«Կեչի ելունդավոր»–ի խմբագրումների տարբերություն
ավելացվեց Կատեգորիա:Եվրոպայի բուսական աշխարհ ՀոթՔաթ գործիքով |
No edit summary |
||
| Տող 12. | Տող 12. | ||
Ելունդավոր կեչին ունի բազմաթիվ պարտիզային ձևեր, որոնք լայնորեն ենմշակվում կանաչապատման բնագավառում։ Դրանք տարբերվում են սաղարթի և |
Ելունդավոր կեչին ունի բազմաթիվ պարտիզային ձևեր, որոնք լայնորեն ենմշակվում կանաչապատման բնագավառում։ Դրանք տարբերվում են սաղարթի և |
||
տերևների ձևերով, սաղարթի գույնով։ Ամենատարածված կեչիներից մեկն է, որը առաջացնում է մաքուր և խառը տնկարկներ։ Լավ է վերականգնվում ինքնացանով և մացառներով։ Սերմերը հեշտությամբ են տարածվում քամու միջոցով։ Չափազանց լուսասեր ծառատեսակ է։ Արագ է աճում։ Մեծ տարիքում վերատնկումը վատ է տանում։ Բնափայտը օգտագործվում է կահույք, ֆաներա պատրաստելու համար։ Լավ փայտածուխ է տալիս։ Օգտագործվում է նաև որպես վառելիք։ Վերնակեղևը օգտագործում են ամանեղեն, տուփեր, պատրաստելու, տները ծածկելու համար։ Դրանից խեժ են ստանում<ref>{{Գիրք:ՀԴՖ|1|196}}</ref>: |
տերևների ձևերով, սաղարթի գույնով։ Ամենատարածված կեչիներից մեկն է, որը առաջացնում է մաքուր և խառը տնկարկներ։ Լավ է վերականգնվում ինքնացանով և մացառներով։ Սերմերը հեշտությամբ են տարածվում քամու միջոցով։ Չափազանց լուսասեր ծառատեսակ է։ Արագ է աճում։ Մեծ տարիքում վերատնկումը վատ է տանում։ Բնափայտը օգտագործվում է կահույք, ֆաներա պատրաստելու համար։ Լավ փայտածուխ է տալիս։ Օգտագործվում է նաև որպես վառելիք։ Վերնակեղևը օգտագործում են ամանեղեն, տուփեր, պատրաստելու, տները ծածկելու համար։ Դրանից խեժ են ստանում<ref>{{Գիրք:ՀԴՖ|1|196}}</ref>: |
||
== Հոմանիշներ == |
|||
[[Պատկեր:Betula pendula subsp Fontqueri textura del tronco.jpg|մինի]] |
|||
[[Պատկեր:Betula-pendula-autumn.JPG|մինի]] |
|||
Ըստ ''[[The Plant List]]'' տվյալների 2013 թվականին հայտնի են եղել հետևյակ հոմանիշները<ref>{{cite web|url=http://www.theplantlist.org/tpl1.1/record/kew-21582|title=''Betula pendula'' Roth is an accepted name|date=2013|work=The Plant List (2013). Version 1.1. Published on the Internet; http://www.theplantlist.org/|publisher=Royal Botanic Gardens, Kew and Missouri Botanical Garden|lang=en|accessdate=2015-01-30}}</ref>. |
|||
* {{bt|Betula aetnensis|[[Raf.]] [[ex (таксономия)|ex]] [[J.Presl]] & [[C.Presl]]}} |
|||
* {{bt|Betula brachylepis|[[V.N.Vassil.]]}} |
|||
* {{bt|Betula cajanderi|[[Sukaczev]]}} |
|||
* {{bt|Betula demetrii|[[I.V.Vassil.]]}} |
|||
* {{bt|Betula ellipticifolia|V.N.Vassil.}} |
|||
* {{bt|Betula etnensis|Raf.}} |
|||
* {{bt|Betula grandifolia|[[Litv.]]}}, [[nom. illeg.]] |
|||
* {{bt|Betula gummifera|[[Bertol.]]}} |
|||
* {{bt|Betula hippolyti|Sukaczev}} |
|||
* {{bt|Betula hybrida|[[Blom]]}} |
|||
* {{bt|Betula insularis|V.N.Vassil.}} |
|||
* {{bt|Betula kossogolica|V.N.Vassil.}} |
|||
* {{bt|Betula laciniata|[[Wahlenb.]]}}, nom. illeg. |
|||
* {{bt|Betula lobulata|[[Kit.]]}} |
|||
* {{bt|Betula ludmilae|V.N.Vassil.}} |
|||
* {{bt|Betula microlepis|I.V.Vassil.}} |
|||
* {{bt|Betula mongolica|V.N.Vassil.}} |
|||
* {{bt|Betula montana|V.N.Vassil.}} |
|||
* {{bt|Betula palmata|[[Borkh.]]}} |
|||
* {{bt|Betula platyphylloides|V.N.Vassil.}} |
|||
* {{bt|Betula pseudopendula|V.N.Vassil.}} |
|||
* {{bt|Betula talassica|[[Poljakov]]}} |
|||
* {{bt|Betula tiulinae|V.N.Vassil.}} |
|||
* {{bt|Betula transbaicalensis|V.N.Vassil.}} |
|||
* {{bt|Betula tristis|[[Dippel]]}}, nom. inval. |
|||
* {{bt|Betula urticifolia|([[Spach]]) [[Regel]]}} |
|||
* {{bt|Betula uschkanensis|Sukaczev}}, [[nom. inval.]] |
|||
* {{bt|Betula verrucosa|[[Ehrh.]]}} |
|||
* {{bt|Betula virgultosa|[[Fr.]] ex Regel}} |
|||
* {{bt|Betula vladimirii|V.N.Vassil.}} |
|||
== Ծանոթագրություններ == |
== Ծանոթագրություններ == |
||
{{ծանցանկ}} |
{{ծանցանկ}} |
||
| Տող 53. | Տող 17. | ||
== Գրականություն == |
== Գրականություն == |
||
* Ծառագիտություն, Ժ. Հ. Վարդանյան |
* Ծառագիտություն, Ժ. Հ. Վարդանյան |
||
* ''Гроздова, Н. Б., Некрасов, В. И., Глоба-Михайленко, Д. А.'' Деревья, кустарники и лианы։ Справ. пособ. — М.։ Лесн. пром-сть, 1986. — С. 110—111. |
|||
* ''Лищинская, С. Н.'' Эколого-биологические особенности берёзы повислой (''Betula pendula'' Roth.) как компонента антрогенных лесонасаждений г. Самары. — Автореф. дис. на соиск. учён. степ. канд. биол. наук. — Самара. — 2003. — 18 с. |
|||
* Древесные породы мира. В 3 т. — Т. 3. Древесные породы СССР. — М.։ Лесн. пром-сть, 1982. — С. 54—57. |
|||
* Жизнь растений. В 6 т. — Т. 5. Ч. 1. Цветковые растения. — 1980. — С. 320. |
|||
* ''Скворцов, В. Э.'' Учебный атлас. Флора Средней России. — М.։ ЧеРо, 2004. — С. 103. |
|||
* {{ռուսերեն գիրք|автор=Коновалова, Т. Ю., Шевырёва, Н. А.|заглавие=Декоративные деревья и кустарники: Атлас-определитель|место=М.|издательство=Фитон+|год=2007|страницы=90|isbn=978-5-93457-157-4}} |
|||
[[Կատեգորիա:Կեչազգիներ]] |
[[Կատեգորիա:Կեչազգիներ]] |
||
16:03, 7 հունվարի 2020-ի տարբերակ
| Կեչի ելունդավոր | |
 Կեչի ելունդավոր | |
| Դասակարգում | |
| Թագավորություն | Բույսեր (Plantae) |
| Տիպ/Բաժին | Անոթավոր բույսեր (Tracheophyta) |
| Ենթատիպ | Սերմնավոր բույսեր (Spermatophytes) |
| Կարգ | Հաճարածաղկավորներ (Fagales) |
| Ընտանիք | Կեչազգիներ (Betulaceae) |
| Ենթաընտանիք | Կեչայիններ (Betuloideae) |
