«Աշխարհամաս»–ի խմբագրումների տարբերություն
| Տող 1. | Տող 1. | ||
{{անաղբյուր}} |
{{անաղբյուր}} |
||
'''Աշխարհամաս''', ցամաքի տարածքներ, որոնք ընդգրկում են [[Մայրցամաք|մայցամաքներ]]ն իրենց շրջապատող [[Կղզի|կղզիների]] հետ միասին<ref name="bse">{{БСЭ3|Части света}}<!--https://archive.is/Wb4Wn--></ref><ref name="sea">{{книга |автор= |заглавие= Толковый военно-морской словарь|ответственный= |ссылка= |место= |издательство= |год= 2010|том= |страниц= |страницы= |isbn= |ref= }}<!--https://archive.is/OhZIO--></ref><ref name="es">{{книга |автор= |заглавие= Энциклопедический словарь|ответственный= |ссылка= |место= |издательство= |год= 2009|том= |страниц= |страницы= |isbn= |ref= }}<!--https://archive.is/9rW02--></ref><ref name="natural">{{книга |автор= |заглавие= Энциклопедический словарь «Естествознание»|ответственный= |ссылка= |место= |издательство= |год= |том= |страниц= |страницы= |isbn= |ref= }}<!--https://archive.is/63TVi|Части света--></ref><ref name="words">{{книга |автор= |заглавие= Словарь многих выражений|ответственный= |ссылка= |место= |издательство= |год= 2014|том= |страниц= |страницы= |isbn= |ref= }}<!--https://archive.is/F5bqT--></ref><ref name="geo">{{книга |автор= |заглавие= Словарь по географии|ответственный= |ссылка= |место= |издательство= |год= 2015|том= |страниц= |страницы= |isbn= |ref= }}<!--https://archive.is/aVOTI--></ref><ref name="around">{{Из|Энциклопедии «Вокруг Света»|http://www.vokrugsveta.ru/encyclopedia/index.php?title{{=}}Части_света|Части света}}</ref>։ |
'''Աշխարհամաս''', ցամաքի տարածքներ, որոնք ընդգրկում են [[Մայրցամաք|մայցամաքներ]]ն իրենց շրջապատող [[Կղզի|կղզիների]] հետ միասին<ref name="bse">{{БСЭ3|Части света}}<!--https://archive.is/Wb4Wn--></ref><ref name="sea">{{книга |автор= |заглавие= Толковый военно-морской словарь|ответственный= |ссылка= |место= |издательство= |год= 2010|том= |страниц= |страницы= |isbn= |ref= }}<!--https://archive.is/OhZIO--></ref><ref name="es">{{книга |автор= |заглавие= Энциклопедический словарь|ответственный= |ссылка= |место= |издательство= |год= 2009|том= |страниц= |страницы= |isbn= |ref= }}<!--https://archive.is/9rW02--></ref><ref name="natural">{{книга |автор= |заглавие= Энциклопедический словарь «Естествознание»|ответственный= |ссылка= |место= |издательство= |год= |том= |страниц= |страницы= |isbn= |ref= }}<!--https://archive.is/63TVi|Части света--></ref><ref name="words">{{книга |автор= |заглавие= Словарь многих выражений|ответственный= |ссылка= |место= |издательство= |год= 2014|том= |страниц= |страницы= |isbn= |ref= }}<!--https://archive.is/F5bqT--></ref><ref name="geo">{{книга |автор= |заглавие= Словарь по географии|ответственный= |ссылка= |место= |издательство= |год= 2015|том= |страниц= |страницы= |isbn= |ref= }}<!--https://archive.is/aVOTI--></ref><ref name="around">{{Из|Энциклопедии «Вокруг Света»|http://www.vokrugsveta.ru/encyclopedia/index.php?title{{=}}Части_света|Части света}}</ref>։ |
