«Կենսաբանական դասակարգում»–ի խմբագրումների տարբերություն
չ r2.6.4) (Ռոբոտը ավելացնում է․: ia:Classification scientific |
չ r2.7.2) (Ռոբոտը ավելացնում է․: mn:Биологийн ангилал |
||
Տող 191. | Տող 191. | ||
[[mhr:Биологий классификаций]] |
[[mhr:Биологий классификаций]] |
||
[[ml:ശാസ്ത്രീയ വർഗ്ഗീകരണം]] |
[[ml:ശാസ്ത്രീയ വർഗ്ഗീകരണം]] |
||
[[mn:Биологийн ангилал]] |
|||
[[mr:जैविक वर्गीकरण]] |
[[mr:जैविक वर्गीकरण]] |
||
[[ms:Pengelasan biologi]] |
[[ms:Pengelasan biologi]] |
17:16, 13 Հունիսի 2012-ի տարբերակ
Կենդանի օրգանիզմները դասակարման մի քանի տարբերակներ կան: Կարլ Վյոզեն 1990թ.-ին կենդանի օրգանիզմներին բաժանեց 3 կայսրությունների՝
- Նախակենդանիներ (Archaea)
- Էուբակտերիաներ (Eubacteria)
- Կորիզավորներ (Eukaryota) (Անհրաժեշտ է ավելացնել, որ կան նաև անբջիջ օրգանիզմներ, ինչպիսիք են հարուցիչները, դրանք որոշ դեպքերում դիտարկվում են իբրև առանձին կայսրություն)
Այս բաժանման հիմնական տարբերությունը նախորդներից այն էր, որ բակտերիաները բաժանվեցին 2 խմբի՝ նախակենդանիներ ու կորիզավորներ:
Դասակարգման այլընտրանքային տարբերակներից մեկի դեպքում կենդանի օրգանիզմները բաժանվում են 2 կայսրության՝ կորիզավորներ (Eukaryota) և նախակորիզավորներ (Prokaryota): Վերջինիս մեջ են միավորվում բոլոր բակտերիաները: Մեկ այլ դասակարգման ժամանակ առանձնացվում են 5 թագավորություններ. նախակորիզավորներ, միաբջիջներ կամ պրոտիստներ (Protista), սնկեր (Fungi), բույսեր (Plantae) և կենդանիներ (Animalia):
2004թ.-ին Կավալյե Սմիթի կողմից առաջարկվել է հետևյալ դասակարգումը.
- Նախակորիզավորների կայսրություն
- Բակտերիաների թագավորություն
- Negibacteria ենթաթագավորություն
- Unibacteria ենթաթագավորություն
- Բակտերիաների թագավորություն
- Կորիզավորների կայսրություն
- Միաբջիջների թագավորություն
- Կենդանիների թագավորություն
- Սնկերի թագավորություն
- Բույսերի թագավորություն
- Քրոմիստների թագավորություն
Էուկարիոտների մեջ են մտնում (այլ դասակարգման համաձայն).
- Կենդանիների թագավորություն (Kingdom Animalia)
- Բույսերի թագավորություն (Kingdom Plantae կամ Archaeplastida )
- Սնկերի թագավորություն (Kingdom Fungi)
- Ցածրակարգ միաբջիջների թագավորություն ((Kingdom Protista (Protoctista))
2007 թ.-ին Օսլոյի համալսարանի գիտնականների հետազոտությունների հիման վրա առաջարկվեց կորիզավորների ոչ աստիճանակարգային հետևյալ բաժանումը.
- բույսեր - բույսեր, կանաչ և կարմիր ջրիմուռներ
- Opisthokonts - արմատոտանիներ (ամեոբաներ), սնկեր և կենդանիներ
- Excavates - նախկինում միաբջիջների բաժին, ներառում է ազատ ապրող և մակաբույծային ձևերը,
- SAR - Stramenophiles, Alveolates и Rhizaria
Կենդանիների թագավորություն
Կենդանիների դասակարգման տարբեր մոտեցումներ կան:Դրանցից մեկի համաձայն այն հետևյալ տեսքը ունի.
