«Մասնակից:Zaqaryan13/Ավազարկղ3»–ի խմբագրումների տարբերություն

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Content deleted Content added
չ →‎Գրականություն: մաքրվեց, փոխարինվեց: {{Внешние ссылки}} → {{Արտաքին հղումներ}} oգտվելով ԱՎԲ
No edit summary
Տող 1. Տող 1.
'''Վիգիլիոս''' ({{lang-la|Vigilius PP.}}; [[VI век]] — [[7 июня]] [[555 год|555]]), Հռոմի Պապ 537 թվականի մարտի 29-ից մինչև 555 թվականի հունիսի 7-ը: Առաջինը այսպես կոչված «Բյուզանդական պապերից», ովքեր ընտրվել են բյուզանդական կայսրերի ազդեցության տակ։
'''Վիգիլիոս''' ({{lang-la|Vigilius PP.}}; [[VI век]] — [[7 июня]] [[555 год|555]]), <nowiki/>[[Հռոմի Պապ]] [[537|537 թվականի]] [[Մարտի 29|մարտի 29-ից]] մինչև [[555|555 թվականի]] [[Հունիսի 7|հունիսի 7-ը]]: Առաջինը, այսպես կոչված, «Բյուզանդական պապերից», ովքեր ընտրվել են [[Բյուզանդական կայսրություն|բյուզանդական]] կայսրերի ազդեցության տակ։


== Կենսագրություն ==
== Կենսագրություն ==


=== Վաղ տարիներ ===
=== Վաղ տարիներ ===
Վիգիլիոսը սերում էր հռոմեական ազնվական ընտանիքից, նրա հայր Հովհաննեսը Liber Pontificalis-ում նույնականացվել է որպես Հռոմի հյուպատոս, ով այդ պաշտոնը ստացել էր կայսրից: Ըստ Պրոկոպիոս Կեսարացու, նրա եղբայր Ռեպարատը սենատորներից մեկն էր, ում պատանդ էր վերցրել Վիտիգեսը, սակայն նրան հաջողվել էր փախչել՝ մինչ օստգոթերի թագավորը կհրամայեր նրան սպանել 537 թվականին<ref>Procopius, ''De bello gothico'' I (V).26; tr. by H.B. Dewing, ''Procopius'' (Cambridge: Loeb Classical Library, 1979), vol. 3 pp. 247f</ref>:
Վիգիլիոսը սերում էր հռոմեական ազնվական ընտանիքից, նրա հայր Հովհաննեսը Liber Pontificalis-ում նույնականացվել է որպես [[Հռոմ|Հռոմի]] հյուպատոս, ով այդ պաշտոնը ստացել էր կայսրից: Ըստ [[Պրոկոպիոս Կեսարացի|Պրոկոպիոս Կեսարացու]], նրա եղբայր Ռեպարատը սենատորներից մեկն էր, ում պատանդ էր վերցրել Վիտիգեսը, սակայն նրան հաջողվել էր փախչել՝ մինչ [[Օստգոթեր|օստգոթերի]] թագավորը կհրամայեր նրան սպանել [[537|537 թվականին]]<ref>Procopius, ''De bello gothico'' I (V).26; tr. by H.B. Dewing, ''Procopius'' (Cambridge: Loeb Classical Library, 1979), vol. 3 pp. 247f</ref>:


Վիգիլիոսը ծառայության էր անցել Հռոմի եկեղեցում և 531 թվականին սարկավագ էր ձեռնադրվել Հռոմի Պապ Բոնիփակիոս II-ի կողմից: Հետագայում չեղարկված իրավունքի համաձայն, Հռոմի Պապ Բոնիփակիոս II-ը Վիգիլիոսին նշանակել է իր իրավահաջորդ և որպես այդպիսին նրան ներկայացրել է Սուրբ Պետրոսի տաճարում հավաքված հոգևորականներին: Սակայն այդ իրավունքի հակառակորդները Բոնիփակիոսին հարկադրեցին հաջորդ տարի չեղյալ հայտարարել իր որոշումը և այրել դրա մասին հրամանագիրը:
Վիգիլիոսը ծառայության էր անցել [[Հռոմ|Հռոմի]] եկեղեցում և [[531|531 թվականին]] [[սարկավագ]] էր ձեռնադրվել [[Հռոմի Պապ]] [[Բոնիփակիոս II (Հռոմի պապ)|Բոնիփակիոս II-ի]] կողմից: Հետագայում չեղարկված իրավունքի համաձայն, [[Հռոմի Պապ]] [[Բոնիփակիոս II (Հռոմի պապ)|Բոնիփակիոս II-ը]] Վիգիլիոսին նշանակել է իր իրավահաջորդ և որպես այդպիսին նրան ներկայացրել է Սուրբ Պետրոսի տաճարում հավաքված հոգևորականներին: Սակայն այդ իրավունքի հակառակորդները [[Բոնիփակիոս II (Հռոմի պապ)|Բոնիփակիոսին]] հարկադրեցին հաջորդ տարի չեղյալ հայտարարել իր որոշումը և այրել դրա մասին հրամանագիրը:


=== Ապոկրիսիարիոս ===
=== Ապոկրիսիարիոս ===
Բոնիփակիոսի երկրորդ իրավահաջորդ Ագապետոս I-ը (535-536), Վիգիլիոսին նշանակել է պապական ներկայացուցիչ (ապոկրիսիարիոս) Կոստանդնուպոլսում. 535 թվականին Վիգիլիոսը ուղարկվում է Բյուզանդիայի մայրաքաղաք, որտեղ էլ նա ծանոթանում է կայսրուհի Թեոդորայի հետ և վաստակում նրա բարեհաճությունը: Թեոդորան ձգտում էր Հռոմի Պապի աթոռին տեսնել մի մարդու, ով պատրաստ էր մեղմացնել Քաղկեդոնի ժողովի որոշումները։ Վիգիլիոսը, ըստ լուրերի, համաձայնել էր կայսրուհու պլանների հետ, վերջինս էլ նրան խոստացել էր պապական գահը և խոշոր գումար (700 ֆունտ ոսկով):
[[Բոնիփակիոս II (Հռոմի պապ)|Բոնիփակիոսի]] երկրորդ իրավահաջորդ [[Ագապետոս I (Հռոմի պապ)|Ագապետոս I-ը]] ([[535]]-[[536]]), Վիգիլիոսին նշանակել է պապական ներկայացուցիչ (ապոկրիսիարիոս) [[Կոստանդնուպոլիս|Կոստանդնուպոլսում]]. [[535|535 թվականին]] Վիգիլիոսը ուղարկվում է [[Կոստանդնուպոլիս|Բյուզանդիայի մայրաքաղաք]], որտեղ էլ նա ծանոթանում է կայսրուհի [[Թեոդորա|Թեոդորայի]] հետ և վաստակում նրա բարեհաճությունը: Թեոդորան ձգտում էր [[Հռոմի Պապ|Հռոմի Պապի]] աթոռին տեսնել մի մարդու, ով պատրաստ էր մեղմացնել [[Քաղկեդոնի ժողով|Քաղկեդոնի ժողովի]] որոշումները։ Վիգիլիոսը, ըստ լուրերի, համաձայնել էր կայսրուհու պլանների հետ, վերջինս էլ նրան խոստացել էր պապական գահը և խոշոր գումար (700 ֆունտ ոսկով):


=== Հռոմի Պապ ընտրվելը ===
=== Հռոմի Պապ ընտրվելը ===
Մինչ Վիգիլիոսը [[Կոստանդնուպոլիս|Կոստանդնուպոլսում]] էր, [[536|536 թվականի]] [[Ապրիլի 22|ապրիլի 22-ին]] մահանում է [[Ագապետոս I (Հռոմի պապ)|Ագապետոս]] պապը, և [[Սիլվերիոս (Հռոմի պապ)|Սիլվերիոսը]] գոթական թագավոր Թեոդահադի ազդեցության տակ ընտրվում է [[Հռոմի Պապ|Պապ]]: [[Սիլվերիոս (Հռոմի պապ)|Սիլվերիոսի]] գահակալությունից կարճ ժամանակ անց պատերազմ է սկսվում [[Բյուզանդական կայսրություն|բյուզանդացիների]] և [[Գոթեր|գոթերի]] միջև, և բյուզանդական զորավար [[Բելիսարիոս|Բելիսարիոսը]] գրավում է [[Հռոմ|Հռոմը]]: Գոթերը մոտենում են քաղաքին և պաշարում այն։ Չնայած նրան, որ գոթերը չէին կարողացել ամբողջությամբ արգելափակել քաղաքը, բյուզանդական զինվորները և բնակիչները վախենում էին գրոհից և կոտորածից: Պաշարումից կարճ ժամանակ անց [[Բելիսարիոս|Բելիսարիոսը]] կանանց և երեխաներին հրամայում է լքել քաղաքը և փախչել [[Նեապոլ]]<ref>Procopius, ''De bello gothico'' I (V).25.1-4; vol. 3 p. 239</ref>: Մոտավորապես նույն ժամանակ բյուզանդացիները [[Սիլվերիոս (Հռոմի պապ)|Սիլվերիոսին]] մեղադրում են [[Հռոմ|Հռոմը]] [[Գոթեր|գոթերին]] հանձնելու պատրաստակամության մեջ։ <nowiki/>[[Բելիսարիոս|Բելիսարիոսը]] նրան գահընկեց արեց և աքսորեց [[Հունաստան]]։ Մի քանի այլ սենատորներ դավաճանության մեղադրանքով նույնպես արտաքսվեցին [[Հռոմ|Հռոմից]] <ref name=Procopius-243>Procopius, ''De bello gothico'' I (V).25.13-14, vol. 3 p. 243</ref>:
В то время как Вигилий был в Константинополе, папа Агапит скончался 22 апреля 536 года, и [[Сильверий (папа римский)|Сильверий]] под влиянием короля готов Теодахада был избран папой. Вскоре после интронизации Сильверия началась война византийцев с готами, и византийский полководец [[Велизарий]] занял [[Рим]]. Готы подступили к городу и осадили его. Хотя готы были не в состоянии полностью блокировать город, византийские солдаты и жители опасались штурма и резни. Вскоре после начала осады Велизарий приказал женщинам и детям оставить город и бежать в [[Неаполь]]<ref>Procopius, ''De bello gothico'' I (V).25.1-4; vol. 3 p. 239</ref>. Примерно в то же время византийцы обвинили Сильверия в готовности сдать Рим готам. Велизарий его низложил и сослал в Грецию. Несколько других сенаторов также были изгнаны из Рима по обвинению в измене<ref name=Procopius-243>Procopius, ''De bello gothico'' I (V).25.13-14, vol. 3 p. 243</ref>.


