«Սարայ Բերկե»–ի խմբագրումների տարբերություն
No edit summary |
|||
| Տող 20. | Տող 20. | ||
== Գտնվելու վայր == |
== Գտնվելու վայր == |
||
Համաձայն վարկածներց մեկի՝ Սարայ Բերկեն տեղակայված էր |
Համաձայն վարկածներց մեկի՝ Սարայ Բերկեն տեղակայված էր [[Ախտուբա (գետ)|Ախտուբայի]] ձախ ափին,Վոլգայի թև, ժամանակակից [[Վոլգոգրադի մարզ]]ի [[Լենինսկի շրջան (Վոլգոգրադի մարզ)|Լենինսկի շրջան]]ի [[Ցարև]] գյուղի մոտ, բայց կա վարկած, որ Ցարևյան քաղաքատեղը Գյուլիստան քաղաքի ավերակներն է և կապված չէ Սարայ Ալ-Ջեդիդի հետ<ref>{{статья|автор=Евстратов И. В. |заглавие=О золотоордынских городах, находившихся на местах Селитренного и Царёвского городищ (опыт использования монетного материала для локализации средневековых городов Поволжья) |издание=Эпоха бронзы и ранний железный век в истории древних племён южнорусских степей. Ч. 2 |место=Саратов |год=1997}}</ref><ref>{{статья|автор=Пачкалов А. В. |заглавие=Следы монетного производства на средневековых памятниках Нижнего Поволжья |издание=Проблемы археологии Нижнего Поволжья |место=Волгоград |год=2007}}</ref>։ |
||
Ըստ Ա. Վ. Պաչկալովի հետազոտության, որը կատարվել է XXI դարի սկզբին, Սարայ Բերկեն Սելիտրեննոյե քաղաքատեղն է [[Աստրախանի մարզ]]ի [[Խարաբալինսկի շրջան]]ի Սելիտրեննոյե գյուղի մոտակայքում, քանի որ քաղաքատեղում բացակայում են 13-14-րդ դարերի մետաղադրամների գտածոները<ref>О местоположении Сарая (первой столицы Золотой Орды) // Археологія та етнологія Східноi Эвропи. Матеріали i дослідження. Т. III. Одесса, 2002</ref><ref>{{статья |
Ըստ Ա. Վ. Պաչկալովի հետազոտության, որը կատարվել է XXI դարի սկզբին, Սարայ Բերկեն Սելիտրեննոյե քաղաքատեղն է [[Աստրախանի մարզ]]ի [[Խարաբալինսկի շրջան]]ի Սելիտրեննոյե գյուղի մոտակայքում, քանի որ քաղաքատեղում բացակայում են 13-14-րդ դարերի մետաղադրամների գտածոները<ref>О местоположении Сарая (первой столицы Золотой Орды) // Археологія та етнологія Східноi Эвропи. Матеріали i дослідження. Т. III. Одесса, 2002</ref><ref>{{статья |
||
06:56, 3 Մարտի 2020-ի տարբերակ
| Սարայ Բերկե | |
|---|---|
 | |
 |
Սարայ Բերկե (Սարայ ալ-Ջեդիդ), միջնադարյան քաղաք, 14-րդ դարի սկզբից՝ Ոսկե հորդայի մայրաքաղաք:
Պատմություն
Ըստ Ալեքսանդր Յակուբովսկու[1], Սարայ Բերկեն հիմնադրել է Ոսկե հորդայի տիրակալ Բերկեն (շուրջ 1260 թվական)[2]), և Ուզբեկ-խանի օրոք պետության մայրաքաղաքն այնտեղ է տեղափոխվել Սարայ Բաթու քաղաքից, և քաղաքը հայտնի դարձավ Սարայ Ալ-Ջեդիդ (Նոր Սարայ) անունով:
Սարայ Բերկեի (Սարայ ալ-Ջեդիդ) զարգացման գագաթնակետը թվագրվում է 14-րդ դարի առաջին կեսով: 1361 թվականից հետո՝ «Մեծ զեմյատնյայի» ժամանակաշրջանում, քաղաքը ձեռքից ձեռք է անցել տարբեր հարձակվողների կողմից, որոնք հավակնում էին խանի գահին, իսկ 1395-ին այն քանդվել է Լենկթեմուրի կողմից Թոքթամըշի հետ պատերազմի ժամանակ:
1402-ին Սարայ ալ-Ջեդիդը վերականգնվեց, բայց այլևս չկարողացավ հասնել իր նախկին շքեղությանն ու փայլին:
Մոտ 1469 թվականին քաղաք է այցելել Աֆանասի Նիկիտինը, որն այն նշել է իր «Ճանապարհորդություն երեք ծովերից այն կողմ» ճանապարհորդական գրառումներում[3]։
