«Բրոնխներ»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added

Գծային

04:33, 3 Հուլիսի 2020-ի տարբերակ

Շնչափողն ու բրոնխներն առջևից (Ֆրակտալ կառուցվածք)

Բրոնխներ (հին հունարեն՝ βρόγχος — «շնչառական կոկորդ, տրախեա» լատին․՝ bronchia) — բարձրակարգ ողնաշարավորների (ամնիոտ) (այդ թվում մարդու) շնչուղիներ ճյուղավորումներ են: Բրոնխները իրենցից ներկայացնում են շնչառական ուղիներ, նրանցում գազափոխանակություն տեղի չի ունենում (այսպես կոչված անատոմիական մեռյալ տարածություն): Նրանց գործառույթն է օդային հոսանքի անցկացումը շնչառական համակարգի բաժիններ (թոքեր), նրա տաքացումը, խոնավացումը և մաքրումը:

Ներածություն

Շնչառական կոկորդը, կամ շնչափողը, կենդանիների մեծամասնություն մոտ բաժանվում է երկու գլխավոր բրոնխների: Միայն հատերիայի մոտ շնչառական կոկորդի հետևի մասում երկայնական ակոսը ընդգծում է զույգ բրոնխներ, որոնք չունեն առանձնացված խոռոչներ: Մնացած սողունների, ինչպես նաև թռչունների և կաթնասունների բրոնխները լավ են զարգացած և շարունակվում են թոքերի ներսում:

Սողունների մոտ գլխավոր բրոնխներից հեռանում են երկրորդ կարգի բրոնխները, որոնք կարող են բաժանվել երրերդ, չորրորդ և այլն կարգերի բրոնխների: Առավել բարդ է բրոնխների կիսումը կրիաների և կոկորդիլոսների մոտ:

Թռչունների մոտ երկրորդ կարգի բրոնխները իրար են միանում պարաբրոնխներով — ուղիներ,որոնցից շառավղով ճյուղավորվում են այսպես կոչված բրոնխիոլները, որոնք ճյուղավորվելով առաջացնում են օդային մազանոթների ցանց: Յուրաքանչյուր պարաբրոնխի բրոնխիոլներն ու օդային մազանոթները ձուլվում են առաջացնելով այլ պարաբրոնխներ, այդպիսով առաջացնելով օդատար ուղիների բաց համակարգ: Ինչպես գլխավոր, այնպես էլ կողքային բրոնխները ծայրերում լայնանում են առաջացնելով օդապարկեր : Թռչունների մեծամասնության մոտ բրոնխների առաջին օղակները մասնակցում են ներքին կոկորդի առաջացմանը:

Բրոնխիալ ծառ

Կաթնասունների յուրաքանչյուր գլխավոր բրոնխից հեռանում են երկրորդական բրոնխները, որոնք բաժանվում են ավելի փոքր ճյուղերի, ձևավորելով այսպես կոչված բրոնխիալ ծառ: Ամենափոքր ճյուղերը անցնում են շնչառական բրոնխիոլների:Շնչառական բրոնխիոլները ունեն բաժանման 4 կարգ, ըստ որոնց նրանց պատին հայտնվում են և ալվեոլներ: Ճյուղավորման արդյունքում, շնչառական բրոնխիոլների պատերին ավելանում է ալվեոլների քանակը, այսպիսով երրորդ կարգի շնչառական բրոնխիոլները իրենցից ներկայացնում են ալվեոլային անցումներ, որոնք էլ դիխոտոմիկ ճյուղավորվելով առաջացնում են ալվեոլային պարկեր: Առաջին կարգի շնչառական բրոնխիոլների ճյուղավորումները կոչվում են թոքերի ացինուսներ, որոնք հանդիսանում են թոքերի շնճառական բաժիններ: Բացի սովորական երկրորդային բրոնխներից, կաթնասունների մոտ տարբերում են նաև նախազարկերակային երկրորդային բրոնխներ, որոնք գլխավոր բրոնխներից հեռանում են այն հատվածում,որտեղ նրանցով անցնում են թոքային զարկերակները : Հաճախ հանդիպում է միայն մեկ աջ նախազարկերակային բրոնխ, որը կճղակավորների մոտ հեռանում է անմիջապես շնչափողից: Խոշոր բրոնխների ֆիբրոզային պատերը կազմված են աճառային կիսաօղակներից, որոնք հետևի մասում միացած են հարթ մկանների լայնակի խրձերով: Բրոնխի լորձաթաղանթը պատված է թարթիչավոր էպիթելով:Փոքր բրոնխներում աճառային կիսաօղակները փոխարինվում են առանձին աճառային հատիկներով: Բրոնխիոլների մեջ աճառներ չկան, և օղակաձև խրձերը հարթ մկանների ամբողջական շերտ են առաջացնում:

Մարդ

Մարդու մոտ շնչափողի բաժանումը երկու գլխավոր բրոնխի bronchus principales տեղի է ունենում կրշքային չորրորդ և հինգերորդ ողերի մակարդակում: ^[1]. Правый главный бронх толще, короче, более вертикальный, чем левый^[2].

Գլխավոր բրոնխները բազմակի անգամ ճյուղավորվում են, առաջացնելով բրոնխիալ ծառ arbor bronchiale, որն ունի 23 կարգի ճյուղավորումներ: Սկզբում բրոնխները ըստ թոքերի մանրադիտակային կառուցվածքի լինում են սեգմենտավոր և բաժնային: Աջ թոքը երեք մասից է կազմված, ձախը` երկու:Յուրաքանչյուր թոք ունի 10-ական սեգմենտ/հատված/: Հատվածավոր բրոնխների ճյուղերից` սուբսեգմենտար բրոնխներից սկսած դիխոտոմիկ կիսման տենդենց է առաջանում, այսինքն յուրաքանչյուր բրոնխ ճյուղավորվում է երկուսի: Բրոնխիալ ծառն ավարտվում է ծայրային բրոնխիոլներով: Ծայրային բրոնխիոլները ճյուղավորվում են շնչառական բրոնխիոլների, որոնցից էլ սկիզբ են առնում թոքերի (ացինուս)շնչառական բաժինները:

Բրոնխիալ ծառը իր մեջ ներառում է`

բաժնային բրոնխներ (տեղագրորեն բաժանվում են ներ- և արտաթոքային բաժինների),
սեգմենտար բրոնխներ,
միջբաժնային բրոնխներ,
բաժնային(թոքի մաս — lobulus pulmonis (BNA)),
ներբաժնային (մի քանի կարգի ճյուղավորումներ)
ծայրային բրոնխիոլներ:

Բրոնխների պատը մի քանի շերտից է կազմված` ներսից բրոնխները պատված են լորձաթաղանթով (ներքին),որը կազմված է էպիթելից և մկանային սկավառակներից; ենթալորձաթաղանթային հիմքից ; ֆիբրո-աճառային թացանթից (արտաքին): Էպիթելը միաշերտ է, բազմաշարք է, թարթիչավոր գավաթաձև բջիջներով: Լորձաթաղանթի թիթեղիկը և ենթալորձաթաղանթը կազմված են շարակցական հյուսվածքից և պարունակում են լորձային գեղձերի հյութազատական բաժիններ: Ֆիբրո-աճառային թաղանթը ներկայացված է աճառային օղակներով, որոնք միացած են շարակցական հյուսվածքով ( ճյուղավորման և բրոնխների տրամաչափի փոքրացման հետ, օղակները փակվում են, վերածվելով կղզյակների, այնուհետև աճառային հատիկների, և վերջապես փոքրագույն տրամաչափի բրոնխներնում անհետանում են: Адвентиция образована соединительной тканью. По мере разветвления бронхов наблюдается уменьшение калибра бронхов, размыкание и уменьшение размеров хрящевых колец, утолщение мышечной пластинки, уменьшение высоты эпителия бронхов. По ходу разветвлений бронхов расположены многочисленные лимфатические узлы, принимающие лимфу из тканей лёгкого, лимфатические образования (а именно лимфатические фолликулы) присутствуют также и в стенке самих бронхов, особенно в местах разветвления. Кровоснабжение бронхов осуществляется бронхиальными артериями, отходящими от дуги и грудной части аорты, иннервация — ветвями блуждающих, симпатических и спинномозговых нервов.

