«Ասիա (հռոմեական պրովինցիա)»–ի խմբագրումների տարբերություն
չ մանր-մունր oգտվելով ԱՎԲ |
|||
| Տող 69. | Տող 69. | ||
|ծանոթագրություններ = |
|ծանոթագրություններ = |
||
}} |
}} |
||
'''Հռոմեական Ասիա''' ({{lang-el|Ασία}}, {{lang-lat|Asia}}), [[Փոքր Ասիա |
'''Հռոմեական Ասիա''' ({{lang-el|Ασία}}, {{lang-lat|Asia}}), [[Փոքր Ասիա]]յում գտնվող [[Պրովինցիա|հռոմեական պրովինցիա]], որը ձևավորվել է [[Մ.թ.ա. 133|մ․թ․ա․ 133 թվականին]]՝ կայսր [[Ատտալոս III|Ատտալոս III Փիլոմետոր Էվերգետոսի]] կողմից [[Պերգամոն|Պերգամոնի թագավորության]] անեքսիայից հետո<ref name=":0">{{Cite web|url=https://www.britannica.com/place/Asia-ancient-Roman-province|title=Հռոմեական Ասիա պրովինցիա, հին հռոմեական պրովինցիաները|last=|first=|date=|website=«Բրիտանիկա» հանրագիտարան|publisher=|language=անգլերեն|accessdate=2019-12-08}}</ref>։ [[Մ.թ.ա. 1-ին դար|Մ․թ․ա․ 1-ին դարից]] մինչև 1-ին դարն ընկած ժամանակահատվածում Հռոմեական Ասիայի տարածքն ընդլայնվում է։ Պրովինցիայի կարգավիճակը պահպանել է մինչև մ․թ․ա 297 թվականը, որից հետո [[Դիոկղետիանոս]] կայսեր բարեփոխումների արդյունքում բաժանվել է 7 առանձին վարչատարածքային միավորների։ |
||
Մ․թ․ա․ 190 թվականին [[Սելևկյանների կայսրություն|Սելևկյանների տերության]] թագավոր [[Անտիոքոս III Մեծ |
Մ․թ․ա․ 190 թվականին [[Սելևկյանների կայսրություն|Սելևկյանների տերության]] թագավոր [[Անտիոքոս III Մեծ]]ն արշավում է Փոքր Ասիա, սակայն նույն տարում տեղի ունեցած [[Մագնեսիայի ճակատամարտ]]ում պարտություն է կրում [[Հռոմեական լեգեոնների ցանկ|հռոմեական լեգեոններից]]։ Մ․թ․ա․ 188 թվականին կողմերի միջև կնքվում է [[Ապամեա|Ապամեայի հաշտության պայմանագիրը]], որով վիճելի տարածքներում ձևավորվում էր [[Պերգամոն|Պերգամոնի թագավորությունը]], որը գործնականում հանդիսանում էր Հռոմի կամակատարը։ Մ․թ․ա․ 133 թվականին մահանում է Պերգամոնի վերջին թագավորը՝ մահից առաջ իր թագավորությունը կտակելով [[Հռոմեական հանրապետություն|Հռոմեական հանրապետությանը]]։ Արդյունքում՝ ձևավորվում է Պրոկոնսուլյան Ասիա պրովինցիան՝ միավորելով [[Միսիյա]]յի, [[Լիդիա]]յի, [[Կարիա]]յի և [[Փռյուգիա]]յի տարածքները։ Պրովինցիայի կազմում էր գտնվում Փոքր Ասիայի խոշորագույն քաղաքը՝ [[Եփեսոս]]ը<ref name=":0" />, որն էլ սենատի որոշմամբ դառնում է վարչական կենտրոն։ |
||
326 թվականին [[Կոստանդիանոս Ա Մեծ|Կոնստանդիանոս I]] կայսեր կողմից քագավորական ոստանի [[Կոստանդնուպոլիս]] տեղափոխությունից հետո, Հռոմեական Ասիան ծայրամասային պրովինցիայից վերածվում է միջանկյալ միավորի։ Դիոկղետիանոսի բաժանումից հետո Փոքր Ասիայի տարածքն անցնում է [[Բյուզանդական կայսրություն|Բյուզանդական կայսրությանը]]<ref name=":0" />՝ հետագայում դառնալով Արևելքի հելլենիստական կենտրոնը։ |
326 թվականին [[Կոստանդիանոս Ա Մեծ|Կոնստանդիանոս I]] կայսեր կողմից քագավորական ոստանի [[Կոստանդնուպոլիս]] տեղափոխությունից հետո, Հռոմեական Ասիան ծայրամասային պրովինցիայից վերածվում է միջանկյալ միավորի։ Դիոկղետիանոսի բաժանումից հետո Փոքր Ասիայի տարածքն անցնում է [[Բյուզանդական կայսրություն|Բյուզանդական կայսրությանը]]<ref name=":0" />՝ հետագայում դառնալով Արևելքի հելլենիստական կենտրոնը։ |
