARS-CoV-ի հետ[91]: Գենետիկական վերլուծությունը ցույց է տվել, որ կորոնավիրուսը գենետիկորեն կապվում է Betacoronavirus-ի ցեղի հետ: Այն 96%-ով նույնական է ամբողջ գենոմի մակարդակով չղջիկների կորոնավիրուսի այլ նմուշների հետ(BatCov, RaTG13)[92][93]։

Ախտորոշում

Վիրուսային վարակը կարող է նախապես ախտորոշվել ախտանիշների հիման վրա[94][95]: Ուսումնասիրությունը՝ համեմատելով PCR-ը հետ CT-ի հետ պարզել են, որ CT-ն զգալիորեն ավելի զգայուն է, թեև պակաս կոնկրետ[94]: 2020 թվականի մարտից ռադիոլոգիայի ամերիկյան քոլեջը խորհուրդ է տալիս, որ CT-ն չօգտագործվի սկրինինգի համար կամ որպես COVID-19 ախտորոշման առաջին գծի թեստ[96]:

Վիրուսային թեստավորում

ԱՀԿ-ն հրապարակել է ՌՆԹ-ի՝ ատիպիկ թոքաբորբի՝ SARSr-CoV-2-ի փորձարկման մի քանի արձանագրություններ, որոնցից առաջինը հրապարակվել է հունվարի 17-ին[97][98][99]: Թեստավորումը օգտագործում է պոլիմերազային շղթայական ռեակցիա հակադարձ տառադարձությամբ իրական ժամանակում (rri-PCR)[100]: Թեստը կարող է կատարվել է օդուղիների կամ արյան նմուշների: Արդյունքները սովորաբար հասանելի է մի քանի ժամ կամ օր[101][102]:

Մարդը համարվում է ռիսկի խմբում, եթե նա շրջագայել է նախորդ 14 օրվա ընթացքում մշտական վարակի փոխանցումով համայնքից կամ վարակված անձի հետ սերտ կապ է ունեցել[103][104]:

Կանխարգելում

Ինֆոգրաֆիկա՝ ԱՄՆ CDC-ից, որը նկարագրում է, թե ինչպես դադարեցնել մանրէների տարածումը

Հիվանդության փոխանցման կանխարգելման ռազմավարությունները ներառում են ընդհանուր լավ անձնական հիգիենայի պահպանումը, ձեռքի լվացումը, աչքերը, քիթը կամ բերանը չլվացված ձեռքերով հպելուց խուսափելը, ինչպես նաև հազը կամ անձեռոցիկի մեջ փռշտալը և հյուսվածքի տեղադրումը անմիջապես թափոնների կոնտեյներով: Նրանք, ովքեր արդեն ունեն վարակ, խորհուրդ են տվել վիրաբուժական դիմակ կրել հանրության համար[105][106][107]: Վարակի կանխմանը նպատելու համար նաև խորհուրդ է տրվում ֆիզիկական հեռավորության միջոցառումներ կատարել[108][109]:

Շատ կառավարություններ սահմանափակել կամ խորհուրդ են տվել ձեռնպահ մնալ բոլոր ոչ էական ուղևորություններից դեպի երկրներ և շրջաններ, որոնք տուժել են այս բռնկման ժամանակ[110]: Սակայն, վիրուսը հասել է համայնքային տարածման փուլին աշխարհի մեծ մասերում[111]:

Բժշկական աշխատողները, ովքեր հոգ են տանում նրանց մասին, ովքեր կարող են վարակվել, խորհուրդ են տալիս օգտագործել ստանդարտ նախազգուշական միջոցներ, կոնտակտային նախազգուշական միջոցներ և աչքի պաշտպանություն[112]:

Շփմանը հետևելը կարևոր մեթոդ է առողջապահական մարմինների համար, որը թույլ է տալիս որոշել վարակի աղբյուրը և կանխել վարակի հետագա փոխանցումը[113]: Շրջանառության սխալ պատկերացումները, թե ինչպես պետք է կանխել վարակը՝ օրինակ, քթի ողողումը և կոկորդի ողողումը արդյունավետ չեն[114]: 2020 թվականի հունվարի 29-ի դրությամբ COVID-19-ի պատվաստանյութ գոյություն չունի, թեև շատ կազմակերպություններ աշխատում են դրա մշակման վրա[115]:

Ձեռքերի լվացում

Ձեռքի լվացումը խորհուրդ է տրվում հիվանդության տարածումը կանխելու համար[116]: CDC-ն խորհուրդ է տալիս մարդկանց հաճախ լվանալ ձեռքերը օճառով և ջրով առնվազն 20 վայրկյան, հատկապես զուգարան այցելելուց հետո, կամ երբ ձեռքերը նկատելիորեն կեղտոտ են, ուտելուց առաջ, ինչպես նաև հազից կամ փռշտոցից հետո[106]: Դա տեղի է ունենում այն պատճառով, որ մարդու օրգանիզմից դուրս վիրուսը սպանվում է տնտեսական օճառով, որը խախտում է կորոնավիրուսի պաշտպանիչ փուչիկը[117]։ Բացի այդ, CDC-ն խորհուրդ է տալիս օգտագործել նաև ալկոհոլային հիմքով ձեռքերի ախտահանիչ միջոց, որը պարունակում է առնվազն 60% սպիրտ, երբ օճառն ու ջուրը հասանելի չեն[105]:

Կառավարում

Բուժում

COVID-19-ի համար հաստատված հատուկ հակավիրուսային դեղամիջոցներ գոյություն չունեն, սակայն աշխատանքներ են տարվում դրանց մշակման ուղղությամբ, ներառյալ առկա դեղերի փորձարկումը[118][119]: Կախված հիվանդության ծանրությունից կարող է պահանջվել թթվածնային թերապիա, ներերակային հեղուկ և շնչառական աջակցություն[120]: Մի քանի միացություններ, որոնք նախկինում հաստատվել են այլ վիրուսային հիվանդությունների բուժման համար, ուսումնասիրվում են COVID-19-ի բուժման օգտագործման համար[121]:

Առողջապահության ներուժ

COVID-19-ի հիվանդների կարիքներին առողջապահական համակարգի կարողությունների բարձրացումը և հարմարեցումը նկարագրվում են ԱՀԿ-ի կողմից որպես հիվանդության բռնկմանը արձագանքելու հիմնարար միջոց[122]: ECDC-ն և ԱՀԿ-ի Եվրոպական տարածաշրջանային գրասենյակը թողարկել են ուղեցույցներ հիվանդանոցների և առաջնային առողջապահական ծառայությունների համար ռեսուրսների վերաբաշխման մի քանի մակարդակներում, ներառյալ՝ COVID-19 փորձարկման լաբորատոր ծառայությունների կենտրոնացումը, հնարավորության դեպքում պլանային ընթացակարգերի վերացումը, COVID-19-ի դրական արդյունքներով հիվանդների բաժանումը և մեկուսացումը, ինչպես նաև անձնակազմի ուսուցման միջոցով ինտենսիվ թերապիայի հնարավորությունների ընդլայնումը և մատչելի թոքերի և կոկորդի արհեստական օդափոխության սարքերի թիվը[122][123]:

  • Շվեդիայի Գյոթեբորգ քաղաքի օստրա-սյուխուսետ (Արևելյան հիվանդանոց) տարածքից դուրս գտնվող դաշտային հոսպիտալում առկա են COVID-19 հիվանդների համար ինտենսիվ թերապիայի ժամանակավոր բաժանմունքներ:
    Շվեդիայի Գյոթեբորգ քաղաքի օստրա-սյուխուսետ (Արևելյան հիվանդանոց) տարածքից դուրս գտնվող դաշտային հոսպիտալում առկա են COVID-19 հիվանդների համար ինտենսիվ թերապիայի ժամանակավոր բաժանմունքներ:
  • Huoshenshan հիվանդանոցը կառուցվել է Ուհանում, Չինաստան, ի պատասխան COVID-19 համաճարակի:
    Huoshenshan հիվանդանոցը կառուցվել է Ուհանում, Չինաստան, ի պատասխան COVID-19 համաճարակի:

COVID-19-ի բռնկումը Չինաստանում

Ծագման պատճառները

Առաջին հիվանդներից շատերը կապ են ունեցել Ուհան քաղաքի շուկայի հետ, որտեղ վաճառում են ծովամթերք, ինչպես նաև թռչուններ, օձեր, չղջիկներ և այլ կենդանիներ: Ենթադրվում էր, որ վիրուսը հենց կենդանու օրգանիզմում մուտացիայից հետո է հնարավորություն ունեցել վարակել մարդուն։

Սկզբում ենթադրվում էր, որ դրանք ծովամթերք էին (բայց այս տարբերակը խիստ կասկածելի էր, քանի որ հիվանդությունը սկսվում է թոքաբորբից, ինչը նշանակում է, որ խոսքը փոխանցման օդային ճանապարհի մասին է): Ավելի ուշ փորձագետները հանգել են այն եզրակացության, որ SARS-CoV-2-ը, ըստ երևույթի, կորոնավիրուսի հիբրիդն է, որը հայտնաբերվել է չղջիկների մոտ: Հաջորդ փուլում հետազոտողները պարզել են, որ վիրուսը, հավանաբար, մարդկանց փոխանցվել է օձերից[124]։ Գուանչժոու քաղաքի Հարավչինական գյուղատնտեսական համալսարանի հետազոտողները կարծում են, որ նոր կորոնավիրուսի աղբյուրը կարող էին դառնալ պանգոլինները[125][126]:

Համաճարակաբանություն

2019 թվականի դեկտեմբեր

Հիվանդության բռնկումների մասին առաջին հաղորդումները հայտնվել են Չինաստանում 2019 թվականի դեկտեմբերի 31-ին, իսկ հիվանդների առաջին կլինիկական դրսևորումները ծագել են ավելի վաղ՝ 2019 թվականի դեկտեմբերի 8-ին[127]: Նշվում է, որ 2019 թվականի դեկտեմբերի 30-ին ակնաբույժ լի Վենլյանն առաջինը հայտնել է SARS վիրուսին նման նոր վիրուսի մասին՝ Ուհան քաղաքի համալսարանի բժշկական ֆակուլտետի շրջանավարտների WeChat զրուցարանում, որից հետո կանչվել է ոստիկանություն և խիստ զգուշացվել է ասեկոսեների տարածման անթույլատրելիության մասին[128][129]:

2020 թվականի հունվար

2020 թվականի հունվարի 1-ին Ուհանի շուկան փակ էր, իսկ վարակի կլինիկական դրսևորումներով մարդկանց մեկուսացրել էին։ Հետագայում դիտարկվել է ավելի քան 700 մարդ, այդ թվում՝ ավելի քան 400 բուժաշխատողներ, որոնք առնչվել են հիվանդությունների կասկածելի դեպքերին[130]: Ախտորոշիչ ՊՇՌ-թեստի կիրառման ժամանակ հաստատվել է COVID-19 կորոնավիրուսային վարակի առկայությունը Ուհանի շրջանում 41 մարդու մոտ: Ավելի ուշ հաղորդվել էր ամուսնական զույգի մասին, որտեղ ամուսիններից մեկը շուկայում չի եղել, բայց, միևնույն է, հիվանդացել է, մինչդեռ այդ նույն ընտանիքի ևս երեք անդամներ աշխատել են այդ շուկայում[131][132]: Հունվարի 9-ին Ուհանում նոր հիվանդությունից մահացել է 61-ամյա մի մարդ։ Հունվարի 16-ին Չինաստանի իշխանությունները հայտարարել են, որ նախօրեին մահացել է ևս մեկ 69-ամյա տղամարդ Ուհանում, որի մոտ նույնպես հաստատվել էր հիվանդությունը[133][134][135]:

Չինաստանի սահմաններից դուրս առաջին դեպքը հայտնի է դարձել հունվարի 13-ին: Դա 61-ամյա կին էր, որը հունվարի 8-ին Ուհանից ժամանել էր Բանգկոկ (Թաիլանդ)։ Հունվարի 18-ին Չինաստանի սահմաններից դուրս դեպքերի թիվը հասել է երեք դեպքի (երկուսը Թաիլանդում, մեկը Ճապոնիայում):

Այն փաստից, որ Չինաստանի սահմաններից դուրս հիվանդության մի քանի դեպք է գրանցվել, համաճարակաբանները եզրակացրել են, որ Ուհանում վարակված մարդկանց թիվը պետք է զգալիորեն ավելի մեծ լինի, քան պաշտոնապես հայտարարված 41 դեպք: Վիրուսաբան փորձագետների կողմից արտահայտվող գնահատումների համաձայն՝ Ուհանում վարակված մարդկանց թիվը Հունվարի 17-ի դրությամբ կազմել է մինչև 1700 մարդ:

Այն փաստը, որ հիվանդանոցի մի քանի աշխատակիցներ, որոնք զբաղվում էին հիվանդների բուժմամբ, նույնպես հիվանդացել են, հստակ ցույց է տվել, որ վիրուսը կարող է փոխանցվել մարդուց մարդուն[136]:

Հունվարի 18-ից հսկողության համապատասխան միջոցներ են սահմանվել նաև ԱՄՆ-ի երեք հիմնական օդանավակայաններում՝ Սան Ֆրանցիսկոյի միջազգային օդանավակայանում (SFO), Լոս Անջելեսի միջազգային օդանավակայանում (LAX) և Նյու Յորքի Ջոն Քենեդիի անվան միջազգային օդանավակայանում (JFK): Նմանատիպ միջոցներ են ձեռնարկվել նաև Ռուսաստանում։ Ըստ Ռոսպոտրեբնադզորի հաղորդագրության՝ Հունվարի 28-ի դրությամբ հայտնաբերվել է սուր շնչառական վիրուսային վարակների նշաններով 103 հիվանդ, սակայն լաբորատոր հետազոտությունների արդյունքներով նրանցից ոչ մեկի մոտ նոր կորոնավիրուսային վարակ (COVID-19) չի գրանցվել[137][138]:

Հունվարի 20-ին Չինաստանի իշխանությունները հաղորդել են COVID-19 կորոնավիրուսային վարակի հետևանքով առաջացած հիվանդության նոր դեպքերի թվի կտրուկ ավելացման մասին, միանգամից 140 նոր հիվանդներով: Նրանցից ոմանք հայտնվել են Շենչժենում և Պեկինում՝ գտնվող Ուհանից դուրս[139]: Նաև հաղորդվել է վիրուսի հետևանքով առաջացած ևս մեկ մահվան և Հարավային Կորեայում հիվանդության առաջին դեպքի մասին: Չինաստանի իշխանությունները պաշտոնապես հաստատել են, որ տեղի են ունեցել մարդուց մարդուն վարակի փոխանցման դեպքեր[140]։ Հունվարի 21-ին ամերիկացու մոտ, ով Ուհանից Սիեթլ է վերադարձել հունվարի 15-ին, ախտորոշվել է առաջին COVID-19-ի դեպքը Ասիայի սահմաններից դուրս: Լուրջ մտահոգություններ են հնչել, որ առաջիկա չինական Նոր տարին կարող է զգալիորեն նպաստել վիրուսի տարածմանը[141]։ Հարյուր միլիոնավոր չինացիներ ավանդաբար այցելում այս տոնը Չինաստանում և նրա սահմաններից դուրս է հանգստանալ, նշելու և այցելել իրենց հարազատներին[142]:

Հաջորդող ամիսները

2020 թվականի փետրվարին վարակը սկսել է արագորեն տարածվել տարբեր երկրներում, չնայած Չինաստանի իշխանությունների կողմից ձեռնարկված կարանտինային միջոցներին: 2020 թվականի մարտի 11-ին ԱՀԿ-ն հայտարարել է, որ բռնկումը ձեռք է բերել համաճարակի բնույթ: Միևնույն ժամանակ, Չինաստանի հետ բռնկման վարակի երկրորդ կեսին մարտի հաջողվել է հաղթահարել: Մարտի 19-20-ը մայրցամաքային Չինաստանում վարակի նոր դեպքեր չեն գրանցվել (թեև հայտնաբերվել են արտերկրից ժամանած վարակված անձինք)[143]:Մարտի 25-ին Չինաստանի իշխանությունները հանեցին կարանտինը Հուբեյ նահանգում[144]:

Չինատանի տնտեսության վրա ազդեցությունը

Համաճարակի սկզբում մտավախություն կար, որ նոր վիրուսը կարող է վնաս հասցնել չինական տնտեսությանը, որը նման է 2003 թվականին հավի գրիպին (այն ժամանակ վիրուսային համաճարակը վնաս է հասցրել Չինաստանի՝ Գուանդուն նահանգի և Պեկինի շրջանի տնտեսական առումով շատ ավելի նշանակալի տարածաշրջաններին, որոնց բաժին է ընկել Չինաստանի ՀՆԱ-ի 15 տոկոսը, այն դեպքում, երբ 2019-2020 թվականների վիրուսը հունվարի 23-ին ներկա է եղել միայն Հուբեյ նահանգում[145][146][147]:

Արդեն հունվարի 21-ին սկսել են նվազել ֆոնդային բորսաների առևտրի ծավալները Հոնկոնգում, Շանհայում և Շենչժենում։ Հունվարի 27-ին, հիվանդների թվի աճի ֆոնին, անկումը ազդել է FTSE 100-ի և եվրոպական բորսաների վրա[148]:

Լոնդոնի ֆոնդային բորսայում Չինաստանի մետաղների և օգտակար հանածոների պահանջարկի նվազման մտավախությունների պատճառով ամենից շատ նվազել են հանքարդյունաբերական ընկերությունների բաժնետոմսերը: Անկման են ենթարկվել հյուրանոցային հոլդինգների, ավիաընկերությունների և լյուքս դասի ռիթեյլերների բաժնետոմսերը (այդ ապրանքների վաճառքի 35 տոկոսը բաժին է ընկնում Չինաստանին), միջազգային շուկաներում նավթի գինը նվազել է 3 տոկոսով: Միևնույն ժամանակ, գները բարձրացել են ավելի անվտանգ ակտիվների, ինչպիսիք են ոսկու և պետական պարտատոմսերի[145][148]:

Համաճարակը և դրա հետ կապված կարանտինային միջոցառումները հանգեցրել են իրենց խոշորագույն սպառողի և ներմուծողի՝ ՉԺՀ-ի կողմից էներգակիրների պահանջարկի նվազմանը: Brent եվրոպական տեսակի նավթի գինը հունվարից փետրվար ընկած ժամանակահատվածում նվազել է 69-ից մինչև 54 դոլար՝ մեկ բարելի համար, եվրոպական ttf հարթակի ռուսական բնական գազի համար նախատեսված պայմանագրերի գինը նվազել է մինչև 102 դոլար՝ 1000 ծորանարդ մետրի համար (2019 թվականին միջին գինը կազմել է 204,7 դոլար)[149]:

Հունվարի 27-ին Չինաստանի հետ իր սահմանը հետիոտների և ցամաքային տրանսպորտի համար փակել էր Մոնղոլիան, ինչպես նաև դադարեցվել էին զանգվածային միջոցառումներն ու կրթական գործունեությունը: Ընդ որում, Ուլան-Բատորյան երկաթուղին, որը վերջին անգամ թարմացրել է միջազգային գնացքների երթևեկության ժամանակացույցը 2020 թվականի հունվարի սկզբին, Չինաստանի հետ ուղևորատար հաղորդակցության դադարեցման մասին չի հայտարարել[150]:

Հունվարի 30-ին BMW ընկերությունը մինչև փետրվարի 10-ը երկարաձգել է իր խոշորագույն մասնաճյուղի՝ Շենյան մեգապոլիսի 10 հազար աշխատակիցներից բաղկացած երեք գործարանների ամանորյա արձակուրդները: Volkswagen-ը դադարեցրել է մինչև փետրվարի 10-ը համատեղ արտադրությունը Shanghai Automotive Group-ի և First Automotive Works-ի հետ: Volvo ընկերությունը երկարաձգել է արձակուրդը մինչև փետրվարի 9-ը իր բոլոր չինական գործարաններում։ Փետրվարի 1-ին Apple ընկերությունը հայտնել Էր Չինաստանում սեփական գրասենյակների, խանութների և սպասարկման կենտրոնների ժամանակավոր փակման մասին մինչև փետրվարի 9-ը[151][152]:

Փետրվարի 2-ին ՉԺՀ-ի Կենտրոնական բանկը ազգային տնտեսության պահպանման և կայունացման համար հայտարարել է 1,3 տրիլիոն յուանի (156 մլրդ եվրո) լիկվիդայնության շուկաներ դուրս գալու մասին[153]:

Փետրվարի 3-ին չինական բորսաներում ամանորյա արձակուրդների ավարտից հետո մեկնարկած սակարկությունները սկսվել են ռեկորդային անկումից: Այս միտումը հետագայում տարածվել է համաշխարհային բոլոր շուկաներում[154][155][156]:

Փետրվարի 27-ին հայտնի է դարձել չինական App Store-ից Plague Inc խաղի հեռացման մասին[157], որը հունվարի վերջին դարձել է ամենահանրաճանաչ բջջային խաղը տվյալ երկրի օգտատերերի շրջանում[158][159]:

2020 թվականի փետրվարի վերջի գնահատականով՝ 2020 թվականի առաջին եռամսյակում COVID-19 համավարակի պատճառով չինական տնտեսության կորուստները կարող էին կազմել շուրջ 143 մլրդ դոլար[160][161]:

Կորոնավիրուսի տարածումը այլ երկրներում

Իրան

Իրանում առաջին հաստատված դեպքը տեղի է ունեցել 2020 թվականի փետրվարի 19-ին՝ Ղոմում: Ըստ Իրանի առողջապահական մարմինների տվյալների, այդ պահին Իրանում գրանցվել էր 54 մահվան դեպք, իսկ վարակվածների թիվը կազմում էր շուրջ 980: Նույն ամսաթվի դրությամբ Իրանում կա ամենից շատ մահվան դեպքերը Չինաստանից դուրս:

Ավստրալիա

Արդեն 2020 թվականի հունվարի վերջին COVID-19-ի բռնկումից Ավստրալիայի տնտեսության ընդհանուր կորուստները գնահատվում էին ավելի քան 1 մլրդ Ավստրալական դոլար[162]։

Մարտի 13-ին Ֆորմուլա 1-ի և FIA-ի ղեկավարության որոշմամբ Australian Grand Prix Corporation-ի (EGPC) փրոմոութերների աջակցությամբ չեղարկվել Է Ավստրալիայի Գրան Պրին, որը պետք է դառնար 2020 թվականի մրցաշրջանի առաջին մրցարշավը[163]։ Մրցարշավը չեղարկելու մասին որոշումը հրապարակվել է ազատ Մրցումների մեկնարկից մեկուկես ժամ առաջ: Պատճառը McLaren Racing թիմի աշխատակիցներից մեկի COVID-19-ի վերլուծության դրական արդյունքն է:

Հունգարիա

Հունգարիայի կառավարությունը մարտի 11-ին երկրում արտակարգ դրություն Է հայտարարել։ Այդ օրը երկրում եղել են վիևուսով վարակման 13 հաստատված դեպքեր[164]:

Գերմանիա

Մարտի սկզբին Գերմանիայում արգելվել էր ավելի քան 1000 հանդիսատեսի մասնակցությամբ զանգվածային միջոցառումների անցկացումը[165]։

Գերմանիայի 2019/2020 տափօղակով հոկեյի առաջնությունը, որին մասնակցել է 14 ակումբ, դադարեցվել է մարտի 10-ին[166]։

Երկիրն աշխարհում ամենաշատ վարակված ունեցող երկրների հնգյակում է։ Ընդ որում, Գերմանիայում անոմալ ցածր է արձանագրվում՝ համեմատած այլ եվրոպական երկրների հետ՝ կորոնավիրուսից մահացությունը (0,35%, կորոնավիրուսով առավել ախտահարված մյուս երկրներում այդ ցուցանիշը հասնում է 10%-ի (Իտալիա), 3%-ի (Ֆրանսիա), 5%-ի (Իսպանիա) և 4%-ի Չինաստանում)[167]:

Ռոբերկ Կոխի ինստիտուտը իր կայքում հրապարակում է ամենօրյա հաշվետվություններ՝ հաստատված դեպքերի և մահերի քանակով։ Վիճակագրությունը հրապարակվում է ինչպես ամբողջ Գերմանիայում, այնպես էլ շրջաններում առանձին-առանձին։

Իտալիա

Իտալիայում, արագորեն տարածվող կորոնավիրուսի պատճառով, տեղական իշխանությունները փետրվարի 23-ից փակել են Վենետիկի Սան Մարկո բազիլիկան և Միլանի Սուրբ Մարիամ Աստվածածնի մայր տաճարը՝ այցելելության համար: Նման որոշում է կայացվել հասարակական վայրերում մարդկանց կուտակումը սահմանափակելու նպատակով[168]:

Մարտի 8-ից Իտալիայի հյուսիսում ընդլայնվում է կարանտինային ռեժիմը, մուտքը և ելքը շրջաններից (Լոմբարդիա և ևս 14 նահանգ, այդ թվում՝ Էմիլիա-Ռոմանիա, Մարկե, Պիեմոնտ, Վենետո) կթույլատրվի միայն բացառիկ դեպքերում։ Մարտի 10-ից նմանատիպ միջոցները տարածվել են Իտալիայի ամբողջ տարածքում[169]։

2020 թվականի մարտի 9-ին Իտալիայի կառավարությունը հայտարարեց, որ դադարեցնում է բոլոր մարզական մրցաշարերը երկրում, ներառյալ Սերիա A-ն, մինչև 2020 թվականի ապրիլի 3-ը[170]։