||
[[Պատկեր:Maailmajaod pd.png|մինի|250px| |
[[Պատկեր:Maailmajaod pd.png|մինի|250px|Աշխարհամասերը՝ |
||
[[Ավստրալիա և Օվկիանիա]] - մանուշակագույն;<br /> [[Ասիա]] - նարնջագույն; <br /> [[Ամերիկա]] - կանաչ; <br />[[Անտարկտիդա]] - երկնագույն; <br />[[Աֆրիկա]] - դեղին;<br />[[Եվրոպա]] - կարմիր]] |
[[Ավստրալիա և Օվկիանիա]] - մանուշակագույն;<br /> [[Ասիա]] - նարնջագույն; <br /> [[Ամերիկա]] - կանաչ; <br />[[Անտարկտիդա]] - երկնագույն; <br />[[Աֆրիկա]] - դեղին;<br />[[Եվրոպա]] - կարմիր]] |
||
Սովորաբար առանձնացվում են վեց [[Աշխարհամաս|աշխարհամասեր]]՝ |
Սովորաբար առանձնացվում են վեց [[Աշխարհամաս|աշխարհամասեր]]՝ |
||
* [[Ավստրալիա և Օվկիանիա]] |
* [[Ավստրալիա և Օվկիանիա]] |
||
* [[Ասիա]] |
* [[Ասիա]] |
||
* [[Ամերիկա]] |
* [[Ամերիկա]] |
||
* [[ |
* [[Անտարկտիկա]] |
||
* [[Աֆրիկա]] |
* [[Աֆրիկա]] |
||
* [[Եվրոպա]] |
* [[Եվրոպա]] |
||
Երբեմն առանձնահատուկ մաս առանձնացվում [[Օվկիանիա|Օվկիանիան]]<ref name="bse"/><ref name="sea"/><ref name="natural"/><ref name="around"/>։ Ավելի հազվադեպ, [[Ավստրալիա և Օվկիանիա]]ն [[Ավստրալիա (մայրցամաք) | Ավստրալիա]] մայրցամաքի հետ միասին դիտվում է որպես աշխարհի կրկնակիացած մաս<ref name="bse"/> ([[Օվկիանիա]]<ref name="geo"/>)։ |
Երբեմն առանձնահատուկ մաս առանձնացվում [[Օվկիանիա|Օվկիանիան]]<ref name="bse"/><ref name="sea"/><ref name="natural"/><ref name="around"/>։ Ավելի հազվադեպ, [[Ավստրալիա և Օվկիանիա]]ն [[Ավստրալիա (մայրցամաք) | Ավստրալիա]] մայրցամաքի հետ միասին դիտվում է որպես աշխարհի կրկնակիացած մաս<ref name="bse"/> ([[Օվկիանիա]]<ref name="geo"/>)։ |
||
| Տող 23. | Տող 24. | ||
[[Կատեգորիա:Աշխարհամասեր]] |
[[Կատեգորիա:Աշխարհամասեր]] |
||
== Հին Աշխարհ և Նոր Աշխարհ == |
== Հին Աշխարհ և Նոր Աշխարհ == |
||
05:22, 6 Մայիսի 2020-ի տարբերակ
 |
Այս հոդվածն աղբյուրների կարիք ունի։ Դուք կարող եք բարելավել հոդվածը՝ գտնելով բերված տեղեկությունների հաստատումը վստահելի աղբյուրներում և ավելացնելով դրանց հղումները հոդվածին։ Անհիմն հղումները ենթակա են հեռացման։ |
Աշխարհամաս, ցամաքի տարածքներ, որոնք ընդգրկում են մայցամաքներն իրենց շրջապատող կղզիների հետ միասին[1][2][3][4][5][6][7]։
Ասիա - նարնջագույն;
Ամերիկա - կանաչ;
Անտարկտիդա - երկնագույն;
Աֆրիկա - դեղին;
Եվրոպա - կարմիր
Սովորաբար առանձնացվում են վեց աշխարհամասեր՝
Երբեմն առանձնահատուկ մաս առանձնացվում Օվկիանիան[1][2][4][7]։ Ավելի հազվադեպ, Ավստրալիա և Օվկիանիան Ավստրալիա մայրցամաքի հետ միասին դիտվում է որպես աշխարհի կրկնակիացած մաս[1] (Օվկիանիա[6])։