Հայտնի չէ, թե ինչ դեր է խաղացել Վիգիլիոսը [[Սիլվերիոս (Հռոմի պապ)|Սիլվերիոսի]] տապալման գործում։ <nowiki/>[[Liber Pontificalis|Liber Pontificalis-ի]] հեղինակները, որոնք թշնամաբար են վերաբերվում Վիգիլիոսին, պնդում են, որ վերջինս է խորհուրդ տվել կայսրին տապալել [[Սիլվերիոս (Հռոմի պապ)|Սիլվերիոսին]], հենց որ վերջինս ընտրվել է Պապ<ref>Davis, ''The Book of Pontiffs (Liber Pontificalis)'', pp. 55ff</ref>: [[Պրոկոպիոս Կեսարացի|Պրոկոպիոս Կեսարացին]], ընդհակառակը, պնդում էր, որ [[Թեոդորա|Թեոդորան]] է Վիգիլիոսին առաջադրել [[Հռոմի Պապ|Պապի]] թեկնածու [[Սիլվերիոս (Հռոմի պապ)|Սիլվերիոսի]] տապալումից հետո<ref name=Procopius-243/>: Նա վստահ էր, որ Վիգիլիոսը հռոմեական պապական գահին բազմել է [[537|537 թվականի]] [[Մարտի 29|մարտի 29-ին]]՝ արդեն իսկ իր նախորդի մահից հետո, և ճանաչվել է հռոմեական ողջ հոգևորականության կողմից։
Какую роль Вигилий сыграл в низложении Сильверия, неизвестно. Авторы ''[[Liber Pontificalis]]'', враждебно относившиеся к Вигилию, утверждают, что Вигилий советовал императору низложить Сильверия, как только тот был избран папой<ref>Davis, ''The Book of Pontiffs (Liber Pontificalis)'', pp. 55ff</ref>. [[Прокопий Кесарийский]], напротив, утверждал, что Феодора выдвинула Вигилия кандидатом в папы уже после низложения Сильверия<ref name=Procopius-243/>. Он был уверен, что Вигилий был возведен на престол папы римского 29 марта 537 года, уже после смерти своего предшественника, и был признан всем римским духовенством.


=== Պոնտիֆիկատ ===
=== Պոնտիֆիկատ ===
Կայսրուհի [[Թեոդորա|Թեոդորան]] շուտով հասկանում է, որ սխալվել է Վիգիլիոսի թեկնածության հարցում։ Առաքելական աթոռին հաստատվելուց հետո նա նույն դիրքորոշումն ունեցավ, ինչ իր նախորդը, և սկսեց խիստ քննադատել [[Մոնոֆիզիտություն|մոնոֆիզիտներին]] և [[Կոստանդնուպոլիս|Կոստանդնուպոլսի]] գահընկեց պատրիարք Անֆիմոսին: Ակնհայտ է, որ այդ դիրքորոշումն արտացոլում էր Արևմտյան հոգևորականության տրամադրությունները, որին հակազդելու համար Վիգիլիոսը վճռականություն չուներ։ Ընդ որում, պահպանվել է մի նամակ, իբր, գրված պապից գահընկեց [[Մոնոֆիզիտություն|մոնոֆիզիտ]] պատրիարքներ Անֆիմոսին, Սևերին և Թեոդոսիոսին, որը ցույց է տալիս, որ Վիգիլիոսը ընդունել է [[Մոնոֆիզիտություն|մոնոֆիզիտությունը]]: Սակայն այս նամակը չի դիտարկվում որպես պատմական աղբյուր և ակնհայտ կեղծիք է համարվում<ref>Duchesne in ''Revue des quest. histor.'' (1884), II, 373; Chamard, ibid., I (1885), 557; Grisar in ''Analecta romana'', I, 55 sqq.; Savio in ''Civilta catt''., II (1910), 413—422].</ref>: Պապն այդպես էլ չի վերականգնել Անֆիմոսին պատրիարքական աթոռին:
Императрица Феодора вскоре поняла, что ошиблась с кандидатурой Вигилия. После утверждения на апостольском престоле он занял ту же позицию, что и его предшественник, и стал жёстко критиковать монофизитов и свергнутого патриарха Константинопольского Анфима. Очевидно, что эта позиция отражала настроения западного духовенства, противоречить которому Вигилий не решился. При этом сохранилось письмо, якобы, от папы к свергнутым монофизитским патриархам Анфиму, Северу и Феодосию, которое указывает, что Вигилий принял монофизитство. Однако это письмо не рассматривается в качестве исторического источника и считается очевидной подделкой<ref>Duchesne in ''Revue des quest. histor.'' (1884), II, 373; Chamard, ibid., I (1885), 557; Grisar in ''Analecta romana'', I, 55 sqq.; Savio in ''Civilta catt''., II (1910), 413—422].</ref>. Папа так и не восстановил Анфима на патриаршем престоле.