2020 թվականի մարտի 21-ին Իտալիայի Նախարարների խորհրդի նախագահ Ջուզեպպե Կոնտեի հետ հեռախոսազրույցից հետո Ռուսաստանի նախագահ Վլադիմիր Պուտինը կարգադրել է անհրաժեշտ օգնություն ցուցաբերել հանրապետությանը: Օգնություն է ցուցաբերվել պաշտպանության նախարարության գծով՝ Ռուսաստանի Դաշնության օդատիեզերական ուժերի ինքնաթիռների գործարկմամբ[171][172]։

Ճապոնիա

2020 թվականի փետրվարի 14 -ին ճապոնական CIPA (Camera & Imaging Products Association) կազմակերպությունը, որը միավորում է Ճապոնական ֆոտոտեխնիկայի արտադրողներին, հայտարարել է CP+ 2020 խոշոր միջազգային լուսանկարչական ցուցահանդեսի չեղարկման մասին՝ վկայակոչելով կորոնավիրուսի հետ կապված մտահոգությունները: Ցուցահանդեսը պետք է տեղի ունենար 2020 թվականի փետրվարի 27-ից մարտի 1-ը[173]։

Տոկիոյի մարաթոնի կազմակերպիչները որոշում են կայացրել 2020 թվականին չեղարկել սիրողական մարզիկների զանգվածային մրցավազքը՝ սահմանափակվելով միայն 200 մարդուց բաղկացած մասնագետների վազքով[174]:

Տոկիոյում 2020 թվականի ամառային Օլիմպիական խաղերը, որոնք պետք է սկսվեն հուլիսի 24-ին, կորոնավիրուսի հետ կապված իրադրության սրման պատճառով ձախողման կամ տեղափոխման սպառնալիքի տակ են:

Էստոնիա

Մարտի 13-ի առավոտյան Էստոնիայում արտակարգ դրություն Է հայտարարվել մինչև մայիսի 1-ը՝ արգելվել են բոլոր հանրային հավաքները, համերգները և մարզական մրցումները, փակվել են թանգարաններն ու կինոթատրոնները, դպրոցներն անցնում են հեռավոր և տնային ուսուցման, հիվանդանոցներում և բանտերում գործում է այցելության արգելք, սահմանին, օդանավակայաններում և նավահանգիստներում սանիտարական հսկողություն է սահմանվել[175]: Մարտի 12-ին Էստոնիայում կորոնավիրուսով վարակվածների ընդհանուր թիվը հասել է 27-ի[176]։

Ֆրանսիա

Ֆրանսիայում մարտի 17-ից (Եվրոպայում վիրուսի տարածման ցուցանիշով 4-րդ տեղը) սահմանափակումներ են մտցվել երկիր ուղևորությունների նկատմամբ, առնվազն երկու շաբաթով[177]: Ֆրանսիայի նախագահ Էմանուել Մակրոնը ազգին հղած հեռուստաուղերձում հայտնել է կորոնավիրուսի հետ կապված իրադրությունների մասին (նախագահի ուղերձը դիտել Է Ելիսեյան պալատի համար ռեկորդային հեռուստաալսարան՝ ավելի քան 35 միլիոն մարդ):

Տանից դուրս գալ կարելի է միայն մթերքի համար, հիվանդանոց (բայց միայն ծայրահեղ անհրաժեշտության դեպքում), աշխատանքի (եթե հնարավոր չէ հեռակա աշխատել), թույլատրվում են կարճ զբոսանքներ և հարազատներին անհետաձգելի օգնություն, փողոցում չարդարացված հայտնվելու համար տուգանք 38-ից մինչև 135 եվրո: Յուրաքանչյուր շրջանում, քաղաքներից և ազգային մայրուղիներում տեղակայված են բջջային հսկիչ անցակետեր[178]:

Ուզբեկստան

Մարտի 16-ից Ուզբեկստանում հայտարարվել են արձակուրդներ բոլոր կրթական հաստատությունների համար, դադարում են տրանսպորտային հաղորդակցությունը այլ երկրների հետ, չեղյալ են հայտարարվում ժողովրդական զբոսանքները Նավրուզի տոնակատարության կապակցությամբ, դադարում են աշխատել կինոթատրոնները[179][180][181]:

ԱՄՆ

ԱՄՆ-ի տարածքում կորոնավիրուսով հիվանդանալու առաջին դեպքը գրանցվել է 2020 թվականի հունվարի 21-ին, Վաշինգտոնում[182][183]։ Փետրվարի 29-ին հայտարարվել էր կորոնավիրուսի պատճառով GDC 2020 միջազգային կոնֆերանսի տեղափոխման մասին, որը պետք է տեղի ունենար մարտի 16-ից 20-ը Սան Ֆրանցիսկոյում[184]։

Հիվանդությունների վերահսկման և կանխարգելման կենտրոնները (ԱՄՆ առողջապահության նախարարության կառուցվածքային ստորաբաժանում) ամեն կերպ խրախուսում են էվֆեմիզմը, որը խորհուրդ է տալիս ամեն կերպ խուսափել մարդկանց զանգվածային կուտակումներից, սկսում են չեղյալ հայտարարել հայտնի մարզական մրցումները, օրինակ՝ քոլեջների բասկետբոլի թիմերի խաղերը[185]։

Մարտին չեղարկվել են Ինդիան Ուելսի և Մայամիի խոշորագույն թենիսի մրցաշարերը, որոնք պետք է տեղի ունենային մարտին և ապրիլին[186]։ Մարտի 12-ից NBA-ը պաշտոնապես դադարեցրել է կանոնավոր սեզոնի անցկացումը՝ մի քանի խաղացողների կորոնավիրուսի հայտնաբերման պատճառով[187]:

Electronic Entertainment Expo (E3) խաղային ցուցահանդեսը, որը պետք է տեղի ունենար հունիսի 9-ից 11-ը Լոս Անջելեսում, չեղյալ է հայտարարվել[188]։

Մարտի 11-ին չինական կորոնավիրուսի համավարակ հայտարարումից հետո ԱՄՆ նախագահ Դոնալդ Թրամփը հանդես է եկել ազգին ուղղված ուղերձով[189]։ Նա հայտարարել է, որ եվրոպացիների մուտքը երկիր մեկամսյա արգելք է սահմանել, որի տակ, սակայն, բրիտանացիներ չեն հայտնվել, և ֆինանսական աջակցություն է խոստացել առավել տուժած ամերիկացիներին[190]:

Մարտի 12-ին դադարեցվել է NHL-ի առաջնությունը[191]։

Ultra Music Festival 2020-ը, որը նախատեսված է 2020 թվականի մարտի 20-ին, 21-ին և 22-ին, կտեղափոխվի 2021 թվականի մարտի 26, 27 և 28[192]։

Կանադա

Մարտի 11-ին հայտնի դարձավ Կանադայում գեղասահքի աշխարհի առաջնությունը չեղյալ հայտարարելու մասին, որը պետք է տեղի ունենար մարտի 18-ից 22-ը Մոնրեալում, առաջնությանը պետք է մասնակցեին 183 գեղասահորդներ ավելի քան 30 երկրներից[193]:

Տարածումն աշխարհում

  • Բոլոր վարակման դեպքերը
    Բոլոր վարակման դեպքերը
  • Վարակման դեպքերը Չինաստանում
    Վարակման դեպքերը Չինաստանում
  • Վարակման դեպքերը Չինաստանից դուրս
    Վարակման դեպքերը Չինաստանից դուրս
  • Չինաստանում և ամբողջ աշխարհում հիվանդության և մահվան հաստատված դեպքերի կիսալոգարիֆմիկ ժամանակացույց։
    Չինաստանում և ամբողջ աշխարհում հիվանդության և մահվան հաստատված դեպքերի կիսալոգարիֆմիկ ժամանակացույց։
  • Նոր վարակման դեպքերը Հուբեյում, ամբողջ Չինաստանում և ամբողջ աշխարհում։
    Նոր վարակման դեպքերը Հուբեյում, ամբողջ Չինաստանում և ամբողջ աշխարհում։
  • Կորոնավիրուսի պատճառով օրական մահերը՝ ըստ տարածաշրջանի։
    Կորոնավիրուսի պատճառով օրական մահերը՝ ըստ տարածաշրջանի։
  • Մահացության ցուցանիշները ըստ տարիքային խմբերի Չինաստանում. 2020թ. փետրվարի 11-ի դրությամբ[194]:
    Մահացության ցուցանիշները ըստ տարիքային խմբերի Չինաստանում. 2020թ. փետրվարի 11-ի դրությամբ[194]:

Համաճարակաբանություն և կարանտինային միջոցներ

Մարտի 11-ին ԱՀԿ-ն հայտարարել է, որ COVID-19 վիրուսի բռնկումը ձեռք է բերել համաճարակի բնույթ[195], իսկ երկու օր անց, որ համաճարակի կենտրոնը Եվրոպան է: Այդ պահին այնտեղ ամեն օր հայտարվել Է վարակման ավելի մեծ թվով նոր դեպքերի մասին, քան Չինաստանում համաճարակի գագաթնակետում[196]: Դրա հետ մեկտեղ աճում է համաճարակաբանական կապերի բացակայության դեպքերի թիվը՝ վիրուսի փոխանցման աղբյուրը բացատրելու համար[197]։ Եվրոպայում վարակի տարածման առաջատարը Իտալիան է։ Մարտի 16-ի դրությամբ վարակման դեպքերի թիվը կազմել է մոտ 25 հազար, իսկ զոհերի թիվը գերազանցել է 1800-ը[198]։ Վարակվածների թվով երկրորդ տեղում Իսպանիան է՝ վարակման շուրջ 8 հազար դեպք և մոտ 300 մահ: Վարակման հազարավոր դեպքեր են գրանցվել նաև Ֆրանսիայում և Գերմանիայում։ Չինաստանի սահմաններից դուրս վարակվածների ընդհանուր թիվը (88365) մարտի 16-ի դրությամբ գերազանցել Է Չինաստանում վարակվածների թվին (81020)։ Նույն օրը հայտարարվեց, որ Շենգենյան գոտու և Եվրամիության արտաքին սահմանները մարտի 17-ից փակվում են մուտքի համար (սահմանափակումների գործողության նախնական ժամկետը 30 օր է)[199]։

Սոցիալ-տնտեսական հետևանքներ

Վարակի շարունակվող տարածումը ամբողջ աշխարհում հանգեցրել է ֆոնդային շուկայի վթարի, որը սկսվել է 2020 թվականի փետրվարի կեսերին: Մասնավորապես, Դոու Ջոնսի արդյունաբերական ցուցանիշը և S&P 500 ցուցանիշը հաջորդ ամսվա ընթացքում նվազել են 26-27%-ով[200][201][202]։

Հետաձգվել են բազմաթիվ սպորտային մրցումներ, այդ թվում՝ եվրոպական երկրների ազգային առաջնությունները գրեթե բոլոր մարզաձևերով, այդ թվում՝ ֆուտբոլը, հետաձգվել է մեկ տարով՝ 2020 թվականի ֆուտբոլի Եվրոպայի առաջնությունը[203][204]։

Չեղարկվել կամ հետաձգվել են բազմաթիվ փառատոներ, ցուցահանդեսներ և մրցույթներ, ներառյալ Մոսկվայի միջազգային կինոփառատոնը, Կաննի կինոփառատոնը, Ֆարնբորոյի ավիասալոնը և Եվրատեսիլ-2020 երգի մրցույթը[205]։


COVID-19-ը հասել է ընդհանուր՝ 210 երկիր և տարածք և 2 միջազգային փոխադրամիջոց (Diamond Princess, MS Zaandam ճամփորդանավերը:

Ընդհանուր աշխարհում ըստ 04.07.2020 դրությամբ գրանցվել է նոր կորոնավիրուսի 22,336,271 դեպք, բուժվածների թիվը՝ 15,071,505 մահացածներինը՝ 784,892 փաստացի բուժվողներինը՝ 6,479,874

Տվյալ աղյուսակի տեղեկությունները շատ հին են և թարմացվում են միայն ցանկությամբ: Բացառությամբ Հայաստանի վիճակագրության դեպքում։