1471 թվականին Սարայ Բերկեն գրավեցին և թալանեցին Վյատկայի ուշկույնիկները (նովգորոդյան ծովահենները):
Քաղաքը վերջնականապես ավերվեց 1480-ին իշխան Վասիլի Նոզդրովատի-Զվենգորոդսկիի ավերելուց և նրան հաջորդած Ղրիմի խան Մենգլլի Գերայի կողմից 1502 թվականին նվաճելուց հետո:
Վադիմ Եգորովը, Յակուբովսկու տեսակետը համարելով անապացույց, նշում է, որ հնագիտական տվյալները և գրավոր աղբյուրները վկայում են Սարայ Ալ-Ջեդիդի հիմնադրման ավելի ուշ շրջանի մասին՝ 1330-ական թվականներին[4]։ Ըստ Իբն Արաբշահի, քաղաքը գոյություն է ունեցել 63 տարի, ուստի այն հիմնադրվել է 1332 թվականին:
Իբն Բատուտան, որը Ոսկե հորդա է այցելել 1334 թվականին, Սարայ Բերկե անվանումը կապում է Բաթուի հիմնադրած քաղաքի հետ: Եգորովը ենթադրում է, որ Սարայ Բերկեն Սարայ Բաթուի այլ անունն է:
Գտնվելու վայր
Համաձայն վարկածներց մեկի՝ Սարայ Բերկեն տեղակայված էր Ախտուբայի ձախ ափին,Վոլգայի թև, ժամանակակից Վոլգոգրադի մարզի Լենինսկի շրջանի Ցարև գյուղի մոտ, բայց կա վարկած, որ Ցարևյան քաղաքատեղը Գյուլիստան քաղաքի ավերակներն է և կապված չէ Սարայ Ալ-Ջեդիդի հետ[5][6]։
Ըստ Ա. Վ. Պաչկալովի հետազոտության, որը կատարվել է XXI դարի սկզբին, Սարայ Բերկեն Սելիտրեննոյե քաղաքատեղն է Աստրախանի մարզի Խարաբալինսկի շրջանի Սելիտրեննոյե գյուղի մոտակայքում, քանի որ քաղաքատեղում բացակայում են 13-14-րդ դարերի մետաղադրամների գտածոները[7][8][9]։
Ծանոթագրություններ
- ↑ Греков Б. Д., Якубовский А. Ю. Золотая Орда и её падение. — М., Л.: Издательство АН СССР, 1950.
- ↑ Сарай-Берке // Ремень — Сафи. — М. : Советская энциклопедия, 1975. — (Большая советская энциклопедия : [в 30 т.] / гл. ред. А. М. Прохоров ; 1969—1978, т. 22).
- ↑ Хожение за три моря Афанасия Никитина. — Л., 1986. — 57 с.
- ↑ Егоров В. Л. Историческая география Золотой Орды в XIII−XIV вв / Отв. редактор В. И. Буганов. — М.: Наука, 1985. — С. 111−112. — 11 000 экз.
- ↑ Евстратов И. В. О золотоордынских городах, находившихся на местах Селитренного и Царёвского городищ (опыт использования монетного материала для локализации средневековых городов Поволжья) // Эпоха бронзы и ранний железный век в истории древних племён южнорусских степей. Ч. 2. —Саратов, 1997.
- ↑ Пачкалов А. В. Следы монетного производства на средневековых памятниках Нижнего Поволжья // Проблемы археологии Нижнего Поволжья. —Волгоград, 2007.
- ↑ О местоположении Сарая (первой столицы Золотой Орды) // Археологія та етнологія Східноi Эвропи. Матеріали i дослідження. Т. III. Одесса, 2002
- ↑ Пачкалов А. В. Очерк по истории Старого и Нового Сараев — столиц Золотой Орды // Azerbaijan and Azerbaijanis. Азербайджан и азербайджанцы. —Баку, 2009. — Т. 103—104. — № 1—2.
- ↑ Пачкалов А. В. К вопросу о местоположении Старого Сарая // Золотоордынская цивилизация. —Казань, 2011. — В. 4.
Գրականություն
- Сарай-Берке // Ремень — Сафи. — М. : Советская энциклопедия, 1975. — (Большая советская энциклопедия : [в 30 т.] / гл. ред. А. М. Прохоров ; 1969—1978, т. 22).
- Баллод Ф. В. Старый и Новый Сарай, столицы Золотой Орды: Результаты археологических работ летом 1922 года. — Казань, 1923. — 62 с.