[[540|540 թվականին]] Վիգիլիոսը [[Կոստանդնուպոլիս]] ուղարկված երկու նամակներում արտահայտվում է [[Մոնոֆիզիտություն|մոնոֆիզիտության]] մասին։ Նամակներից մեկը հասցեագրված էր Հուստինիանոս կայսրին, մյուսը՝ պատրիարք Մինային։ Երկու նամակներում էլ պապը իր հավանություն էր տալիս [[Եփեսոսի Գ տիեզերական ժողով|Եփեսոսի]] և [[Քաղկեդոնի ժողով|Քաղկեդոնի]] ժողովների որոշումներին, իր նախորդի՝ Հռոմի Պապ [[Լևոն I Մեծ Սրբազան (Հռոմի պապ)|Լևոն I-ի]] որոշմանը և պատրիարք Անֆիմոսի տապալմանը։ Հռոմի պապի կողմից պոնտիֆիկատի առաջին տարիներին գրված մի քանի այլ նամակներ տեղեկություններ են տալիս եկեղեցական գործերի նկատմամբ նրա դիրքորոշման մասին։ <nowiki/>[[538|538 թվականի]] [[Մարտի 6|մարտի 6-ին]] Վիգիլիոսը գրել է եպիսկոպոս Կեսարիոս Արելատացուն Ավստրազիայի [[Տեոդեբերտ I]] թագավորի ապաշխարության վերաբերյալ՝ իր եղբոր այրու հետ ամուսնանալու կապակցությամբ<ref>William E. Klingshirn, ''Caesarius of Arles: Life, Testament, Letters'' (Liverpool: University Press, 1994), pp. 118f</ref>: [[538|538 թվականի]] [[Հունիսի 29|հունիսի 29-ին]] պապը հրամանագիր է ուղարկել Բրագայի Պրոֆուտուրայի եպիսկոպոսին. նամակը պարունակում էր որոշումներ եկեղեցական կարգապահության տարբեր հարցերի վերաբերյալ։
В 540 году Вигилий высказался в отношении монофизитства в двух письмах, направленных в Константинополь. Одно из писем было адресовано императору Юстиниану, другое — патриарху [[Мина (патриарх Константинопольский)|Мине]]. В обоих письмах папа поддерживал решения Эфесского и [[Халкидонский собор|Халкидонского соборов]], решения своего предшественника папы [[Лев I (папа римский)|Льва I]] и низложение патриарха Анфима. Несколько других писем, написанных папой в первые годы его понтификата, дают сведения относительно его отношения к церковным делам. 6 марта 538 года Вигилий написал епископу [[Цезарий Арелатский|Цезарию Арелатскому]] относительно покаяния короля [[Австразия|Австразии]] [[Теодеберт I|Теодеберта I]] по поводу женитьбы на вдове своего брата<ref>William E. Klingshirn, ''Caesarius of Arles: Life, Testament, Letters'' (Liverpool: University Press, 1994), pp. 118f</ref>. 29 июня 538 года папа направил указ епископу Профутуру из Браги, содержащий решения по различным вопросам церковной дисциплины.


Միևնույն ժամանակ նոր դավանաբանական քննարկումներ ծավալվեցին [[Կոստանդնուպոլիս|Կոստանդնուպոլսում]]։ <nowiki/>[[543|543 թվականին]] [[Հուստինիանոս Ա|Հուստինիանոս]] կայսրը հրամանագիր ստորագրեց, որը դատապարտում էր [[Որոգինես|Որոգինեսի]] տարբեր մոլորամտությունները։ Այդ հրամանագիրը ստորագրման ուղարկվեց Արևելյան պատրիարքներին և Վիգիլիոսին։ Սակայն, Թեոդոր Ասկիդան, Կապադովկյան Կեսարիայի եպիսկոպոսը, ցանկանալով շեղել կայսրին [[Որոգինես|որոգինեզմի]] քննադատությունից, նրա ուշադրությունը բևեռեց սիրիացի եպիսկոպոսների «Երեք հատորներ» ստեղծագործության շուրջ եղած վաղեմի բանավեճի վրա: Կայսրը [[543]] կամ [[544|544 թվականին]] հանդես եկավ «Երեք հատորներ»-ը դատապարտող նոր հրամանագրով: Արևելյան պատրիարքները և եպիսկոպոսները կայսեր ճնշման տակ ստորագրեցին այդ հրամանագիրը, սակայն Արևմուտքում հրամանագիրը խիստ տհաճություն առաջացրեց: Վիգիլիոսը հրաժարվեց ընդունել հրամանագիրը, [[Հուստինիանոս Ա|Հուստինիանոսի]] կողմից կանչվեց [[Կոստանդնուպոլիս]]՝ ժողովին մասնակցելու համար։ Ըստ ''Liber Pontificalis-ի'', [[Նոյեմբերի 20|նոյեմբերի 20-ին]], այն ժամանակ, երբ Հռոմի պապը [[Սանտա Չեչիլիա ին Տրաստևերե]] եկեղեցում նշում էր Սուրբ Սեսիլիայի տոնը, կայսերական դեսպանորդ Անֆիմիոսի հրամանով առևանգվեց: Պապին տեղափոխեցին նավ, որպեսզի տանեն [[Կոստանդնուպոլիս]], այդ ժամանակ ժողովուրդը քարեր էր նետում առևանգողների նավի վրա և խնդրում էր Հռոմի պապին չստորագրել հրամանագիրը<ref>Davis, ''The Book of Pontiffs (Liber Pontificalis)'', pp. 57ff</ref>: Պապը լքեց [[Հռոմ|Հռոմը]] [[545|545 թվականի]] [[Նոյեմբերի 22|նոյեմբերի 22-ին]]: Նա տևական ժամանակ մնաց [[Սիցիլիա|Սիցիլիայում]] և [[Կոստանդնուպոլիս]] հասավ [[546|546 թվականի]] վերջին կամ [[547|547 թվականի]] հունվարին:
В то же время новые догматические дискуссии разразились в Константинополе. В 543 году император Юстиниан издал указ, который осудил различные ереси [[Ориген]]а. Этот указ был направлен на подпись восточным патриархам и Вигилию. Однако Феодор Аскида, епископ Кесарии Каппадокийской, желая отвлечь внимание императора от осуждения оригенизма переключил его внимание на давнюю полемику вокруг сочинения сирийских [[епископ]]ов «''[[спор о трёх главах|Три главы]]''». Император в 543 или 544 году издал новый указ с осуждением ''Трех глав''. Восточные патриархи и епископы под давлением императора подписали осуждение. Однако на Западе указ вызвал жесткое неприятие. Вигилий отказался признать указ, был вызван Юстинианом в Константинополь для участия в соборе. Согласно ''[[Liber Pontificalis]]'', 20 ноября, в то время как папа праздновал праздник Святой Сесилии в церкви [[Санта-Чечилия-ин-Трастевере]], он был похищен по приказу императорского посланника Анфимия. Папу доставили на корабль, чтобы отвезти его в Константинополь, в то время как народ бросал камни в корабль похитителей и просил папу не подписывать указ<ref>Davis, ''The Book of Pontiffs (Liber Pontificalis)'', pp. 57ff</ref>. Папа покинул Рим 22 ноября 545 года. Он оставался в течение длительного времени на Сицилии и достиг Константинополя в конце 546 или в январе 547 года.