Երկիր Վարակման դեպքեր Մահացածներ Առողջացածներ Ծանոթագրություններ
Ամերիկայի Միացյալ Նահանգներ ԱՄՆ 15,161,782 288,962 8,857,885 Ներկա պահին աշխարհում վարակման էպիկենտրոնը, ինչպես նաև Հյուսիսային Ամերիկայում կորոնավիրուսով վարակման և մահվան հաստատված առաջին դեպքերը:
Հնդկաստան Հնդկաստան 9,680,594 140,688 9,144,375
Բրազիլիա Բրազիլիա 6,603,540 176,962 5,776,182 Կորոնավիրուսով վարակման առաջին հաստատված դեպքը Հարավային Ամերիկայում:
Ռուսաստան Ռուսաստան 2,488,912 43,597 1,956,588
Ֆրանսիա Ֆրանսիա 2,292,497 55,155 169,586 ԵՄ-ում կորոնավիրուսով վարակման և մահվան հաստատված առաջին դեպքերը:
Իտալիա Իտալիա 1,728,000 60,078 913,494 Եվրոպայում վարակման էպիկենտրոնը:
Միացյալ Թագավորություն Միացյալ Թագավորություն 1,723,242 61,245 Նշված չէ
Իսպանիա Իսպանիա 1,699,145 46,252 Նշված չէ
Արգենտինա Արգենտինա 1,463,110 39,770 1,294,692 Կորոնավիրուսից մահվան առաջին հաստատված դեպքը Հարավային Ամերիկայում:
Կոլումբիա Կոլումբիա 1,371,103 37,808 1,257,410
Գերմանիա Գերմանիա 1,187,337 19,188 863,300
Մեքսիկա Մեքսիկա 1,175,850 109,717 866,186
Իրան Իրան 1,051,374 38,749 525,641 Կորոնավիրուսից մահվան առաջին հաստատված դեպքը Մերձավոր Արևելքում:
Հիմնական հոդված՝ Նոր կորոնավիրուսի բռնկումը Իրանում (2020)
Պերու Պերու 923,527 34,943 848,346
Թուրքիա Թուրքիա 828,295 14,900 431,253
Հարավաֆրիկյան Հանրապետություն Հարավաֆրիկյան Հանրապետություն 738,525 19,845 680,726
Չիլի Չիլի 288,089 6,051 253,343
Պակիստան Պակիստան 225,283 4,619 125,094
Սաուդյան Արաբիա Սաուդյան Արաբիա 201,801 1,802 140,614
Բանգլադեշ Բանգլադեշ 156,391 1,968 68,048
Ադրբեջան Ադրբեջան 146,679 1,632 88,497 Կորոնավիրուսից մահվան առաջին հաստատված դեպքը Կովկասում:
Հայաստան Հայաստան 142,344 2,344 117,649
Հիմնական հոդված՝ Նոր կորոնավիրուսի բռնկումը Հայաստանում (2020)
Կանադա Կանադա 105,091 8,663 68,693
Կատար Կատար 98,653 121 88,583
Չինաստանի Ժողովրդական Հանրապետություն Չինաստան 83,545 4,634 78,509 Վիրուսի ծագման երկիրը:
Եգիպտոս Եգիպտոս 72,711 3,201 19,690 Կորոնավիրուսով վարակման առաջին հաստատված դեպքը Աֆրիկայում:
Բելգիա Բելգիա 61,727 9,765 17,073
Նիդերլանդներ Նիդերլանդներ 50,335 6,113 Նշված չէ
Պորտուգալիա Պորտուգալիա 43,156 1,598 28,424
Շվեյցարիա Շվեյցարիա 30,344 1,185 11,100
Էկվադոր Էկվադոր 29,509 2,145 368
Շվեդիա Շվեդիա 26,670 3,256 381
Սինգապուր Սինգապուր 24,671 21 492
Բելառուս Բելառուս 23,906 136 1,993
Իռլանդիա Իռլանդիա 23,135 1,467 25
ԱՄԷ ԱՄԷ 18,870 201 2,181 Կորոնավիրուսով վարակման առաջին հաստատված դեպքը Մերձավոր Արևելքում:
Լեհաստան Լեհաստան 16,556 827 2,655
Իսրայել Իսրայել 16,526 258 5,124
Ուկրաինա Ուկրաինա 16,023 425 61
Ավստրիա Ավստրիա 15,882 620 6,064
Ճապոնիա Ճապոնիա 15,847 663 1,899
Ռումինիա Ռումինիա 15,588 991 3,404
Ինդոնեզիա Ինդոնեզիա 14,749 1,007 282
Ֆիլիպիններ Ֆիլիպիններ 11,350 751 140 Կորոնավիրուսից մահվան առաջին հաստատված դեպքը Չինաստանի սահմաններից դուրս:
Հարավային Կորեա Հարավային Կորեա 10,936 258 7,117
Դոմինիկյան Հանրապետություն Դոմինիկյան Հանրապետություն 10,634 393 98
Դանիա Դանիա 10,591 553 1,773
Սերբիա Սերբիա 10,176 218 118
Քուվեյթ Քուվեյթ 9,286 65 1,176
Պանամա Պանամա 8,616 249 16
Չեխիա Չեխիա 8,177 286 346
Նորվեգիա Նորվեգիա 8,132 224 32
Ավստրալիա Ավստրալիա 6,970 97 3,141
Մալայզիա Մալայզիա 6,726 109 1,830
Մարոկկո Մարոկկո 6,281 188 122
Ֆինլանդիա Ֆինլանդիա 5,984 276 4,000
Ալժիր Ալժիր 5,891 507 405
Ղազախստան Ղազախստան 5,279 32 774
Բահրեյն Բահրեյն 5,236 8 539
Մոլդովա Մոլդովա 4,995 175 56
Գանա Գանա 4,700 22 31
Աֆղանստան Աֆղանստան 4,678 122 228
Նիգերիա Նիգերիա 4,641 150 35
Լյուքսեմբուրգ Լյուքսեմբուրգ 3,888 101 500
Օման Օման 3,721 17 364
Հունգարիա Հունգարիա 3,263 413 112
Թաիլանդ Թաիլանդ 3,009 56 1,013 Չինաստանի սահմաններից դուրս առաջին վարակման հաստատված դեպքը:
Հունաստան Հունաստան 2,710 151 269
Իրաք Իրաք 2,679 107 1,319
Խորվաթիա Խորվաթիա 2,061 67 1,232
Ուզբեկստան Ուզբեկստան 1,969 8 992
Կամերուն Կամերուն 1,806 12 61
Իսլանդիա Իսլանդիա 1,797 10 751
Բոսնիա և Հերցեգովինա Բոսնիա և Հերցեգովինա 1,677 65 129
Էստոնիա Էստոնիա 1,666 50 93 Կորոնավիրուսով վարակման առաջին հաստատված դեպքը Բալթյան երկրներում:
Նոր Զելանդիա Նոր Զելանդիա 1,474 19 373
Բուլղարիա Բուլղարիա 1,437 61 205
Կուբա Կուբա 1,437 58 563
Հյուսիսային Մակեդոնիա Հյուսիսային Մակեդոնիա 1,421 71 41
Սլովենիա Սլովենիա 1,418 89 137
Սլովակիա Սլովակիա 1,391 22 23
Լիտվա Լիտվա 1,375 45 54
{{{2}}} Գվինեա 1,240 7 5
Կոտ դ'Իվուար Կոտ դ'Իվուար 1,183 14 52
Հոնկոնգ Հոնկոնգ 990 4 309 Չինաստանն իր վիճակագրության մեջ է ներառում նաև Հոնկոնգը:
🚢 Diamond Princess 712 11 603 Ճամփորդանավ, որը կանգ է առել Ճապոնիայի Յոկոհամա քաղաքի ափերում, ի սկզբանե ճամփորդանավում եղել է 2 666 զբոսաշրջիկ և 1045 հոգի անձնակազմ:
Թունիս Թունիս 671 25 25
Վրաստան Վրաստան 639 11 168 Կորոնավիրուսով վարակման առաջին հաստատված դեպքը Կովկասում:
Լատվիա Լատվիա 612 3 16
Լիբանան Լիբանան 609 20 76
Անդորրա Անդորրա 601 26 71
Կիպրոսի Հանրապետություն Կիպրոս 595 10 58
Կոստա Ռիկա Կոստա Ռիկա 539 3 30
Ուրուգվայ Ուրուգվայ 473 7 206
Բուրկինա Ֆասո Բուրկինա Ֆասո 443 24 146
Ալբանիա Ալբանիա 416 23 182
Թայվան Թայվան (Թայվան) 373 5 57
Հորդանան Հորդանան 349 6 126
Ռեյունյոն Ռեյունյոն 349 40
Գերնսի Գերնսի 323 7 27
Հոնդուրաս Հոնդուրաս 298 22 6
Սան Մարինո Սան Մարինո 266 32 35
Նիգեր Նիգեր 253 10 26
Պաղեստին Պաղեստին 253 1 25
Մավրիկիոս Մավրիկիոս 244 7 7
Մալթա Մալթա 241 5
Վիետնամ Վիետնամ 257 144
Չեռնոգորիա Չեռնոգորիա 255 2 4
Կոնգոյի Դեմոկրատական Հանրապետություն Կոնգոյի Դեմոկրատական Հանրապետություն 215 20 13
Սենեգալ Սենեգալ 226 2 92
Ղրղզստան Ղրղզստան 216 4 33
Ֆարերյան կղզիներ Ֆարերյան կղզիներ 183 93 Դանիայի ինքնավար շրջան:
Շրի Լանկա Շրի Լանկա 178 5 38
Վենեսուելա Վենեսուելա 159 7 52
Քենիա Քենիա 158 6 4
Մարտինիկա Մարտինիկա 151 4 50 Ֆրանսիայի տարածքային միավոր (դեպարտամենտ):
Մայոտ Մայոտ 147 2 14
Մեն կղզի Մեն կղզի 139 1 55
Գվադելուպա Գվադելուպա 135 7 31
Բրունեյ Բրունեյ 135 1 82
Ջիբութի Ջիբութի 50
Կամբոջա Կամբոջա 114 50
Պարագվայ Պարագվայ 113 5 12
Ջիբրալթար Ջիբրալթար 109 52
Տրինիդադ և Տոբագո Տրինիդադ և Տոբագո 105 8 1
Ռուանդա Ռուանդա 105
Մադագասկար Մադագասկար 82 2
Լիխտենշտայն Լիխտենշտայն 77 1 55
Մոնակո Մոնակո 77 1 4
Արուբա Արուբա 64 1 Ֆրանսիայի տարածքային միավոր (դեպարտամենտ):
Գվատեմալա Գվատեմալա 57 2 15
Ֆրանսիական Գվիանա Ֆրանսիական Գվիանա 57 22 Ֆրանսիայի տարածքային միավոր (դեպարտամենտ):
Սալվադոր Սալվադոր 56 3
Ճամայկա Ճամայկա 53 3 7
Բարբադոս Բարբադոս 52
Նեպալ Նեպալ 49 1
Ուգանդա Ուգանդա 48
Մակաո Մակաո 43 10 Չինաստանն իր վիճակագրության մեջ է ներառում նաև Մակաոն:
Մալի Մալի 41 3 1
Տոգո Տոգո 41 3 17
Զամբիա Զամբիա 39 1 2
Ֆրանսիական Պոլինեզիա Ֆրանսիական Պոլինեզիա 39
Եթովպիա Եթովպիա 38 4
Բերմուդյան կղզիներ Բերմուդներ 35 2
Կայմանյան կղզիներ Կայմանյան կղզիներ 29 1 1
Բահամյան Կղզիներ Բահամյան Կղզիներ 24 3 1
Գայանա Գայանա 23 4
Սինտ Մարտեն Սինտ Մարտեն 23 1
Կոնգոյի Հանրապետություն Կոնգոյի Հանրապետություն 22 2 2
Էրիթրեա Էրիթրեա 22
Գաբոն Գաբոն 21 1
Մյանմա Մյանմա 21 1
Տանզանիա Տանզանիա 20 1 3
Հայիթի Հայիթի 20 1
Մալդիվներ Մալդիվներ 19 13
Նոր Կալեդոնիա Նոր Կալեդոնիա 18 1
Լիբիա Լիբիա 17 1
Սիրիա Սիրիա 16 2 2
Բենին Բենին 16 2
Սեն Մարտեն (Ֆրանսիա) Սեն Մարտեն 15 1 Ֆրանսիայի տարածքային միավոր (դեպարտամենտ):
Հասարակածային Գվինեա Հասարակածային Գվինեա 16 1
Անտիգուա և Բարբուդա Անտիգուա և Բարբուդա 15
Գվինեա Բիսաու Գվինեա Բիսաու 15
Մոնղոլիա Մոնղոլիա 14
Նամիբիա Նամիբիա 14 2
Դոմինիկա Դոմինիկա 14
Սենտ Լյուսիա Սենտ Լյուսիա 13 1
Ֆիջի Ֆիջի 12
Գրենադա Գրենադա 12
Կյուրասաո Կյուրասաո 11 1 2
Գրենլադիա (վարչական միավոր) Գրենլանդիա 11 3
Լաոս Լաոս 10
Սուրինամ Սուրինամ 10
Սեյշելյան կղզիներ Սեյշելյան կղզիներ 10
Սուդան Սուդան 10 2
Լիբերիա Լիբերիա 10 1
Էսվատինի Էսվատինի 9
Սենթ Քիթս և Նևիս Սենթ Քիթս և Նևիս 9
Չադ Չադ 9
Թերքս և Քայքոս կղզիներ Թերքս և Քայքոս կղզիներ 9
Գվինեա Գվինեա 8
Մոզամբիկ Մոզամբիկ 8
Զիմբաբվե Զիմբաբվե 8 1
Անգոլա Անգոլա 8
Վատիկան Վատիկան 7
Կաբո Վերդե Կաբո Վերդե 7 1
Սենտ Վինսենթ և Գրենադիններ Սենտ Վինսենթ և Գրենադիններ 7 1
Սոմալի Սոմալի 7
Սուրբ Բարդուղիմեոսի կղզի Սուրբ Բարդուղիմեոսի կղզի (St-Barth) 6 Ֆրանսիայի տարածքային միավոր (դեպարտամենտ):
Մավրիտանիա Մավրիտանիա 6
Մոնտսերատ Մոնտսերատ 6
Արևմտյան Սահարա 6
Բութան Բութան 5
{{{2}}} Բուրունդի 5
Նիկարագուա Նիկարագուա 5
Գամբիա Գամբիա 4 1
Կենտրոնաաֆրիկյան Հանրապետություն Կենտրոնաաֆրիկյան Հանրապետություն 4
{{{2}}} Բոտսվանա 4 1
{{{2}}} Մալավի 4
Բելիզ Բելիզ 4
{{{2}}} Սիեռա Լեոնե 4
Հարավային Սուդան Հարավային Սուդան 4
Բրիտանական Վիրջինյան կղզիներ Բրիտանական Վիրջինյան կղզիներ 3
🚢 MS Zaandam 2
Պապուա Նոր Գվինեա Պապուա Նոր Գվինեա 2
Արևելյան Թիմոր Արևելյան Թիմոր 2
{{{2}}} Անգիլիա 3
Հյուսիսային Կորեա 1 1
{{{2}}} Սաբա կղզի 1
{{{2}}} Սեն Պիեռ և Միքելոն 1
{{{2}}} Եմեն 1
Ընդհանուր 3,077,266 211,964 925,924