См. также

Примечания

↑ Бифуркация трахеи — место деления на два главных бронха (IV—V грудные позвонки).
↑ Поэтому в правый главный бронх чаще попадают инородные тела.

Литература

Бронхи // Малая медицинская энциклопедия (том 1, стр. 265).
Книпович Н. М. (1890–1907). «Бронхи». Բրոքհաուզի և Եֆրոնի հանրագիտական բառարան: 86 հատոր (82 հատոր և 4 լրացուցիչ հատորներ). Սանկտ Պետերբուրգ.{{cite book}}: CS1 սպաս․ location missing publisher (link)
Самусев Р. П. Атлас анатомии человека / Р. П. Самусев, В. Я. Липченко. — М., 2002. — 704 с.: ил.

Ссылки

Bronhi.com — медицинский информационный ресурс о вирусных, хронических и аллергических заболеваниях нижних дыхательных путей (бронхов).
Бронхи из Малой медицинской энциклопедии
«Бронхи». Բրոքհաուզի և Եֆրոնի հանրագիտական բառարան: 86 հատոր (82 հատոր և 4 լրացուցիչ հատորներ). Սանկտ Պետերբուրգ. 1890–1907.{{cite book}}: CS1 սպաս․ location missing publisher (link)

Կաղապար:Дыхательная система Կաղապար:Органы и ткани, образующиеся из зародышевых листков

Категория:Дыхательная система

[1] Бифуркация трахеи — место деления на два главных бронха (IV—V грудные позвонки).

[2] Поэтому в правый главный бронх чаще попадают инородные тела.

[1]

[2]

