«Առավոտ (կտավ)»–ի խմբագրումների տարբերություն
"Картина_Яблонской_"Утро"_в_Новой_Третьяковке.jpg" Ֆայլը Ջնջվել է: Վիքիպահեստում՝ JuTa մասնակցի կողմից: Պատճառը սա է՝ Source of derivative work not specified since 15 October 2020: |
|||
Տող 37. | Տող 37. | ||
== Գեղարվեստական քննադատները նկարի մասին == |
== Գեղարվեստական քննադատները նկարի մասին == |
||
[[File:Картина Яблонской "Утро" в Новой Третьяковке.jpg|thumb|left|Տատյանա Յաբլոնսկայայի «Առավոտ» նկարը Նոր Տրետյակովյան պատկերասրահի ցուցադրության մեջ]] |
|||
1964 թվականին լույս տեսած իր գրքում Ի. Աբելդյաևան նշում է նկարչուհու ստեղծած բանաստեղծական կերպարը, լուսավոր երանգները, որոնք հաղորդում են առավոտվա ուրախ միջավայրը, լուսամուտից ներս հորդող արևի լույսը: Պատկերված աղջնակի մեջ քննադատը տեսնում է մանկական մեծ անմիջականություն, իսկ հենց նկարում` մարդկայնության ջերմություն, հոգևորություն, շրջապատող աշխարհի ընկալման պարզություն և թարմություն{{sfn |Абельдяева|1964|с=19}}: |
1964 թվականին լույս տեսած իր գրքում Ի. Աբելդյաևան նշում է նկարչուհու ստեղծած բանաստեղծական կերպարը, լուսավոր երանգները, որոնք հաղորդում են առավոտվա ուրախ միջավայրը, լուսամուտից ներս հորդող արևի լույսը: Պատկերված աղջնակի մեջ քննադատը տեսնում է մանկական մեծ անմիջականություն, իսկ հենց նկարում` մարդկայնության ջերմություն, հոգևորություն, շրջապատող աշխարհի ընկալման պարզություն և թարմություն{{sfn |Абельдяева|1964|с=19}}: |
||
08:54, 27 Հոկտեմբերի 2020-ի տարբերակ
Առավոտ | |
---|---|
տեսակ | գեղանկար |
նկարիչ | Տատյանա Յաբլոնսկայա |
տարի | 1954 |
բարձրություն | 169 սանտիմետր |
լայնություն | 110 սանտիմետր |
ստեղծման երկիր | ԽՍՀՄ |
ուղղություն | Խրուշչովյան ձնհալ |
գտնվում է | Տրետյակովյան պատկերասրահ |
հավաքածու | Տրետյակովյան պատկերասրահ |
պատկերված են
| |
Ծանոթագրություններ |
Առավոտ (ուկրաիներեն՝ Ранок), խորհրդային նկարչուհի Տատյանա Յաբլոնսկայայի նկարը, որն ստեղծվել է 1954 թվականին, Կիևում[1]: Նկարում պատկերված է առավոտյան մարմնամարզություն անող աղջիկ (նկարչուհին պատկերել է ավագ դստերը կիևյան իր բնակարանում[2]): Գեղարվեստական քննադատներն ընդգծել են առավոտյան ուրախ մթնոլորտը, որը հմտորեն փոխանցվել է հեղինակի կողմից, պատուհանից ներս լցվող արևի լույսը: Արվեստագետը պատկերված աղջնակի մեջ տեսել է երեխայի անմիջականություն, իսկ հենց նկարում` մարդկային ջերմություն, աշխարհի ընկալման պարզություն ու թարմություն[3]:
Նկարը համարվում է խրուշչովյան ձնհալի վաղ շրջանի վառ դրսևորում[4]: Ըստ բրիտանացի արվեստագետ Մայք Օ'Մահունիի` նկարն իր դարաշրջանի մարդկանց գիտակցություններում խորհրդանշել է «անցումը քնից աշխուժության, խավարից` լույսին, քաոսից (չհարդարած անկողինը) նոր կարգի, հավասարության, ներդաշնակության», խորհրդանշել է այն հույսերը, որոնք ներշնչել է մարդկանց ստալինյան ժամանակաշրջանի ավարտը: Ըստ նրա` նկարն իր ժամանակի համար բավականին համարձակ կերպով ընդգծել է հերոսուհու ազգային ինքնությունը[4]: Նկարն արագորեն նվաճել է գեղարվեստական քննադատների բարձր գնահատականը, ճանաչում է ձեռք բերել, դրա վերատպումներն սկսել են տպագրվել խորհրդային խոշոր պարբերականներում[5]: Կտավը Պետական Տրետյակովյան պատկերասրահի հավաքածուի մաս է[6]:
Ստեղծման պատմություն և ճակատագիր
1954 թվականին Տատյանա Յաբլոնսկայան բավականին հայտնի էր արվեստի գործիչների և լայն լսարանի շրջանում: 1949 թվականին ստեղծված նրա «Հաց» նկարը ներկայացվել է Տրետյակովյան պատկերասրահի հիմնական ցուցադրությունում: Դրա վերատպությունները միլիոնավոր տպաքանակով տարածվել են բացիկների ու պաստառների վրա: Երիտասարդ նկարչուհին պարգևատրվել է երկրորդ աստիճանի Ստալինյան մրցանակով[5]:
Կտավի վրա պատկերված է 13-ամյա Լենան (Տատյանա Յաբլոնսկայայի ավագ դուստրը Սերգեյ Օտրոշչենկոյի հետ առաջին ամուսնությունից)[7]: Գործողությունները տեղի են ունենում Կիևի կենտրոնում գտնվող բնակարանում, որտեղ Լենա Օտրոշենկոն ապրել է 1949-1955 թվականներին[2]: Կտավում պատկերված ընդարձակ տարածությունը կիևյան հանրակացարանի երկու սենյակներից մեկն է, որտեղ ապրում էին նկարչուհին ու իր աղջիկը: Հետագայում Ելենան պատմել է «Կոմսոմոլսկայա պրավդա» թերթի թղթակցին. «Մենք հարուստ չէինք, անգամ ընկերուհիներիս էի ամաչում տուն հրավիրել: Չնայած մայրիկի նկարները դասագրքերում տպագրում էին Իվան Շիշկինի և Իլյա Ռեպինի նկարների հետ, սակայն դա նրան ո՛չ փող էր բերում, ո՛չ էլ համազգային փառք: Եվ իհարկե, ես նամակների կույտեր չեմ ստացել: Իմ համադասարանցիները անգամ չէին կասկածում, որ ես հենց այն Յաբլոնսկայայի դուստրն եմ, քանի որ ես կրում էի հայրիկի ազգանունը` Օտրոշչենկո և ոչ մեկի մոտ չէի պարծենում իմ ծագմամբ»[5].
Արտաքին պատկերներ | |
---|---|
Ելենա Օտրոշչենկոն և Արսեն Բեյսեմբինովը հարսանիքից հետո: |
«Առավոտ» նկարը հատուկ դեր է խաղացել գլխավոր հերոսուհու անձնական կյանքում: Ելենան Մոսկվայի Սերգեյ Ստրոգանովի անվան գեղարվեստաարդյունաբերական ակադեմիայի կտորի դեկորատիվ ձևավորման ֆակուլտետում սովորելու տարիներին ծանոթացել է երիտասարդ ղազախ նկարիչ Արսեն Բեյսեմբինովի հետ: Դեռ վաղ տարիքում վերջինս սիրահարված է եղել «Առավոտ» նկարի աղջկան, որի վերատպությունը կախված է եղել իրենց տանը: Ելենան ու Արսենն ամուսնացել են: Այժմ Տատյանա Յաբլոնսկայայի ավագ դուսրտը` Ելենա Բեյսեմբինովան ապրում է Ղազախստանում (նրա ամուսինը մահացել է 2000 թվականին), նա Ղազախստանի Նկարիչների միության և Կինեմատոգրաֆիստների միության անդամ է[8]: 1962 թվականին Ալմա Աթայում ծնվել է նրա որդին` Զանգարը, որը ևս նկարիչ է դարձել[9][7]: Ելենան պատմել է, որ ամուսինների համար ճակատագրական դարձած «Առավոտ» նկարը, որն իրենց թալիսմանն է դարձել, նրանք այդպես էլ չեն կարողացել տեսնել Տրետյակովյան պատկերասրահում. երիտասարդ տարիներին նրանք դրան ուշադրություն չեն դարձրել, իսկ հասուն տարիքում թույլ չի տվել աշխատանքային գրաֆիկը[10]:
Նկարն ստեղծվել է յուղաներկով, կտավի վրա: Չափսը 169 × 110 սմ է[11]: Կոմպոզիցիայի վրա աշխատելիս նկարչուհին բազմաթիվ էսքիզներ է արել[12]: Նկարը ցուցադրվել է ԽՍՀՄ գեղարվեստի ակադեմիայի լիիրավ և թղթակից անդամների աշխատանքների 3-րդ ցուցահանդեսին 1954 թվականին, ստացել է հանդիսատեսի և քննադատների դրական արձագանքը[11]: Նույն տարում նկարը ձեռք է բերվել Տրետյակովյան պատկերասրահի կողմից, որտեղ էլ գտնվում է ներկայումս[6]:
Ինքը` նկարչուհին` գոհ չէր նկարի աշխատանքի արդյունքից: Աննա Գալուշկինային 1963 թվականի օգոստոսին գրված նամակում, որտեղ խոսք է եղել Տրետյակովյան պատկերասրահի կողմից նկարչուհու մեկ այլ` «Հարսանիք» կտավը ձեռք բերելու մասին, նա գրել է. «Ես, իհարկե, շատ կցանկանայի ևս մեկ անգամ հայտնվել պատկերասրահի սրբազան պատերին: Եվ ինձ թվում է, որ այդ նկարը, համենայն դեպս, ավելի լավ կընդունվեր, քան թե իմ «Առավոտ» աշխատանքը»[6]: Կյանքի վերջում նա ավելի հաստատ է պնդել. «Այդ ժամանակ նկարվել են հնարավոր ու անհնարին մանկական նվնվացող բոլոր նկարները: Եվ ամեն ինչ լավ ու «գեղարվեստական» էր թվում: Զզվելի, հակագեղանկարչական աշխատանք է «Առավոտը»: Սակայն մտահղացումը վատը չէ: Ինձ այն նկարելու համար ոգեշնչել է Ե. Վոլոբուևը: Սակայն գեղանկարչության տեսանկյունից այն բացարձակ զրո է»[13]:
Նկարչուհու դուստր Գայանե Աթայանը համարում էր, որ Յաբլոնսկայան նկարին բացասական արձագանք է տրվել տրամադրության ազդեցությամբ և չի արտահայտում հեղինակի իրական վերաբերմունքը կտավի հանդեպ: «Դա գրվել է 90-ական թվականներին: Մայրիկն առհասարակ բնավորության մարդ էր: Նրան այդ պահին է այդպես թվացել: «Հաց» նկարի մասին նա մի ժամանակ ասել է, թե դա ուղղակի պաստառ է, սակայն կյանքի վերջում ուսումնասիրելով իր ստեղծագործությունը, ասել է. «Այնուամենայնիվ, իմ լավագույն աշխատանքը «Հացը» նկար է: Ես դրանով միշտ հպարտացել եմ»: Իսկ Եվգենի Վոլոբուևը մայրիկի ու առհասարակ մեզ համար անքննելի հեղինակություն էր: Միշտ: Նա շատ նրբանկատ գեղանկարիչ է, սուր միտք ունի, կարող էր մեկ բառով ճշգրտորեն նկարագրել ցանկացած երևույթ: Եթե որևէ մեկի ստեղծագործության մասին դրական էր արտահայտվում, մենք դա շատ էինք գնահատում: Ինձ բախտ է վիճակվել նրա հետ մի քիչ շփվել: Աշխատանքներ, որ հավանում էր քեռի Ժենյան, ես այնքան էլ շատ չունեմ»[14]:
Սյուժե և նկարչուհու մեկնաբանություն
Արտաքին պատկերներ | |
---|---|
Նկարչի դուստրը «ծիծեռնակ» է անում առավոտյան վարժանքի ժամանակ: 1954 թվականի լուսանկար |
Նկարում պատկերված է սենյակ, որտեղ աղջիկը վարժանք է անում դեռևս չհարդարված անկողնու մոտ: Պատշգամբի երկու դռները բաց են: Կարճ վարտիքով երկարոտն աղջիկն առավոտյան մարզանք է անում: Նկարչի դուստրը` Ելենան, որը նկարի բնորդուհին է, ճշգրտել է, որ մայրն իրեն պատկերել է «ծիծեռնակ» դիրքում: Սեղանին նրան սպասում է համեստ նախաճաշը, աթոռին կոկիկ կերպով դրված է դպրոցական համազգեստը, աթոռի թիկնակին գցված է պիոներական փողկապը[5]: Սեղանին դրված սափորը չեխական է: Տատյանա Յաբլոնսկայան այն բերել է արտասահմանից իր առաջին գործուղման ժամանակ: Սեղանին գցված շերտավոր սփռոցը ընտանիքին ծառայել է երկար տարիներ[10]:
Մորը բնորդելու ժամանակ իր դրության մասին Ելենա Բեյսեմբինովան ասում է.
Ես նոր էի պիոներ դարձել: Ես պարզապես ճախրում էի: Ինքս ցատկում էի արևի առաջին շողերի հետ և աչքերս կկոցում էի` զգալով, թե գարնանային արևն ինչպես է տաքացնում հատակը: Եվ մայրիկը որսացել է երեխայի այդ զգացողությունը.. Ես զբաղվում էի բալետով ու գիմնաստիկայով, և նկարում պատկերված ոտքիս ու ձեռքերիս դիրքը խորեոգրաֆիայի մաս է. հենց այդ շարժումն է մայրիկը նկատել... Նկարը շատ նատուրալիստական է: - Ալեքսանդրա Մայանցևա, «Առավոտ»: Շարունակություն: Հարցազրույց Ե. Բեյսեմբինովայի հետ[10]
|
Ըստ Լ. Պոպովայի և Վ. Ցելտների` կտավի գեղարվեստական պատկերը կազմված է երեք պլանից[15].
- Առավոտ` պատուհանից դուրս, «որտեղ գորշակապույտ քնկոտ ծուխը դեռ պտտվում է չարթնացած փողոցներում ու հալվում է` լողալով դեպի ճերմակ ամպերը»:
- Առավոտը «երկար կապույտ ստվերներում, որոնք մտել են պատշգամբի բաց դռնից ու տարածվել են հատակին, թաքնվել անկողնու ծալքերի մեջ»:
- Իր հերոսուհու միջոցով նկարչուհին առավոտվա կերպարը փնտրում է մարդկային կյանքում. նուրբ, սլացիկ կազմվածքն ասես ընդառաջ է գնում իր քաղաքին ու նոր օրվան:
Գեղարվեստական քննադատները նկարի մասին
1964 թվականին լույս տեսած իր գրքում Ի. Աբելդյաևան նշում է նկարչուհու ստեղծած բանաստեղծական կերպարը, լուսավոր երանգները, որոնք հաղորդում են առավոտվա ուրախ միջավայրը, լուսամուտից ներս հորդող արևի լույսը: Պատկերված աղջնակի մեջ քննադատը տեսնում է մանկական մեծ անմիջականություն, իսկ հենց նկարում` մարդկայնության ջերմություն, հոգևորություն, շրջապատող աշխարհի ընկալման պարզություն և թարմություն[3]:
Լ. Պոպովան և Վ. Ցելտները Տատյանա Յաբլոնսկայայի մասին պատմող 1968 թվականին լույս ընծայված գրքում նշում են նկարի առավոտյան լույսով լուսավորված ներկապնակը, որը կառուցված է տաք օքրայի գույներով հարթ պատերի ու հատակի, անկողնու սպիտակ հետքի, լայն գծերով սփռոցի ու պատշգամբի դռնից երևացող առավոտյան երկնագույն քաղաքի հարաբերակցության վրա: Նկարն ուղղահայաց ձգված է և ենթարկվում է ուղղահայաց գծերի ռիթմին, ինչն ընդգծվում է աղջկա` դեպի վեր շարժմամբ: Տարածության լայնության զգացումն ընդգծվում է բաց պատշգամբից երևացող քաղաքի տեսքով. քաղաքի տարածությունը լցվում է նկարի տարածության մեջ` դառնալով դրա մի մասը: Ինքը` նկարը` լցված է «համաչափ հանդարտ լույսով»[15]:
1945 թվականին Տատյանա Յաբլոնսկայան արդեն մի քանի նկարներ էր ստեղծել սպորտի թեմատիկայով, որոնցից են, օրինակ, «Ստարտից առաջ» (1947) և «Դնեպրի վրա» (1952) աշխատանքները: Երկու նկարներն էլ պատկերում են սպորտը որպես զանգվածային շարժում, նրանք կենտրոնում են պահում մասնակից-հանդիսատեսին, կենտրոնացած են Ալեքսանդր Դեյնեկայի գործունեության վրա[16]: «Առավոտը» Յաբլոնսկայայի առաջին նշանակալի նկարն է, որը պատկերվել է Իոսիֆ Ստալինի մահից հետո: Այն, ըստ Լեոնիդ Վլադիչի, նշանավորում է նկարչուհու հեռացումն Ալեքսանդր Դեյնեկայի գործունեությունից: Նկարում պատկերված տեսարանը ծանոթ էր խորհրդային բոլոր մարդկանց: Ռադիոընդունիչներից այդ ժամանակ կայտառ երաժշտություն էր հնչում, հաղորդավարը դրա ուղեկցությամբ առավոտյան հեռավար վարժանք էր անցկացնում` խոնարհումներ, կքանստումներ: Յաբլոնսկայայի նկարի աղջնակը պատկերված է այդպիսի վարժանքի ժամանակ: Նա հենց նոր է վեր կացել (ձախից երևում է չհարդարված անկողինը): Աղջկա հագուստը ընկած է սենյակից պատշգամբ բացվող դռան մոտ դրված աթոռին, ինքը միայն ներքնաշորերով է և բարձրացնում է ձեռքերն ու աջ ոտքը[17]:
Արվեստագիտության թեկնածու Լ. Վլադիչը նշել է, որ պատուհանից այն կողմ երևացող արևն ու կանաչ տերևներն ընդգծում են աղջկա երիտասարդությունը[11]: Նկարիչը դիտողին է ներկայացնում ամենօրյա անձնական կյանքը: Սակայն, ըստ Օ'Մահոունիի, խորքից եկող լույսն ու ընտրված դիտանկյունը (դիտողը նայում է մի փոքր վերևից) ստեղծում են ոչ թե տնային վարժանքի պատկեր, այլ` հանդիսատեսի առջև ելույթ ունենալու պատրաստություն: Օ'Մահոունին ուշադրություն է հրավիրում այն բանի վրա, որ երիտասարդ սպորտսմենուհին ոչ թե պարզ վարժություններ է անում, որոնք մտնում են ռադիոմարմնամարզության մեջ, այլ կանգնած է բավականին բարդ մասնագիտական դիրքում, ասես թե գտնվում է բալետի դասարանում կամ մարմնամարզության դահլիճում[17]:
Բրիտանացի արվեստագետի ենթադրությունը հաստատում է նաև նկարի վրա պատկերված աղջկա քույրը. «Լյոլյան պատանեկության տարիներին զբաղվել է մարմնամարզությամբ, սիրում էր պարել, նրան անգամ ասում էին, թե ինքը կարող է բալետի պարուհի լինել»[14]: Սա հաստատել է նաև ինքը` Ելենան, իր հարցազրույցներում. «Ես մանկության տարիներին շատ լավ էի պարում: Ինձ նախ կանխորոշում էին բալետի պարուհու, այնուհետև` մարմնամարզուհու կարիերա»[7]: Արվեստագետը համադրում է նկարի ստեղծման տարեթիվը (1954) և խորհրդային մարմնամարզիկների ու մարմնամարզուհիների հաջողությունները 1952 թվականին Հելսինկիում տեղի ունեցած Օլիմպիական խաղերի ժամանակ: ԽՍՀՄ մարմնամարզիկներն ստացել են 22 մեդալ (այդ թվում` 9 ոսկե): 1930-ական թվականներին մարմնամարզությունը կարևոր դեր ուներ ռազմական նախապատրաստման համակարգում, մտնում էր ֆիզիկական դաստիարակության ինստիտուտների ծրագրի մեջ, սակայն միայն պատերազմից հետո է լայնորեն տարածվել ԽՍՀՄ-ի ողջ տարածքով: Աղջիկների շրջանում մանկական սպորտային դպրոցներում ամենատարածված խմբակները դարձել են մարմնամարզականները[17]:
Ըստ Օ'Մահոունիի, Յաբլոնսկայայի պատանի մարմնամարզուհին ոչ թե ֆիզիկական կրթության մեջ զանգվածային մասնակցության պատկերումն է, այլ` երիտասարդ սպորտսմենների պրոֆեսիոնալիզմի խորհրդանիշ, որոնք իրենց հաղթանակներով փառք են բերում խորհրդային ժողովուրդներին: Նա նաև ուշադրություն է դարձնում այն բանին, որ նկարի երիտասարդ հերոսուհին ըստ նկարչուհու մտահղացման ուկրաինուհի է: Դա են ցուցում սենյակում եղած առարկաները (որոնք աչքի են ընկնում ազգային յուրահատկությամբ), վառ արևը, պատշգամբից եկող հարավային ջերմ օդը, աղջկա սանրվածքը: Բացի նրանից, որ ինքը` նկարչուհին, այդ ժամանակ ապրում էր Ուկրաինայում, հենց Ուկրաինայից էին Հելսինկի եկել 1952 թվականի Օլիմպիական խաղերի ապագա հաղթողներն ու մեդալակիրները` Վիկտոր Չուկարինը, Դմիտրի Լեոնկինը, Մարիա Գորոխովսկայան և Նինա Բոչարովան: Ուշ ստալինիզմի շրջանում ուկրաինական ազգային ինքնությունն ընդգծելը վնասակար ու վտանգավոր էր համարվում: Յաբլոնսկայայի կողմից մարմնամարզուհու ազգային ինքնությունն ընդգծելն, ըստ Օ'Մահոունիի, ենթադրում է, որ վաղ ապագայում կարելի էր այդ ոլորտում փոփոխություններ ակնկալել[18]: Օ'Մահոունին նշում է, որ «ուկրաինական ազգային ինքնությունն այստեղ ֆիզկուլտուրային ու սպորտին հղում անելու միջոցով կապված է առավել բազմազգ խորհրդային պետության առավել լայն նպատակների ու խնդիրների հետ»[4]: Յաբլոնսկայայի «Առավոտը», ըստ արվեստագետի, ստեղծագործություն է, որը պատկերում է «ձնհալի» վաղ շրջանի մթնոլորտը: Նկարչուհին պատկերել է աղջկա անցումը
քնից կայտառության, խավարից լույսին, քաոսից (չհարդարված անկողին)` նոր կարգին, հավասարության, ներդաշնակության: Երիտասարդ մարմնամարզուհին մարմնավորում է այն հույսերը և սպասումները, որոնք առաջացել են ստալինյան դարաշրջանի ավարտով: - Օ'Մահոունի, Սպորտը ԽՍՀՄ-ում: Ֆիզիկական մշակույթ` տեսողական մշակույթ[4]
|
Նկարի օգտագործումը դասավանդման մեջ և դեռահասների հետ դաստիարակչական աշխատանքի ժամանակ
Այս նկարի վերատպությունը շուտով հայտնվել է «Օգոնյոկ» հայտնի ամսագրում, բազմիցս թողարկվել է փոստային բացիկների վրա: Նկարը տեղ է գտել «Մայրենի խոսք» դասագրքում, խորհրդային աշակերտները պետք է շարադրություն գրեին դրա մասին[5]: Վերջին ժամանակներս նկարը օգտագործվել է նաև դասավանդման մեջ, մասնավորապես, այն խորհուրդ է տրվել Ուկրաինայում, 2000-ական թվականներին 4-րդ դասարանի «Ռուսաց լեզու» դասընթացի համար[19]:
Վ. Կրյուչկովան խորհուրդ է տվել նկարն օգտագործել հեղինակային տեքստ կազմել սովորողների հետ[20]: Լև Տոլստոյի անվան Տուլայի պետական մանկավարժական համալսարանի աշխատակիցներ Օ. Կոկորևան և Ա. Պրոշկինան առաջարկում են նկարն օգտագործել վիրտուալ թանգարանային տարածության համար, որտեղ աշխատանք կկազմակերպվի նախադպրոցական տարիքի այն աշակերտների հետ, ովքեր տեսողական խնդիրներ ունեն: Նրանց կարծիքով, կտավը համապատասխանում է այնպիսի պայմանների, ինչպիսիք են բովանդակության հասանելիությունը, պատկերված տեսարանի մոտիկությունը երեխաների փորձին, գեղարվեստական արժեքը, ռեալիստական պատկերումը, իրական օբյեկտների հետ համեմատած` պատկերված առարկաների համամասնությունը, գունային հակադրությունը, մոտիկ, միջին ու հեռու պլանների հստակ առանձնացումը[21]: Նկարի մասին պատմվածքն ու դրա վերարտադրությունը տպագրվել են «Մուրզիլկա» մանկական ամսագրում[22]:
Ծանոթագրություններ
- ↑ О’Махоуни, 2010, էջ 214
- ↑ 2,0 2,1 3. С—Я // Звід пам'яток історії та культури. Редкол. тому: Відп. ред. П. Тронько та ін. — Київ, 2011. — Т. I. — С. 1930. — 2197 с. — ISBN 966—95478—2—2 «Արխիվացված պատճենը» (PDF). Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2016-03-07-ին. Վերցված է 2020-09-24-ին.
{{cite web}}
: Cite has empty unknown parameter:|dead-url=
(օգնություն) - ↑ 3,0 3,1 Абельдяева, 1964, էջ 19
- ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 О’Махоуни, 2010, էջ 217
- ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 5,4 Мартынова, 2018
- ↑ 6,0 6,1 6,2 Полянская, 2014
- ↑ 7,0 7,1 7,2 Лисниченко, 2007
- ↑ Валуйская, Наталья Ты увидишь утро сияющим // Казахстанская Правда : Газета. — 2015. Архивировано из первоисточника 29 Հուլիսի 2017.
- ↑ Гончарук, 2017
- ↑ 10,0 10,1 10,2 Маянцева, 2018
- ↑ 11,0 11,1 11,2 Владич, 1958, էջ 39
- ↑ Курильцева, 1959, էջ 65
- ↑ Татьяна Яблонская: о себе // Зеркало недели. Украина : Газета. — 2005.
- ↑ 14,0 14,1 Атаян, 2010
- ↑ 15,0 15,1 Попова, Цельтнер, 1968, էջ 80
- ↑ О’Махоуни, 2010, էջ 214—215
- ↑ 17,0 17,1 17,2 О’Махоуни, 2010, էջ 215
- ↑ О’Махоуни, 2010, էջ 216
- ↑ Журавко О. И. Русский язык. 4 класс: Планы-конспекты уроков. — М.: Ranok Publishing House Ltd, 2007. — С. 248—249. — 272 с. «Արխիվացված պատճենը». Արխիվացված է օրիգինալից 2017-07-29-ին. Վերցված է 2020-09-26-ին.
{{cite web}}
: Cite has empty unknown parameter:|dead-url=
(օգնություն) - ↑ Крючкова В. В. Авторский текст как результат коллективных учебных действий // Эксперимент и инновации в школе : Сборник. — 2015. — № 3. — С. 32—33.
- ↑ Кокорева О. И., Прошкина А. В. Развитие социального взаимодействия детей с нарушением зрения в виртуальном музейном пространстве // Гуманитарные ведомости ТГПУ им. Л. Н. Толстого : Журнал. — 2015. — № 4. — С. 79—80.
- ↑ Алленова Е. М. Татьяна Ниловна Яблонская // Мурзилка : Детский журнал. — 2013. — № 3.