Վիրուսի տարածման ժամանակագրությունը

Ամսաթիվ Ընդհանուր վարակվծաների
քանակը		 Գրանցված նոր դեպքեր Ընդհանուր մահվան
ելքերի քանակը		 Նոր մահվան
ելքեր		 Ընդհանուր բուժվածների
քանակը		 Նոր բուժվածներ
03.06.2020 6 493 009 113 723 383 645 1 763 3 092 393 333 680
02.06.2020 6 379 286 113 353 381 882 4 707 2 758 713 62 110
01.06.2020 6 295 933 206 833 377 175 6 418 2 696 603 131 316
31.05.2020 6 059 100 370 757 2 565 287
30.05.2020 6 059 100 370 757 2 565 287
29.05.2020 5 924 401 366 502 2 494 129
28.05.2020 5 809 139 361 945 2 416 558
27.05.2020 5 692 201 357 268 2 350 582
26.05.2020 5 590 233 352 092 2 287 450
25.05.2020 5 495 735 348 150 2 232 327
24.05.2020 5 407 679 345 057 2 169 116
23.05.2020 5 310 428 342 097 2 112 797
22.05.2020 5 210 906 338 160 2 057 258
21.05.2020 5 102 528 332 924 1 949 355
20.05.2020 4 996 472 328 115 1 898 086
19.05.2020 4 896 967 323 285 1 839 089
18.05.2020 4 801 734 318 265 1 787 269
17.05.2020 4 713 411 315 098 1 734 357
16.05.2020 4 633 892 311 783 1 693 581
15.05.2020 4 542 059 307 666 1 637 440
14.05.2020 4 441 955 302 418 1 588 487
13.05.2020 4 346 820 297 197 1 549 141
12.05.2020 4 261 560 291 970 1 496 454
11.05.2020 4 177 295 286 330 1 454 357
10.05.2020 4 101 430 282 709 1 409 574
09.05.2020 4 023 815 279 311 1 376 218
08.05.2020 3 937 922 274 898 1 322 644
07.05.2020 3 844 197 269 567 1 285 335
06.05.2020 3 752 278 263 831 1 246 006
05.05.2020 3 659 628 257 239 1 199 426
04.05.2020 3 579 993 251 537 1 163 318
03.05.2020 3 506 009 247 470 1 125 830
02.05.2020 3 427 343 243 808 1 093 706
01.05.2020 3 343 610 238 650 1 053 456
30.04.2020 3 256 840 233 382 1 015 346
29.04.2020 3 170 422 227 638 952 431
28.04.2020 3 095 191 217 153 917 382
27.04.2020 3 025 070 211 167 885 751
26.04.2020 2 958 187 206 544 860 632
25.04.2020 2 886 339 202 846 817 252
24.04.2020 2 804 178 197 149 793 992
23.04.2020 2 708 553 190 856 739 054
22.04.2020 2 623 802 183 064 710 284
21.04.2020 2 546 172 176 580 680 413
20.04.2020 2 472 152 169 985 646 082
19.04.2020 2 401 284 165 043 624 243
18.04.2020 2 317 683 159 510 592 663
17.04.2020 2 240 130 153 822 568 687
16.04.2020 2 152 615 143 801 541 930
15.04.2020 2 066 023 134 177 510 822
14.04.2020 1 986 192 125 984 474 113
13.04.2020 1 917 320 119 480 448 532
12.04.2020 1 846 680 114 089 421 312
11.04.2020 1 771 500 108 533 401 435
10.04.2020 1 679 952 101 681 373 538
09.04.2020 1 595 350 95 455 354 021
08.04.2020 1 511 104 88 338 328 675
07.04.2020 1 426 096 81 865 300 069
06.04.2020 1 337 416 74 182 277 757
05.04.2020 1 272 322 69 396 260 154
04.04.2020 1 182 825 63 924 244 108
03.04.2020 1 095 917 58 787 225 811
02.04.2020 1 013 304 52 982 210 596
01.04.2020 932 605 46 498 193 632
31.03.2020 850 357 41 661 176 558
30.03.2020 780 392 37 551 164 631
29.03.2020 716 482 33 691 150 889
28.03.2020 657 777 30 431 141 419
27.03.2020 589 312 26 935 132 440
26.03.2020 525 054 23 684 122 200
25.03.2020 467 656 48 920 21 181 2 558 113 749 5 468
24.03.2020 418 736 40 406 18 623 2 126 108 281 7 196
23.03.2020 378 330 41 164 16 497 1 874 101 085 3 711
22.03.2020 337 166 32 568 14 623 1 650 97 374 5 735
21.03.2020 304 598 32 387 12 973 1 677 91 639 4 226
20.03.2020 272 211 29 456 11 296 1 430 87 413 2 471
19.03.2020 242 755 27 800 9 866 1 137 84 942 1 641
18.03.2020 214 955 17 764 8 729 824 83 301 2 467
17.03.2020 197 191 15 577 7 905 779 80 834 2 757
16.03.2020 181 614 14 131 7 126 691 78 077 2 044
15.03.2020 167 483 11 342 6 435 616 76 033 3 409
14.03.2020 156 141 10 892 5 819 415 72 624 2 372
13.03.2020 145 249 16 863 5 404 684 70 252 1 928
12.03.2020 128 386 2 484 4 720 105 68 324 1 321
11.03.2020 125 902 7 298 4 615 353 67 003 2 578
10.03.2020 118 604 5 010 4 262 277 64 425 1 913
09.03.2020 113 594 3 768 3 985 183 62 512 1 817
08.03.2020 109 826 3 980 3 802 244 60 695 2 366
07.03.2020 105 846 4 036 3 558 98 58 329 2 493
06.03.2020 101 810 3 924 3 460 112 55 836 2 039
05.03.2020 97 886 2 762 3 348 94 53 797 2 626
04.03.2020 95 124 2 280 3 254 94 51 171 2 942
03.03.2020 92 844 2 535 3 160 75 48 229 2 627
02.03.2020 90 309 1 938 3 085 89 45 602 2 886
01.03.2020 88 371 2 357 2 996 55 42 716 2 934
29.02.2020 86 014 1 890 2 941 69 39 782 3 071
28.02.2020 84 124 1 368 2 872 58 36 711 3 434
27.02.2020 82 756 1 359 2 814 44 33 277 2 893
26.02.2020 81 397 982 2 770 62 30 384 2 477
25.02.2020 80 415 845 2 708 79 27 907 2 678
24.02.2020 79 570 585 2 629 160 25 229 1 834
23.02.2020 78 985 386 2 469 11 23 395 509
22.02.2020 78 599 1 756 2 458 207 22 886 3 995
21.02.2020 76 843 644 2 251 4 18 891 714
20.02.2020 76 199 558 2 247 125 18 177 2 056
19.02.2020 75 641 503 2 122 115 16 121 1 769
18.02.2020 75 138 1 878 2 007 139 14 352 1 769
17.02.2020 73 260 2 034 1 868 98 12 583 1 718
16.02.2020 71 226 2 194 1 770 104 10 865 1 470
15.02.2020 69 032 2 145 1 666 143 9 395 1 337
14.02.2020 66 887 6 517 1 523 152 8 058 1 763
13.02.2020 60 370 15 148 1 371 253 6 295 1 145
12.02.2020 45 222 419 1 118 5 5 150 467
11.02.2020 44 803 2 040 1 113 100 4 683 737
10.02.2020 42 763 2 612 1 013 107 3 946 702
09.02.2020 40 151 3 030 906 100 3 244 628
08.02.2020 37 121 2 729 806 87 2 616 605
07.02.2020 34 392 3 594 719 85 2 011 524
06.02.2020 30 798 3 162 634 70 1 487 363
05.02.2020 27 636 3 744 564 72 1 124 272
04.02.2020 23 892 4 011 492 66 852 229
03.02.2020 19 881 3 094 426 64 623 151
02.02.2020 16 787 4 749 362 103 472 188
01.02.2020 12 038 2 113 259 46 284 62
31.01.2020 9 925 1 690 213 42 222 79
30.01.2020 8 235 2 070 171 38 143 17
29.01.2020 6 165 587 133 2 126 19
28.01.2020 5 578 2 652 131 49 107 406
27.01.2020 2 926 808 82 26 61 9
26.01.2020 2 118 680 56 14 52 13
25.01.2020 1 438 497 42 16 39 3
24.01.2020 941 288 26 8 36 6
23.01.2020 653 99 18 1 30 2
22.01.2020 554 114 17 8 28 3
21.01.2020 440 149 9 3 25 0
20.01.2020 291 93 6 3 25 0
19.01.2020 198 77 3 1 25 6
18.01.2020 121 56 2 0 19 4
17.01.2020 65 18 2 0 15 3
16.01.2020 47 5 2 0 12 4
15.01.2020 42 0 2 1 8 1
14.01.2020 42 0 1 7 0
13.01.2020 42 1 1 7 1
12.01.2020 41 1 6 4
11.01.2020 41 1 2
10.01.2020 41 1 2

Առաջին գրանցված մահը եղել է Ուհանում[206]:

Չինաստանի սահմաններից դուրս առաջին մահը գրանցվել է Ֆիլիպիններում[206][206][207][208]:

Առաջին մահը Ասիայից դուրս` Փարիզում[206]։

Ծանոթագրություններ

  1. ↑ «WHO Director-General's opening remarks at the media briefing on COVID-19 - 11 March 2020». World Health Organization. մարտի 11, 2020. Վերցված է մարտի 11, 2020-ին.
  2. ↑ «Coronavirus Update (Live) for COVID-19 Wuhan China Virus Outbreak – Worldometer». www.worldometers.info.
  3. ↑ 3,0 3,1 Pinghui, Zhuang (2020-01-15). «Wuhan pneumonia: how search for source unfolded». South China Morning Post (անգլերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2020-01-15-ին. Վերցված է 2020-01-16-ին.
  4. ↑ 4,0 4,1 «Undiagnosed pneumonia - China (HU) (01): wildlife sales, market closed, RFI Archive Number: 20200102.6866757». Pro-MED-mail. International Society for Infectious Diseases. Վերցված է 2020-01-13-ին.
  5. ↑ 5,0 5,1 Hui, David S.; Azhar, Esam EI; Madani, Tariq A.; Ntoumi, Francine; Kock, Richard; Dar, Osman; Ippolito, Giuseppe; Mchugh, Timothy D.; Memish, Ziad A. The continuing epidemic threat of novel coronaviruses to global health – the latest novel coronavirus outbreak in Wuhan, China(անգլ.) // International Journal of Infectious Diseases : journal. — 2020. — Т. 91. — С. 264—266. — ISSN 1201-9712. — doi:10.1016/j.ijid.2020.01.009
  6. ↑ 6,0 6,1 «Wuhan seafood market pneumonia virus isolate Wuhan-Hu-1, complete genome». NCBI Genbank. National Center for Biotechnology Information. Վերցված է 2020-01-20-ին.
  7. ↑ «Coronavirus Disease 2019 (COVID-19)». Centers for Disease Control and Prevention (ամերիկյան անգլերեն). փետրվարի 11, 2020. Վերցված է մարտի 9, 2020-ին.
  8. ↑ «湖北黃岡：城鐵站、火車站離開黃岡市區通道暫時關閉». www.hkcna.hk. Վերցված է 2020-01-23-ին.
  9. ↑ hermesauto (2020-01-23). «Wuhan virus: China locks down Huanggang, imposes tough travel restrictions in 3 other cities, after Wuhan lockdown» (անգլերեն). The Straits Times. Վերցված է 2020-01-23-ին.
  10. ↑ https://www.telegraph.co.uk/news/2020/01/24/china-locks-eight-cities-pledges-new-hospital-within-six-days/
  11. ↑ «截至1月29日24时新型冠状病毒感染的肺炎疫情最新情况» (չինարեն). Национальная комиссия по здравоохранению КНР. 2020-01-30. Վերցված է 2020-01-30-ին.
  12. ↑ «Coronavirus impacts education». UNESCO (անգլերեն). մարտի 4, 2020. Վերցված է մարտի 7, 2020-ին.
  13. ↑ Tracking coronavirus: Map, data and timeline
  14. ↑ «Here Comes the Coronavirus Pandemic – Now, after many fire drills, the world may be facing a real fire». The New York Times. փետրվարի 29, 2020. Վերցված է մարտի 1, 2020-ին.
  15. ↑ Krugman, Paul (փետրվարի 27, 2020). «When a Pandemic Meets a Personality Cult». Նյու Յորք Թայմս. Վերցված է փետրվարի 29, 2020-ին. {{cite news}}: Unknown parameter |name-list-format= ignored (|name-list-style= suggested) (օգնություն)
  16. ↑ «В Ухане зафиксировали 195 случаев повторного заражения коронавирусом». tass.ru (ռուսերեն). ТАСС. 2020-02-24. Վերցված է 2020-02-24-ին.
  17. ↑ Perper, Rosie (մարտի 5, 2020). «As the coronavirus spreads, one study predicts that even the best-case scenario is 15 million dead and a $2.4 trillion hit to global GDP». Business Insider – via Yahoo!.
  18. ↑ «ԱՀԿ-ն աշխարհում հայտարարել է կորոնավիրուսի համավարակ». Zonapositive.com. Zona News. 2020-03-11. Վերցված է 2020-03-11-ին.
  19. ↑ Clamp, Rachel (մարտի 5, 2020). «Coronavirus and the Black Death: spread of misinformation and xenophobia shows we haven't learned from our past». The Conversation – via Yahoo!.
  20. ↑ Քաղվածելու սխալ՝ Սխալ <ref> պիտակ՝ «AutoDW-69» անվանումով ref-երը տեքստ չեն պարունակում:
  21. ↑ Քաղվածելու սխալ՝ Սխալ <ref> պիտակ՝ «bbc50984025» անվանումով ref-երը տեքստ չեն պարունակում:
  22. ↑ Քաղվածելու սխալ՝ Սխալ <ref> պիտակ՝ «characteristicsZH» անվանումով ref-երը տեքստ չեն պարունակում:
  23. ↑ Քաղվածելու սխալ՝ Սխալ <ref> պիտակ՝ «LancetNowcasting» անվանումով ref-երը տեքստ չեն պարունակում:
  24. ↑ Քաղվածելու սխալ՝ Սխալ <ref> պիտակ՝ «aGWE9» անվանումով ref-երը տեքստ չեն պարունակում:
  25. ↑ Քաղվածելու սխալ՝ Սխալ <ref> պիտակ՝ «ECDC risk assessment» անվանումով ref-երը տեքստ չեն պարունակում:
  26. ↑ Քաղվածելու սխալ՝ Սխալ <ref> պիտակ՝ «AutoDW-67» անվանումով ref-երը տեքստ չեն պարունակում:
  27. ↑ Քաղվածելու սխալ՝ Սխալ <ref> պիտակ՝ «Wang24Jan2020» անվանումով ref-երը տեքստ չեն պարունակում:
  28. ↑ Քաղվածելու սխալ՝ Սխալ <ref> պիտակ՝ «Huang24Jan2020» անվանումով ref-երը տեքստ չեն պարունակում:
  29. ↑ Քաղվածելու սխալ՝ Սխալ <ref> պիտակ՝ «Joseph24Jan2020» անվանումով ref-երը տեքստ չեն պարունակում:
  30. ↑ Քաղվածելու սխալ՝ Սխալ <ref> պիտակ՝ «han24Jan2020» անվանումով ref-երը տեքստ չեն պարունակում:
  31. ↑ Քաղվածելու սխալ՝ Սխալ <ref> պիտակ՝ «original_report» անվանումով ref-երը տեքստ չեն պարունակում:
  32. ↑ Քաղվածելու սխալ՝ Սխալ <ref> պիտակ՝ «U09eH» անվանումով ref-երը տեքստ չեն պարունակում:
  33. ↑ Քաղվածելու սխալ՝ Սխալ <ref> պիտակ՝ «c55py» անվանումով ref-երը տեքստ չեն պարունակում:
  34. ↑ Քաղվածելու սխալ՝ Սխալ <ref> պիտակ՝ «Fl4VA» անվանումով ref-երը տեքստ չեն պարունակում:
  35. ↑ 35,0 35,1 Քաղվածելու սխալ՝ Սխալ <ref> պիտակ՝ «qgiV1» անվանումով ref-երը տեքստ չեն պարունակում:
  36. ↑ Քաղվածելու սխալ՝ Սխալ <ref> պիտակ՝ «AutoDW-21» անվանումով ref-երը տեքստ չեն պարունակում:
  37. ↑ Քաղվածելու սխալ՝ Սխալ <ref> պիտակ՝ «2w5Oj» անվանումով ref-երը տեքստ չեն պարունակում:
  38. ↑ Քաղվածելու սխալ՝ Սխալ <ref> պիտակ՝ «J1db8» անվանումով ref-երը տեքստ չեն պարունակում:
  39. ↑ Քաղվածելու սխալ՝ Սխալ <ref> պիտակ՝ «JLWR2» անվանումով ref-երը տեքստ չեն պարունակում:
  40. ↑ «Laboratory testing for 2019 novel coronavirus (2019-nCoV) in suspected human cases». www.who.int (անգլերեն). Վերցված է մարտի 30, 2020-ին.
  41. ↑ Lau, Hien; Khosrawipour, Veria; Kocbach, Piotr; Mikolajczyk, Agata; Ichii, Hirohito; Schubert, Justyna; Bania, Jacek; Khosrawipour, Tanja (մարտի 14, 2020). «Internationally lost COVID-19 cases». Journal of Microbiology, Immunology and Infection (անգլերեն). doi:10.1016/j.jmii.2020.03.013. ISSN 1684-1182. PMID 32205091.
  42. ↑ «COVID-19: First results of the voluntary screening in Iceland». Nordic Life Science—the leading Nordic life science news service (ամերիկյան անգլերեն). մարտի 23, 2020. Վերցված է մարտի 30, 2020-ին.
  43. ↑ «RIVM: verspreiding coronavirus lijkt af te remmen». RTL Nieuws (հոլանդերեն). մարտի 25, 2020. Վերցված է մարտի 30, 2020-ին.
  44. ↑ «Bund sucht nicht mehr alle Corona-Infizierten». Der Bund (գերմաներեն). ISSN 0774-6156. Վերցված է մարտի 30, 2020-ին.
  45. ↑ «Special Report: Italy and South Korea virus outbreaks reveal disparity in deaths and tactics». Reuters (անգլերեն). մարտի 13, 2020. Վերցված է մարտի 30, 2020-ին.
  46. ↑ Քաղվածելու սխալ՝ Սխալ <ref> պիտակ՝ «pathogenesis» անվանումով ref-երը տեքստ չեն պարունակում:
  47. ↑ Քաղվածելու սխալ՝ Սխալ <ref> պիտակ՝ «AutoDW-22» անվանումով ref-երը տեքստ չեն պարունակում:
  48. ↑ Քաղվածելու սխալ՝ Սխալ <ref> պիտակ՝ «AutoDW-25» անվանումով ref-երը տեքստ չեն պարունակում:
  49. ↑ Քաղվածելու սխալ՝ Սխալ <ref> պիտակ՝ «NYT2020PhilDeath2» անվանումով ref-երը տեքստ չեն պարունակում:
  50. ↑ Քաղվածելու սխալ՝ Սխալ <ref> պիտակ՝ «AutoDW-27» անվանումով ref-երը տեքստ չեն պարունակում:
  51. ↑ Քաղվածելու սխալ՝ Սխալ <ref> պիտակ՝ «AJE_Qom_coverup_50deaths» անվանումով ref-երը տեքստ չեն պարունակում:
  52. ↑ Քաղվածելու սխալ՝ Սխալ <ref> պիտակ՝ «SKorea_total_20200224» անվանումով ref-երը տեքստ չեն պարունակում:
  53. ↑ Քաղվածելու սխալ՝ Սխալ <ref> պիտակ՝ «AutoDW-28» անվանումով ref-երը տեքստ չեն պարունակում:
  54. ↑ Քաղվածելու սխալ՝ Սխալ <ref> պիտակ՝ «HN0sa» անվանումով ref-երը տեքստ չեն պարունակում:
  55. ↑ «Principles of Epidemiology | Lesson 3—Section 3». www.cdc.gov (ամերիկյան անգլերեն). փետրվարի 18, 2019. Վերցված է մարտի 28, 2020-ին.
  56. ↑ «Coronavirus disease 2019: Situation Report 69» (PDF). World Health Organization. մարտի 29, 2020. Վերցված է մարտի 29, 2020-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ url-status (link)
  57. ↑ Ritchie, Hannah; Roser, Max (մարտի 25, 2020). Chivers, Tom (ed.). «What do we know about the risk of dying from COVID-19?». Our World in Data. Վերցված է մարտի 28, 2020-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ url-status (link)
  58. ↑ Lazzerini, Marzia; Putoto, Giovanni (մարտի 18, 2020). «COVID-19 in Italy: momentous decisions and many uncertainties». The Lancet Global Health (English). 0. doi:10.1016/S2214-109X(20)30110-8. ISSN 2214-109X. PMID 32199072.{{cite journal}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)
  59. ↑ «What do we know about the risk of dying from COVID-19?». Our World in Data. Վերցված է մարտի 28, 2020-ին.
  60. ↑ Քաղվածելու սխալ՝ Սխալ <ref> պիտակ՝ «WHOpandemic2» անվանումով ref-երը տեքստ չեն պարունակում:
  61. ↑ 61,0 61,1 «Modelers Struggle to Predict the Future of the COVID-19 Pandemic». The Scientist Magazine. Վերցված է մարտի 21, 2020-ին.
  62. ↑ Քաղվածելու սխալ՝ Սխալ <ref> պիտակ՝ «Resnick» անվանումով ref-երը տեքստ չեն պարունակում:
  63. ↑ Քաղվածելու սխալ՝ Սխալ <ref> պիտակ՝ «pfyes» անվանումով ref-երը տեքստ չեն պարունակում:
  64. ↑ Քաղվածելու սխալ՝ Սխալ <ref> պիտակ՝ «e7bko» անվանումով ref-երը տեքստ չեն պարունակում:
  65. ↑ Քաղվածելու սխալ՝ Սխալ <ref> պիտակ՝ «Symptoms-diagram» անվանումով ref-երը տեքստ չեն պարունակում:
  66. ↑ Քաղվածելու սխալ՝ Սխալ <ref> պիտակ՝ «WHO report 28 February 2020» անվանումով ref-երը տեքստ չեն պարունակում:
  67. ↑ Քաղվածելու սխալ՝ Սխալ <ref> պիտակ՝ «RFLSD» անվանումով ref-երը տեքստ չեն պարունակում:
  68. ↑ The Key Stat in the NYTimes' Piece About Losing Your Sense of Smell Was Wrong, Slate, Shannon Palus, 27 March 2020. "... The actual percentage of patients in South Korea with anosmia, based on a survey from a medical society, was 15 percent ..."
  69. ↑ Iacobucci, Gareth (մարտի 24, 2020). «60 seconds on . . . anosmia [loss of smell]». BMJ. 368: m1202. doi:10.1136/bmj.m1202. PMID 32209546.
  70. ↑ Քաղվածելու սխալ՝ Սխալ <ref> պիտակ՝ «XQq4a» անվանումով ref-երը տեքստ չեն պարունակում:
  71. ↑ Q&A on coronaviruses (COVID-19), WHO, 9 March 2020.
  72. ↑ Քաղվածելու սխալ՝ Սխալ <ref> պիտակ՝ «Huang24Jan20202» անվանումով ref-երը տեքստ չեն պարունակում:
  73. ↑ Քաղվածելու սխալ՝ Սխալ <ref> պիտակ՝ «S3BzI» անվանումով ref-երը տեքստ չեն պարունակում:
  74. ↑ Քաղվածելու սխալ՝ Սխալ <ref> պիտակ՝ «AutoDW-33» անվանումով ref-երը տեքստ չեն պարունակում:
  75. ↑ Քաղվածելու սխալ՝ Սխալ <ref> պիտակ՝ «AutoDW-5» անվանումով ref-երը տեքստ չեն պարունակում:
  76. ↑ Քաղվածելու սխալ՝ Սխալ <ref> պիտակ՝ «AutoDW-34» անվանումով ref-երը տեքստ չեն պարունակում:
  77. ↑ Քաղվածելու սխալ՝ Սխալ <ref> պիտակ՝ «AutoDW-35» անվանումով ref-երը տեքստ չեն պարունակում:
  78. ↑ Քաղվածելու սխալ՝ Սխալ <ref> պիտակ՝ «patientZero» անվանումով ref-երը տեքստ չեն պարունակում:
  79. ↑ Քաղվածելու սխալ՝ Սխալ <ref> պիտակ՝ «AutoDW-672» անվանումով ref-երը տեքստ չեն պարունակում:
  80. ↑ Քաղվածելու սխալ՝ Սխալ <ref> պիտակ՝ «characteristicsZH2» անվանումով ref-երը տեքստ չեն պարունակում:
  81. ↑ 81,0 81,1 81,2 81,3 «Q & A on COVID-19». European Centre for Disease Prevention and Control (անգլերեն). Վերցված է մարտի 23, 2020-ին.
  82. ↑ 82,0 82,1 82,2 82,3 Քաղվածելու սխալ՝ Սխալ <ref> պիտակ՝ «CDCTrans» անվանումով ref-երը տեքստ չեն պարունակում:
  83. ↑ 83,0 83,1 83,2 Քաղվածելու սխալ՝ Սխալ <ref> պիտակ՝ «WHO2020QA» անվանումով ref-երը տեքստ չեն պարունակում:
  84. ↑ Loh, Ne-Hooi Will; Tan, Yanni; Taculod, Juvel H.; և այլք: (մարտի 18, 2020). «The Impact of High-Flow Nasal Cannula (HFNC) on Coughing Distance: Implications on Its Use During the Novel Coronavirus Disease Outbreak». Canadian Journal of Anesthesia. doi:10.1007/s12630-020-01634-3. PMC 7090637. PMID 32189218.
  85. ↑ Bourouiba, Lydia (մարտի 26, 2020). «Turbulent Gas Clouds and Respiratory Pathogen Emissions: Potential Implications for Reducing Transmission of COVID-19». JAMA. doi:10.1001/jama.2020.4756. PMID 32215590.
  86. ↑ 6 feet enough for social distancing? MIT researcher says droplets carrying coronavirus can travel up to 27 feet, USA Today, Jordan Culver, 31 March 2020.
  87. ↑ Քաղվածելու սխալ՝ Սխալ <ref> պիտակ՝ «CDC2020Surfaces» անվանումով ref-երը տեքստ չեն պարունակում:
  88. ↑ Քաղվածելու սխալ՝ Սխալ <ref> պիտակ՝ «Stable NIH» անվանումով ref-երը տեքստ չեն պարունակում:
  89. ↑ Քաղվածելու սխալ՝ Սխալ <ref> պիտակ՝ «GunterTPS_9days_persistence» անվանումով ref-երը տեքստ չեն պարունակում:
  90. ↑ Քաղվածելու սխալ՝ Սխալ <ref> պիտակ՝ «
    02» անվանումով ref-երը տեքստ չեն պարունակում:
  91. ↑ Քաղվածելու սխալ՝ Սխալ <ref> պիտակ՝ «Zhu24Jan2020» անվանումով ref-երը տեքստ չեն պարունակում:
  92. ↑ Քաղվածելու սխալ՝ Սխալ <ref> պիտակ՝ «WHO report 28 February 20202» անվանումով ref-երը տեքստ չեն պարունակում:
  93. ↑ Քաղվածելու սխալ՝ Սխալ <ref> պիտակ՝ «bioRxivBatOrigin» անվանումով ref-երը տեքստ չեն պարունակում:
  94. ↑ 94,0 94,1 Ai T, Yang Z, Hou H, Zhan C, Chen C, Lv W, Tao Q, Sun Z, Xia L (February 2020). «Correlation of Chest CT and RT-PCR Testing in Coronavirus Disease 2019 (COVID-19) in China: A Report of 1014 Cases». Radiology: 200642. doi:10.1148/radiol.2020200642. PMID 32101510.
  95. ↑ Քաղվածելու սխալ՝ Սխալ <ref> պիտակ՝ «7XzeF» անվանումով ref-երը տեքստ չեն պարունակում:
  96. ↑ «ACR Recommendations for the use of Chest Radiography and Computed Tomography (CT) for Suspected COVID-19 Infection». American College of Radiology. մարտի 22, 2020.{{cite web}}: CS1 սպաս․ url-status (link)
  97. ↑ Քաղվածելու սխալ՝ Սխալ <ref> պիտակ՝ «oaBq3» անվանումով ref-երը տեքստ չեն պարունակում:
  98. ↑ Քաղվածելու սխալ՝ Սխալ <ref> պիտակ՝ «D9Wvk» անվանումով ref-երը տեքստ չեն պարունակում:
  99. ↑ Քաղվածելու սխալ՝ Սխալ <ref> պիտակ՝ «WHO_InterimGuidance» անվանումով ref-երը տեքստ չեն պարունակում:
  100. ↑ Քաղվածելու սխալ՝ Սխալ <ref> պիտակ՝ «20200130cdc» անվանումով ref-երը տեքստ չեն պարունակում:
  101. ↑ Քաղվածելու սխալ՝ Սխալ <ref> պիտակ՝ «20200130businessinsider» անվանումով ref-երը տեքստ չեն պարունակում:
  102. ↑ Քաղվածելու սխալ՝ Սխալ <ref> պիտակ՝ «globenewswire1977226» անվանումով ref-երը տեքստ չեն պարունակում:
  103. ↑ Քաղվածելու սխալ՝ Սխալ <ref> պիտակ՝ «AutoDW-43» անվանումով ref-երը տեքստ չեն պարունակում:
  104. ↑ Li, Lin; Qin, Lixin; Xu, Zeguo; Yin, Youbing; Wang, Xin; Kong, Bin; Bai, Junjie; Lu, Yi; Fang, Zhenghan; Song, Qi; Cao, Kunlin; Liu, Daliang; Wang, Guisheng; Xu, Qizhong; Fang, Xisheng; Zhang, Shiqin; Xia, Juan; Xia, Jun (մարտի 19, 2020). «Artificial Intelligence Distinguishes COVID-19 from Community Acquired Pneumonia on Chest CT». Radiology: 200905. doi:10.1148/radiol.2020200905. ISSN 0033-8419. PMID 32191588.
  105. ↑ 105,0 105,1 Քաղվածելու սխալ՝ Սխալ <ref> պիտակ՝ «CDC Prevention» անվանումով ref-երը տեքստ չեն պարունակում:
  106. ↑ 106,0 106,1 Քաղվածելու սխալ՝ Սխալ <ref> պիտակ՝ «WHO-advice» անվանումով ref-երը տեքստ չեն պարունակում:
  107. ↑ Քաղվածելու սխալ՝ Սխալ <ref> պիտակ՝ «AutoDW-48» անվանումով ref-երը տեքստ չեն պարունակում:
  108. ↑ Քաղվածելու սխալ՝ Սխալ <ref> պիտակ՝ «NprYv» անվանումով ref-երը տեքստ չեն պարունակում:
  109. ↑ Քաղվածելու սխալ՝ Սխալ <ref> պիտակ՝ «Tx4L9» անվանումով ref-երը տեքստ չեն պարունակում:
  110. ↑ Քաղվածելու սխալ՝ Սխալ <ref> պիտակ՝ «AutoDW-50» անվանումով ref-երը տեքստ չեն պարունակում:
  111. ↑ «Coronavirus Disease 2019 (COVID-19)—Transmission». Centers for Disease Control and Prevention (ամերիկյան անգլերեն). մարտի 17, 2020. Վերցված է մարտի 28, 2020-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ url-status (link)
  112. ↑ Քաղվածելու սխալ՝ Սխալ <ref> պիտակ՝ «AutoDW-51» անվանումով ref-երը տեքստ չեն պարունակում:
  113. ↑ Քաղվածելու սխալ՝ Սխալ <ref> պիտակ՝ «web» անվանումով ref-երը տեքստ չեն պարունակում:
  114. ↑ Քաղվածելու սխալ՝ Սխալ <ref> պիտակ՝ «WHO2020Myth» անվանումով ref-երը տեքստ չեն պարունակում:
  115. ↑ Spinney, Laura (մարտի 29, 2020). «Coronavirus vaccine: when will it be ready?». The Guardian (բրիտանական անգլերեն). ISSN 0261-3077. Վերցված է մարտի 29, 2020-ին.{{cite news}}: CS1 սպաս․ url-status (link)
  116. ↑ Քաղվածելու սխալ՝ Սխալ <ref> պիտակ՝ «
    03» անվանումով ref-երը տեքստ չեն պարունակում:
  117. ↑ Քաղվածելու սխալ՝ Սխալ <ref> պիտակ՝ «AutoDW-52» անվանումով ref-երը տեքստ չեն պարունակում:
  118. ↑ Քաղվածելու սխալ՝ Սխալ <ref> պիտակ՝ «BMJ2020Best» անվանումով ref-երը տեքստ չեն պարունակում:
  119. ↑ Քաղվածելու սխալ՝ Սխալ <ref> պիտակ՝ «AutoDW-63» անվանումով ref-երը տեքստ չեն պարունակում:
  120. ↑ Քաղվածելու սխալ՝ Սխալ <ref> պիտակ՝ «hxm4a» անվանումով ref-երը տեքստ չեն պարունակում:
  121. ↑ McCreary, Erin K.; Pogue, Jason M. (2020). «COVID-19 Treatment: A Review of Early and Emerging Options». Open Forum Infectious Diseases. doi:10.1093/ofid/ofaa105.
  122. ↑ 122,0 122,1 «Hospital readiness checklist for COVID-19». www.euro.who.int (անգլերեն). մարտի 25, 2020. Վերցված է մարտի 27, 2020-ին.
  123. ↑ Checklist for hospitals preparing for the reception and care of coronavirus 2019 (COVID-19) patients. European Centre for Disease Prevention and Control (Report) (անգլերեն). փետրվարի 26, 2020. Վերցված է մարտի 27, 2020-ին.
  124. ↑ «Китайский коронавирус оказался гибридным и передался людям от змей». nauka.vesti.ru (ռուսերեն). Վերցված է 2020-02-28-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadlink= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն) // Вести.ру, 23.01.2020
  125. ↑ Mystery deepens over animal source of coronavirus
  126. ↑ От кого коронавирус?
  127. ↑ «Pneumonia of unknown cause – China. Disease outbreak news». World Health Organization. 2020-01-05. Արխիվացված է օրիգինալից 2020-01-07-ին. Վերցված է 2020-01-06-ին.
  128. ↑ Schnirring, Lisa (2020-01-14). «Report: Thailand's coronavirus patient didn't visit outbreak market». CIDRAP (անգլերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2020-01-14-ին. Վերցված է 2020-01-15-ին.
  129. ↑ Китайский врач ещё 30 декабря предупредил о коронавирусе — но тогда ему никто не поверил. В итоге он сам заразился и умер // «Медуза», 3.02.2020.
  130. ↑ Schnirring, Lisa (2020-01-11). «China releases genetic data on new coronavirus, now deadly». CIDRAP (անգլերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2020-01-11-ին. Վերցված է 2020-01-12-ին.
  131. ↑ Schnirring, Lisa (2020-01-15). «Second family cluster found in Wuhan novel coronavirus outbreak». CIDRAP (անգլերեն). Վերցված է 2020-01-16-ին.
  132. ↑ Wee, Sui-Lee; Jr, Donald G. McNeil (2020-01-08). «China Identifies New Virus Causing Pneumonialike Illness». The New York Times (անգլերեն). ISSN 0362-4331. Արխիվացված է օրիգինալից 2020-01-14-ին. Վերցված է 2020-01-14-ին.
  133. ↑ Schirring, Lisa (2020-01-16). «Japan has 1st novel coronavirus case; China reports another death». CIDRAP (անգլերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2020-01-20-ին. Վերցված է 2020-01-16-ին.
  134. ↑ Kyodo News. «China announces 2nd death from new coronavirus». Kyodo News+. Վերցված է 2020-01-16-ին.
  135. ↑ «武汉市卫生健康委员会». wjw.wuhan.gov.cn. 2020-01-16. Արխիվացված է օրիգինալից 2020-01-20-ին. Վերցված է 2020-01-16-ին.
  136. ↑ «Контроль в российских аэропортах из-за коронавируса. Фоторепортаж». РБК. Վերցված է 2020-01-29-ին.
  137. ↑ «Информационный бюллетень о ситуации и принимаемых мерах по недопущению распространения заболеваний, вызванных новым коронавирусом». www.rospotrebnadzor.ru (ռուսերեն). Վերցված է 2020-02-28-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadlink= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  138. ↑ «Онищенко объяснил, почему Китай справился со вспышкой коронавируса» (ռուսերեն). Интерфакс. Վերցված է 2020-03-21-ին.
  139. ↑ Imai, Natsuko; Dorigatti, Ilaria; Cori, Anne; Riley, Steven; Ferguson, Neil M "Estimating the potential total number of novel Coronavirus cases in Wuhan City, China (Report 2" (ут) // Imperial College London. — 2020.
  140. ↑ Lisa Schnirring | News Editor | CIDRAP News | Jan 22, 2020. «WHO decision on nCoV emergency delayed as cases spike» (անգլերեն). CIDRAP. Վերցված է 2020-01-23-ին. {{cite web}}: |author= has generic name (օգնություն)CS1 սպաս․ բազմաթիվ անուններ: authors list (link) CS1 սպաս․ թվային անուններ: authors list (link)
