«Սպիտակամորթ ոզնի»–ի խմբագրումների տարբերություն
Content deleted Content added
No edit summary |
No edit summary |
||
| Տող 8. | Տող 8. | ||
| ordo = [[Միջատասպաններ]] |
| ordo = [[Միջատասպաններ]] |
||
| familia = [[Ոզնիներ]] |
| familia = [[Ոզնիներ]] |
||
| genus = |
| genus = [[Աֆրիկական ոզնիներ]] |
||
| species |
| species = '''Սպտակամորթ ոզնի''' |
||
| latin = Atelerix albiventris |
| latin = Atelerix albiventris |
||
| author = [[Wagner]], 1841 |
| author = [[Wagner]], 1841 |
||
| Տող 17. | Տող 17. | ||
| iucn = 40602 |
| iucn = 40602 |
||
}} |
}} |
||
:''Չշփոթել '''[[սպիտակափոր ոզնի|սպիտակափոր]]''' կամ '''[[սպիտակափոր ոզնի|արևելաեվրոպական |
:''Չշփոթել '''[[սպիտակափոր ոզնի|սպիտակափոր]]''' կամ '''[[սպիտակափոր ոզնի|արևելաեվրոպական ոզնու]]''' հետ։'' |
||
''' |
'''Սպիտակամորթ, քառամատ''' կամ '''աֆրիկյան սպիտակափոր ոզնի'''<ref>{{Cite journal|last=Флскснштсйи|first=К.|date=1984-01|title=Краткий русско-немецкий я немецко-русский словарь Кристофа Шхядта|url=http://dx.doi.org/10.1524/slaw.1984.29.46.914|journal=Zeitschrift für Slawistik|volume=29|issue=4-6|doi=10.1524/slaw.1984.29.46.914|issn=2196-7016}}</ref> ({{Lang-la|Atelerix albiventris}}) [[կաթնասուններ]]ի դասի [[աֆրիկյան ոզնիներ]]ի ցեղի տեսակ:: |
||
Մարմնի երկարությունը 15-ից 22 սմ, մարմնի քաշը 350-700 գրամ, բայց կախված տարիքից կարող է հասնել 1200 գրամի: Էգերը սովորաբար ավելի մեծ են, քան |
Մարմնի երկարությունը 15-ից 22 սմ, մարմնի քաշը 350-700 գրամ, բայց կախված տարիքից կարող է հասնել 1200 գրամի: Էգերը սովորաբար ավելի մեծ են, քան արուները: Ոտքերը կարճ են, պոչը սովորաբար մոտ 2,5 սմ երկարություն ունի, քիթը լայն է, իսկ աչքերը՝ փոքր: Յուրաքանչյուր թաթ ունի չորս մատ: [[Ականջներ]]ը և [[աչքեր]]ը կլորացված են: Ասեղները ծածկում են ամբողջ մեջքը։ Մկանները ու թաթերը ասեղներ չունեն։<ref name=Allen1922>{{статья |заглавие=The American Museum Congo Expedition collection of Insectivora |издание={{Нп3|Bulletin of the American Museum of Natural History}} |том=47 |номер=1 |ссылка=http://digitallibrary.amnh.org/dspace/bitstream/2246/1008/1/B047a01.pdf |страницы=1—38 |язык=en |тип=journal |автор=Allen, J.A. |год=1922 |издательство=[[Американский музей естественной истории|American Museum of Natural History]] }}</ref>. |
||
Գույնը հաճախ տարբերվում է, բայց ընդհանուր առմամբ նրաք ունեն շագանակագույն կամ մոխրագույն մորթիներ։ Մարմինի նեքևի հատվածը՝ փորիկը, սպիտակ է, դեմքը՝ շագանակագույն, ոտքերը և որովայնը |
Գույնը հաճախ տարբերվում է, բայց ընդհանուր առմամբ նրաք ունեն շագանակագույն կամ մոխրագույն մորթիներ։ Մարմինի նեքևի հատվածը՝ փորիկը, սպիտակ է, դեմքը՝ շագանակագույն, ոտքերը և որովայնը մոխրագույն։ Մարմինը ծածկված է ասեղներով՝ 5-ից 17 մմ երկարությամբ, իսկ գլխի վերին մասում ավելի երկար։ Ասեղները կարող են ունենալ տարբեր գույներ, բայց սովորաբար հիմքը միշտ սպիտակ են:<ref name=Santana2010>{{статья |заглавие=''Atelerix albiventris'' (Erinaceomorpha: Erinaceidae) |издание={{Нп3|Mammalian Species}} |том=42 |номер=1 |ссылка=http://www.asmjournals.org/doi/full/10.1644/857.1 |страницы=99—110 |doi=10.1644/857.1 |язык=en |archiveurl=https://archive.is/20130112175746/http://www.asmjournals.org/doi/full/10.1644/857.1 |archivedate=2013-01-12 |accessdate=2014-04-02 |тип=journal |автор=Santana, E.M. et al. |год=2010 |издательство={{Нп3|American Society of Mammalogists}} }} {{Архивировано|url=https://archive.is/20130112175746/http://www.asmjournals.org/doi/full/10.1644/857.1 |date=2013-01-12 }}</ref>. |