@@ Տող 13. / Տող 13. @@
 Կաթնասունների յուրաքանչյուր գլխավոր բրոնխից հեռանում են երկրորդական բրոնխները, որոնք բաժանվում են ավելի փոքր ճյուղերի, ձևավորելով այսպես կոչված բրոնխիալ ծառ: Ամենափոքր ճյուղերը անցնում են շնչառական բրոնխիոլների:Շնչառական բրոնխիոլները ունեն  բաժանման 4 կարգ, ըստ որոնց նրանց պատին հայտնվում են և ալվեոլներ: Ճյուղավորման արդյունքում, շնչառական բրոնխիոլների պատերին ավելանում է ալվեոլների քանակը, այսպիսով երրորդ կարգի շնչառական բրոնխիոլները իրենցից ներկայացնում են ալվեոլային անցումներ, որոնք էլ դիխոտոմիկ ճյուղավորվելով առաջացնում են ալվեոլային  պարկեր: Առաջին կարգի շնչառական բրոնխիոլների ճյուղավորումները կոչվում են թոքերի ացինուսներ, որոնք հանդիսանում են թոքերի շնճառական բաժիններ: Բացի սովորական երկրորդային բրոնխներից, կաթնասունների մոտ տարբերում են նաև նախազարկերակային  երկրորդային բրոնխներ, որոնք գլխավոր բրոնխներից հեռանում են այն հատվածում,որտեղ նրանցով անցնում են թոքային [[զարկերակներ|զարկերակներ]]ը : Հաճախ հանդիպում է միայն մեկ աջ նախազարկերակային բրոնխ, որը կճղակավորների մոտ հեռանում է անմիջապես շնչափողից: Խոշոր բրոնխների  ֆիբրոզային պատերը կազմված են աճառային կիսաօղակներից, որոնք հետևի մասում միացած են հարթ [[մկան]]ների լայնակի խրձերով: Բրոնխի լորձաթաղանթը պատված է  թարթիչավոր էպիթելով:Փոքր բրոնխներում աճառային կիսաօղակները փոխարինվում են առանձին աճառային հատիկներով: Բրոնխիոլների մեջ աճառներ չկան, և օղակաձև խրձերը հարթ մկանների ամբողջական շերտ են առաջացնում:
-== Человек ==
+== Մարդ==
-[[Файл:Bronchi lungs ru.jpg|right|мини|Бронхи, бронхиальное дерево, лёгкие]]
+[[Պատկեր:Bronchi lungs ru.jpg|right|մինի|Բրոնխներ, բրոնխիալ ծառ, թոքեր ]]
-У человека деление трахеи на два ''главных бронха'' bronchus principales происходит на уровне четвёртого — пятого грудных позвонков<ref>Бифуркация трахеи — место деления на два главных бронха (IV—V грудные позвонки).</ref>. Правый главный бронх толще, короче, более вертикальный, чем левый<ref>Поэтому в правый главный бронх чаще попадают инородные тела.</ref>.
+Մարդու մոտ շնչափողի բաժանումը երկու ''գլխավոր բրոնխի'' bronchus principales տեղի է ունենում կրշքային չորրորդ և հինգերորդ ողերի մակարդակում: <ref>Бифуркация трахеи — место деления на два главных бронха (IV—V грудные позвонки).</ref>. Правый главный бронх толще, короче, более вертикальный, чем левый<ref>Поэтому в правый главный бронх чаще попадают инородные тела.</ref>.
+Գլխավոր բրոնխները բազմակի  անգամ ճյուղավորվում են, առաջացնելով բրոնխիալ ծառ arbor bronchiale, որն ունի 23 կարգի ճյուղավորումներ: Սկզբում բրոնխները ըստ թոքերի մանրադիտակային  կառուցվածքի լինում են սեգմենտավոր և բաժնային: Աջ թոքը երեք մասից է կազմված, ձախը` երկու:Յուրաքանչյուր թոք ունի 10-ական սեգմենտ/հատված/: Հատվածավոր բրոնխների ճյուղերից` սուբսեգմենտար բրոնխներից սկսած դիխոտոմիկ կիսման տենդենց է առաջանում, այսինքն յուրաքանչյուր բրոնխ ճյուղավորվում է երկուսի: Բրոնխիալ ծառն ավարտվում է ծայրային բրոնխիոլներով: Ծայրային բրոնխիոլները ճյուղավորվում են շնչառական բրոնխիոլների, որոնցից էլ սկիզբ են առնում թոքերի (ացինուս)շնչառական բաժինները:
-Главные бронхи многократно разветвляются, образуя бронхиальное дерево arbor bronchiale, которое насчитывает около 23 порядков ветвления. Вначале бронхи делятся согласно макроскопической структуре лёгких на долевые и сегментарные. Правое лёгкое имеет 3 доли, левое 2. Каждое лёгкое имеет по 10 сегментов. Начиная с ветвей сегментарных бронхов (субсегментарные бронхи), появляется тенденция к дихотомическому делению, то есть каждый бронх разветвляется надвое. Заканчивается бронхиальное дерево терминальными бронхиолами. Терминальные бронхиолы разветвляются на респираторные бронхиолы, с которых начинаются респираторные отделы лёгких (ацинусы).
+Բրոնխիալ ծառը իր մեջ ներառում է`
-Бронхиальное дерево включает в себя:
+* բաժնային բրոնխներ (տեղագրորեն բաժանվում են ներ- և արտաթոքային բաժինների),
-* долевые бронхи (топографически разделяются на вне- и внутрилёгочные части),
+* սեգմենտար բրոնխներ,
-* [[Сегменты лёгкого|сегментарные]] бронхи,
+* միջբաժնային բրոնխներ,
-* междольковые бронхи,
-* дольковые (долька лёгкого — lobulus pulmonis (BNA)),
+* բաժնային(թոքի մաս — lobulus pulmonis (BNA)),
+* ներբաժնային (մի քանի կարգի ճյուղավորումներ)
-* внутридольковые бронхи (несколько порядков ветвления)
+* ծայրային բրոնխիոլներ:
-* терминальные бронхиолы.
-Стенка бронхов состоит из нескольких слоев: изнутри бронхи выстланы слизистой оболочкой (внутренней), состоящей из эпителия, собственной и мышечной пластинок; подслизистой основы; фиброзно-хрящевой оболочки и адвентиции (наружная). Эпителий однослойный многорядный призматический мерцательный с бокаловидными клетками. Собственная пластинка слизистой и подслизистая основа образованы соединительной тканью и содержат секреторные отделы слизистых желез. Фиброзно-хрящевая оболочка представлена хрящевыми кольцами, соединёнными соединительной тканью (по мере разветвления и уменьшения калибра бронхов, кольца размыкаются, сменяются на островки, далее зерна хряща, и, наконец, в бронхах мелкого калибра исчезают совсем). Адвентиция образована соединительной тканью. По мере разветвления бронхов наблюдается уменьшение калибра бронхов, размыкание и уменьшение размеров хрящевых колец, утолщение мышечной пластинки, уменьшение высоты эпителия бронхов. По ходу разветвлений бронхов расположены многочисленные [[Лимфатический узел|лимфатические узлы]], принимающие [[Лимфа|лимфу]] из тканей [[Лёгкие|лёгкого]], лимфатические образования (а именно лимфатические фолликулы) присутствуют также и в стенке самих бронхов, особенно в местах разветвления. [[Кровоснабжение]] бронхов осуществляется бронхиальными артериями, отходящими от дуги и грудной части аорты, [[иннервация]] — ветвями [[Блуждающий нерв|блуждающих]], симпатических и спинномозговых [[нерв]]ов.
+Բրոնխների պատը մի քանի շերտից է կազմված` ներսից բրոնխները պատված են լորձաթաղանթով (ներքին),որը կազմված է էպիթելից և մկանային սկավառակներից; ենթալորձաթաղանթային հիմքից ; ֆիբրո-աճառային թացանթից  (արտաքին): Էպիթելը միաշերտ է, բազմաշարք է, թարթիչավոր գավաթաձև բջիջներով: Լորձաթաղանթի թիթեղիկը և ենթալորձաթաղանթը կազմված են շարակցական հյուսվածքից և պարունակում են լորձային գեղձերի հյութազատական բաժիններ:  Ֆիբրո-աճառային թաղանթը ներկայացված է աճառային օղակներով, որոնք միացած են շարակցական հյուսվածքով  ( ճյուղավորման և բրոնխների տրամաչափի փոքրացման հետ, օղակները փակվում են, վերածվելով կղզյակների, այնուհետև աճառային հատիկների, և վերջապես փոքրագույն տրամաչափի բրոնխներնում  անհետանում են:  Адвентиция образована соединительной тканью. По мере разветвления бронхов наблюдается уменьшение калибра бронхов, размыкание и уменьшение размеров хрящевых колец, утолщение мышечной пластинки, уменьшение высоты эпителия бронхов. По ходу разветвлений бронхов расположены многочисленные [[Лимфатический узел|лимфатические узлы]], принимающие [[Лимфа|лимфу]] из тканей [[Лёгкие|лёгкого]], лимфатические образования (а именно лимфатические фолликулы) присутствуют также и в стенке самих бронхов, особенно в местах разветвления. [[Кровоснабжение]] бронхов осуществляется бронхиальными артериями, отходящими от дуги и грудной части аорты, [[иннервация]] — ветвями [[Блуждающий нерв|блуждающих]], симпатических и спинномозговых [[нерв]]ов.
 == См. также ==