«Ռուդիկ Հարոյան»–ի խմբագրումների տարբերություն

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Content deleted Content added
անաղբյուր հոդված
չ Ավելացվեց երկու աղբյուր։
Տող 1. Տող 1.
{{Անաղբյուր էջ|2020,7,20}}
{{Անաղբյուր էջ|2020,7,20}}
{{Տեղեկաքարտ Անձ}}
{{Տեղեկաքարտ Անձ}}
'''Ռուդիկ Զավենի Հարոյան''' ({{ԱԾ}}), հայ բանահավաք, պարուսույց, ազգագրագետ, տնտեսագետ, տնտեսագիտական գիտությունների թեկնածու։
'''Ռուդիկ Զավենի Հարոյան''' ({{ԱԾ}}), հայ բանահավաք, պարուսույց, ազգագրագետ, տնտեսագետ, տնտեսագիտական գիտությունների թեկնածու<ref>[https://mus.mskh.am/?p=4858 Վարպետ Ռուդիկ Հարոյան]</ref><ref name="masunq">[http://www.masunq.am/2014/03/26/id-16.html Ռուդիկ Հարոյան]</ref>։


== Կենսագրություն ==
== Կենսագրություն ==
Ծնվել է [[1948]] թվականի [[հուլիսի 3]]-ին [[Արթիկ]]ում, խնուսցի և գյումրեցի ծնողների՝ Զավենի ու Մանիկի ընտանիքում։
Ծնվել է 1948 թվականի [[հուլիսի 3]]-ին [[Արթիկ]]ում, խնուսցի և գյումրեցի ծնողների՝ Զավենի ու Մանիկի ընտանիքում<ref name="masunq" />։


=== Գործունեություն ===
=== Գործունեություն ===
Լինելով [[Հայրիկ Մուրադյան]]ի երգերի երկրպագու` Ռուդիկ Հարոյանը [[1978]] թվականին անդամագրվում է նրա դստեր` լեզվագետ, բանասիրական գիտությունների թեկնածու և երաժիշտ [[Մարո Մուրադյան]]ի` դեռևս անանուն (հետագայում` «Ակունք») տոհմիկ երգի սիրողական խմբին: Առաջին բանը, որ զարմացնում է նրան, «Հով, հով, հովն ընկավ» պարերգի կատարման ճիգն էր: Գիտեին, որ պարերգ է, բայց ոչ մեկը հստակ չգիտեր պարի քայլերը: Ցանկությունը մեծ էր գեղջկական պարերին տիրապետելու, բայց հրավիրված մասնագետները չէին գոհացրել:
Լինելով [[Հայրիկ Մուրադյան]]ի երգերի երկրպագու` Ռուդիկ Հարոյանը 1978 թվականին անդամագրվում է նրա դստեր` լեզվագետ, բանասիրական գիտությունների թեկնածու և երաժիշտ [[Մարո Մուրադյան]]ի` դեռևս անանուն (հետագայում` «Ակունք») տոհմիկ երգի սիրողական խմբին<ref name="hayagitaran">[https://www.hayagitaran.am/2016/07/id-5423.html «Վարդավառ» Ռուդիկ Հարոյան 68]</ref>: Առաջին բանը, որ զարմացնում է նրան, «Հով, հով, հովն ընկավ» պարերգի կատարման ճիգն էր: Գիտեին, որ պարերգ է, բայց ոչ մեկը հստակ չգիտեր պարի քայլերը: Ցանկությունը մեծ էր գեղջկական պարերին տիրապետելու, բայց հրավիրված մասնագետները չէին գոհացրել<ref name="masunq" />:


Գիտակցելով ավանդական պարի անհրաժեշտությունը, Ռուդիկ Հարոյանը իր առջև նպատակ է դնում ազատ ժամերին ուսումնասիրել և գյուղական միջավայրում գործնականում տիրապետել ավանդական պարի հիմունքներին:
Գիտակցելով ավանդական պարի անհրաժեշտությունը, Ռուդիկ Հարոյանը իր առջև նպատակ է դնում ազատ ժամերին ուսումնասիրել և գյուղական միջավայրում գործնականում տիրապետել ավանդական պարի հիմունքներին<ref name="masunq" />:


{{քաղվածք|Հանդուգն որոշում էր դա, բայց, փառք Աստծո, համառ պրպտումներս, հափշտակությունս և անզուսպ սերս պարի հանդեպ անպտուղ չմնացին: Ավանդական պարը կրողներից սովորած բանահավաքչական նյութերիս կարողացա շունչ տալ, և «Ակունքը», ի թիվս ազգագրական երգերի, կատարեց նաև մեր նախնյաց մաքրամաքուր, ավանդական պարերն ու պարերգերը:|Ռուդիկ Հարոյան}}
{{քաղվածք|Հանդուգն որոշում էր դա, բայց, փառք Աստծո, համառ պրպտումներս, հափշտակությունս և անզուսպ սերս պարի հանդեպ անպտուղ չմնացին: Ավանդական պարը կրողներից սովորած բանահավաքչական նյութերիս կարողացա շունչ տալ, և «Ակունքը», ի թիվս ազգագրական երգերի, կատարեց նաև մեր նախնյաց մաքրամաքուր, ավանդական պարերն ու պարերգերը:|Ռուդիկ Հարոյան<ref name="masunq" />}}


Ռուդիկ Հարոյանը դառնում է խմբի առաջին պարուսույցը: Բազմաթիվ համերգներ են կազմակերպվում Խորհրդային Հայաստանի շրջաններում, սփյուռքում, հանրային հեռուստատեսությամբ, որոնց ժամանակ Հարոյանի բեմ հանած ազգագրական պարերը փայլում են իրենց գունագեղությամբ, ոճական ինքնատիպությամբ, ավանդականի բնականությամբ:
Ռուդիկ Հարոյանը դառնում է խմբի առաջին պարուսույցը<ref name="hayagitaran" />: Բազմաթիվ համերգներ են կազմակերպվում Խորհրդային Հայաստանի շրջաններում, սփյուռքում, հանրային հեռուստատեսությամբ, որոնց ժամանակ Հարոյանի բեմ հանած ազգագրական պարերը փայլում են իրենց գունագեղությամբ, ոճական ինքնատիպությամբ, ավանդականի բնականությամբ<ref name="masunq" />:


=== Բանահավաքչություն ===
=== Բանահավաքչություն ===
Շուրջ երեք տասնամյակ Ռուդիկ Հարոյանը լրջորեն զբաղվել է բանահավաքչությամբ: Շրջել է հանրապետության և արտերկրի հայասփյուռ շատ վայրերում, գրառել, հավաքագրել ազգագրական տարբեր շրջանների 300-ից ավելի պար ու պարերգ: Իսկ [[Սև ծով]]ի ափին հաստատված [[համշենահայեր]]ի բնակավայրերում, գրառելով նրանց հնօրյա երգն ու պարը, աջակցել է նրանց՝ հայրենիքում իրենց ավանդական երգերն ու պարերը ներկայացնելուն: [[1984]] թվականին, [[Երևան]]ում՝ ի մի բերելով համշենցիներին, հիմնադրել է «Համշեն» ազգագրական անդրանիկ խումբը:
Շուրջ երեք տասնամյակ Ռուդիկ Հարոյանը լրջորեն զբաղվել է բանահավաքչությամբ<ref name="hayagitaran" />: Շրջել է հանրապետության և արտերկրի հայասփյուռ շատ վայրերում, գրառել, հավաքագրել ազգագրական տարբեր շրջանների 300-ից ավելի պար ու պարերգ<ref name="hayagitaran" />: Իսկ [[Սև ծով]]ի ափին հաստատված [[համշենահայեր]]ի բնակավայրերում, գրառելով նրանց հնօրյա երգն ու պարը, աջակցել է նրանց՝ հայրենիքում իրենց ավանդական երգերն ու պարերը ներկայացնելուն: 1984 թվականին, [[Երևան]]ում՝ ի մի բերելով համշենցիներին, հիմնադրել է «Համշեն» ազգագրական անդրանիկ խումբը<ref name="hayagitaran" /><ref name="masunq" />:


=== «Պարատուն» ===
=== «Պարատուն» ===
[[1987]]-[[1991]] թվականներին, Երևանում, «Նարոյ» համույթի բազայի հիման վրա, ազգային պարը, երգը, ծեսը ժողովրդին հասու դարձնելու նպատակով, նախաձեռնում է «Պարատան» թեմատիկ երեկույթ-հավաքներ` նվիրված հայոց այս կամ այն գավառի ազգագրական մշակույթին` իրականացնելով միաժամանակ գեղջկական պարերի, պարերգերի զանգվածային ուսուցում: Ջավախքի ավանդական մշակույթին նվիրված «Պարատան» խանդավառ երեկույթը խթանում է «Ջավախք» հարենակցական միության ստեղծմանը, որի վարչության անդամ է ընտրվում Ռուդիկ Հարոյանը` Ջավախքի ավանդական մշակույթի վերհանման և հանրայնացման ավանդի համար:
1987-1991 թվականներին, Երևանում, «Նարոյ» համույթի բազայի հիման վրա<ref name="hayagitaran" />, ազգային պարը, երգը, ծեսը ժողովրդին հասու դարձնելու նպատակով, նախաձեռնում է «Պարատան» թեմատիկ երեկույթ-հավաքներ` նվիրված հայոց այս կամ այն գավառի ազգագրական մշակույթին` իրականացնելով միաժամանակ գեղջկական պարերի, պարերգերի զանգվածային ուսուցում: Ջավախքի ավանդական մշակույթին նվիրված «Պարատան» խանդավառ երեկույթը խթանում է «Ջավախք» հարենակցական միության ստեղծմանը, որի վարչության անդամ է ընտրվում Ռուդիկ Հարոյանը` Ջավախքի ավանդական մշակույթի վերհանման և հանրայնացման ավանդի համար<ref name="masunq" />:


Ավանդական պարերի, խաղերի, պարերգերի ուսուցման նպատակով պարբերաբար հրավիրվել է [[Ֆրանսիա]], [[Պարսկաստան]], [[ԱՄՆ]]: Եղել է առաջիններից էր, որ հեռուստատեսությամբ պարբերաբար ներկայացրել է ազգային պարարվեստի խնդիրները, մեկնաբանել և սովորեցրել պարը եթերում:
Ավանդական պարերի, խաղերի, պարերգերի ուսուցման նպատակով պարբերաբար հրավիրվել է [[Ֆրանսիա]], [[Պարսկաստան]], [[ԱՄՆ]]: Եղել է առաջիններից էր, որ հեռուստատեսությամբ պարբերաբար ներկայացրել է ազգային պարարվեստի խնդիրները, մեկնաբանել և սովորեցրել պարը եթերում<ref name="masunq" />:


Նկատի ունենալով «Պարատան» փորձը, մտահոգ հինավուրց պարերի ճակատագրով՝ Ռուդիկ Հարոյանը [[1987]] թվականին մամուլում հարց է բարձրացնում ազգային ավանդական պարի ժառանգությունն ըստ ամենայնի ուսումնասիրելու նպատակով ստեղծել գիտագործնական և մշակութային «Պարատուն» կենտրոն, որը հիմնովին կզբաղվի և կհամակարգի ազգագրական պարերի, պարանմուշների հավաքագրման, մեկնաբանման, պահպանման, հանրայնացման, սերնդեսերունդ փոխանցման խնդիրները:
Նկատի ունենալով «Պարատան» փորձը, մտահոգ հինավուրց պարերի ճակատագրով՝ Ռուդիկ Հարոյանը 1987 թվականին մամուլում հարց է բարձրացնում ազգային ավանդական պարի ժառանգությունն ըստ ամենայնի ուսումնասիրելու նպատակով ստեղծել գիտագործնական և մշակութային «Պարատուն» կենտրոն, որը հիմնովին կզբաղվի և կհամակարգի ազգագրական պարերի, պարանմուշների հավաքագրման, մեկնաբանման, պահպանման, հանրայնացման, սերնդեսերունդ փոխանցման խնդիրները<ref name="masunq" />:


Ակադեմիկոս [[Վարազդատ Հարությունյան]]ի նախաձեռնությամբ և ղեկավարությամբ՝ պոլիտեխնիկական ինստիտուտի ուսանողները դիպլոմային հինգ աշխատանք են պաշտպանում այդ թեմայով: Երքաղսովետը Զանգվի ձորում տեղ է հատկացնում «Պարատան» կառույցի համար: Շինարարությունը թափ է առնում, բայց [[1990]] թվականին, երկրի անկախացումից հետո, նորաստեղծ իշխանությունը թաղում է «Պարատան» գաղափարը` կիսակառույցը մասնավորեցնելով:
Ակադեմիկոս [[Վարազդատ Հարությունյան]]ի նախաձեռնությամբ և ղեկավարությամբ՝ պոլիտեխնիկական ինստիտուտի ուսանողները դիպլոմային հինգ աշխատանք են պաշտպանում այդ թեմայով: Երքաղսովետը Զանգվի ձորում տեղ է հատկացնում «Պարատան» կառույցի համար: Շինարարությունը թափ է առնում, բայց 1990 թվականին, երկրի անկախացումից հետո, նորաստեղծ իշխանությունը թաղում է «Պարատան» գաղափարը` կիսակառույցը մասնավորեցնելով<ref name="masunq" />:


=== «Սրբուհի Լիսիցյանի անվան ավանդական պարի դպրոց» ===
=== «Սրբուհի Լիսիցյանի անվան ավանդական պարի դպրոց» ===
[[1993]] թվականին, կամովին հրաժարվելով [[ՀՀ էկոնոմիկայի նախարարություն]]ում իր բարձր պաշտոնից, [[Երևանի պետական կոնսերվատորիա]]յի ժողովրդական երաժշտական ստեղծագործության կաբինետի, [[ՀՀ ԳԱԱ]] [[հնագիտության և ազգագրության ինստիտուտ]]ի երաշխավորությամբ և մասնակցությամբ [[Մխիթար Սեբաստացի կրթահամալիր|«Մխիթար Սեբաստացի» կրթահամալիր]]ում հիմնադրում է հայ պարագիտության հիմնադիր «Սրբուհի Լիսիցյանի անվան ավանդական պարի դպրոցը», ըստ էության, առաջինը հանրապետությունում գործնականում իրականացնելով [[Կոմիտաս]]ի փափագը` ավանդական պարը դարձնել հանրակրթական առարկա:
1993 թվականին, կամովին հրաժարվելով [[ՀՀ էկոնոմիկայի նախարարություն]]ում իր բարձր պաշտոնից, [[Երևանի պետական կոնսերվատորիա]]յի ժողովրդական երաժշտական ստեղծագործության կաբինետի, [[ՀՀ ԳԱԱ]] [[հնագիտության և ազգագրության ինստիտուտ]]ի երաշխավորությամբ և մասնակցությամբ [[Մխիթար Սեբաստացի կրթահամալիր|«Մխիթար Սեբաստացի» կրթահամալիր]]ում հիմնադրում է հայ պարագիտության հիմնադիր «Սրբուհի Լիսիցյանի անվան ավանդական պարի դպրոցը», ըստ էության, առաջինը հանրապետությունում գործնականում իրականացնելով [[Կոմիտաս]]ի փափագը` ավանդական պարը դարձնել հանրակրթական առարկա<ref name="masunq" />:


=== Ներդրումը այլ համույթներում ===
=== Ներդրումը այլ համույթներում ===
Որպես պարուսույց, գեղարվեստական ղեկավար՝ անուրանալի ներդրում է ունեցել նաև «Մարաթուկ» (1984-1986), [[ՀՀ ԳԱԱ Միքայել Քոթանյանի անվան տնտեսագիտության ինստիտուտ|Երևանի տնտեսագիտության ինստիտուտի]] «[[Մասունք ազգագրական համույթ|Մասունք]]» (1986-1989), Երևանի պետական կոնսերվատորիայի հայ երաժշտական ֆոլկլորագիտության ամբիոնի «Նարոյ» (1987-2000), «Մխիթար Սեբաստացի» կրթահամալիրի մանկապատանեկան «Գոհար» (1993-1995), «Հայրիկ Մուրադյան» մանկապատանեկան ազգագրական երգի-պարի (1997-2004), Աշտարակի «Փերիա» (1988-1994), Արաբկիրի Հայորդաց տան մանկապատանեկան «Նիգ» (2001-2004) խմբերում, որոնցից յուրաքանչյուրը ժամանակին իր յուրօրինակությամբ եղել են անկրկնելի:
Որպես պարուսույց, գեղարվեստական ղեկավար՝ անուրանալի ներդրում է ունեցել նաև «Մարաթուկ» (1984-1986), [[ՀՀ ԳԱԱ Միքայել Քոթանյանի անվան տնտեսագիտության ինստիտուտ|Երևանի տնտեսագիտության ինստիտուտի]] «[[Մասունք ազգագրական համույթ|Մասունք]]» (1986-1989), Երևանի պետական կոնսերվատորիայի հայ երաժշտական ֆոլկլորագիտության ամբիոնի «Նարոյ» (1987-2000), «Մխիթար Սեբաստացի» կրթահամալիրի մանկապատանեկան «Գոհար» (1993-1995), «Հայրիկ Մուրադյան» մանկապատանեկան ազգագրական երգի-պարի (1997-2004), Աշտարակի «Փերիա» (1988-1994), Արաբկիրի Հայորդաց տան մանկապատանեկան «Նիգ» (2001-2004) խմբերում, որոնցից յուրաքանչյուրը ժամանակին իր յուրօրինակությամբ եղել են անկրկնելի<ref name="hayagitaran" /><ref name="masunq" />:


== Ստեղծագործական աշխատանքներ ==
== Ստեղծագործական աշխատանքներ ==
Ռուդիկ Հարոյանը բանահավաքչական, բեմադրական, մանկավարժական գործունեությանը զուգահեռ, հրատարակել է նաև հայկական ավանդական երգերի, խաղ-պարերի ուսուցման «Զորի-Զորի» (1995), «Զատիկ» (1996, 2008), «Շեկլիկ փիսիկը» (2004) գրքերը, հեղինակել է ավանդական պարին, պարերգին նվիրված հոդվածներ, բեմականացված «Պաս, թե՞ ուտիս», «Տիկնի պսակ» թատերախաղերը, [[Ամանոր]]ին, [[Տրնդեզ]]ին, [[Ծառզարդար]]ին, [[Զատիկ]]ին, [[Վարդավառ]]ին և ազգային այլ տոների հեռուստատեսային նկարահանումները: Գործնական աշխատանքներ է տարել ֆոլկլորիկ թատրոնի կայացման, խաղերի միջոցով ազգային երգի, պարի ուսուցման մեթոդական նյութերի հրատարակման ուղղությամբ: Եղել է Հայաստանի ազգային պարարվեստի վարչության անդամ:
Ռուդիկ Հարոյանը բանահավաքչական, բեմադրական, մանկավարժական գործունեությանը զուգահեռ, հրատարակել է նաև հայկական ավանդական երգերի, խաղ-պարերի ուսուցման «Զորի-Զորի» (1995), «Զատիկ» (1996, 2008), «Շեկլիկ փիսիկը» (2004) գրքերը, հեղինակել է ավանդական պարին, պարերգին նվիրված հոդվածներ, բեմականացված «Պաս, թե՞ ուտիս», «Տիկնի պսակ» թատերախաղերը, [[Ամանոր]]ին, [[Տրնդեզ]]ին, [[Ծառզարդար]]ին, [[Զատիկ]]ին, [[Վարդավառ]]ին և ազգային այլ տոների հեռուստատեսային նկարահանումները: Գործնական աշխատանքներ է տարել ֆոլկլորիկ թատրոնի կայացման, խաղերի միջոցով ազգային երգի, պարի ուսուցման մեթոդական նյութերի հրատարակման ուղղությամբ: Եղել է Հայաստանի ազգային պարարվեստի վարչության անդամ<ref name="masunq" />:


== Ծանոթագրություններ ==
== Արտաքին հղումներ ==
{{ծանցանկ}}
* [http://www.masunq.am/2014/03/26/id-16.html Ռուդիկ Հարոյան]


{{DEFAULTSORT:Հարոյան, Ռուդիկ}}
{{DEFAULTSORT:Հարոյան, Ռուդիկ}}

20:51, 26 Հուլիսի 2020-ի տարբերակ

Ռուդիկ Հարոյան
Դիմանկար
Ծնվել էհուլիսի 3, 1948(1948-07-03)
ԾննդավայրԱրթիկ, Հայկական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ
Մահացել էհուլիսի 19, 2013(2013-07-19) (65 տարեկան)
Մահվան վայրԵրևան, Հայաստան
Քաղաքացիություն ԽՍՀՄ և  Հայաստան
Գիտական աստիճանտնտեսագիտական գիտությունների թեկնածու
Մասնագիտությունտնտեսագետ, ազգագրագետ, բանահավաք և պարուսույց

Ռուդիկ Զավենի Հարոյան (հուլիսի 3, 1948(1948-07-03), Արթիկ, Հայկական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ - հուլիսի 19, 2013(2013-07-19), Երևան, Հայաստան), հայ բանահավաք, պարուսույց, ազգագրագետ, տնտեսագետ, տնտեսագիտական գիտությունների թեկնածու[1][2]։