||
Տեսակը |
Տեսակը տարածված է [[Սահարա անապատ|Սահարայից]] հարավ, [[Մավրիտանիա]]յում, [[Սենեգալ]]ում, [[Նիգերիա]]յում, [[Սուդան]]ում, [[Եթովպիա]]յում։ Սպիտակամորթ ոզնին գերադասում է խոտածածկ ապրելավայրերը կամ թեթև անտառները՝ ծովի մակարդակից մինչև 2000 մետր բարձրության վրա: Ապրում են չոր և քարքարոտ սավաններում, խուսափում են խիտ անտառներից։<ref>[http://www.asmjournals.org/doi/full/10.1644/857.1 An Error Occurred Setting Your User Cookie<!-- Заголовок добавлен ботом -->] {{webarchive|url=https://archive.is/20130112175746/http://www.asmjournals.org/doi/full/10.1644/857.1 |date=2013-01-12 }}</ref> |
||
Սպիտակամորթ ոզնին վարում է միայնակ գիշերային կենսակերպ: Սովորաբար, անհրաժեշտության դեպքում, տեղաշարժվում է գետնին, կարող է բարձրանալ և լողալ: Կենդանիները շատ ակտիվ են, քայլում են են մի քանի կիլոմետր սնունդ փնտրելու համար։ Ուտում են [[միջատներ]], [[Որդեր|ճիճուներ]], [[Փորոտանիներ|խխունջներ]], [[սարդեր]] և նույնիսկ փոքր [[անողնաշարավորներ]]: Դիմացկուն է թունավորումների դեմ և կարող է նույնիսկ ուտել [[կարիճներ]] և [[Օձեր|թունավոր օձեր]]:Ամռանը տևում է վեց շաբաթ, միջավայրի բարձր ջերմաստիճանի և սննդի պակասի ուղղորդությամբ:<ref name=Santana2010/>. |
|||
Սովորական հնչյունները, որոնք |
Սովորական հնչյունները, որոնք ոզնիները hանում են հանգիստ ժամանակ, նման են խռմփոցների և ծիծաղի, բայց երբ հարձակվում են, սպիտակամորթ ոզնիները կարող է բարձրաձայն ճչալ, բացի այդ արուները հնչյուններ են հնչեցնում՝ զուգավորման ժամանակ էգերին գրավելու համար:<ref name=Santana2010/>. |
||
Թշնամու հետ հանդիպելիս ոզնին սովորաբար լարում է հետևի մկանները, կծիկները տեղափոխելով մանգաղը, իսկ հետո մարմինը գնդակի է վերածում ՝ պաշտպանելով վերջույթներն ու գլուխը: Եթե հարձակումը շարունակվի, այն կարող է սկսվել կտրուկ շարժումներ կատարել ՝ փորձելով հարվածել հարձակվողին, միևնույն ժամանակ պաշտպանվել: Բնական թշնամիներն են ՝ [[բորենիներ]]ը,[[շնագայլեր]]ը, [[բվեր]]ը,[[արջեր]]ը<ref name=Santana2010/>։ |
Թշնամու հետ հանդիպելիս ոզնին սովորաբար լարում է հետևի մկանները, կծիկները տեղափոխելով մանգաղը, իսկ հետո մարմինը գնդակի է վերածում ՝ պաշտպանելով վերջույթներն ու գլուխը: Եթե հարձակումը շարունակվի, այն կարող է սկսվել կտրուկ շարժումներ կատարել ՝ փորձելով հարվածել հարձակվողին, միևնույն ժամանակ պաշտպանվել: Բնական թշնամիներն են ՝ [[բորենիներ]]ը, [[շնագայլեր]]ը, [[բվեր]]ը,[[արջեր]]ը<ref name=Santana2010/>։ |
||
== Ծանոթագրություններ == |
== Ծանոթագրություններ == |
||
17:36, 5 Դեկտեմբերի 2020-ի տարբերակ
| Սպիտակափոր ոզնի | ||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||||||
| Գիտական դասակարգում | ||||||||||||||
|
||||||||||||||
| Լատիներեն անվանում | ||||||||||||||
| Atelerix albiventris
Wagner, 1841
|
||||||||||||||
| Հատուկ պահպանություն | ||||||||||||||
| Արեալ | ||||||||||||||
 | ||||||||||||||
|
|
- Չշփոթել սպիտակափոր կամ արևելաեվրոպական ոզնու հետ։
Սպիտակամորթ, քառամատ կամ աֆրիկյան սպիտակափոր ոզնի[1] (լատին․՝ Atelerix albiventris) կաթնասունների դասի աֆրիկյան ոզնիների ցեղի տեսակ::
Մարմնի երկարությունը 15-ից 22 սմ, մարմնի քաշը 350-700 գրամ, բայց կախված տարիքից կարող է հասնել 1200 գրամի: Էգերը սովորաբար ավելի մեծ են, քան արուները: Ոտքերը կարճ են, պոչը սովորաբար մոտ 2,5 սմ երկարություն ունի, քիթը լայն է, իսկ աչքերը՝ փոքր: Յուրաքանչյուր թաթ ունի չորս մատ: Ականջները և աչքերը կլորացված են: Ասեղները ծածկում են ամբողջ մեջքը։ Մկանները ու թաթերը ասեղներ չունեն։[2].