Չպետք է շփոթել մայրցամաքների բաժանումը աշխարհամասերի բաժանման հետ, ինչպես նաև Հին աշխարհը ([[[Եվրասիա]]ն և Աֆրիկան), որը հայտնի էր մինչև Ամերիկայի բացահայտումը, և Նոր աշխարհը (Հյուսիսայի Ամերիկա և Հարավային Ամերիկա)[1][2][3][4][7]։ Ցամաքների բաժանումը աշխարհամասերի զարգացել է պատմականորեն։[2][3][4][7]։
Գոյություն ունի տարբերություն «մայրցամաք» և «աշխարհամաս» եզրույթների միջև։ Մայրցամաքների առանձնացումը կատարվում է այլ մայրցամաքներից ջրային տարածությունների անջատումով, իսկ աշխարհամասն ավելի պատմամշակութային հասկացություն է։ Աշխարհամասերը մայրցամաքներից բացի ընդգրկում են նաև իրենց շրջապատող կղզիները։ Աշխարհամասերի բաժանումը է պայմանական է։ Օրինակ՝ Եվրասիա մայրցամաքը բաժանվում է Ասիա և Եվրոպա աշխարհամասերի։ Ամերիկա աշխարհամասը ընդգրկում է երկու մարյցամաքներ՝ Հյուսիսային Ամերիկան և Հարավային Ամերիկան, իրենց հարակից կղզիների հետ միասին։ Ավստրալիա մայրցամաքի ափերը ողողող Խաղաղ օվկիանոսի կղզիների հետ միասին կոչվում է Ավստրալիա և Օվկիանիա աշխարհամաս։ Անդտարկտիդա մայրցամաքը հարակից կղզիների հետ միասին կազմում է Անտարկտիկա աշխարհամասը։
|
Վիքիպահեստ նախագծում կարող եք այս նյութի վերաբերյալ հավելյալ պատկերազարդում գտնել Աշխարհամաս կատեգորիայում։ |
| ||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Աշխարհամաս» հոդվածին։ |
|
Հին Աշխարհ և Նոր Աշխարհ
Աշխարհամասերի բաժանումը չպետք է շփոթել «Հին աշխարհ» և «Նոր աշխարհ» բաժանումների հետ, այսինքն, 1492 թվականից առաջ և դրանից հետո (բացի Ավստրալիա և Անտարկըիդա եվրոպացիներին հայտնի մայրցամաքների իմացությամբ։ Հին աշխարհ «հնագույն մարդկանց» հայտնի աշխարհի բոլոր երեք մասերը՝ Եվրոպան, Ասիան և Աֆրիկան, իսկ Նոր աշխարհը սկսեց կոչվել հարավային անդրատլանտյան մայրցամաքը, որը հայտնաբերեցին է պորտուգալացիները 1500 և 1501-1502 թվականներին։ Ենթադրվում է, որ տերմինը 1503 թվականին առաջարկել է Ամերիգո Վեսպուչիին[8], այնուամենայնիվ,այս կարծիքը վիճելի է: Մի շարք աղբյուրների համաձայն այն վերագրում են իտալա-իսպանացի պատմաբան Պետրո Մարտիրե դը’Անգերա[it]ին, ում նամակում արդեն իսկ կա Քրիստափոր Կոլումբոս[9] առաջին ճանապարհորդության մասին, հասցեագրված 1492 թվականի նոյեմբերի 1-ին, օգտագործելով լատինական նշումը «novi orbis»[10], ապա մեկ տարի անց մեկ այլ նամակով այն վերափոխվում է «orbis novus»[11], և 1516 թվականին, նա հրատարակում է մի հայտնի ստեղծագործություն, որի վերնագիրը «De orbe novo…» («В Новом свете…») էր, նկարագրելով բնիկների հետ եվրոպացիների առաջին շփումը բաց տարածությունում: 1524 թվականինին նույն տերմինը գործածեց իտալացի ծովագնաց Ջովանի դե Վերացանոը, արդեն Հյուսիսային Ամերիկայի ափեր նավարկության մասին պատմելու ժամանակ (ժամանակակից ԱՄՆ և Կանադա)[12]։ Ամեն դեպքում, Նոր Աշխարհ անվանումը սկսեց կիրառվել նաև ամբողջ հարավային մայրցամաքում, և 1541 թվականից ի վեր «Ամերիկա» անվան հետ միասին այն տարածվեց հյուսիսային մայրցամաքում ՝ նշանակելով աշխարհի չորրորդ աշխարհամասը Եվրոպայից, Ասիայից և Աֆրիկայից հետո:
Աշխարամասերը օլիմպիական օղակներում
Օլիմպիական հինգ օղակները խորհրդանշում են հինգ մայրցամաքներ: Օլիմպիական դրոշը սպիտակ կտավ է, որի կենտրոնում ասեղնագործված է հինգ միահյուսված օլիմպիական խորհրդանիշ: Խորհրդանիշը ստեղծվել է 1912 թվականին հույն Անգելո Բոլանկի կողմից, ներկայացվել է Միջազգային Օլիմպիական Կոմիտեի կոնգրեսում Փարիզում 1914 թվականին Պիեռ դը Կուբերտենի առաջարկությամբ: Օլիմպիական դրոշը իրենից ներկայացնում է սպիտակ կտավ, որի կենտրոնում տեղադրված է Օլիմպիական խորհրդանիշը՝ 5 միահյուված օղակներ, որոնք տեղադրված են երկու շարքով (երեքը վերևում, իսկ երկուսը ներքևում)՝ կապույտ, սև, կարմիր, դեղին և կանաչ: Անտարկտիդա մայրցամաքը օղակի ձևով ներկայացված չէ։ Սակայն, ի տարբերություն տարածվածված տարբերակի, օղակներից յուրաքանչյուրը չի պատկանում որևէ կոնկրետ մայրցամաքի[13]: Վեց գույն (կտավի սպիտակ ֆոնի հետ միասին) համակցված են, նրանք ներկայացնում են աշխարհի բոլոր երկրների ազգային գույներն առանց բացառության: [14]:
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 Части света // Большая советская энциклопедия : [в 30 т.] / гл. ред. А. М. Прохоров. — 3-е изд. — М. : Советская энциклопедия, 1969—1978.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 Толковый военно-морской словарь. — 2010.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 Энциклопедический словарь. — 2009.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 Энциклопедический словарь «Естествознание».
- ↑ Словарь многих выражений. — 2014.
- ↑ 6,0 6,1 Словарь по географии. — 2015.
- ↑ 7,0 7,1 7,2 7,3 Կաղապար:Из
- ↑ Новый Свет (южн. часть заатлантич. материка) // Никко — Отолиты. — М. : Советская энциклопедия, 1974. — (Большая советская энциклопедия : [в 30 т.] / гл. ред. А. М. Прохоров ; 1969—1978, т. 18).
- ↑ См։ O’Gorman, Edmundo «The Invention of America», 1961, стр. 84(անգլ.)
- ↑ См. de Madariaga, Salvador «Vida del muy magnífico señor Don Cristóbal Colón» (5-е изд.), Mexico: Editorial Hermes, 1952, на стр. 363: «„новый свет“, […] обозначение, которое Педро Мартир употребил первым»(իսպ.)
- ↑ См. Zerubavel, Eviatar «Terra Cognita: The Mental Discovery of America», 2003, стр. 72 — где цитируется по Thachohn B. «Christopher Columbus», 1903, том 1, стр. 62(անգլ.)
- ↑ См. «The Written Record of the Voyage of 1524 of Giovanni da Verrazzano as recorded in a letter to Francis I, King of France, July 8th, 1524» Արխիվացված 2006-09-08 Wayback Machine, адаптированный перевод Сюзанны Тарроу из Cellere Codex: Lawrence C. Wroth, ed., «The Voyages of Giovanni da Verrazzano, 1524—1528», Yale, 1970, стр. 133—143(անգլ.)
- ↑ «The Olympic symbols» (PDF). МОК. Վերցված է 2014-02-08-ին.
- ↑ «The Olympic symbols» (PDF). МОК. Վերցված է 2014-02-08-ին.