||
== Տես նաև == |
== Տես նաև == |
||
* [[Մագնեսիայի ճակատամարտ]] |
* [[Մագնեսիայի ճակատամարտ]] |
||
* [[Փոքր Ասիա]] |
* [[Փոքր Ասիա]] |
||
22:38, 5 Հուլիսի 2020-ի տարբերակ
 Asia | |||
|---|---|---|---|
|
Հռոմեական կայսրության զինանշանը
| |||
 Եփեստոսի անտիկ գրադարանը հռոմեական Ասիա պրովինցիայում | |||
| Երկիր |  Հռոմեական կայսրություն | ||
| Մասն է | Հռոմեական Արևելք | ||
| Կարգավիճակ | պրովինցիա | ||
| Մտնում է | Ասիայի դիոդեզիս | ||
| Վարչկենտրոն | Եփեսոս | ||
| Խոշորագույն քաղաք | վարչական կենտրոն | ||
| Հիմնական լեզու | հունարեն, լատիներեն | ||
.svg) | |||
| Հիմնադրված է | մ․թ․ա․ 133 թվական թ. | ||
| Պատմական շրջան(ներ) | Փոքր Ասիա, մասնավորապես՝ Գալաթիա | ||
| Նախորդ | Պերգամոնի թագավորություն | ||
| Փոխարինեց | Ատտալյան դինաստիա | ||
Հռոմեական Ասիա (հուն․՝ Ασία, լատին․՝ Asia), Փոքր Ասիայում գտնվող հռոմեական պրովինցիա, որը ձևավորվել է մ․թ․ա․ 133 թվականին՝ կայսր Ատտալոս III Փիլոմետոր Էվերգետոսի կողմից Պերգամոնի թագավորության անեքսիայից հետո[1]։ Մ․թ․ա․ 1-ին դարից մինչև 1-ին դարն ընկած ժամանակահատվածում Հռոմեական Ասիայի տարածքն ընդլայնվում է։ Պրովինցիայի կարգավիճակը պահպանել է մինչև մ․թ․ա 297 թվականը, որից հետո Դիոկղետիանոս կայսեր բարեփոխումների արդյունքում բաժանվել է 7 առանձին վարչատարածքային միավորների։
Մ․թ․ա․ 190 թվականին Սելևկյանների տերության թագավոր Անտիոքոս III Մեծն արշավում է Փոքր Ասիա, սակայն նույն տարում տեղի ունեցած Մագնեսիայի ճակատամարտում պարտություն է կրում հռոմեական լեգեոններից։ Մ․թ․ա․ 188 թվականին կողմերի միջև կնքվում է Ապամեայի հաշտության պայմանագիրը, որով վիճելի տարածքներում ձևավորվում էր Պերգամոնի թագավորությունը, որը գործնականում հանդիսանում էր Հռոմի կամակատարը։ Մ․թ․ա․ 133 թվականին մահանում է Պերգամոնի վերջին թագավորը՝ մահից առաջ իր թագավորությունը կտակելով Հռոմեական հանրապետությանը։ Արդյունքում՝ ձևավորվում է Պրոկոնսուլյան Ասիա պրովինցիան՝ միավորելով Միսիյայի, Լիդիայի, Կարիայի և Փռյուգիայի տարածքները։ Պրովինցիայի կազմում էր գտնվում Փոքր Ասիայի խոշորագույն քաղաքը՝ Եփեսոսը[1], որն էլ սենատի որոշմամբ դառնում է վարչական կենտրոն։
326 թվականին Կոնստանդիանոս I կայսեր կողմից քագավորական ոստանի Կոստանդնուպոլիս տեղափոխությունից հետո, Հռոմեական Ասիան ծայրամասային պրովինցիայից վերածվում է միջանկյալ միավորի։ Դիոկղետիանոսի բաժանումից հետո Փոքր Ասիայի տարածքն անցնում է Բյուզանդական կայսրությանը[1]՝ հետագայում դառնալով Արևելքի հելլենիստական կենտրոնը։
Տես նաև
Ծանոթագրություններ
- ↑ 1,0 1,1 1,2 «Հռոմեական Ասիա պրովինցիա, հին հռոմեական պրովինցիաները». «Բրիտանիկա» հանրագիտարան (անգլերեն). Վերցված է 2019-12-08-ին.
|
Վիքիպահեստ նախագծում կարող եք այս նյութի վերաբերյալ հավելյալ պատկերազարդում գտնել Ասիա (հռոմեական պրովինցիա) կատեգորիայում։ |