Կենսագրություն

Ծնվել է 1948 թվականի հուլիսի 3-ին Արթիկում, խնուսցի և գյումրեցի ծնողների՝ Զավենի ու Մանիկի ընտանիքում[2]։

Գործունեություն

Լինելով Հայրիկ Մուրադյանի երգերի երկրպագու` Ռուդիկ Հարոյանը 1978 թվականին անդամագրվում է նրա դստեր` լեզվագետ, բանասիրական գիտությունների թեկնածու և երաժիշտ Մարո Մուրադյանի` դեռևս անանուն (հետագայում` «Ակունք») տոհմիկ երգի սիրողական խմբին[3]: Առաջին բանը, որ զարմացնում է նրան, «Հով, հով, հովն ընկավ» պարերգի կատարման ճիգն էր: Գիտեին, որ պարերգ է, բայց ոչ մեկը հստակ չգիտեր պարի քայլերը: Ցանկությունը մեծ էր գեղջկական պարերին տիրապետելու, բայց հրավիրված մասնագետները չէին գոհացրել[2]:

Գիտակցելով ավանդական պարի անհրաժեշտությունը, Ռուդիկ Հարոյանը իր առջև նպատակ է դնում ազատ ժամերին ուսումնասիրել և գյուղական միջավայրում գործնականում տիրապետել ավանդական պարի հիմունքներին[2]:

Հանդուգն որոշում էր դա, բայց, փառք Աստծո, համառ պրպտումներս, հափշտակությունս և անզուսպ սերս պարի հանդեպ անպտուղ չմնացին: Ավանդական պարը կրողներից սովորած բանահավաքչական նյութերիս կարողացա շունչ տալ, և «Ակունքը», ի թիվս ազգագրական երգերի, կատարեց նաև մեր նախնյաց մաքրամաքուր, ավանդական պարերն ու պարերգերը:
- Ռուդիկ Հարոյան[2]

Ռուդիկ Հարոյանը դառնում է խմբի առաջին պարուսույցը[3]: Բազմաթիվ համերգներ են կազմակերպվում Խորհրդային Հայաստանի շրջաններում, սփյուռքում, հանրային հեռուստատեսությամբ, որոնց ժամանակ Հարոյանի բեմ հանած ազգագրական պարերը փայլում են իրենց գունագեղությամբ, ոճական ինքնատիպությամբ, ավանդականի բնականությամբ[2]:

Բանահավաքչություն

Շուրջ երեք տասնամյակ Ռուդիկ Հարոյանը լրջորեն զբաղվել է բանահավաքչությամբ[3]: Շրջել է հանրապետության և արտերկրի հայասփյուռ շատ վայրերում, գրառել, հավաքագրել ազգագրական տարբեր շրջանների 300-ից ավելի պար ու պարերգ[3]: Իսկ Սև ծովի ափին հաստատված համշենահայերի բնակավայրերում, գրառելով նրանց հնօրյա երգն ու պարը, աջակցել է նրանց՝ հայրենիքում իրենց ավանդական երգերն ու պարերը ներկայացնելուն: 1984 թվականին, Երևանում՝ ի մի բերելով համշենցիներին, հիմնադրել է «Համշեն» ազգագրական անդրանիկ խումբը[3][2]:

«Պարատուն»

1987-1991 թվականներին, Երևանում, «Նարոյ» համույթի բազայի հիման վրա[3], ազգային պարը, երգը, ծեսը ժողովրդին հասու դարձնելու նպատակով, նախաձեռնում է «Պարատան» թեմատիկ երեկույթ-հավաքներ` նվիրված հայոց այս կամ այն գավառի ազգագրական մշակույթին` իրականացնելով միաժամանակ գեղջկական պարերի, պարերգերի զանգվածային ուսուցում: Ջավախքի ավանդական մշակույթին նվիրված «Պարատան» խանդավառ երեկույթը խթանում է «Ջավախք» հարենակցական միության ստեղծմանը, որի վարչության անդամ է ընտրվում Ռուդիկ Հարոյանը` Ջավախքի ավանդական մշակույթի վերհանման և հանրայնացման ավանդի համար[2]:

Ավանդական պարերի, խաղերի, պարերգերի ուսուցման նպատակով պարբերաբար հրավիրվել է Ֆրանսիա, Պարսկաստան, ԱՄՆ: Եղել է առաջիններից էր, որ հեռուստատեսությամբ պարբերաբար ներկայացրել է ազգային պարարվեստի խնդիրները, մեկնաբանել և սովորեցրել պարը եթերում[2]:

Նկատի ունենալով «Պարատան» փորձը, մտահոգ հինավուրց պարերի ճակատագրով՝ Ռուդիկ Հարոյանը 1987 թվականին մամուլում հարց է բարձրացնում ազգային ավանդական պարի ժառանգությունն ըստ ամենայնի ուսումնասիրելու նպատակով ստեղծել գիտագործնական և մշակութային «Պարատուն» կենտրոն, որը հիմնովին կզբաղվի և կհամակարգի ազգագրական պարերի, պարանմուշների հավաքագրման, մեկնաբանման, պահպանման, հանրայնացման, սերնդեսերունդ փոխանցման խնդիրները[2]:

Ակադեմիկոս Վարազդատ Հարությունյանի նախաձեռնությամբ և ղեկավարությամբ՝ պոլիտեխնիկական ինստիտուտի ուսանողները դիպլոմային հինգ աշխատանք են պաշտպանում այդ թեմայով: Երքաղսովետը Զանգվի ձորում տեղ է հատկացնում «Պարատան» կառույցի համար: Շինարարությունը թափ է առնում, բայց 1990 թվականին, երկրի անկախացումից հետո, նորաստեղծ իշխանությունը թաղում է «Պարատան» գաղափարը` կիսակառույցը մասնավորեցնելով[2]:

«Սրբուհի Լիսիցյանի անվան ավանդական պարի դպրոց»

1993 թվականին, կամովին հրաժարվելով ՀՀ էկոնոմիկայի նախարարությունում իր բարձր պաշտոնից, Երևանի պետական կոնսերվատորիայի ժողովրդական երաժշտական ստեղծագործության կաբինետի, ՀՀ ԳԱԱ հնագիտության և ազգագրության ինստիտուտի երաշխավորությամբ և մասնակցությամբ «Մխիթար Սեբաստացի» կրթահամալիրում հիմնադրում է հայ պարագիտության հիմնադիր «Սրբուհի Լիսիցյանի անվան ավանդական պարի դպրոցը», ըստ էության, առաջինը հանրապետությունում գործնականում իրականացնելով Կոմիտասի փափագը` ավանդական պարը դարձնել հանրակրթական առարկա[2]:

Ներդրումը այլ համույթներում

Որպես պարուսույց, գեղարվեստական ղեկավար՝ անուրանալի ներդրում է ունեցել նաև «Մարաթուկ» (1984-1986), Երևանի տնտեսագիտության ինստիտուտի «Մասունք» (1986-1989), Երևանի պետական կոնսերվատորիայի հայ երաժշտական ֆոլկլորագիտության ամբիոնի «Նարոյ» (1987-2000), «Մխիթար Սեբաստացի» կրթահամալիրի մանկապատանեկան «Գոհար» (1993-1995), «Հայրիկ Մուրադյան» մանկապատանեկան ազգագրական երգի-պարի (1997-2004), Աշտարակի «Փերիա» (1988-1994), Արաբկիրի Հայորդաց տան մանկապատանեկան «Նիգ» (2001-2004) խմբերում, որոնցից յուրաքանչյուրը ժամանակին իր յուրօրինակությամբ եղել են անկրկնելի[3][2]:

Ստեղծագործական աշխատանքներ

Ռուդիկ Հարոյանը բանահավաքչական, բեմադրական, մանկավարժական գործունեությանը զուգահեռ, հրատարակել է նաև հայկական ավանդական երգերի, խաղ-պարերի ուսուցման «Զորի-Զորի» (1995), «Զատիկ» (1996, 2008), «Շեկլիկ փիսիկը» (2004) գրքերը, հեղինակել է ավանդական պարին, պարերգին նվիրված հոդվածներ, բեմականացված «Պաս, թե՞ ուտիս», «Տիկնի պսակ» թատերախաղերը, Ամանորին, Տրնդեզին, Ծառզարդարին, Զատիկին, Վարդավառին և ազգային այլ տոների հեռուստատեսային նկարահանումները: Գործնական աշխատանքներ է տարել ֆոլկլորիկ թատրոնի կայացման, խաղերի միջոցով ազգային երգի, պարի ուսուցման մեթոդական նյութերի հրատարակման ուղղությամբ: Եղել է Հայաստանի ազգային պարարվեստի վարչության անդամ[2]:

Ծանոթագրություններ