«Մասնակից:Emma Miqayelyan 19/Ավազարկղ»–ի խմբագրումների տարբերություն

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Content deleted Content added
Տող 1. Տող 1.
== Գրական ժանրեր և թեմաներ ==
[[Պատկեր:Loyalist Teaching-beginning.jpg|200px|մինի|ձախից|Ուսուցողական տեքստի պատճեն]]

Գրականության միակ ժանրը, որն ուղղակի հիշատակված է հին եգիպտացիների կողմից, ուսուցման ժանրն էր: ժանրային մնացած դասակարգումը կատարվել է ժամանակակից եգիպտագետների կողմից: Տեքստերի մեծ մասը գրվել են չափածո, սակայն որոշ պատմողական գործեր գրվել են արձակ: Հին եգիպտական բանաստեղծությունների մեծ մասը եղել է երկտողանի, բայց նաև՝ եռատող և քառատող:

=== Ուսուցողական գրականություն ===
Այս ժանրի գրականությունը դիդակտիկ բնույթ ուներ, և ենթադրվում է, որ Միջին թագավորությունում ընդգրկված է գրողի կրթության ծրագրում: Կան ապացույցներ, որ ուսուցման տեքստերը ստեղծվել են առաջին հերթին ոչ թե կրթության մեջ օգտագործելու համար, այլ գաղափարական նպատակներով: Օրինակ, Ադոլֆ Էրմանը գրում է, որ Ամենեմհեթ Ա-ի (մ. թ. ա. մոտ 1991-1962 թվականներ) որդիների ուսուցումը հեռու էր դպրոցական փիլիսոփայության շրջանակներից, և ոչ մի կապ չուներ դպրոցի հետ: Պատմողական գրականությունը (ինչպես, օրինակ, «Պերճախոս գյուղացին») ընդգծում է անհատ հերոսի թեման, որը մարտահրավեր է նետում հասարակությանը և ընդունված գաղափարախոսություններին, մինչդեռ ուսուցողական տեքստերը, ընդհակառակը, ընդգծում են ընդունված դոգմաների պահպանման անհրաժեշտությունը:

Ուսուցողական տեքստերի հիմնական բառերն էին «ուսանել» և «իմանալ»: Այս տեքստերը սովորաբար ունեին «Ուսում X-ի կողմից Y-ի համար» կաղապարային անվանում, որտեղ X-ը կարող էր լինել հեղինակավոր գործիչ (օրինակ՝ վեզիրեմ կամ փարավոն), ով բարոյական ցուցում էր տալիս իր որդուն կամ մարդկանց: Երբեմն դժվար է որոշել, թե քանի հասցեատեր կա, քանի որ մեկ տեքստում երբեմն նշվում են մի քանի մարդիկ: Ուսուցողական ժանրի օրինակներ կարելի է համարել «Պտղահոտեպի խրատները», «Կագեմնիի ուսուցումները», «Մերիկարի ուսուցումը» և այլն: Միջին թագավորությունից պահպանված ուսուցողական տեքստերը հիմնականում գրված են պապիրուսների վրա, չնայած դրանց հատվածներից առկա են սրբապատկերներում և տախտակներում:

Ուսուցողական տեքստի ամենավաղ օրինակը գտնվում է դպրոցի փայտե տախտակի վրա և վերաբերում է XVIII դինաստիային:

=== Պատմողական գրականություն ===
[[Պատկեր:PapyrusWestcar photomerge-AltesMuseum-Berlin-3.jpg|150px|մինի|աջից|Պապիրուս, «Հեքիաթ Քեոփսի արքայի բակում»]]
Այս ժանրով գրված գործերը հիմնականում հեքիաթներ և պատմվածքներ են: Պատմողական ժանրը պահպանված գրականության մեծ մասն է կազմում: Կարևոր պատմություններից կարելի է առանձնացնել «Հեքիաթ Քեոփսի արքայի բակում», «Նեֆերքարի արքան և գեներալ Սասենեթը», «Սինուղի հեքիաթը»:

[[Երգիծանք|Երգիծական]] գրականությունը ներկայացված է մի շարք պատմագրական հուշարձանների, նկարների, պապիրուսների և օստրակոնների վրա:

=== Ողբ, զրույցներ, երկխոսություններ և մարգարեություններ ===
[[Պատկեր:Cat guarding geese c1120 BC Egypt.jpg|150px|մինի|աջից|Օստրակոն]]
Մարգարեական տեքստերի, ողբերի, զրույցների, երկխոսությունների ժանրին պատկանում են այնպիսի ստեղծագործություններ, ինչպիսիք են՝ «Իպուվերի ելույթը», «Նեֆերտիի մարգարեությունը» և այլն:
Այս ժանրը զարգացում չի ունեցել Հին թագավորությունում, և ոչ մի բնօրինակ ստեղծագործություն չի գրվել: Եգիպտական մարգարեական գրականությունը վերածնվել է հունական Պտղոմեոսի դինաստիայում և հռոմեական ժամանակաշրջանում:

== Տես նաև ==
== Տես նաև ==
* [[Հին եգիպտական պապիրուսների ցանկ]]
* [[Հին եգիպտական պապիրուսների ցանկ]]

19:14, 16 Օգոստոսի 2020-ի տարբերակ

Տես նաև

Ծանոթագրություններ

Գրականություն

  • Матье, Милица Эдвиновна|Матье М. Э. Мифы Древнего Египта. — Л.: Изд-во Государственного Эрмитажа, 1940. — 116 с. (ռուս.)
  • Сказки и повести Древнего Египта / Пер. с древнеегипет. Кацнельсон, Исидор Саввич|И. С. Кацнельсона, Ф. Л. Мендельсона. — М.: Худож. лит-ра, 1956. — 152 с. (ռուս.)
  • Фараон Хуфу и чародеи. Сказки, повести, поучения Древнего Египта / Пер. с древнеегип. Кацнельсон, Исидор Саввич|И. С. Кацнельсона, Ф. Л. Мендельсона. — М.: Худож. лит-ра, 1958. — 264 с. (ռուս.)
  • Рубинштейн, Ревекка Ионовна|Рубинштейн Р. И. Мифы Древнего Египта. — М.: Учпедгиз, 1959. — 132 с. (ռուս.)
  • Путешествие Ун-Амуна в Библ. Египетский иератический папирус № 120 ГМИИ им. Пушкина в Москве / Изд. текста и исслед. Коростовцев, Михаил Александрович|М. А. Коростовцева. Отв. ред. Струве, Василий Васильевич| В. В. Струве. — М.: Изд-во восточной литературы, 1960. — 134 c.: ил. — Серия «Памятники письменности Востока».(ռուս.)
  • Лирика древнего Египта / Пер. с древнеегип. Ахматова, Анна Андреевна|А. А. Ахматовой, В. А. Потаповой; Сост. Кацнельсон, Исидор Саввич|И. С. Кацнельсон. — М.: Худож. лит-ра, 1965. — 158 с. (ռուս.)
  • Повесть Петеисе III. Древнеегипетская проза / Пер. с древнеег. Коростовцев, Михаил Александрович|М. А. Коростовцева. Текст подгот. К. Н. Жуковской. — М.: Худож. лит-ра, 1978. — 304 с. (ռուս.)
  • Сказки и повести Древнего Египта / Пер. и комм. Лившиц, Исаак Григорьевич|И. Г. Лившица. — Л.: Наука, 1979. — 288 с. — Серия «Литературные памятники». (ռուս.)
  • Сказки Древнего Египта. — Краснодар: МП Полис, 1992. — 144 с. (ռուս.)
  • Рак И. В. В царстве пламенного Ра. Мифы, легенды и сказки Древнего Египта. — М.: Детская лит-ра, 2002. — 192 с. — Серия «Школьная библиотека». — ISBN 5-08-003972-8 (ռուս.)
  • Сказки Древнего Египта / Под ред. Г. А. Беловой, Т. А. Шерковой. — М.: Алетейа, 1998. — 352 с. — Серия «Сокровенное слово Востока». — ISBN 5-89321-012-3 (ռուս.)
  • Легенды и мифы Древнего Египта. — СПб.: Летний сад, Коло, 1998. — 192 с. — ISBN 5-89740-054-4 (ռուս.)
  • Синило, Галина Вениаминовна|Синило, Г. В. История мировой литературы : Древний Ближний Восток : учеб. пособие; допущено Министерством образования Республики Беларусь в качестве учеб. пособия для студентов учреждений высшего образования по специальности «Культурология (по направлениям)» — Минск: Вышэйшая школа, 2014. — 456 с. ISBN 978-985-062412-3 (ռուս.)