«Հովհաննես Չմշկիկ»–ի խմբագրումների տարբերություն

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Content deleted Content added
No edit summary
Տող 1. Տող 1.
{{Տեղեկաքարտ Անձ}}
{{Տեղեկաքարտ Անձ}}


'''Հովհաննես Ա Չմշկիկ''' ({{lang-el|Ιωάννης Α΄ Τζιμισκής}}; {{ԱԾ}}), [[հայ]]ազգի զորավար, պետական գործիչ, [[Բյուզանդիա]]յի [[կայսր]]՝ 969-976 թթ, հայկական [[Կուրկուասներ]]ի ընտանիքից։ Ծագումով [[հայ]]։ Ըստ [[Մաթևոս Ուռհայեցի|Մաթևոս Ուռհայեցու]] տվյալների՝ ծնվել է ներկայիս Դերսիմի նահանգի Չմշկածագ ավանում<ref>Մաթևոս Ուռհայեցի, Ժամանակագրություն, Երևան, 1991, էջ 25:</ref>։
'''Հովհաննես Ա Չմշկիկ''' ({{lang-el|Ιωάννης Α΄ Τζιμισκής}}; {{ԱԾ}}), [[հայ]]ազգի զորավար, պետական գործիչ, [[Բյուզանդիա]]յի [[կայսր]]՝ 969-976 թվականներին, հայկական [[Կուրկուասներ]]ի ընտանիքից։ Ծագումով [[հայ]]։ Ըստ [[Մաթևոս Ուռհայեցի|Մաթևոս Ուռհայեցու]] տվյալների՝ ծնվել է ներկայիս Դերսիմի նահանգի Չմշկածագ ավանում<ref>Մաթևոս Ուռհայեցի, Ժամանակագրություն, Երևան, 1991, էջ 25:</ref>։
[[949]]-ին մասնակցել է [[Կարին]]ի գրավմանը։ Իր քեռի [[Նիկեփորոս II Փոկաս]] կայսրից նշանակվել է արևելյան զորքերի սպարապետ, խոշոր ճակատամարտում ջախջախել [[արաբներ]]ին։ [[969]]-ին կայսրուհի Թեոփանոյի օգնությամբ սպանել է կայսրին և գրավել գահը։ [[971]]-ին պարտության է մատնել [[Թրակիա]] ներխուժած ռուս իշխան [[Սվյատոսլավ]]ին և [[Բուլղարիա]]յի հյուսիսարևելյան մասը կցել կայսրությանը։ [[972]]-ին, դաշինք կնքելով [[Հռոմեական Սրբազան կայսրություն|Հռոմեական սրբազան կայսրության]] հետ, արշավել է արաբների դեմ, գրավել [[Մարտիրուպոլիս]]ը, [[Մծբին]]ը, Հյուսիսային [[Միջագետք]]ը, [[974]]-[[975]]-ին՝ Էմեսսան ([[Հոմս]]), [[Բաալբեկ]]ը, մտել [[Պաղեստին]] և [[Լիբանան]]։
[[949]] թվականին մասնակցել է [[Կարին]]ի գրավմանը։ Իր քեռի [[Նիկեփորոս II Փոկաս]] կայսրից նշանակվել է արևելյան զորքերի սպարապետ, խոշոր ճակատամարտում ջախջախել [[արաբներ]]ին։ [[969]] թվականին կայսրուհի Թեոփանոյի օգնությամբ սպանել է կայսրին և գրավել գահը։ [[971]] թվականին պարտության է մատնել [[Թրակիա]] ներխուժած ռուս իշխան [[Սվյատոսլավ]]ին և [[Բուլղարիա]]յի հյուսիսարևելյան մասը կցել կայսրությանը։ [[972]] թվականին, դաշինք կնքելով [[Հռոմեական Սրբազան կայսրություն|Հռոմեական սրբազան կայսրության]] հետ, արշավել է արաբների դեմ, գրավել [[Մարտիրուպոլիս]]ը, [[Մծբին]]ը, Հյուսիսային [[Միջագետք]]ը, [[974]]-[[975]] թվականներին՝ Էմեսսան ([[Հոմս]]), [[Բաալբեկ]]ը, մտել [[Պաղեստին]] և [[Լիբանան]]։


Արաբական [[Խալիֆայություն|խալիֆայության]] դեմ պատերազմների ժամանակ փորձել է գրավել [[Բագրատունյաց Հայաստան]]ի մի շարք շրջաններ, բայց Հայոց թագավոր [[Աշոտ Գ Ողորմած]]ը 80 հազարանոց բանակով շարժվել է ընդառաջ և երկու միապետների միջև կնքվել է հաշտություն։
Արաբական [[Խալիֆայություն|խալիֆայության]] դեմ պատերազմների ժամանակ փորձել է գրավել [[Բագրատունյաց Հայաստան]]ի մի շարք շրջաններ, բայց Հայոց թագավոր [[Աշոտ Գ Ողորմած]]ը 80 հազարանոց բանակով շարժվել է ընդառաջ և երկու միապետների միջև կնքվել է հաշտություն։

19:23, 9 Հոկտեմբերի 2019-ի տարբերակ

Հովհաննես Չմշկիկ
հուն․՝ Ιωάννης «Τσιμισκής» Κουρκούας
Դիմանկար
Ծնվել էմոտ 925[1][2][3][…]
ԾննդավայրԿոստանդնուպոլիս
Մահացել էհունվարի 10, 976(0976-01-10)[4]
Մահվան վայրԿոստանդնուպոլիս
ԳերեզմանԿոստանդնուպոլիս
Քաղաքացիություն Բյուզանդական կայսրություն
Մասնագիտությունկառավարիչ
ԱմուսինTheodora?
Զբաղեցրած պաշտոններԲյուզանդիայի կայսր
ԵրեխաներTheophano Kourkouas?
 Ioannes I Tzimiskes Վիքիպահեստում

Հովհաննես Ա Չմշկիկ (հուն․՝ Ιωάννης Α΄ Τζιμισκής; մոտ 925[1][2][3][…], Կոստանդնուպոլիս - հունվարի 10, 976(0976-01-10)[4], Կոստանդնուպոլիս), հայազգի զորավար, պետական գործիչ, Բյուզանդիայի կայսր՝ 969-976 թվականներին, հայկական Կուրկուասների ընտանիքից։ Ծագումով հայ։ Ըստ Մաթևոս Ուռհայեցու տվյալների՝ ծնվել է ներկայիս Դերսիմի նահանգի Չմշկածագ ավանում[5]։ 949 թվականին մասնակցել է Կարինի գրավմանը։ Իր քեռի Նիկեփորոս II Փոկաս կայսրից նշանակվել է արևելյան զորքերի սպարապետ, խոշոր ճակատամարտում ջախջախել արաբներին։ 969 թվականին կայսրուհի Թեոփանոյի օգնությամբ սպանել է կայսրին և գրավել գահը։ 971 թվականին պարտության է մատնել Թրակիա ներխուժած ռուս իշխան Սվյատոսլավին և Բուլղարիայի հյուսիսարևելյան մասը կցել կայսրությանը։ 972 թվականին, դաշինք կնքելով Հռոմեական սրբազան կայսրության հետ, արշավել է արաբների դեմ, գրավել Մարտիրուպոլիսը, Մծբինը, Հյուսիսային Միջագետքը, 974-975 թվականներին՝ Էմեսսան (Հոմս), Բաալբեկը, մտել Պաղեստին և Լիբանան։

Արաբական խալիֆայության դեմ պատերազմների ժամանակ փորձել է գրավել Բագրատունյաց Հայաստանի մի շարք շրջաններ, բայց Հայոց թագավոր Աշոտ Գ Ողորմածը 80 հազարանոց բանակով շարժվել է ընդառաջ և երկու միապետների միջև կնքվել է հաշտություն։

Ծանոթագրություններ

  1. 1,0 1,1 Faceted Application of Subject Terminology
  2. 2,0 2,1 British Museum person-institution thesaurus
  3. 3,0 3,1 AlKindi (Դոմինիկյան Արևելագիտության ինստիտուտի առցանց կատալոգ)
  4. 4,0 4,1 4,2 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.)
  5. Մաթևոս Ուռհայեցի, Ժամանակագրություն, Երևան, 1991, էջ 25:
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Հովհաննես Չմշկիկ» հոդվածին։
Այս հոդվածի նախնական տարբերակը կամ նրա մասը վերցված է Հայկական համառոտ հանրագիտարանից, որի նյութերը թողարկված են՝ Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) թույլատրագրի ներքո։