| Ցեղ | Կեչի (Betula) |
| Տեսակ | Կեչի ելունդավոր (B. pendula) |
| Միջազգային անվանում | |
| Betula pendula | |
| Տարածվածություն և պահպանություն | |
Հատուկ պահպանության կարգավիճակ՝  Քիչ մտահոգող տեսակ  Տաքսոնի տարածվածությունը | |
Կեչի ելունդավոր (լատին․՝ Betulaceae verrucosa Ehrh), կեչազգիների ընտանիքի, կեչի ցեղի բույս։
Նկարագրություն
Ծառեր են՝ մինչև 20 մ բարձրությամբ և 20-30 սմ բնի տրամագծով։ Սաղարթը անկանոն-ձվաձև է, թափանցիկ, դեպի ցած հակված ճյուղերով։ Բունը և բազմամյա ճյուղերը ծածկված են սպիտակ, բարակ շերտերով անջատվող կեղևով։ Ծեր ծառերի բնի հիմքում կեղևը խիստ ճաքճքված է, ամուր, սևավուն։ Տարեկան ընձյուղները կարմրագորշավուն են, երիտասարդները մերկ, ծածկված ելունդանման խեժագեղձերով։ Տերևները ձվաձև-շեղանկյունաձև են կամ եռանկյուն ձվաձև, 3,5-7 սմ երկարությամբ և 2,5-5,5 սմ լայնությամբ, հիմքում լայն-սեպաձև, գագաթը սրածայր, կրկնակի սուրարմատաեզր, երկու կողմերից հարթ, նոր բացված ժամանակ կպչուն։ Կոթունը մերկ է, 2-3 սմ երկարությամբ։ Պտղաբերող կատվիկները գլանաձև են, 2,5-3 սմ երկարությամբ և մոտ 1 սմ տրամագծով։ Թեփուկները կանաչավուն են, 5 մմ երկարությամբ ու լայնությամբ։ Ընկուզիկը երկարավուն-էլիպսաձև է, թևիկները 2-3 անգամ ավելի լայն են ընկուզիկից։ Ծաղկում է մայիսին, պտուղները հասունանում են օգոստոս-սեպտեմբերին։
Տարածվածություն
Բնական պայմաններում տարածված է Կովկասում, Արևմտյան Եվրոպայում, Միջերկրական ծովի ափերին, ԽՍՀՄ-ի եվրոպական մասում, Բալկաններում, Արևմտյան Սիբիրում։ Մեր հանրապետության տարածքում հանդիպում է հյուսիսարևելյան և հյուսիսային շրջաններում, Ապարան-Հրազդանում, Գեղարդում, Վայքում, Ջանգեզուրում և Մեղրիում, որտեղ աճում է անտառների վերին եզրերում, ծովի մակերևույթից մինչև 2400 մ բարձրության վրա, հաճախ՝ քարքարոտ վայրերում, ամենուրեք կեչուտներ առաջացնելով։
Կիրառություն
Ելունդավոր կեչին ունի բազմաթիվ պարտիզային ձևեր, որոնք լայնորեն ենմշակվում կանաչապատման բնագավառում։ Դրանք տարբերվում են սաղարթի և տերևների ձևերով, սաղարթի գույնով։ Ամենատարածված կեչիներից մեկն է, որը առաջացնում է մաքուր և խառը տնկարկներ։ Լավ է վերականգնվում ինքնացանով և մացառներով։ Սերմերը հեշտությամբ են տարածվում քամու միջոցով։ Չափազանց լուսասեր ծառատեսակ է։ Արագ է աճում։ Մեծ տարիքում վերատնկումը վատ է տանում։ Բնափայտը օգտագործվում է կահույք, ֆաներա պատրաստելու համար։ Լավ փայտածուխ է տալիս։ Օգտագործվում է նաև որպես վառելիք։ Վերնակեղևը օգտագործում են ամանեղեն, տուփեր, պատրաստելու, տները ծածկելու համար։ Դրանից խեժ են ստանում[1]:
Ծանոթագրություններ
- ↑ Հարությունյան Լ․ Վ․, Հարությունյան Ս․ Լ․, Հայաստանի դենդրոֆլորան, հ. 1, Երևան, «Լույս հրատարակչություն», 1985, էջ 196։
Գրականություն
- Ծառագիտություն, Ժ. Հ. Վարդանյան