Գույնը հաճախ տարբերվում է, բայց ընդհանուր առմամբ նրաք ունեն շագանակագույն կամ մոխրագույն մորթիներ։ Մարմինի նեքևի հատվածը՝ փորիկը, սպիտակ է, դեմքը՝ շագանակագույն, ոտքերը և որովայնը մոխրագույն։ Մարմինը ծածկված է ասեղներով՝ 5-ից 17 մմ երկարությամբ, իսկ գլխի վերին մասում ավելի երկար։ Ասեղները կարող են ունենալ տարբեր գույներ, բայց սովորաբար հիմքը միշտ սպիտակ են:[3].
Տեսակը տարածված է Սահարայից հարավ, Մավրիտանիայում, Սենեգալում, Նիգերիայում, Սուդանում, Եթովպիայում։ Սպիտակամորթ ոզնին գերադասում է խոտածածկ ապրելավայրերը կամ թեթև անտառները՝ ծովի մակարդակից մինչև 2000 մետր բարձրության վրա: Ապրում են չոր և քարքարոտ սավաններում, խուսափում են խիտ անտառներից։[4]
Սպիտակամորթ ոզնին վարում է միայնակ գիշերային կենսակերպ: Սովորաբար, անհրաժեշտության դեպքում, տեղաշարժվում է գետնին, կարող է բարձրանալ և լողալ: Կենդանիները շատ ակտիվ են, քայլում են են մի քանի կիլոմետր սնունդ փնտրելու համար։ Ուտում են միջատներ, ճիճուներ, խխունջներ, սարդեր և նույնիսկ փոքր անողնաշարավորներ: Դիմացկուն է թունավորումների դեմ և կարող է նույնիսկ ուտել կարիճներ և թունավոր օձեր:Ամռանը տևում է վեց շաբաթ, միջավայրի բարձր ջերմաստիճանի և սննդի պակասի ուղղորդությամբ:[3].
Սովորական հնչյունները, որոնք ոզնիները hանում են հանգիստ ժամանակ, նման են խռմփոցների և ծիծաղի, բայց երբ հարձակվում են, սպիտակամորթ ոզնիները կարող է բարձրաձայն ճչալ, բացի այդ արուները հնչյուններ են հնչեցնում՝ զուգավորման ժամանակ էգերին գրավելու համար:[3].
Թշնամու հետ հանդիպելիս ոզնին սովորաբար լարում է հետևի մկանները, կծիկները տեղափոխելով մանգաղը, իսկ հետո մարմինը գնդակի է վերածում ՝ պաշտպանելով վերջույթներն ու գլուխը: Եթե հարձակումը շարունակվի, այն կարող է սկսվել կտրուկ շարժումներ կատարել ՝ փորձելով հարվածել հարձակվողին, միևնույն ժամանակ պաշտպանվել: Բնական թշնամիներն են ՝ բորենիները, շնագայլերը, բվերը,արջերը[3]։
Ծանոթագրություններ
- ↑ Флскснштсйи, К. (1984-01). «Краткий русско-немецкий я немецко-русский словарь Кристофа Шхядта». Zeitschrift für Slawistik. 29 (4–6). doi:10.1524/slaw.1984.29.46.914. ISSN 2196-7016.
- ↑ Allen, J.A. The American Museum Congo Expedition collection of Insectivora(անգլ.) // Կաղապար:Нп3 : journal. — American Museum of Natural History, 1922. — Т. 47. — № 1. — С. 1—38.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 Santana, E.M. et al. Atelerix albiventris (Erinaceomorpha: Erinaceidae)(անգլ.) // Կաղապար:Нп3 : journal. — Կաղապար:Нп3, 2010. — Т. 42. — № 1. — С. 99—110. — Архивировано из первоисточника 12 հունվարի 2013. Արխիվացված 12 հունվարի 2013 թվականին.
- ↑ An Error Occurred Setting Your User Cookie Արխիվացված 2013-01-12 archive.today