«Մասնակից:ArzumanyanGayane/Ավազարկղ»–ի խմբագրումների տարբերություն

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Content deleted Content added
No edit summary
No edit summary
Տող 1. Տող 1.
{{Տեղեկաքարտ Մշակույթ}}
== Ռուսական մշակույթը 19-րդ դարի 60-ական թվականներ ==
== Ռուսական մշակույթը 19-րդ դարի 60-ական թվականներ ==
Ինչպես գիտենք, ռուսական [[օպերա]]յի հիմքը դրվեց [[Միխայիլ Գլինկա|Մ.Գլինկայի]] շնորհիվ` <<[[Իվան Սուսանին]]>> (պատմական, հայրենասիրական) , <<[[Ռուսլան և Լյուդմիլա]]>> (էպիկական, քնարական) : Գրել է [[սիմֆոնիա]]ներ, սակայն չենք տեսել, չի կատարելագործել: [[Պյոտր Չայկովսկի|Պ.Ի.Չայկովսկին]] գրեց <<Կամարենյան>> [[ֆանտազիա]]ն, որը մաքուր ազգային թեմատիզմ է: Հիմք դրեց ծրագրայնությանը, սյուժետայնությանը, սակայն սիմֆոնիային սկիզբ չդրեց: Գրել է [[ռոմանս]]ներ (ռոմանսի հիմքը` [[Ալեքսանդր Ալյաբև|Ա.Ալյաբև]], Ա.Վարլամով և Ա.Գուրիլև): Գլինկայի ռոմանսները արդեն ակադեմիական էր, այսինքն` չէին նվագում ուղղակի խնջույքին, այլ բեմում: Ա.Դարգամժսկու ռոմանսներում բառի խորքայնություն էր: Նա հասցրեց շփվել երիտասարդ սերնդի հետ` լինելով [[Մոդեստ Մուսորգսկի|Մ.Մուսորգսկու]] և [[Ալեքսանդր Բորոդին|Ա.Բորոդինի]] ուսուցիչը: 19-րդ դարի 1867թ. ստեղծվեց հողային ռեֆորմ, վերացավ ստրկությունը: Նոր ալիք բարձրացավ, ազգային ինքնագիտակցությունը վերելք ապրեց: Ազատություն տրվեց ակտիվ գործիչներին, բացվեցին դպրոցներ, կրթօջախներ, գիմնազիաներ, մշակույթը զարգացավ: Բուռն վերելք ապրեց գեղանկարիչների սերունդը, որոնք ոգևորված պատկերեցին [[Ռուսաստան]]ը, դրանք էին` Ի.Ռեպինը, Ի.Կրամսկոյը, Ա.Իվանովը, Վ.Սուտիկովը և այլն: Նրանք իրենց նկարները ցուցահանդեսի էին դնում [[Վալգա (քաղաք, Էստոնիա)|Վոլգա]]յի փոքր քաղաքներում (շարժական ցուցահանդես) : [[Վլադիմիր Ստասով|Վլադիմիր Ստասովը]]` գրականագետ, գրող, խոսում էր Ռուսաստանի լուսավոր ապագայի մասին: Ռուսական երաժշտությունը մեծ զարգացման հասավ 19-րդ դարի 60-ական թվականներին: Հայտնվեցին նոր կոմպոզիտորներ, որոնք կարճ ժամանակահատվածում շատ մեծ ճանաչում ստացան` [[Անտոն Ռուբինշտեյն|Ա.Ռուբինշտեյն]], [[Միլի Բալակիրև|Մ.Բալակիրև]], [[Մոդեստ Մուսորգսկի|Մ.Մուսորգսկի]], [[Ալեքսանդր Բորոդին|Ա.Բորոդին]], [[Պյոտր Չայկովսկի|Պ.Ի.Չայկովսկի]] և ուրիշներ: Եթե միջև 60-ականնները համերգներն անցկացվում էին միայն պալատներում և ազնվականների սրահներում, ապա 1859թ.-ից հիմնադրվեցին երաժշտական ընկերություններ Մոսկվայում և Պետերբուրգում` Ռուբինշտեյն եղբայրների կողմից, որոնց նպատակը, սիմֆոնիկ համերգաշար կազմակերպելն էր, ցանկացած խավի մարդկանց համար, այնուհետև հիմնվեցին Մոսկվայի և Պետերբուրգի կոնսերվատորիաները (Ռուինշտեյնների կողմից) : Այստեղ ուսուցումը հիմնված էր արտասահմանյան արվեստի դասական ավանդույթների վրա:
Ինչպես գիտենք, ռուսական [[օպերա]]յի հիմքը դրվեց [[Միխայիլ Գլինկա|Մ.Գլինկայի]] շնորհիվ` <<[[Իվան Սուսանին]]>> (պատմական, հայրենասիրական) , <<[[Ռուսլան և Լյուդմիլա]]>> (էպիկական, քնարական) : Գրել է [[սիմֆոնիա]]ներ, սակայն չենք տեսել, չի կատարելագործել: [[Պյոտր Չայկովսկի|Պ.Ի.Չայկովսկին]] գրեց <<Կամարենյան>> [[ֆանտազիա]]ն, որը մաքուր ազգային թեմատիզմ է: Հիմք դրեց ծրագրայնությանը, սյուժետայնությանը, սակայն սիմֆոնիային սկիզբ չդրեց: Գրել է [[ռոմանս]]ներ (ռոմանսի հիմքը` [[Ալեքսանդր Ալյաբև|Ա.Ալյաբև]], Ա.Վարլամով և Ա.Գուրիլև): Գլինկայի ռոմանսները արդեն ակադեմիական էր, այսինքն` չէին նվագում ուղղակի խնջույքին, այլ բեմում: Ա.Դարգամժսկու ռոմանսներում բառի խորքայնություն էր: Նա հասցրեց շփվել երիտասարդ սերնդի հետ` լինելով [[Մոդեստ Մուսորգսկի|Մ.Մուսորգսկու]] և [[Ալեքսանդր Բորոդին|Ա.Բորոդինի]] ուսուցիչը: 19-րդ դարի 1867թ. ստեղծվեց հողային ռեֆորմ, վերացավ ստրկությունը: Նոր ալիք բարձրացավ, ազգային ինքնագիտակցությունը վերելք ապրեց: Ազատություն տրվեց ակտիվ գործիչներին, բացվեցին դպրոցներ, կրթօջախներ, գիմնազիաներ, մշակույթը զարգացավ: Բուռն վերելք ապրեց գեղանկարիչների սերունդը, որոնք ոգևորված պատկերեցին [[Ռուսաստան]]ը, դրանք էին` Ի.Ռեպինը, Ի.Կրամսկոյը, Ա.Իվանովը, Վ.Սուտիկովը և այլն: Նրանք իրենց նկարները ցուցահանդեսի էին դնում [[Վալգա (քաղաք, Էստոնիա)|Վոլգա]]յի փոքր քաղաքներում (շարժական ցուցահանդես) : [[Վլադիմիր Ստասով|Վլադիմիր Ստասովը]]` գրականագետ, գրող, խոսում էր Ռուսաստանի լուսավոր ապագայի մասին: Ռուսական երաժշտությունը մեծ զարգացման հասավ 19-րդ դարի 60-ական թվականներին: Հայտնվեցին նոր կոմպոզիտորներ, որոնք կարճ ժամանակահատվածում շատ մեծ ճանաչում ստացան` [[Անտոն Ռուբինշտեյն|Ա.Ռուբինշտեյն]], [[Միլի Բալակիրև|Մ.Բալակիրև]], [[Մոդեստ Մուսորգսկի|Մ.Մուսորգսկի]], [[Ալեքսանդր Բորոդին|Ա.Բորոդին]], [[Պյոտր Չայկովսկի|Պ.Ի.Չայկովսկի]] և ուրիշներ: Եթե միջև 60-ականնները համերգներն անցկացվում էին միայն պալատներում և ազնվականների սրահներում, ապա 1859թ.-ից հիմնադրվեցին երաժշտական ընկերություններ Մոսկվայում և Պետերբուրգում` Ռուբինշտեյն եղբայրների կողմից, որոնց նպատակը, սիմֆոնիկ համերգաշար կազմակերպելն էր, ցանկացած խավի մարդկանց համար, այնուհետև հիմնվեցին Մոսկվայի և Պետերբուրգի կոնսերվատորիաները (Ռուինշտեյնների կողմից) : Այստեղ ուսուցումը հիմնված էր արտասահմանյան արվեստի դասական ավանդույթների վրա:

17:15, 9 Հուլիսի 2020-ի տարբերակ

Ռուսական մշակույթը 19-րդ դարի 60-ական թվականներ

Ինչպես գիտենք, ռուսական օպերայի հիմքը դրվեց Մ.Գլինկայի շնորհիվ` <<Իվան Սուսանին>> (պատմական, հայրենասիրական) , <<Ռուսլան և Լյուդմիլա>> (էպիկական, քնարական) : Գրել է սիմֆոնիաներ, սակայն չենք տեսել, չի կատարելագործել: Պ.Ի.Չայկովսկին գրեց <<Կամարենյան>> ֆանտազիան, որը մաքուր ազգային թեմատիզմ է: Հիմք դրեց ծրագրայնությանը, սյուժետայնությանը, սակայն սիմֆոնիային սկիզբ չդրեց: Գրել է ռոմանսներ (ռոմանսի հիմքը` Ա.Ալյաբև, Ա.Վարլամով և Ա.Գուրիլև): Գլինկայի ռոմանսները արդեն ակադեմիական էր, այսինքն` չէին նվագում ուղղակի խնջույքին, այլ բեմում: Ա.Դարգամժսկու ռոմանսներում բառի խորքայնություն էր: Նա հասցրեց շփվել երիտասարդ սերնդի հետ` լինելով Մ.Մուսորգսկու և Ա.Բորոդինի ուսուցիչը: 19-րդ դարի 1867թ. ստեղծվեց հողային ռեֆորմ, վերացավ ստրկությունը: Նոր ալիք բարձրացավ, ազգային ինքնագիտակցությունը վերելք ապրեց: Ազատություն տրվեց ակտիվ գործիչներին, բացվեցին դպրոցներ, կրթօջախներ, գիմնազիաներ, մշակույթը զարգացավ: Բուռն վերելք ապրեց գեղանկարիչների սերունդը, որոնք ոգևորված պատկերեցին Ռուսաստանը, դրանք էին` Ի.Ռեպինը, Ի.Կրամսկոյը, Ա.Իվանովը, Վ.Սուտիկովը և այլն: Նրանք իրենց նկարները ցուցահանդեսի էին դնում Վոլգայի փոքր քաղաքներում (շարժական ցուցահանդես) : Վլադիմիր Ստասովը` գրականագետ, գրող, խոսում էր Ռուսաստանի լուսավոր ապագայի մասին: Ռուսական երաժշտությունը մեծ զարգացման հասավ 19-րդ դարի 60-ական թվականներին: Հայտնվեցին նոր կոմպոզիտորներ, որոնք կարճ ժամանակահատվածում շատ մեծ ճանաչում ստացան` Ա.Ռուբինշտեյն, Մ.Բալակիրև, Մ.Մուսորգսկի, Ա.Բորոդին, Պ.Ի.Չայկովսկի և ուրիշներ: Եթե միջև 60-ականնները համերգներն անցկացվում էին միայն պալատներում և ազնվականների սրահներում, ապա 1859թ.-ից հիմնադրվեցին երաժշտական ընկերություններ Մոսկվայում և Պետերբուրգում` Ռուբինշտեյն եղբայրների կողմից, որոնց նպատակը, սիմֆոնիկ համերգաշար կազմակերպելն էր, ցանկացած խավի մարդկանց համար, այնուհետև հիմնվեցին Մոսկվայի և Պետերբուրգի կոնսերվատորիաները (Ռուինշտեյնների կողմից) : Այստեղ ուսուցումը հիմնված էր արտասահմանյան արվեստի դասական ավանդույթների վրա:

Հզոր խմբակ

Գաղափարական առաջնորդը` Վ.Ստասովն էր, անդամներն էին` Մ.Բալակիրև, Ա.Բորոդինը, Մ.Մուսորգսկին, Ն.Ռիմսկի-Կորսակովը, Ց.Կյուին: Նրանք իրենց համարում էին Մ.Գլինկայի հետևորդները և իրենց ստեղծագործություններում պահպանում էին ռուսական ազգային երգերն ու մեղեդիները: Նրանք հարստացրին ռուսական օպերան, սիմֆոնիկ երաժշտությունը և ստեղծեցին նոր բովանդակությամբ վոկալ գործեր: Հսկայական է նաև ժողովրդական երգի նշանակությունը, որի միջոցով նրանք նոր փուլ են մտցնում մասնագիտացված երաժշտությունը: Մեծ ուշադրության արժանացան` ուկրաինական, լեհական, չեխական, իսլամական ժողովրդական ստեղծագործությունները:Մեծ ուշադրություն դարձրեցին արևելքին: Նրանք զարգացնում են նաև ռուս դասական օպերան` հանդիսանալով պատմական դրամա ժանրի հիմնադիրը(Պսկովուհին, Իշխան Իգր, Թագավորի հարսնացուն) : Իրենց ստեցծագործություններում նրանք նախապատվություն էին տալիս ծրագրային-սիմֆոնիկ երաժշտությանը, հատկապես` սիմֆոնիկ-պոեմ պատկերին (Ն.Ռիմսկի Կորսակով` <<Սադկո>> , <<Անթար>> , Մ.Բալակիրև` <<Լիր արքա>> ) :Նրանք գրում էին ռոմանսներ: Առաջ եկավ` ռոմանս-երգը, ռոմանս-բալլադը, ռոմանս-ելևէջը, ինչպես նաև սոցիալական մերկացնող ռոմանսը:

[1]Անտոն Ռուբինշտեյն (1829-1894)

Անտոն Ռուբինշտեյնը` ներկայացավ որպես փայլուն դաշնակահար, դիրիժոր, մանկավարժ, ՌՄՕ-ի հիմնադիր: Ունեցել է պատմական համերգներ` Պետերբուրգում, Վիեննայում, Փարիզում, Լայպցիգում: Գրել է` <<Դև>> (Մ.Լերմոնտով <<Մցիրի>> պոեմ) , <<Կուլիկովյան ճակատամարտը>> օպերանրեը, <<Օվկիանոս>> սիմֆոնիկ պոեմը: 5 կոնցերտ դաշնամուրի և նվագախմբի համար, 6 սիմֆոնիա, 10 լարային կվինտետ, Կոնցերտշտյուկ As dur, ֆանտազիա, Ռուսական կապրիչո, 4 սոնատ դաշնամուրի համար, թեմա և վարիացիաներ, 200 պիես, հատվածներ օպերաներից և ցիկլեր:Դաշնամուր նվագել սովորել է սկզբում` մոր, հետո ` Վիլուանի մոտ: 1844-1848 թվականներին ապրել է Բեռլինում և Վիեննայում, ծանոթացել Ֆ.Մենդելսոնի, Ֆ.Լիստի հետ, որոնք նրա ոճի ձևավորման համար մեծ ազդեցություն են թողել: Նա 19-րդ դարի երկրորդ կեսին խոշորագույն դաշնակահարի համբավ է ձեռք բերել: 1859թ Ռուբինշտեյնը առաջինը կազմակերպեց նախապատրաստական կուրսեր բոլորի համար` անվճար: 1862թ. ստեղծեց Պետերբուրգի կոնսերվատորիան, որի առաջին շրջանավարտը եղավ` Պ.Ի Չայկովսկին: Ստեղծեց ՌՄՕ ցանցը, որը համախմբում էր արվեստագետներին և բացահայտում նոր տաղանդներ:

Նիկոլայ Ռուբինշտեյն (1835-1881)

Սովորել է Տ.Կուլլակի (դաշնամուր) , Զ.Դենի (թեորիա) և Վ.Վիլուանի մոտ: Նա Մոսկվայի կոնսերվատորիայի հիմնադիրն է, որը դարձավ խոշորագույն երաժշտական կենտրոն: Նա եվրոպական խոշորագույն դաշնակահարներից էր: Կատարել է` Պ.Ի.Չայկովսկու <<Առաջին դաշնամուրային կոնցերտը>> և Մ.Բալակիրևի <<Իսլամեյը>> , որը նվիրված էր իրեն: Ռուբինշտեյնը կատարել է կլավիսինիստներից մինչև իր ժամանակակիցների ստեղծագործությունները: Նիկոլայը նաև մանկավարժ էր, նրա մոտ սովորել են` Տանևը, Զիլոտին, Զաուերը: Տանևը նրան նվիրեց <<Յոհան Դամասկին>> կանտատը: Նիկոլայ Ռուբինշտեյնը գրել է` մազուրկաներ, բոլերո, տարանտելաներ, պոլոնեզներ և այլն: Խմբագրել է` Ֆ.Մենդելսոնի, Ֆ.Շուբերտի, Ռ.Շումանի ստեղծագործությունները:

Միլի Բալակիրև (1837-1910)

Բալակիրևը ապրել և մահացել է Պետերբուրգում, բազմակողմանի երաժիշտ էր` դաշնակահար, դիրիժոր և հասարակական գործիչ, շատ ազդեցիկ մարդ: Նա աշխատում էր պալատական երգեցիկ կապելայում, սա նյութական աղբյուր էր: Պետերբուրգում հիմնադրել է անվճար երաժշտական դպրոց, որտեղ սովորում էին նաև աղքատ ընտանիքի երեխանները: Ռուսական երաժշտական ընկերության գլխավոր դիրիժորն էր: Սիմֆոնիկ ստեղծագործություններ են` <<Լիր արքա>> , Նախերգանք` 3 ռուսական թեմայով, Նախերգանք իսպանական մարշի թեմայով: <<Չեխիայում>> սիմֆոնիկ պոեմ, <<1000 տարի>> սիմֆոնիկ պոեմ, <<Թամարա>> սիմֆոնիկ պոեմ, 2 սիմֆոնիա (C dur,d moll) , սյուիտ Շոպենի 4 պիեսից: Դաշնամուրային ստեղծագործություններ` Իսլամեյ, Սոնատ b moll, Կապրիչո, 3 սկերցո, Տարանտելա, Տոկատ, 7 վալս, Մելանխոլիկ վալս, Վալս-էքսպրոմտ, Դումկա, Ձկնորսի երգ, Իսպանական սերենադ: Մշակումներ` Մ.Գլինկայի <<Ժավարոնոկ>> տրանսկրիպցիա, <<Արագոնյան խոտան>> , ֆանտազիա <<Իվան Սուսանին>> թեմայով, <<Գիշերը Մադրիդում>> : Նախերգանք Է.Բեռլիոզի <<փախուստ դեպի Եգիպտոս>> :

<<Իսլամեյը>> կառուցվածքով նորարական ֆանտազիա է` կրկնակի վարիացիաներ են, իսկ իմաստը ֆանտազիան է: Բացկացած է 2 թեմաներից, զգացվում է սոնատային ալեգրոյի ձևը: Առաջին թեման ունի պարային բնույթ, հիշեցնում է լեզգինկա, երկրորդ թեման ավելի քնարական է, կրում է արևելյան կիրք:

  1. Մ.Բաղդասարյան. Ռուս Երաժշտության Պատմության Ուսումնական Ձեռնարկ,մաս 1. էջեր 59–65.