«Բելլա Շագալ»–ի խմբագրումների տարբերություն

Բելլա Շագալ
Ծնվել է	դեկտեմբերի 14, 1889
Ծննդավայր	Վիտեբսկ, Ռուսական կայսրություն
Վախճանվել է	սեպտեմբերի 2, 1944 (54 տարեկան)
Վախճանի վայր	Նյու Յորք, Նյու Յորք, ԱՄՆ
Մասնագիտություն	վիպասան և մոդել
Լեզու	իդիշ
Քաղաքացիություն	Ռուսական կայսրություն և Ֆրանսիա
Կրթություն	Մոսկվայի բարձրագույն կանանց դասընթացներ (1914)
Ամուսին	Մարկ Շագալ
Զավակներ	Իդա Շագալ
	Bella Rosenfeld Chagall Վիքիպահեստում

Հաջորդ տարբ →

Content deleted Content added

ՎիզուալԵլատեքստ

Գծային

16:29, 23 Հոկտեմբերի 2020-ի տարբերակ

Բելլա Սամոյլովնա Շագալ (ծննդյամբ` Ռոզենֆելդ, ֆր.՝ Bella Rosenfeld Chagall, իդիշ՝ בעלא שאגאל, դեկտեմբերի 14, 1889(1889-12-14)^[1]^[2], Վիտեբսկ, Ռուսական կայսրություն^[3] - սեպտեմբերի 2, 1944(1944-09-02)^[4]^[5], Նյու Յորք, Նյու Յորք, ԱՄՆ), գրող, թարգմանիչ: Նկարիչ Մարկ Շագալի առաջին կինը, ով մեծ ազդեցություն է ունեցել նրա ստեղծագործությունների վրա:

Կենսագրություն

Բասիա-Ռեյզա Շմույլովա Ռոզենֆելդը ծնվել է 1895 թվականի նոյեմբերի 15-ին^[6] Վիտեբսկում՝ դառնալով հասիդական ընտանիքի ութերորդ երեխան: Հայրը՝ ոսկերիչ Շմուլ-Նոախ Իցկովիչը, եղել է Վիտեբսկի Տալմուդ-Թորայի հոգաբարձու: Մայրը Ֆրիդա Լեվիանտ-Ռոզենֆելդն էր^[7]:

Բասիա-Ռեյզա Ռոզենֆելդը մինչ հինգերորդ դասարան սովորել է հրեական դպրոցում: 1905 թվականին քննությունները հանձնելուց հետո տեղափոխվել է Վիտեբսկի Ալեքսեևսկայա կանանց գիմնազիա^[8]: Գիմնազիայում ռուսերենով դասավանդել են «Հրեական հավատքի օրենք», իսկ շաբաթ օրը հրեաները կարող էին չհաճախել ուսումնական հաստատություն: Ռոզենֆելդը սովորել է ֆրանսերեն և գերմաներեն: Երկու տարի անց նա արծաթե մեդալով ավարտել է գիմնազիան և Վիտեբսկի գիմնազիայի մեկ այլ շրջանավարտի՝ Թեյա Բրահմանի հետ միասին դիմել է Մոսկվայի կանանց բարձրագույն դասընթացների պատմության և փիլիսոփայության ֆակուլտետ ընդունվելու համար: Կրթությունը նրա ծնողներին տարեկան արժեցել է 100 ռուբլի: Ընդունվելով Բասիա-Ռեյզ Ռոզենֆելդի համալսարան՝ նա ռուսականացրել է իր անունը և դարձել Բերտա Ռոզենֆելդ^[9]:

1909 թվականի ամռանը Վիտեբսկում Տեա Բրահմանին հյուրընկալելիս Բելլան հանդիպել է 22-ամյա նկարիչ Մարկ Շագալին, որը Սանկտ Պետերբուրգից տուն էր վերադարձել:

Նրա հետ, ոչ թե Տեայի, այլ նրա հետ ես պետք է լինեմ. Հանկարծ դա ինձ լուսավորում է: Նա լուռ է, ես էլ եմ լռում: Նա նայում է, օ, նրա աչքերը: Կարծես մենք իրար վաղուց ենք ճանաչում, և նա գիտի իմ մասին ամեն ինչ` իմ մանկությունը, իմ ներկա կյանքը և ինչ կլինի ինձ հետ, կարծես նա միշտ հետևել է ինձ, ինչ-որ տեղ եղել է իմ կողքին, չնայած ես նրան առաջին անգամ էի տեսնում: Եվ ես հասկացա, որ նա իմ կինն է: Աչքերը փայլում էին գունատ դեմքին, մեծ, ուռուցիկ, սև: Դրանք իմ աչքերն են, իմ հոգին: Տեան ակնթարթորեն դարձավ օտար ու անտարբեր ինձ համար: Ես մտա նոր տուն, և այն հավերժ դարձավ իմը»:

- Մարկ Շագալ, «Իմ կյանքը»

Կանանց բարձրագույն դասընթացներում սովորելիս Բերտան Ստանիսլավսկու ստուդիայում զբաղվել է դերասանական գործունեությամբ և աշխատել «Ռուսաստանի առավոտ» թերթում: Նա դադարել է աշխատել թատրոնում փորձերի ժամանակ ստացած վնասվածքի պատճառով^[10]: 1913 թվականի նոյեմբերին Բերտան հաջողությամբ հանձնել է քննությունները, իսկ 1914 թվականի փետրվարին պաշտպանելով երկու դիսերտացիա՝ «Ռուս գյուղացիների ազատագրումը» և «Դոստոևսկին», ստացել է դիպլոմ^[7]^[9]:

Շագալի Փարիզից վերադառնալուց հետո` 1915 թվականի հուլիսի 25-ին, Բերտան ամուսնանացել է նրա հետ: Մեկ տարի անց ծնվել է նրանց դուստրը՝ Իդան^[7]: Առաջին համաշխարհային պատերազմի ընթացքում Բերտայի հարազատներն օգնել են Շագալին լքել Սանկտ Պետերբուրգը և խուսափել զինվորական ծառայությունից: 1918 թվականին Մարկի հետ միասին նա վերադարձել է Վիտեբսկ, որտեղ Շագալը նշանակվել է Վիտեբսկի գավառի արվեստի հարցերով հանձնակատար: Դրանից հետո Շագալները տեղափոխվել են Մոսկվա, որտեղ ֆինանսական դժվարությունների պատճառով Բերտան ստիպված է եղել վաճառել զարդերը: 1922 թվականին ընտանիքը տեղափոխվել է Բեռլին, 1923 թվականին՝ Փարիզ: Եվրոպայում Բերտան փոխել է իր անունը եվրոպական ձևով` դառնալով Բելլա^[9]:

1931 թվականին ամուսինները ճանապարհ են ընկել դեպի Պաղեստին: 1920-ականների վերջին Բելլան ռուսերենից ֆրանսերեն է թարգմանել ամուսնու «Իմ կյանքը» գիրքը, իսկ 1930-ականների կեսերին նա սկսել է գրել իր հուշերը^[10]:

Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի ընթացքում՝ 1941 թվականի ապրիլին, ամուսինները զրկվել են Ֆրանսիայի քաղաքացիությունից: Մարսելի հյուրանոցներից մեկում նրանց ձերբակալել են այլ հրեաների հետ միասին: Ֆրանսիայում բնակվող ամերիկացի լրագրող Վարիան Ֆրայը սկանդալ է կազմակերպել, որի արդյունքում տեղի ոստիկանությունը նրանց ազատ է արձակել^[11]: Մեկ ամիս անց Շագալները նավով հեռացել են Ֆրանսիայից և տեղափոխվել Միացյալ Նահանգներ: 1944 թվականի սեպտեմբերի 2-ին Բելլան մահացել է Ալտամոնի հիվանդանոցում: Ըստ պաշտոնական վարկածի՝ Բելլան մահացել է շաքարախտից, բայց նրա դստեր՝ Իդայի կարծիքով, մահվան պատճառը եղել է կոկորդի շրջանում ստրեպտոկոկային վարակը:

Բելլա Շագալը թաղված է Նյու Յորքի մոտակայքում գտնվող Ուեսթչեր Հիլզի գերեզմանատանը: Բելլայի մահից հետո 30-րդ օրը Հրեա գրողների, նկարիչների և գիտնականների կոմիտեն Քարնեգի հոլում կազմակերպել է նրա հիշատակին նվիրված երեկո, որտեղ հավաքվել է ավելի քան երկու հարյուր մարդ^[9]:

Բելլայի մահից հետո Մարկ Շագալը և նրանց դուստրը՝ Իդան, հրատարակել են նրա «Առաջին հանդիպումը» և «Վառվող լույսերը» գրքերը^[9]:

Բելլան Շագալի ստեղծագործություններում

1909 թվականին` ծանոթությունից ի վեր^[7], Մարկ Շագալը իր նկարներում նկարել է Բելային: Շագալի ստեղծագործության սիրո թեման անփոփոխ կերպով կապված է Բելլայի կերպարի հետ: Շագալի գրեթե բոլոր նկարներում կնոջ կերպարը Բելլայի պատկերն է^[12]:

1917-1918 թվականներին Շագալը նկարել է «Քաղաքի վերևում», «Զբոսանք» և «Կրկնակի դիմանկար» ինքնակենսագրական եռապատկերը: Բելլայի կերպարը պատկերված է նաև «Կապույտ սիրահարներ» (1914), «Կանաչ սիրահարներ» (1914), «Վարդագույն սիրահարներ» (1916), «Գորշ սիրահարներ» (1917), «Սիրահարներ» (1914), «Ծննդյան օր» (1915), «Բելլան սպիտակ օձիքով» (1917) և «Բելլան սպիտակ ձեռնոցներով» (1909) նկարներում^[7]:

Մարկ Շագալը Բելլայի հետ իր հարսանիքը պատկերել է «Հարսանիք» (1916) և «Շագալը Բելլայի հետ» (1934) ստեղծագործություններում: Բելլայի մահից հետո Շագալն իննը ամիս ի վիճակի չիեղել նկարել՝ իր նկարակալները էսքիզներով շրջելով դեպի պատը: Բելլայի մահից հետո Շագալը նկարել է «Հարսանեկան լույսեր» (1946), «Նրա կողքին» և «Միայնություն» կտավները^[7]:

Կերպարը մշակույթում և արվեստում

Վարիանի ցուցակը (2001) - Գլորիա Կարլին
Շագալ - Մալեվիչ (2014) - Կրիստինա Շնայդերման

Մատենագիտություն

Шагал і Віцебск = Шагал и Витебск = Chagall and Vitebsk / [аўт. тэксту Л. У. Хмяльніцкая; пер. на англ. Дз. У. Людчыка; фота У. С. Базана]. — Мінск : Беларусь, 2006. — [87] с. — На бел., рус. і англ. мовах.
Шишанов В. «Желая поступить...» (Документы об учебе Беллы Розенфельд на Московских высших женских курсах) // Шагаловский сборник. Вып. 3. Материалы X – XIV Шагаловских чтений в Витебске (2000-2004). Минск: «Рифтур», 2008. С.176-182.
Шишанов В. «Эти молодые люди были ярыми социалистами…». Участники революционного движения в окружении Марка Шагала и Беллы Розенфельд // Бюллетень Музея Марка Шагала. 2005. №13. С.64-74.