Վիգիլիոսը փորձել է համոզել կայսրին՝ օգնություն ուղարկել [[Հռոմ|Հռոմի]]՝ [[Տոտիլա|Տոտիլայի]] [[Օստգոթեր|գոթերի]] կողմից պաշարված բնակիչներին։ Սակայն [[Հուստինիանոս Ա|Հուստինիանոսի]] գլխավոր հետաքրքրությունը «Երեք հատորներ»-ն էին։ Պապ Վիգիլիոսն այս պայմաններում անսկզբունքայնություն և սկզբունքային հարցերի շուրջ որևէ ամուր դիրքորոշման բացակայություն դրսևորեց, ինչը մեծապես խաթարեց պապության հեղինակությունը: Կայսեր հետ մասնավոր նամակագրության ժամանակ նա հայտարարում էր, որ դեմ չէ հրամանագրին, բայց նախ պետք է բարենպաստ պայմաններ ունենալ դրա անցկացման համար։  Երկարատև ինտրիգների և սկանդալների արդյունքում Հռոմի պապը [[Հուստինիանոս Ա|կայսրի]] հրամանով ձերբակալվում է Որմիզդեսի պալատին կից գտնվող Պետրոս առաքյալի եկեղեցու խորանում։ Ժողովրդական զանգվածների աջակցության շնորհիվ Վիգիլիոսը կարողանում է փախչել [[Քաղկեդոն]] և նորից թաքնվում է եկեղեցում:
Вигилий пытался убедить императора отправить помощь жителям Рима, осажденного готами [[Тотила|Тотилы]]. Но главный интерес Юстиниана состоял в вопросе о ''Трёх главах''. Папа Вигилий в этих условиях проявил беспринципность и отсутствие всякой твердой позиции по принципиальным вопросам, что сильно подорвало авторитет папства. В частной переписке с императором он заявил, что не против указа, но сначала нужно подготовить благоприятные условия для его проведения. В результате длительных интриг и скандалов папа по приказу императора был арестован в [[алтарь|алтаре]] [[Церковь Святых Сергия и Вакха|церкви апостола Петра при дворце Гормизда]]. Благодаря поддержке народных масс Вигилий смог бежать в [[Халкидон]] и там снова укрылся в церкви.


Հինգերորդ տիեզերական ժողովի ժամանակ, որը տեղի է ունեցել [[553|553 թվականին]], Վիգիլիոսը հրաժարվել է նախագահել և չի համաձայնել ժողովի որոշման հետ, ինչի համար [[Հուստինիանոս Ա|կայսեր]] հրամանով հեռացվել է եկեղեցուց և արտաքսվել: Արտաքսումը սասանել է նրա վճռականությունը. նա ենթարկվելու պատրաստակամություն է հայտնել։  Վերադառնալու թույլտվություն նա ստացել է [[Հռոմ]] վերադառնալու ճանապարհին, որտեղ էլ վրա է հասել նրա մահը: Նա մահացել է Սիրակուզիում. նրա մարմինը տեղափոխել են [[Հռոմ]] և թաղել Սան Մարտինոյի եկեղեցում՝ Աղի ճանապարհի վրա գտնվող Պրիսցիլայի Կատակոմբերում։
На [[Второй Константинопольский собор|пятом Вселенском соборе]], происходившем в 553 году, Вигилий отказался председательствовать и не согласился с постановлением собора, за что по приказанию императора был отвержен от церкви и изгнан. Изгнание поколебало его решимость, он выразил готовность подчиниться. Разрешение возвратиться он получил уже на обратном пути в [[Рим]], когда его застигла смерть. Он скончался в [[Сиракузы|Сиракузах]]. Его тело привезли в Рим и похоронили в церкви Сан-Мартино над [[катакомбы Присциллы|Катакомбами Присциллы]] на [[Соляная дорога|Соляной дороге]].


Նրա գրական-հոգևոր ժառանգությունից պահպանվել են 18 ուղերձներ, որոնցում նա գրել է «Երեք հատորների» և [[Մոնոֆիզիտություն|մոնոֆիզիտական]] հերձվածի մասին:
Из его литературно-духовного наследия сохранились 18 посланий, в которых он писал о «''Трёх главах''» и [[Монофизитство|монофизитской ереси]].


Վիգիլիոսին պատմաբանները բնութագրում են որպես շարքային, թույլ և անվճռական մարդ, բայց այդ տարիներին բյուզանդական կայսրերի և արևմտյան եկեղեցական հիերարխիայի միջև ընթացող պայքարի տիպիկ կերպար:
Историками Вигилий характеризуется как человек заурядный, слабый и нерешительный, но служащий типичным образцом той борьбы, какая в это время уже разгорелась между византийскими императорами и западной церковной иерархией.