  141. ↑ Քաղվածելու սխալ՝ Սխալ <ref> պիտակ՝ «rt2» անվանումով ref-երը տեքստ չեն պարունակում:
  142. ↑ Gallagher, James (2020-01-18). «New Chinese virus 'will have infected hundreds'». BBC News. Վերցված է 2020-01-23-ին.
  143. ↑ «Власти Китая вторые сутки не обнаружили новых заразившихся коронавирусом» (ռուսերեն). Интерфакс. 2020-03-20. Վերցված է 2020-03-21-ին.
  144. ↑ «Китай снимает двухмесячный карантин в провинции Хубэй после спада эпидемии» (ռուսերեն). ТАСС. 2020-03-25. Վերցված է 2020-03-25-ին.
  145. ↑ 145,0 145,1 «World financial markets rocked by China coronavirus». The Guardian. 2020-01-23.
  146. ↑ «Запретный город закрыт, нефть падает: коронавирус наносит удар по экономике». www.vesti.ru (ռուսերեն). Վերցված է 2020-02-28-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadlink= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն) // Вести.ру, 24 января 2020
  147. ↑ «Бизнес в опасности: коронавирус подтачивает экономику». www.gazeta.ru (ռուսերեն). Վերցված է 2020-02-28-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadlink= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն) // Газета.Ru, 29.01.2020
  148. ↑ 148,0 148,1 «Global markets slide on back of coronavirus concerns in China». The Guardian. 2020-01-27.
  149. ↑ «Чем коронавирус опасен для "Газпрома"». DW. 2020-02-11.
  150. ↑ «Монголия закрыла границу с Китаем из-за коронавируса». РИА Новости. 2020-01-27. Վերցված է 2020-02-26-ին.
  151. ↑ «Apple временно закрыла магазины в Китае из-за коронавируса». Forbes. 2020-02-01.
  152. ↑ «Немецкие автоконцерны приостанавливают производство в КНР». DW. 2020-01-30.
  153. ↑ «Центробанк Китая поддержит экономику страны на фоне вспышки коронавируса». DW. 2020-02-02.
  154. ↑ «Китайские биржевые индексы рухнули из-за коронавируса». Радио Свобода. 2020-02-03.
  155. ↑ «Коронавирус: рухнули рынки и цена на нефть». Радио Свобода. 2020-02-28.
  156. ↑ «Коронавирус ввел рынки в историческое падение». The Bell. 2020-02-28.
  157. ↑ Li, Ruiyun; Pei, Sen; Chen, Bin; Song, Yimeng; Zhang, Tao; Yang, Wan; Shaman, Jeffrey (2020). «Substantial undocumented infection facilitates the rapid dissemination of novel coronavirus (COVID-19)». Medrxiv: 2020.02.14.20023127. doi:10.1101/2020.02.14.20023127. {{cite journal}}: Unknown parameter |name-list-format= ignored (|name-list-style= suggested) (օգնություն)
  158. ↑ Chinese regulators remove 'Plague Inc' game from Apple's China app store
  159. ↑ Sun, Haoyang; Dickens, Borame Lee; Chen, Mark; Cook, Alex Richard; Clapham, Hannah Eleanor (2020). «Estimating number of global importations of COVID-19 from Wuhan, risk of transmission outside mainland China and COVID-19 introduction index between countries outside mainland China». Medrxiv: 2020.02.17.20024075. doi:10.1101/2020.02.17.20024075. {{cite journal}}: Unknown parameter |name-list-format= ignored (|name-list-style= suggested) (օգնություն)
  160. ↑ «Эксперт рассказал, сколько теряет экономика Китая из-за коронавируса». ria.ru (ռուսերեն). Վերցված է 2020-02-28-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadlink= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  161. ↑ Report of the WHO-China Joint Mission on Coronavirus Disease 2019 (COVID-19) (Report). World Health Organization. 2020. https://www.who.int/docs/default-source/coronaviruse/who-china-joint-mission-on-covid-19-final-report.pdf
  162. ↑ Jack Derwin (2020-01-31). «The Wuhan coronavirus will hurt these Australian companies and cost the economy billions, according to global bank UBS» (անգլերեն). Business Insider Australia. Վերցված է 2020-02-11-ին. {{cite web}}: line feed character in |publisher= at position 9 (օգնություն)
  163. ↑ «Formula 1, FIA and AGPC announce cancellation of the 2020 Australian Grand Prix | Formula 1®» (անգլերեն). www.formula1.com. Վերցված է 2020-03-13-ին.
  164. ↑ «Венгрия ввела чрезвычайное положение из-за коронавируса. Через 5 недель в Будапеште запланирован финал Кубка Федерации». 2020-03-11.
  165. ↑ «Чемпионата Германии остановлен из-за коронавируса, титул разыгран не будет». Советский спорт. 2020-03-10.
  166. ↑ Объяснена аномально низкая смертность от коронавируса в Германии // Лента. Ру, 21 марта 2020
  167. ↑ «RKI - Coronavirus SARS-CoV-2 - Archiv der Situationsberichte des Robert Koch-Instituts zu COVID-19 (ab 4.3.2020)». www.rki.de. Վերցված է 2020-03-22-ին.
  168. ↑ «В Италии из-за коронавируса закрыли достопримечательности // Российская газета, 23.02.2020». rg.ru (ռուսերեն). Վերցված է 2020-02-28-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadlink= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  169. ↑ Карантинный режим введен на большей части севера Италии // Известия, 8 марта 2020
  170. ↑ «Coronavirus: All sport in Italy suspended because of outbreak» (անգլերեն). BBC Sport. 2020-03-09.
  171. ↑ Телефонный разговор с премьер-министром Италии Джузеппе Конте / kremlin.ru
  172. ↑ В группу Минобороны России для оказания помощи Италии вошли ведущие специалисты в области вирусологии и эпидемиологии / mil.ru
  173. ↑ «Крупная японская фотовыставка CP+ 2020 тоже отменена из-за вспышки коронавируса». 3dnews.ru (ռուսերեն). Վերցված է 2020-02-28-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadlink= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն). 3DNews.ru
  174. ↑ 21 февраля 2020 года организаторы глобальной биофармацевтической конференции Bio Asia, запланированной на 10-12 марта 2020 года в Токио, сообщили об отмене мероприятия в связи с коронавирусом «Tokyo Marathon Cancels Mass Participation Race, To Go Ahead as Elite-Only Event (updated)». japanrunningnews.blogspot.com. Վերցված է 2020-02-28-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadlink= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  175. ↑ Эстония объявила чрезвычайное положение из-за коронавируса // Лента.ру, 13 марта 2020
  176. ↑ «В Эстонии уже 41 больной коронавирусом. Это число будет расти». RUS Delfi. 2020-03-13. Վերցված է 2020-03-13-ին.
  177. ↑ Франция ограничила поездки по стране // Лента. Ру, 16 марта 2020
  178. ↑ Французов просят сменить привычки: Макрон ввел «военное положение» из-за коронавируса // Вести, 17 марта 2020
  179. ↑ Какие меры приняты в Узбекистане против коронавируса. Главное
  180. ↑ Гуляния на Навруз отменены
  181. ↑ Работа кинотеатров приостанавливается, футбольные матчи отменяются
  182. ↑ Конференцию GDC 2020 перенесли на лето из-за коронавируса
  183. ↑ Important GDC 2020 Update
  184. ↑ «First Travel-related Case of 2019 Novel Coronavirus Detected in United States» (անգլերեն).
  185. ↑ Коронавирус обнажил хрупкость американского процветания // Взгляд, 9 марта 2020
  186. ↑ ««Мастерс» в Индиан-Уэллсе отменили. Дальше будет хуже?». 2020-03-09.
  187. ↑ «Источник: «Мастерс» в Майами из-за коронавируса отменён». 2020-03-12.
  188. ↑ «Коронавирус отменил выставку E3: какие игры мы не увидим» (ռուսերեն). Газета.Ru. Վերցված է 2020-03-12-ին.
  189. ↑ «ВОЗ объявила пандемию коронавируса в мире» (ռուսերեն). www.kommersant.ru. 2020-03-11. Վերցված է 2020-03-12-ին.
  190. ↑ Осторожно, Америка закрывается // Коммерсантъ.
  191. ↑ Коронавирус разрушает мировой спорт на наших глазах. Катастрофа в режиме LIVE
  192. ↑ «Official Notice · Ultra Music Festival» (անգլերեն). Ultra Music Festival. Վերցված է 2020-03-16-ին.
  193. ↑ «Чемпионат мира-2020 по фигурному катанию в Монреале отменен из-за коронавируса». 2020-03-11.
  194. ↑ The Novel Coronavirus Pneumonia Emergency Response Epidemiology Team. The Epidemiological Characteristics of an Outbreak of 2019 Novel Coronavirus Diseases (COVID-19) – China, 2020. China CDC Weekly, 2020, 2(8): 113–122.
  195. ↑ Քաղվածելու սխալ՝ Սխալ <ref> պիտակ՝ «rt» անվանումով ref-երը տեքստ չեն պարունակում:
  196. ↑ «There is an increasing number of cases in several EU/EEA countries without epidemiological links to explain the source of transmission» Daily risk assessment on COVID-19(անգլ.) ECPC, 13 March 2020
  197. ↑ Марика Димитриади. «Что делает Европа, чтобы остановить коронавирус?» (ռուսերեն). Euronews. Վերցված է 2020-03-19-ին.
  198. ↑ «Зараженных СOVID-19 в мире уже больше, чем в Китае» (ռուսերեն). КорреспонденТ.net. Վերցված է 2020-03-20-ին.
  199. ↑ Мария Лисицына. «Макрон объявил о закрытии въезда в Шенген с 17 марта» (ռուսերեն). РБК. Վերցված է 2020-03-19-ին.
  200. ↑ Harsh Chauhan. «The U.S. Stock Market Could Crash Another 25% If This Nightmare Scenario Unfolds» (անգլերեն). CNN. Վերցված է 2020-03-20-ին.
  201. ↑ «Московский кинофестиваль перенесли из-за коронавируса» (ռուսերեն). Интерфакс. Վերցված է 2020-03-20-ին.
  202. ↑ Олег Усков. «Каннский кинофестиваль перенесли из-за пандемии» (ռուսերեն). Российская газета. Վերցված է 2020-03-20-ին.
  203. ↑ [1]
  204. ↑ Наталья Копылова. «Международный авиасалон Фарнборо отменили из-за коронавируса» (ռուսերեն). РИА Новости. Վերցված է 2020-03-20-ին.
  205. ↑ «https://www.interfax.ru/world/699805» (ռուսերեն). Интерфакс. Վերցված է 2020-03-21-ին. {{cite web}}: External link in |title= (օգնություն)
  206. ↑ 206,0 206,1 206,2 206,3 {{cite news}}: Empty citation (օգնություն)
  207. ↑ Philippines, World Health Organization (փետրվարի 1, 2020). «A 44-year-old male is confirmed as the second person with Coronavirus Disease 2019 (COVID-19) in the Philippines. He passed away on 1 February 2020.pic.twitter.com/5a5tPWtvpc». @WHOPhilippines. Արխիվացված է օրիգինալից փետրվարի 2, 2020-ին. Վերցված է փետրվարի 2, 2020-ին.Կաղապար:Primary source inline
  208. ↑ «Coronavirus updates: U.S., Japanese citizens die in Wuhan». NBC News. Արխիվացված է օրիգինալից փետրվարի 9, 2020-ին. Վերցված է փետրվարի 10, 2020-ին.

Արտաքին հղումներ

Վիիքպահեստ
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «COVID-19 համավարակ» հոդվածին։
 ⛭ 
  Բառարաններ և հանրագիտարաններ
Չափորոշչային վերահսկողություն
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=COVID-19_համավարակ&oldid=7557251» էջից