Ծանոթագրություններ

↑ ^1,0 ^1,1 https://arthive.com/fr/publications/4209~Love_story_in_paintings_Marc_Chagall_and_Bella_Rosenfeld
↑ ^2,0 ^2,1 https://www.beauxarts.com/grand-format/bella-rosenfeld-leternelle-fiancee-de-marc-chagall/
↑ ^3,0 ^3,1 ^3,2 ^3,3 Jiminez J. B. Rosenfeld, Bella // Dictionary of Artists' Models — Routledge, 2001. — P. 462. — ISBN 978-1-57958-233-3
↑ ^4,0 ^4,1 ^4,2 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
↑ ^5,0 ^5,1 ^5,2 Jiminez J. B. Rosenfeld, Bella // Dictionary of Artists' Models — Routledge, 2001. — P. 463. — ISBN 978-1-57958-233-3
↑ Այլ տվյալներով ծնվել է 1889 թվականի դեկտեմբերի 2-ին
↑ ^7,0 ^7,1 ^7,2 ^7,3 ^7,4 ^7,5 Любарский Лазарь Белла Розенфельд-Шагал // Семь искусств. — 2011. — № 10 (23).
↑ Хмельницкая Людмила Новые сведения к биографии Беллы Розенфельд витебского периода // Бюллетень Музея Марка Шагала. — 2003. — № 2 (10). — С. 13—17.
↑ ^9,0 ^9,1 ^9,2 ^9,3 ^9,4 Лозинская Рита. «История любви в картинах: Марк Шагал и Белла Розенфельд». Артхив. Վերցված է 2020-03-17-ին.
↑ ^10,0 ^10,1 Апчинская Наталья «Горящие огни» Беллы Шагал // Шагаловский сборник. —Витебск, 2004. — № 2. — С. 3—7.
↑ Harshav, Benjamin Marc Chagall and His Times: A Documentary Narrative. — Stanford University Press, 2004. — С. 497.
↑ Авлукова В. Беларусь в жизни и творчестве Марка Шагала // Університет митної справи та фінансів. — 2018.

Արտաքին հղումներ

Биробиджанер Штерн (2018-07-04). «Белла Розенфельд-Шагал (1895 – 1944)». Издательский дом «Биробиджан». Վերցված է 2020-03-17-ին.
Райхельсон Гирш (2018-08-30). «Кончина Беллы Шагал». Еврейский Мир. Վերցված է 2020-03-17-ին.

[_30b4e051e4f9751b-1] 1,0 ^1,1 https://arthive.com/fr/publications/4209~Love_story_in_paintings_Marc_Chagall_and_Bella_Rosenfeld

[_be876bcbec82dedb-2] 2,0 ^2,1 https://www.beauxarts.com/grand-format/bella-rosenfeld-leternelle-fiancee-de-marc-chagall/

[_50ed646d98c297eb-3] 3,0 ^3,1 ^3,2 ^3,3 Jiminez J. B. Rosenfeld, Bella // Dictionary of Artists' Models — Routledge, 2001. — P. 462. — ISBN 978-1-57958-233-3

[_fd2d761f874eb4cc-4] 4,0 ^4,1 ^4,2 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.

[_aba8224960c37a3a-5] 5,0 ^5,1 ^5,2 Jiminez J. B. Rosenfeld, Bella // Dictionary of Artists' Models — Routledge, 2001. — P. 463. — ISBN 978-1-57958-233-3

[6] Այլ տվյալներով ծնվել է 1889 թվականի դեկտեմբերի 2-ին

[7iskusstv-7] 7,0 ^7,1 ^7,2 ^7,3 ^7,4 ^7,5 Любарский Лазарь Белла Розенфельд-Шагал // Семь искусств. — 2011. — № 10 (23).

[8] Хмельницкая Людмила Новые сведения к биографии Беллы Розенфельд витебского периода // Бюллетень Музея Марка Шагала. — 2003. — № 2 (10). — С. 13—17.

[artchive-9] 9,0 ^9,1 ^9,2 ^9,3 ^9,4 Лозинская Рита. «История любви в картинах: Марк Шагал и Белла Розенфельд». Артхив. Վերցված է 2020-03-17-ին.

[chagal-1-10] 10,0 ^10,1 Апчинская Наталья «Горящие огни» Беллы Шагал // Шагаловский сборник. —Витебск, 2004. — № 2. — С. 3—7.

[11] Harshav, Benjamin Marc Chagall and His Times: A Documentary Narrative. — Stanford University Press, 2004. — С. 497.

[12] Авлукова В. Беларусь в жизни и творчестве Марка Шагала // Університет митної справи та фінансів. — 2018.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]