[[544|544 թվականին]] հին հռոմեական քրիստոնյա բանաստեղծ Արատորը դիդակտիկ պոեմ է գրել՝ «''De actibus Apostolorum libri II''»՝ նվիրված Վիգիլիոսին։ Պոեմի մեջ արտացոլվում է [[Պողոս առաքյալ|Պողոս առաքյալի]] նկատմամբ [[Պետրոս առաքյալ|Պետրոս առաքյալի]] գերիշխանության՝ այդ ժամանակ գոյություն ունեցող միտումը, սակայն դրա հետ մեկտեղ հաստատվում են հին դավանանքի այնպիսի կետեր, ինչպիսիք են [[Մարիամ Աստվածածին|Աստվածածնի]], սուրբ մասունքների եև այլ բաների պաշտամունքը<ref>{{ВТ-ЭСБЕ|Аратор}}</ref>:
В 544 году [[Древний Рим|древнеримский]] [[Христианство|христианский]] [[поэт]] [[Аратор]] написал дидактическую [[Поэма|поэму]]: «''De actibus Apostolorum libri II''», посвященную Вигилию. В поэме отражается существовавшая уже в то время тенденция превозношения [[Апостол Пётр|апостола Петра]] над [[Апостол Павел|апостолом Павлом]], но вместе с тем находят подтверждение и такие пункты древнего вероучения, как почитание [[Богородица|Богородицы]], [[Мощи|святых мощей]] и прочего<ref>{{ВТ-ЭСБЕ|Аратор}}</ref>.


== Примечания ==
== Примечания ==

15:31, 14 Սեպտեմբերի 2019-ի տարբերակ

Վիգիլիոս (լատին․՝ Vigilius PP.; VI век — 7 июня 555), Հռոմի Պապ 537 թվականի մարտի 29-ից մինչև 555 թվականի հունիսի 7-ը: Առաջինը, այսպես կոչված, «Բյուզանդական պապերից», ովքեր ընտրվել են բյուզանդական կայսրերի ազդեցության տակ։

Կենսագրություն

Վաղ տարիներ

Վիգիլիոսը սերում էր հռոմեական ազնվական ընտանիքից, նրա հայր Հովհաննեսը Liber Pontificalis-ում նույնականացվել է որպես Հռոմի հյուպատոս, ով այդ պաշտոնը ստացել էր կայսրից: Ըստ Պրոկոպիոս Կեսարացու, նրա եղբայր Ռեպարատը սենատորներից մեկն էր, ում պատանդ էր վերցրել Վիտիգեսը, սակայն նրան հաջողվել էր փախչել՝ մինչ օստգոթերի թագավորը կհրամայեր նրան սպանել 537 թվականին[1]:

Վիգիլիոսը ծառայության էր անցել Հռոմի եկեղեցում և 531 թվականին սարկավագ էր ձեռնադրվել Հռոմի Պապ Բոնիփակիոս II-ի կողմից: Հետագայում չեղարկված իրավունքի համաձայն, Հռոմի Պապ Բոնիփակիոս II-ը Վիգիլիոսին նշանակել է իր իրավահաջորդ և որպես այդպիսին նրան ներկայացրել է Սուրբ Պետրոսի տաճարում հավաքված հոգևորականներին: Սակայն այդ իրավունքի հակառակորդները Բոնիփակիոսին հարկադրեցին հաջորդ տարի չեղյալ հայտարարել իր որոշումը և այրել դրա մասին հրամանագիրը:

Ապոկրիսիարիոս

Բոնիփակիոսի երկրորդ իրավահաջորդ Ագապետոս I-ը (535-536), Վիգիլիոսին նշանակել է պապական ներկայացուցիչ (ապոկրիսիարիոս) Կոստանդնուպոլսում. 535 թվականին Վիգիլիոսը ուղարկվում է Բյուզանդիայի մայրաքաղաք, որտեղ էլ նա ծանոթանում է կայսրուհի Թեոդորայի հետ և վաստակում նրա բարեհաճությունը: Թեոդորան ձգտում էր Հռոմի Պապի աթոռին տեսնել մի մարդու, ով պատրաստ էր մեղմացնել Քաղկեդոնի ժողովի որոշումները։ Վիգիլիոսը, ըստ լուրերի, համաձայնել էր կայսրուհու պլանների հետ, վերջինս էլ նրան խոստացել էր պապական գահը և խոշոր գումար (700 ֆունտ ոսկով):

Հռոմի Պապ ընտրվելը

Մինչ Վիգիլիոսը Կոստանդնուպոլսում էր, 536 թվականի ապրիլի 22-ին մահանում է Ագապետոս պապը, և Սիլվերիոսը գոթական թագավոր Թեոդահադի ազդեցության տակ ընտրվում է Պապ: Սիլվերիոսի գահակալությունից կարճ ժամանակ անց պատերազմ է սկսվում բյուզանդացիների և գոթերի միջև, և բյուզանդական զորավար Բելիսարիոսը գրավում է Հռոմը: Գոթերը մոտենում են քաղաքին և պաշարում այն։ Չնայած նրան, որ գոթերը չէին կարողացել ամբողջությամբ արգելափակել քաղաքը, բյուզանդական զինվորները և բնակիչները վախենում էին գրոհից և կոտորածից: Պաշարումից կարճ ժամանակ անց Բելիսարիոսը կանանց և երեխաներին հրամայում է լքել քաղաքը և փախչել Նեապոլ[2]: Մոտավորապես նույն ժամանակ բյուզանդացիները Սիլվերիոսին մեղադրում են Հռոմը գոթերին հանձնելու պատրաստակամության մեջ։ Բելիսարիոսը նրան գահընկեց արեց և աքսորեց Հունաստան։ Մի քանի այլ սենատորներ դավաճանության մեղադրանքով նույնպես արտաքսվեցին Հռոմից [3]:

Հայտնի չէ, թե ինչ դեր է խաղացել Վիգիլիոսը Սիլվերիոսի տապալման գործում։ Liber Pontificalis-ի հեղինակները, որոնք թշնամաբար են վերաբերվում Վիգիլիոսին, պնդում են, որ վերջինս է խորհուրդ տվել կայսրին տապալել Սիլվերիոսին, հենց որ վերջինս ընտրվել է Պապ[4]: Պրոկոպիոս Կեսարացին, ընդհակառակը, պնդում էր, որ Թեոդորան է Վիգիլիոսին առաջադրել Պապի թեկնածու Սիլվերիոսի տապալումից հետո[3]: Նա վստահ էր, որ Վիգիլիոսը հռոմեական պապական գահին բազմել է 537 թվականի մարտի 29-ին՝ արդեն իսկ իր նախորդի մահից հետո, և ճանաչվել է հռոմեական ողջ հոգևորականության կողմից։

Պոնտիֆիկատ

Կայսրուհի Թեոդորան շուտով հասկանում է, որ սխալվել է Վիգիլիոսի թեկնածության հարցում։ Առաքելական աթոռին հաստատվելուց հետո նա նույն դիրքորոշումն ունեցավ, ինչ իր նախորդը, և սկսեց խիստ քննադատել մոնոֆիզիտներին և Կոստանդնուպոլսի գահընկեց պատրիարք Անֆիմոսին: Ակնհայտ է, որ այդ դիրքորոշումն արտացոլում էր Արևմտյան հոգևորականության տրամադրությունները, որին հակազդելու համար Վիգիլիոսը վճռականություն չուներ։ Ընդ որում, պահպանվել է մի նամակ, իբր, գրված պապից գահընկեց մոնոֆիզիտ պատրիարքներ Անֆիմոսին, Սևերին և Թեոդոսիոսին, որը ցույց է տալիս, որ Վիգիլիոսը ընդունել է մոնոֆիզիտությունը: Սակայն այս նամակը չի դիտարկվում որպես պատմական աղբյուր և ակնհայտ կեղծիք է համարվում[5]: Պապն այդպես էլ չի վերականգնել Անֆիմոսին պատրիարքական աթոռին:

540 թվականին Վիգիլիոսը Կոստանդնուպոլիս ուղարկված երկու նամակներում արտահայտվում է մոնոֆիզիտության մասին։ Նամակներից մեկը հասցեագրված էր Հուստինիանոս կայսրին, մյուսը՝ պատրիարք Մինային։ Երկու նամակներում էլ պապը իր հավանություն էր տալիս Եփեսոսի և Քաղկեդոնի ժողովների որոշումներին, իր նախորդի՝ Հռոմի Պապ Լևոն I-ի որոշմանը և պատրիարք Անֆիմոսի տապալմանը։ Հռոմի պապի կողմից պոնտիֆիկատի առաջին տարիներին գրված մի քանի այլ նամակներ տեղեկություններ են տալիս եկեղեցական գործերի նկատմամբ նրա դիրքորոշման մասին։ 538 թվականի մարտի 6-ին Վիգիլիոսը գրել է եպիսկոպոս Կեսարիոս Արելատացուն Ավստրազիայի Տեոդեբերտ I թագավորի ապաշխարության վերաբերյալ՝ իր եղբոր այրու հետ ամուսնանալու կապակցությամբ[6]: 538 թվականի հունիսի 29-ին պապը հրամանագիր է ուղարկել Բրագայի Պրոֆուտուրայի եպիսկոպոսին. նամակը պարունակում էր որոշումներ եկեղեցական կարգապահության տարբեր հարցերի վերաբերյալ։

Միևնույն ժամանակ նոր դավանաբանական քննարկումներ ծավալվեցին Կոստանդնուպոլսում։ 543 թվականին Հուստինիանոս կայսրը հրամանագիր ստորագրեց, որը դատապարտում էր Որոգինեսի տարբեր մոլորամտությունները։ Այդ հրամանագիրը ստորագրման ուղարկվեց Արևելյան պատրիարքներին և Վիգիլիոսին։ Սակայն, Թեոդոր Ասկիդան, Կապադովկյան Կեսարիայի եպիսկոպոսը, ցանկանալով շեղել կայսրին որոգինեզմի քննադատությունից, նրա ուշադրությունը բևեռեց սիրիացի եպիսկոպոսների «Երեք հատորներ» ստեղծագործության շուրջ եղած վաղեմի բանավեճի վրա: Կայսրը 543 կամ 544 թվականին հանդես եկավ «Երեք հատորներ»-ը դատապարտող նոր հրամանագրով: Արևելյան պատրիարքները և եպիսկոպոսները կայսեր ճնշման տակ ստորագրեցին այդ հրամանագիրը, սակայն Արևմուտքում հրամանագիրը խիստ տհաճություն առաջացրեց: Վիգիլիոսը հրաժարվեց ընդունել հրամանագիրը, Հուստինիանոսի կողմից կանչվեց Կոստանդնուպոլիս՝ ժողովին մասնակցելու համար։ Ըստ Liber Pontificalis-ի, նոյեմբերի 20-ին, այն ժամանակ, երբ Հռոմի պապը Սանտա Չեչիլիա ին Տրաստևերե եկեղեցում նշում էր Սուրբ Սեսիլիայի տոնը, կայսերական դեսպանորդ Անֆիմիոսի հրամանով առևանգվեց: Պապին տեղափոխեցին նավ, որպեսզի տանեն Կոստանդնուպոլիս, այդ ժամանակ ժողովուրդը քարեր էր նետում առևանգողների նավի վրա և խնդրում էր Հռոմի պապին չստորագրել հրամանագիրը[7]: Պապը լքեց Հռոմը 545 թվականի նոյեմբերի 22-ին: Նա տևական ժամանակ մնաց Սիցիլիայում և Կոստանդնուպոլիս հասավ 546 թվականի վերջին կամ 547 թվականի հունվարին:

Վիգիլիոսը փորձել է համոզել կայսրին՝ օգնություն ուղարկել Հռոմի՝ Տոտիլայի գոթերի կողմից պաշարված բնակիչներին։ Սակայն Հուստինիանոսի գլխավոր հետաքրքրությունը «Երեք հատորներ»-ն էին։ Պապ Վիգիլիոսն այս պայմաններում անսկզբունքայնություն և սկզբունքային հարցերի շուրջ որևէ ամուր դիրքորոշման բացակայություն դրսևորեց, ինչը մեծապես խաթարեց պապության հեղինակությունը: Կայսեր հետ մասնավոր նամակագրության ժամանակ նա հայտարարում էր, որ դեմ չէ հրամանագրին, բայց նախ պետք է բարենպաստ պայմաններ ունենալ դրա անցկացման համար։  Երկարատև ինտրիգների և սկանդալների արդյունքում Հռոմի պապը կայսրի հրամանով ձերբակալվում է Որմիզդեսի պալատին կից գտնվող Պետրոս առաքյալի եկեղեցու խորանում։ Ժողովրդական զանգվածների աջակցության շնորհիվ Վիգիլիոսը կարողանում է փախչել Քաղկեդոն և նորից թաքնվում է եկեղեցում:

Հինգերորդ տիեզերական ժողովի ժամանակ, որը տեղի է ունեցել 553 թվականին, Վիգիլիոսը հրաժարվել է նախագահել և չի համաձայնել ժողովի որոշման հետ, ինչի համար կայսեր հրամանով հեռացվել է եկեղեցուց և արտաքսվել: Արտաքսումը սասանել է նրա վճռականությունը. նա ենթարկվելու պատրաստակամություն է հայտնել։  Վերադառնալու թույլտվություն նա ստացել է Հռոմ վերադառնալու ճանապարհին, որտեղ էլ վրա է հասել նրա մահը: Նա մահացել է Սիրակուզիում. նրա մարմինը տեղափոխել են Հռոմ և թաղել Սան Մարտինոյի եկեղեցում՝ Աղի ճանապարհի վրա գտնվող Պրիսցիլայի Կատակոմբերում։

Նրա գրական-հոգևոր ժառանգությունից պահպանվել են 18 ուղերձներ, որոնցում նա գրել է «Երեք հատորների» և մոնոֆիզիտական հերձվածի մասին:

Վիգիլիոսին պատմաբանները բնութագրում են որպես շարքային, թույլ և անվճռական մարդ, բայց այդ տարիներին բյուզանդական կայսրերի և արևմտյան եկեղեցական հիերարխիայի միջև ընթացող պայքարի տիպիկ կերպար:

544 թվականին հին հռոմեական քրիստոնյա բանաստեղծ Արատորը դիդակտիկ պոեմ է գրել՝ «De actibus Apostolorum libri II»՝ նվիրված Վիգիլիոսին։ Պոեմի մեջ արտացոլվում է Պողոս առաքյալի նկատմամբ Պետրոս առաքյալի գերիշխանության՝ այդ ժամանակ գոյություն ունեցող միտումը, սակայն դրա հետ մեկտեղ հաստատվում են հին դավանանքի այնպիսի կետեր, ինչպիսիք են Աստվածածնի, սուրբ մասունքների եև այլ բաների պաշտամունքը[8]:

Примечания

  1. Procopius, De bello gothico I (V).26; tr. by H.B. Dewing, Procopius (Cambridge: Loeb Classical Library, 1979), vol. 3 pp. 247f
  2. Procopius, De bello gothico I (V).25.1-4; vol. 3 p. 239
  3. 3,0 3,1 Procopius, De bello gothico I (V).25.13-14, vol. 3 p. 243
  4. Davis, The Book of Pontiffs (Liber Pontificalis), pp. 55ff
  5. Duchesne in Revue des quest. histor. (1884), II, 373; Chamard, ibid., I (1885), 557; Grisar in Analecta romana, I, 55 sqq.; Savio in Civilta catt., II (1910), 413—422].
  6. William E. Klingshirn, Caesarius of Arles: Life, Testament, Letters (Liverpool: University Press, 1994), pp. 118f
  7. Davis, The Book of Pontiffs (Liber Pontificalis), pp. 57ff
  8. «Аратор». Բրոքհաուզի և Եֆրոնի հանրագիտական բառարան: 86 հատոր (82 հատոր և 4 լրացուցիչ հատորներ). Սանկտ Պետերբուրգ. 1890–1907.{{cite book}}: CS1 սպաս․ location missing publisher (link)

Գրականություն

Կաղապար:Папы Римские

Категория:Папы римские Категория:Церковные деятели VI века