- Իսկական բազմաբջիջների կամ էումետազոյների ենթաթագավորություն (Eumetazoa)
- Աղեխորշավորներ (Coelenterata) կամ Ճառագայթային համաչափներ (Radiata) բաժին
- Կատարավորներ (Ctenophora) unranked
- հիդրաներ Cnidaria
- Երկկողմ համաչափների (Bilateria) բաժին
- Առաջնաբերանայիններ (Protostomia)
- Acoelomorpha տիպ
- Օրտոնեկտիդներ (Orthonectida)
- Դիցիեմիդներ (Dicyemida կամ Rhombozoa)
- Տափակ որդեր (Plathelmintes)
- Նեմերտիններ (Nemertina կամ Nemertini)
- Փորաթարթիչավոր որդեր կամ գաստրոտրիխներ (Gastrotricha)
- Գնատոստոմուլիդներ (Gnathostomulida)
- Micrognathozoa
- Անվակիրներ (Rotatoria կամ Rotifera)
- Գլանաճիճուներ կամ կարթաճիճուներ կամ ականտոցեֆալներ (Acanthocephala)
- Գլխակնճիթավորներ (Cephalorhyncha)
- Entoprocta
- Կլոր որդեր (Nematoda)
- Թելորդներ (Gordiacea կամ Nematomorpha)
- Ցիկլիոֆորներ (Cycliophora)
- Փափկամարմիններ, կակղամորթներ կամ մոլյուսկներ (Mollusca)
- Սիպունկուլիդներ (Sipunculida)
- Օղակավոր որդեր (Annelida)
- Էխիուրիդներ (Echiura)
- Tardigrada
- Օնիխոֆորներ (Onichophora)
- Հոդվածոտանիներ (Arthropoda) - սարդակերպեր, խեցգետնակերպեր, միջատներ և այլն
- Ֆորոնիդներ (Phoronida)
- Bryozoa (Ectoprocta)
- Ուսոտանիներ (Brachiopoda)
- Երկրորդաբերանայիններ (Deuterostomia)
- Փշամորթներ (Echinodermata)
- Խոզանածնոտավորներ կամ շոշափուկածնոտավորներ (Chaetognatha)
- Կիսաքորդավորներ (Hemichordata)
- Քորդավորներ (Chordata)
- Առաջնաբերանայիններ (Protostomia)
- Աղեխորշավորներ (Coelenterata) կամ Ճառագայթային համաչափներ (Radiata) բաժին
- Պրոմետազոյների ենթաթագավորություն (Prometazoa)
- Սպունգանմաններ (Spongia կամ Porifera)
- Թերթավորներ (Placozoa կամ Mesenchymia)
Բույսերի թագավորություն
- Կանաչ ջրիմուռների ենթաթագավորություն (Green algae)
- Կանաչ ջրիմուռների բաժին (Chlorophyta)
- Charophyta բաժին
- Ցամաքային բույսերի կամ բարձրագույն բույսերի ենթաթագավորություն ((Land plants (embryophytes))
- Մամռանմաններ ((Non-vascular land plants (bryophytes)) unranked
- Լերդամամուռների բաժին (Marchantiophyta)
- Անտոցերոտային մամուռներ (Anthocerotophyta) բաժին
- Իսկական ջրիմուռներ (Bryophyta) բաժին
- Անոթավոր բույսեր ((Vascular plants (tracheophytes)) unranked
- Գետնամուշկեր կամ գետնամուշկանմանների (Lycopodiophyta) բաժին
- Պտերանմաներ (Pteridophyta) բաժին
- Ձիաձետեր կամ ձիաձետանմաններ (Equisetopsida) բաժին
- Սերմավոր բույսերի վերնաբաժին (Spermatophyta)
- Ծածկասերմեր կամ ծաղկավոր բույսեր (Magnoliophyta) բաժին
- Մերկասերմեր (Pinophyta) բաժին
- Գինգոնմաններ (Ginkgophyta) բաժին
- Գնետոնմաններ (Gnetophyta) բաժին
- Սագոյենինմաններ կամ ցիկադայիններ (Cycadophyta) բաժին
- Մամռանմաններ ((Non-vascular land plants (bryophytes)) unranked
Դասակարգման այլ տարբերակներ կան, որոնց համաձայն անոթավոր բույսերը դիտարկվում են, որպես ենթաթագավորություն, իսկ վերջին 4 բաժինները միավորվում են մերկասերմների վերնաբաժնի մեջ, այդ պարագայում մերկասերմների բաժինը կթարգմավի որպես փշատերև բույսեր: Դասակարգման մեջ նշված չեն բրածո բույսերի խմբերը:
Սնկերի թագավորություն
Սնկերի թագավարությունը պաշտոնապես ճանաչվեց 1970-ական թվականներին, թեև Է. Ֆրիսը դեռևս 1831 թ.-ին էր առաջարկել սնկերը առանձնացնել առանձին թագավորության մեջ, իսկ Կարլ Լիննեյը ընդհակառակը սնկերը դիտարկում էր բույսերի թագավորության մեջ:
2007-2010թ.-ի դասակարգումների ընդհանրական պատկերը հետևյալն է.
- Սնկերի թագավորություն (Fungi kingdom)
- Միկրոսպորիդների (Microsporidia) բաժին
- Խիտրիդիոմիցետներ (Chytridiomycota) բաժին
- Բլաստոկլադիոմիցետներ (Blastocladiomycota) բաժին
- Գլոմերոմիցետներ (Glomeromycota) բաժին
- Նեոկալլիմաստիգոմիցետներ (Neocallimastigomycota) բաժին
- Զիգոմիցետներ Zygomycota բաժին
- Բարձրագույն սնկերի (Dikarya) ենթաթագավորություն
- Ասկոմիցետներ կամ պարկավոր սնկեր (Ascomycota) բաժին
- Բազիդիոմիցետներ (Basidiomycota) բաժին
- Entomophthoromycotina (unranked) ենթաբաժին
- Kickxellomycotina (unranked)
- Mucoromycotina (unranked)
- Zoopagomycotina (unranked)
Այս դասակարգման մեջ բաժին տերմինի փոխարեն կարելի է օգտագործել նաև տիպ տերմինը: