«Ծիծաղից մահ»–ի խմբագրումների տարբերություն

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Դիտել պատմությունը
← Նախորդ տարբՀաջորդ տարբ →
Content deleted Content added
ՎիզուալԵլատեքստ
ավելացվեց Կատեգորիա:Ծիծաղ ՀոթՔաթ գործիքով
fixing doi from hijacked website, see here
Տող 3. Տող 3.


== Պաթոֆիզիոլոգիա ==
== Պաթոֆիզիոլոգիա ==
Գիտական հետազոտությունների համաձայն՝ պաթոլոգիական ծիծաղը կարող է հետևանք լինել այս կամ այն հիվանդության, օրինակ՝ [[երկարավուն ուղեղ]]ի կամ [[Վարոլյան կամուրջ|վարոլյան կամրջի]] [[ինֆարկտ]]ի<ref name="Gondim">{{cite journal |last = Gondim|first = FA|coauthors = Parks BJ, Cruz-Flores S et al.|title = "Fou rire prodromique" as the presentation of pontine ischaemia secondary to vertebrobasilar stenosis|journal = Journal of Neurology, Neurosurgery, and Psychiatry|volume = 71|issue = 6|pages = 802–804|date = December 2001|pmid = 11723208|pmc = 1737630|doi = 10.1136/jnnp.71.6.802}}</ref><ref name="pmid18077234">{{cite journal |author = Cheung CS, Parrent AG, Burneo JG|title = Gelastic seizures: not always hypothalamic hamartoma|journal = Epileptic Disord|volume = 9|issue = 4|pages = 453–8|date = December 2007|pmid = 18077234|doi = 10.1684/epd.2007.0139|url = http://www.john-libbey-eurotext.fr/en/revues/medecine/epd/e-docs/00/04/37/CC/article.phtml}}</ref>։ Բացի դրանից՝ ծիծաղից մահ կարող է վրա հասնել ոչ թե ծիծաղից, որպես այդպիսին, այլ ծիծաղի պատճառով ներքին օրգանների վնասվածքից<ref name="pmid17662020">{{cite journal |author = Famularo G, Corsi FM, Minisola G, De Simone C, Nicotra GC|title = Cerebellar tumour presenting with pathological laughter and gelastic syncope|journal = Eur. J. Neurol.|volume = 14|issue = 8|pages = 940–3|date = August 2007|pmid = 17662020|doi = 10.1111/j.1468-1331.2007.01784.x|url = http://www.blackwell-synergy.com/openurl?genre=article&sid=nlm:pubmed&issn=1351-5101&date=2007&volume=14&issue=8&spage=940}}</ref> կամ ուղեղի, սրտի, այլ օրգանների՝ արդեն գոյություն ունեցող հիվանդությունից։ Ծիծաղի հետևանքով կարող է առաջանալ մկանային լարվածության անկում ([[ատոնիա]]) և [[թմբիր]]։ Կախված վնասվածքի մեծությունից զգայական շարժունությունը կարող է լինել սուր կարգավիճակի նշան և մահվան ելք չունենալ։ Խնդական էպիլեպսիան կարող է կապված լինել ուղեղիկի հետ<ref name="pmid18493621">{{cite journal |author = Reiss AL, Hoeft F, Tenforde AS, Chen W, Mobbs D, Mignot EJ|title = Anomalous hypothalamic responses to humor in cataplexy|journal = PLoS ONE|volume = 3|issue = 5|pages = e2225|year = 2008|pmid = 18493621|pmc = 2377337|doi = 10.1371/journal.pone.0002225|url = http://www.plosone.org/article/info:doi/10.1371/journal.pone.0002225|editor1-last = Greene|editor1-first = Ernest}}</ref><ref name="pmid18538031">{{cite journal |author = Nishida K, Hirota SK, Tokeshi J|title = Laugh syncope as a rare sub-type of the situational syncopes: a case report|journal = J Med Case Reports|volume = 2|issue = 1|page = 197|year = 2008|pmid = 18538031|pmc = 2440757|doi = 10.1186/1752-1947-2-197|url = http://www.jmedicalcasereports.com/content/2/1/197}}</ref><ref name="pmid14592259">{{cite journal |author = Totah AR, Benbadis SR|title = Gelastic syncope mistaken for cataplexy|journal = Sleep Med.|volume = 3|issue = 1|pages = 77–8|date = January 2002|pmid = 14592259|doi = 10.1016/S1389-9457(01)00113-7|url = http://linkinghub.elsevier.com/retrieve/pii/S1389945701001137}}</ref><ref name="pmid17976409">{{cite journal |author = Lo R, Cohen TJ|title = Laughter-induced syncope: no laughing matter|journal = Am. J. Med.|volume = 120|issue = 11|pages = e5|date = November 2007|pmid = 17976409|doi = 10.1016/j.amjmed.2006.07.019|url = http://linkinghub.elsevier.com/retrieve/pii/S0002-9343(06)00898-9}}</ref>։ Կուրու հիվանդությունը, որից տառապում են [[Պապուա Նոր Գվինեա]]յի բնիկները, նույնպես ուղեկցվում է պաթոլոգիական ծիծաղով<ref>[http://whyfiles.org/012mad_cow/6.html Laughing death in New Guinea — The Why Files]</ref>։
Գիտական հետազոտությունների համաձայն՝ պաթոլոգիական ծիծաղը կարող է հետևանք լինել այս կամ այն հիվանդության, օրինակ՝ [[երկարավուն ուղեղ]]ի կամ [[Վարոլյան կամուրջ|վարոլյան կամրջի]] [[ինֆարկտ]]ի<ref name="Gondim">{{cite journal |last = Gondim|first = FA|coauthors = Parks BJ, Cruz-Flores S et al.|title = "Fou rire prodromique" as the presentation of pontine ischaemia secondary to vertebrobasilar stenosis|journal = Journal of Neurology, Neurosurgery, and Psychiatry|volume = 71|issue = 6|pages = 802–804|date = December 2001|pmid = 11723208|pmc = 1737630|doi = 10.1136/jnnp.71.6.802}}</ref><ref name="pmid18077234">{{cite journal |author = Cheung CS, Parrent AG, Burneo JG|title = Gelastic seizures: not always hypothalamic hamartoma|journal = Epileptic Disord|volume = 9|issue = 4|pages = 453–8|date = December 2007|pmid = 18077234|doi = 10.1684/epd.2007.0139|url = http://www.john-libbey-eurotext.fr/en/revues/medecine/epd/e-docs/00/04/37/CC/article.phtml}}</ref>։ Բացի դրանից՝ ծիծաղից մահ կարող է վրա հասնել ոչ թե ծիծաղից, որպես այդպիսին, այլ ծիծաղի պատճառով ներքին օրգանների վնասվածքից<ref name="pmid17662020">{{cite journal |author = Famularo G, Corsi FM, Minisola G, De Simone C, Nicotra GC|title = Cerebellar tumour presenting with pathological laughter and gelastic syncope|journal = Eur. J. Neurol.|volume = 14|issue = 8|pages = 940–3|date = August 2007|pmid = 17662020|doi = 10.1111/j.1468-1331.2007.01784.x|url = http://www.doi.org/10.1111/j.1468-1331.2007.01784.x}}</ref> կամ ուղեղի, սրտի, այլ օրգանների՝ արդեն գոյություն ունեցող հիվանդությունից։ Ծիծաղի հետևանքով կարող է առաջանալ մկանային լարվածության անկում ([[ատոնիա]]) և [[թմբիր]]։ Կախված վնասվածքի մեծությունից զգայական շարժունությունը կարող է լինել սուր կարգավիճակի նշան և մահվան ելք չունենալ։ Խնդական էպիլեպսիան կարող է կապված լինել ուղեղիկի հետ<ref name="pmid18493621">{{cite journal |author = Reiss AL, Hoeft F, Tenforde AS, Chen W, Mobbs D, Mignot EJ|title = Anomalous hypothalamic responses to humor in cataplexy|journal = PLoS ONE|volume = 3|issue = 5|pages = e2225|year = 2008|pmid = 18493621|pmc = 2377337|doi = 10.1371/journal.pone.0002225|url = http://www.plosone.org/article/info:doi/10.1371/journal.pone.0002225|editor1-last = Greene|editor1-first = Ernest}}</ref><ref name="pmid18538031">{{cite journal |author = Nishida K, Hirota SK, Tokeshi J|title = Laugh syncope as a rare sub-type of the situational syncopes: a case report|journal = J Med Case Reports|volume = 2|issue = 1|page = 197|year = 2008|pmid = 18538031|pmc = 2440757|doi = 10.1186/1752-1947-2-197|url = http://www.jmedicalcasereports.com/content/2/1/197}}</ref><ref name="pmid14592259">{{cite journal |author = Totah AR, Benbadis SR|title = Gelastic syncope mistaken for cataplexy|journal = Sleep Med.|volume = 3|issue = 1|pages = 77–8|date = January 2002|pmid = 14592259|doi = 10.1016/S1389-9457(01)00113-7|url = http://linkinghub.elsevier.com/retrieve/pii/S1389945701001137}}</ref><ref name="pmid17976409">{{cite journal |author = Lo R, Cohen TJ|title = Laughter-induced syncope: no laughing matter|journal = Am. J. Med.|volume = 120|issue = 11|pages = e5|date = November 2007|pmid = 17976409|doi = 10.1016/j.amjmed.2006.07.019|url = http://linkinghub.elsevier.com/retrieve/pii/S0002-9343(06)00898-9}}</ref>։ Կուրու հիվանդությունը, որից տառապում են [[Պապուա Նոր Գվինեա]]յի բնիկները, նույնպես ուղեկցվում է պաթոլոգիական ծիծաղով<ref>[http://whyfiles.org/012mad_cow/6.html Laughing death in New Guinea — The Why Files]</ref>։


== Պատմական մահեր ծիծաղի պատճառով ==
== Պատմական մահեր ծիծաղի պատճառով ==

19:26, 23 Հոկտեմբերի 2019-ի տարբերակ

Հին հույն փիլիսոփա Քրիսիպը հավանաբար մահացել է ծիծաղից

Ծիծաղից մահ, մահվան հազվադեպ[1][2] հանդիպող տեսակ, որ առաջանում է ծիծաղի պոռթկման, սրտի կանգի և շնչահեղձության արդյունքում[3]։ Ծիծաղից մահվան դեպքեր գրանցվել են դեռևս Հին Հունաստանում։

Պաթոֆիզիոլոգիա

Գիտական հետազոտությունների համաձայն՝ պաթոլոգիական ծիծաղը կարող է հետևանք լինել այս կամ այն հիվանդության, օրինակ՝ երկարավուն ուղեղի կամ վարոլյան կամրջի ինֆարկտի[4][5]։ Բացի դրանից՝ ծիծաղից մահ կարող է վրա հասնել ոչ թե ծիծաղից, որպես այդպիսին, այլ ծիծաղի պատճառով ներքին օրգանների վնասվածքից[6] կամ ուղեղի, սրտի, այլ օրգանների՝ արդեն գոյություն ունեցող հիվանդությունից։ Ծիծաղի հետևանքով կարող է առաջանալ մկանային լարվածության անկում (ատոնիա) և թմբիր։ Կախված վնասվածքի մեծությունից զգայական շարժունությունը կարող է լինել սուր կարգավիճակի նշան և մահվան ելք չունենալ։ Խնդական էպիլեպսիան կարող է կապված լինել ուղեղիկի հետ[7][8][9][10]։ Կուրու հիվանդությունը, որից տառապում են Պապուա Նոր Գվինեայի բնիկները, նույնպես ուղեկցվում է պաթոլոգիական ծիծաղով[11]։

Պատմական մահեր ծիծաղի պատճառով

  • Մի հին տեղեկագիր մ.թ.ա. 3-րդ դարի հույն ստոիկ փիլոսոփա Քրիսիպի մահվան մասին պատմում է, որ նա իր ավանակին գինի է հյուրասիրում, իսկ հետո մեռնում ծիծաղից, երբ հետևում է, թե ինչպես է կենդանին փորձում թուզ ուտել[12]։
  • 1410 թվականին մահանում է Մարտին Առաջին Արագոնցին. նա այնքան բուռն է ծիծաղում, որ մահանում է շնչահեղձությունից[13]։
  • Ծիծաղից մահ է վերագրվում Վերածննդի իտալացի բանաստեղծ Պապուա Պիետրո Արետինոյին. ասում են, որ նա մահացել է բարձր ծիծաղից առաջացած շնչահեղձությունից[14]։
  • 1660 թվականին շոտլանդացի ազնվական Թոմաս Ուրկհարտը, որ անգլերեն է թարգմանել Ֆրանսուա Ռաբլեի ստեղծագործությունները, մահացել է այն բանից հետո, երբ իմացել է, որ գահ է բարձրացել Չարլզ II-ը[15][16]։
  • 1782 թվականին ոմն միսիս Ֆիզհերբերտի մոտ օպերա դիտելիս հիստերիկա է սկսվում։ Երբ բեմի վրա հայտնվում է Չառլզ Բանիստերը՝ գողացված Փոլ Պիչեմի գնորդի դերում, նա սկսում է այնքան բարձր ծիծաղել, որ նրան ստիպված դուրս են հանում թատրոնից։ Անկառավարելի ծիծաղը շարունակվում է ամբողջ գիշեր և հաջորդ օրը և արդյունքում այն մահվան պատճառ է դառնում։
  • 1893 թվականի նոյեմբերի 7-ին ագարակատեր Ուելսի Պարսոնսը մահու չափ ծիծաղում է մի կատակի վրա, որ լսել էր Ինդիանա նահանգի Լորել քաղաքում։ Նա ծիծաղել է մոտ մեկ ժամ։ Իսկ պատահարից 2 ժամ անց նա մահացավ։
  • 1975 թվականի մարտի 24-ին Ալեքս Մինչելը՝ Մեծ Բրիտանիայի Քինգս Լին քաղաքից մի մարդ, ծիծաղից մահացել է The Goodies հեռուստասերիալը դիտելու ժամանակ։ 45 րոպե անդադար ծիծաղելուց հետո նա մահանում է ինֆարկտից։ Նրա կինը The Goodies սերալի հեղինակին մի քանի անգամ շնորակալություն է հայտնել այն բանի համար, որ նա իր ամուսնու կյանքի վերջին րոպեները հաճելի է դարձրել։
  • 1989 թվականին դանիացի բժիշկ Օլե Բենթսենը մահացել է Վանդա անունով ձկնիկը կատակերգական ֆիլմը նայելու ժամանակ։ Նրա ճնշումը հասել է 250—500 զարկ/վայրկյանի, ինչից հետո Բենթսենը մահացել է սրտի կաթվածից։
  • 2003 թվականին Բանգկոկում մահացել է պաղպաղակի առաքիչ՝ քնի մեջ ծիծաղելու պատճառով։ Նա 2 րոպե շարունակ ծիծաղել է, ինչից հետո նրա կինը փորձել է արթնացնել նրան։ Մահվան փորձաքննությունից հետո պարզվել է, որ նա սրտի կաթված է տարել, ինչն էլ հանգեցրել է մահվան։

Ծանոթագրություններ

  1. ↑ Roff Smith Doctors Look at Laughter in MIRTH Study(անգլ.) // National Geographic. — 2013. — ISSN 0027-9358.
  2. ↑ Կաղապար:Cite pmid
  3. ↑ Turns out, you can die from laughing too hard
  4. ↑ Gondim, FA (December 2001). «"Fou rire prodromique" as the presentation of pontine ischaemia secondary to vertebrobasilar stenosis». Journal of Neurology, Neurosurgery, and Psychiatry. 71 (6): 802–804. doi:10.1136/jnnp.71.6.802. PMC 1737630. PMID 11723208. {{cite journal}}: Unknown parameter |coauthors= ignored (|author= suggested) (օգնություն)
  5. ↑ Cheung CS, Parrent AG, Burneo JG (December 2007). «Gelastic seizures: not always hypothalamic hamartoma». Epileptic Disord. 9 (4): 453–8. doi:10.1684/epd.2007.0139. PMID 18077234.{{cite journal}}: CS1 սպաս․ բազմաթիվ անուններ: authors list (link)
  6. ↑ Famularo G, Corsi FM, Minisola G, De Simone C, Nicotra GC (August 2007). «Cerebellar tumour presenting with pathological laughter and gelastic syncope». Eur. J. Neurol. 14 (8): 940–3. doi:10.1111/j.1468-1331.2007.01784.x. PMID 17662020.{{cite journal}}: CS1 սպաս․ բազմաթիվ անուններ: authors list (link)
  7. ↑ Reiss AL, Hoeft F, Tenforde AS, Chen W, Mobbs D, Mignot EJ (2008). Greene, Ernest (ed.). «Anomalous hypothalamic responses to humor in cataplexy». PLoS ONE. 3 (5): e2225. doi:10.1371/journal.pone.0002225. PMC 2377337. PMID 18493621.{{cite journal}}: CS1 սպաս․ բազմաթիվ անուններ: authors list (link) CS1 սպաս․ չպիտակված ազատ DOI (link)
  8. ↑ Nishida K, Hirota SK, Tokeshi J (2008). «Laugh syncope as a rare sub-type of the situational syncopes: a case report». J Med Case Reports. 2 (1): 197. doi:10.1186/1752-1947-2-197. PMC 2440757. PMID 18538031.{{cite journal}}: CS1 սպաս․ բազմաթիվ անուններ: authors list (link) CS1 սպաս․ չպիտակված ազատ DOI (link)
  9. ↑ Totah AR, Benbadis SR (January 2002). «Gelastic syncope mistaken for cataplexy». Sleep Med. 3 (1): 77–8. doi:10.1016/S1389-9457(01)00113-7. PMID 14592259.
  10. ↑ Lo R, Cohen TJ (November 2007). «Laughter-induced syncope: no laughing matter». Am. J. Med. 120 (11): e5. doi:10.1016/j.amjmed.2006.07.019. PMID 17976409.
  11. ↑ Laughing death in New Guinea — The Why Files
  12. ↑ Laertius, Diogenes (1964-5). Lives, Teachings and Sayings of the Eminent Philosophers, with an English translation by R.D. Hicks. Cambridge, Mass/London: Harvard UP/W. Heinemann Ltd.
  13. ↑ Paul N. Morris, Patronage and Piety Montserrat and the Royal House of Medieval Catalonia-Aragon, October 2000
  14. ↑ Waterfield, Gordon, ed. First Footsteps in East Africa, (New York: Praeger Publishers, 1966) pg. 59 footnote.
  15. ↑ Brown, Huntington (1968). Rabelais in English Literature. Routledge. էջ 126. ISBN 0-7146-2051-3.
  16. ↑ The History of Scottish Poetry. Edmonston & Douglas. 1861. էջ 539.

Արտաքին հղումներ

Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Ծիծաղից_մահ&oldid=6591308» էջից